Γράφει ο Δρ Γιάννος Χαραλαμπίδης
· Βασικές κινήσεις για ενίσχυση ΕΦ
· Πώς θα εμποδιστεί η Τουρκία να φτάσει στα άκρα
Μέχρι πρότινος είχαμε την τουρκική θάλασσα, από τη Μαρμαρίδα ώς την Αλεξανδρέττα. Τώρα, ενόψει του 2023, δηλαδή των 100 χρόνων από την εγκαθίδρυση της Τουρκικής Δημοκρατίας του Κεμάλ Ατατούρκ, ο Ταγίπ Ερντογάν θέλει να παρουσιάσει στον λαό του κάτι πιο εντυπωσιακό, για να γίνει αυτός ο νέος πατέρας των Τούρκων. Τη «Γαλάζια Πατρίδα». Να γίνει η χώρα του θαλασσοκράτειρα.
Κυριαρχία στη θάλασσα
Ήδη, o Ερντογάν έχει αλλάξει το πολιτειακό σύστημα από Κοινοβουλευτική σε Προεδρική Δημοκρατία, για να γίνει Σουλτάνος και εμπεδώνει ένα ιδιόμορφο ισλαμικό καθεστώς, που θέλει να κυριαρχήσει στην περιοχή μας, στον μουσουλμανικό κόσμο, αλλά και την ΕΕ, εάν οι εταίροι το επιτρέψουν. Μέσα σε αυτήν τη στρατηγική λογική, η υπό τουρκική διεκδίκηση θάλασσα διευρύνεται και ονομάζεται «Γαλάζια Πατρίδα», περιλαμβάνοντας κυριαρχικά δικαιώματα της Κύπρου και της Ελλάδας. Κυριαρχία, δηλαδή, της Τουρκίας στον θαλάσσιο χώρο που καλύπτει μεγάλο τμήμα του Αιγαίου, φτάνει ώς την Κρήτη και από εκεί προς τα πάνω, στρέφεται προς το Καστελόριζο και κατευθύνεται προς την Κύπρο και την Ανατολική Μεσόγειο. Η συγκεκριμένη τουρκική στρατηγική είχε αναλυθεί από αυτές τις στήλες προ μηνών. Παρουσιάσαμε στοιχεία. Και στρατιωτικά και πολιτικά, καθώς και διπλωματικές επιλογές. Και θα συνεχίσουμε. Οι χάρτες, που δημοσιεύουμε σήμερα, δείχνουν το τσουνάμι τουρκικών διεκδικήσεων που σηκώνει η «Γαλάζια Πατρίδα».
Αλωνίζουν στην ΑΟΖ
Οι Τούρκοι θέλουν να καταστούν περιφερειακή δύναμη και να κυριαρχήσουν στη θάλασσα. Για να γίνει κάτι τέτοιο, εκτός των χερσαίων, επιβάλλεται η κυριαρχία και στον αέρα. Αυτήν ακριβώς τη στιγμή η Άγκυρα έχει θέσει το σχέδιό της σε εφαρμογή. Και γινόμαστε συγκεκριμένοι:
2. Ενώ στην Αθήνα, εντός της Βουλής, διεξήγετο η συζήτηση για το Σκοπιανό, η Τουρκία αλώνιζε τη θαλάσσια περιοχή από το Αιγαίο ώς το Καστελόριζο και την Κύπρο. Μόλις την περασμένη Πέμπτη η τουρκική πολεμική αεροπορία και το ναυτικό διενεργούσαν ανενόχλητα ασκήσεις πλησίον του Καστελορίζου και στα κυπριακά οικόπεδα 1, 2, 7, 9, 11, 13 και σε ολόκληρο το 8, στον Ερατοσθένη! Ο Ερατοσθένης ήταν στο στόχαστρο των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων και την περασμένη εβδομάδα και προφανώς θα είναι και στο επόμενο διάστημα, ενώ το «Μπαρμπαρός», τις προηγούμενες μέρες, κινείτο εντός του οικοπέδου 4 και προς την περιοχή όπου συνορεύουν οι ΑΟΖ Κύπρου και Αιγύπτου και η οιονεί ελληνική. Η τελευταία τουρκική ΝAVTEX, που εκδόθηκε την περασμένη Πέμπτη, καλύπτει τα οικόπεδα 1, 8, 9 και 12 και έκταση 3.598 τετραγωνικών χιλιομέτρων.
Τουρκικό μήνυμα και συμμαχίες
Το μήνυμα απευθύνεται προς τη διεθνή κοινότητα και τις εταιρείες που δρουν στην Κύπρο για την πραγματοποίηση ερευνών εντός της κυπριακής ΑΟΖ. Ποιο είναι το μήνυμα; Ότι στην περιοχή κουμάντο κάνει η Άγκυρα και ότι θα πρέπει να προσέχουν. Το τελευταίο αυτό διάστημα η τουρκική διπλωματική γλώσσα της Άγκυρας απευθύνεται προς τις εταιρείες που δρουν για λογαριασμό της Κυπριακής Δημοκρατίας. Και τους καλεί να μην προσχωρήσουν με τη Λευκωσία, αλλά να λάβουν υπόψη τι λέει η Τουρκία, η οποία αμφισβητεί την ύπαρξη της Κυπριακής Δημοκρατίας και κατ’ επέκτασιν την ΑΟΖ της. Στα ανωτέρω προστίθεται η επερχόμενη άσκηση με τον κωδικό «Γαλάζια Πατρίδα». Τα όρια στα οποία θα εξελιχθεί η άσκηση δεν έχουν ανακοινωθεί ακόμη. Σε αυτήν θα συμμετάσχουν και χερσαίες και θαλάσσιες και εναέριες δυνάμεις. Για την Άγκυρα, ο έλεγχος μιας περιοχής δεν είναι συναφής με ό,τι το διεθνές δίκαιο καθορίζει, αλλά η τουρκική ισχύς των όπλων. Εφόσον η Κυπριακή Δημοκρατία δεν διαθέτει αξιόπιστη αποτροπή, ορθώς διατυπώνει τη θέση ότι δεν πρέπει η Τουρκία να μας παρασύρει σε μια πολιτική κλίματος έντασης.
Από την άλλη, όμως, όταν θέλεις να έχεις στρατηγική και να αποφεύγεις τα χειρότερα, οφείλεις να λαμβάνεις υπόψη το χειρότερο σενάριο. Και να οικοδομείς αποτροπή. Κρίσιμο χρονικό σημείο για το χειρότερο σενάριο θα είναι η περίοδος της εκμετάλλευσης και λίγο πριν από αυτήν. Εάν η Άγκυρα χάνει το παιχνίδι, θα προχωρήσει σε προκλήσεις και κρίσεις, εκτός και αν γνωρίζει ότι το κόστος θα είναι μεγαλύτερο από το όφελος και αν οι ΗΠΑ και το Ισραήλ θα είναι απέναντί της. Στις ΗΠΑ και στο Ισραήλ μπορεί να προστεθεί η ΕΕ. Η πηγή της τουρκικής επεκτατικής πολιτικής είναι ο μεγαλοϊδεατισμός της Άγκυρας, ο οποίος σήμερα τροφοδοτείται από τη φιλοδοξία ελέγχου και εκμετάλλευσης του φυσικού αερίου, που δεν της ανήκει.
Δέσιμο συμφερόντων
Προσοχή: Το φυσικό αέριο μπορεί να καταστεί η αχίλλειος πτέρνα της Άγκυρας, υπό την έννοια ότι αναγκάζει όσους τελούν υπό τουρκική απειλή να συνασπίζονται για την εξυπηρέτηση των δικών τους ενεργειακών συμφερόντων με ασφάλεια. Υπό αυτές τις συνθήκες, δημιουργούνται συνθήκες οικονομικής, ενεργειακής και στρατιωτικής αποτροπής, με άξονα την κατασκευή του EastMed ή και του τερματικού στην Κύπρο. Τα συμφέροντα αυτά, που συγκλίνουν με εκείνα του Ισραήλ και των ΗΠΑ, θα πρέπει να δεθούν τώρα με την προοπτική να αποδώσουν στο βάθος χρόνου και να εμπλέξουν και άλλες χώρες.
Εθνική Φρουρά και Αποτροπή
Στην Κύπρο υπάρχει η λανθασμένη κουλτούρα ότι οι δαπάνες για την άμυνα είναι πεταμένα λεφτά. Η θεωρεί αυτή θα μπορεί να έχει βάση, εάν διαθέτει κάποιος μια Εθνική Φρουρά, η οποία είναι για το θεαθήναι. Δεν ήμασταν πότε θιασώτες της αντίληψης αυτής. Εμείς υποστηρίζουμε ότι οι δαπάνες για την άμυνα είναι επένδυση όταν συντρέχουν μια σειρά μεταβλητών, όπως είναι οι εξής:
1. Υπάρχει όραμα και στόχος για τη δημιουργία αξιόπιστης αποτροπής.
Προσοχή: Το φυσικό αέριο μπορεί να καταστεί η αχίλλειος πτέρνα της Άγκυρας, υπό την έννοια ότι αναγκάζει όσους τελούν υπό τουρκική απειλή να συνασπίζονται για την εξυπηρέτηση των δικών τους ενεργειακών συμφερόντων με ασφάλεια. Υπό αυτές τις συνθήκες, δημιουργούνται συνθήκες οικονομικής, ενεργειακής και στρατιωτικής αποτροπής, με άξονα την κατασκευή του EastMed ή και του τερματικού στην Κύπρο. Τα συμφέροντα αυτά, που συγκλίνουν με εκείνα του Ισραήλ και των ΗΠΑ, θα πρέπει να δεθούν τώρα με την προοπτική να αποδώσουν στο βάθος χρόνου και να εμπλέξουν και άλλες χώρες.
Εθνική Φρουρά και Αποτροπή
Στην Κύπρο υπάρχει η λανθασμένη κουλτούρα ότι οι δαπάνες για την άμυνα είναι πεταμένα λεφτά. Η θεωρεί αυτή θα μπορεί να έχει βάση, εάν διαθέτει κάποιος μια Εθνική Φρουρά, η οποία είναι για το θεαθήναι. Δεν ήμασταν πότε θιασώτες της αντίληψης αυτής. Εμείς υποστηρίζουμε ότι οι δαπάνες για την άμυνα είναι επένδυση όταν συντρέχουν μια σειρά μεταβλητών, όπως είναι οι εξής:
1. Υπάρχει όραμα και στόχος για τη δημιουργία αξιόπιστης αποτροπής.
2. Η εκμετάλλευση της γεωπολιτικής θέσης της Κύπρου και η παροχή διευκολύνσεων σε λιμάνια και αεροδρόμια προς εκείνους με τους οποίους η Κύπρος θα συνάψει αμυντικές στρατηγικές συμμαχίες.
3. Η δημιουργία νέων θεσμών, όπως το Ινστιτούτο Τεχνολογίας και Ανάπτυξης της Εθνικής Φρουράς, για να μπορεί να συμμετάσχει σε ευρωπαϊκά προγράμματα και σε συμπαραγωγές.
4. Η αναδιάρθρωση της Εθνικής Φρουράς και η κάλυψη των υφιστάμενων κενών με τη συνδρομή της τεχνολογίας και της επιστράτευσης.
5. Προώθηση της πολιτικής για ένταξη στο ΝΑΤΟ. Εάν η Άγκυρα πει όχι, θα αποδειχθεί ότι δεν θέλει λύση των προβλημάτων και του Κυπριακού στη λογική του αμοιβαίου οφέλους, αλλά της πλήρους γεωπολιτικής και γεωστρατηγικής υποταγής της Κύπρου στην Τουρκία, η οποία θα συνεχίσει να εισπράττει, μέσω ημών, τα οφέλη που θα προκύπτουν από τη συμμαχία. Εάν η Τουρκία πει όχι, αυτή θα είναι υποχρεωμένη να εξηγήσει γιατί δεν επιλύονται τα προβλήματα μεταξύ ΕΕ και ΝΑΤΟ, λόγω του άλυτου κυπριακού ζητήματος.
Ο ισχυρισμός ότι θα χαλάσουν οι σχέσεις μας με την Ρωσία έχει λογική, αλλά και απάντηση. Και η Τουρκία είναι μέλος του ΝΑΤΟ, αλλά η Μόσχα βρίσκει μια χαρά τους τρόπους να συνεργάζεται μαζί της. Η ίδια η Ρωσία επέλεξε να μην παίξει με το παιχνίδι της ενέργειας στον χώρο της Κύπρου, διότι επέλεξε να εξυπηρετήσει τα συμφέροντά της, πολύ περισσότερο μέσω Τουρκίας, παρά μέσω ημών. Υπάρχει και κάτι άλλο: Στην παρούσα φάση πρέπει να ενισχύσουμε τις σχέσεις με τις ΗΠΑ σε διαφορά επίπεδα, προτού βελτιωθούν οι σχέσεις των Αμερικανών με την Τουρκία.
Στα ανωτέρω προσθέτουμε και το εξής: Μια από τις κύριες ευθύνες του κράτους είναι η εξωτερική και εσωτερική ασφάλεια. Εσωτερικά με την Αστυνομία και εξωτερικά με τις ένοπλες δυνάμεις. Χωρίς ένοπλες δυνάμεις, δεν υπάρχει κυριαρχία, δεν μπορεί να ασκηθεί αποτελεσματικά και το βλέπουμε καθημερινά εντός της ΑΟΖ μας. Βεβαίως, μπορεί να ισχυριστεί κάποιος ότι η Κύπρος είναι μικρό κράτος και, ως εκ τούτου, δεν μπορεί να τα βάλει με την Τουρκία. Ορθό. Γι’ αυτό και πρέπει να προχωρεί σε συμμαχίες επί τη βάσει σύγκλισης συμφερόντων. Και αυτό επαληθεύτηκε με όσα συμβαίνουν στην ΑΟΖ. Χωρίς τη στήριξη των ΗΠΑ, δεν θα γίνονταν έρευνες ούτε στο οικόπεδο 12, ούτε το 10.
Στρατηγική Συμμαχία
Απλά λέμε ότι θα πρέπει, τώρα, η συγκυρία να εξελιχθεί σε στρατηγική συνεργασία, για να αποτρέψουμε τις αρνητικές εξελίξεις, δημιουργώντας, ταυτοχρόνως, θετικές. Κλειδί των συμφερόντων είναι η ενέργεια, την οποία έχει ανάγκη η Ευρώπη. Όταν άλλοι προ ετών υποστήριζαν τον αγωγό προς Τουρκία ως τη μόνη επιλογή και εμφάνιζαν τον EastMed ως δαπανηρό και ασύμφορο, εμείς επιμέναμε είτε στο τερματικό είτε στον EastMed. Και επιμέναμε, διότι αυτό επιβαλλόταν από τις στρατηγικές μεταβλητές, οι οποίες, όταν χρησιμοποιούνται ορθά, απαντούν στα ερωτήματα, κατά πόσον εξυπηρετούνται ή όχι τα εθνικά μας συμφέροντα και κατά πόσον δημιουργούνται οικονομικές και στρατιωτικές συνθήκες αποτροπής με την εμπλοκή της ΕΕ, χώρες της οποίας θα επενδύσουν στο όλο έργο, αφού αυτοί θα τροφοδοτούνται με φυσικό αέριο. Εάν η στρατηγική αυτή υλοποιηθεί σήμερα, τότε:
Α. Δεν θα είναι εύκολο να γίνει εκείνο που επιδιώκει η Τουρκία. Και για το οποίο φωνάζει. Με άλλα λόγια, δεν θα αφεθούν οι εταιρείες που πραγματοποιούν έρευνες εντός της κυπριακής ΑΟΖ να έρθουν και να μας πουν ότι, εάν δεν ακούσουμε τι λέει η Άγκυρα, δεν θα γίνει εκμετάλλευση. Η τουρκική πολιτική θα αποτραπεί, εάν ο EastMed κατασκευαστεί με ξένα κεφάλαια. Υπό αυτές τις συνθήκες, τα συμφέροντα και τα κέρδη των εταιρειών, οι επενδύσεις ευρωπαϊκών και αμερικανικών ή ακόμη και ισραηλινών εταιρειών θα συνθέσουν μιαν αποτρεπτική στρατηγική.
Β. Δεν θα είναι εύκολο να συμβεί εκείνο το οποίο η Τουρκία σήμερα αφήνει να νοηθεί ότι θα είναι δυνατό να συμβεί, εάν δεν υπακούσει η Κύπρος στις αξιώσεις της Άγκυρας. Δεν θα είναι, δηλαδή, εύκολη η χρήση όπλων από την Τουρκία, αφού δεν είναι μόνο με την Κύπρο που θα οφείλει να τα βάλει, αλλά κυρίως με τα συμφέροντα των χωρών της περιοχής και με τις ΗΠΑ, με τις οποίες η Κυπριακή Δημοκρατία θα πρέπει να προχωρήσει σε ενεργειακές στρατηγικές συμμαχίες.
Τυχοδιωκτισμός
Απλά λέμε ότι θα πρέπει, τώρα, η συγκυρία να εξελιχθεί σε στρατηγική συνεργασία, για να αποτρέψουμε τις αρνητικές εξελίξεις, δημιουργώντας, ταυτοχρόνως, θετικές. Κλειδί των συμφερόντων είναι η ενέργεια, την οποία έχει ανάγκη η Ευρώπη. Όταν άλλοι προ ετών υποστήριζαν τον αγωγό προς Τουρκία ως τη μόνη επιλογή και εμφάνιζαν τον EastMed ως δαπανηρό και ασύμφορο, εμείς επιμέναμε είτε στο τερματικό είτε στον EastMed. Και επιμέναμε, διότι αυτό επιβαλλόταν από τις στρατηγικές μεταβλητές, οι οποίες, όταν χρησιμοποιούνται ορθά, απαντούν στα ερωτήματα, κατά πόσον εξυπηρετούνται ή όχι τα εθνικά μας συμφέροντα και κατά πόσον δημιουργούνται οικονομικές και στρατιωτικές συνθήκες αποτροπής με την εμπλοκή της ΕΕ, χώρες της οποίας θα επενδύσουν στο όλο έργο, αφού αυτοί θα τροφοδοτούνται με φυσικό αέριο. Εάν η στρατηγική αυτή υλοποιηθεί σήμερα, τότε:
Α. Δεν θα είναι εύκολο να γίνει εκείνο που επιδιώκει η Τουρκία. Και για το οποίο φωνάζει. Με άλλα λόγια, δεν θα αφεθούν οι εταιρείες που πραγματοποιούν έρευνες εντός της κυπριακής ΑΟΖ να έρθουν και να μας πουν ότι, εάν δεν ακούσουμε τι λέει η Άγκυρα, δεν θα γίνει εκμετάλλευση. Η τουρκική πολιτική θα αποτραπεί, εάν ο EastMed κατασκευαστεί με ξένα κεφάλαια. Υπό αυτές τις συνθήκες, τα συμφέροντα και τα κέρδη των εταιρειών, οι επενδύσεις ευρωπαϊκών και αμερικανικών ή ακόμη και ισραηλινών εταιρειών θα συνθέσουν μιαν αποτρεπτική στρατηγική.
Β. Δεν θα είναι εύκολο να συμβεί εκείνο το οποίο η Τουρκία σήμερα αφήνει να νοηθεί ότι θα είναι δυνατό να συμβεί, εάν δεν υπακούσει η Κύπρος στις αξιώσεις της Άγκυρας. Δεν θα είναι, δηλαδή, εύκολη η χρήση όπλων από την Τουρκία, αφού δεν είναι μόνο με την Κύπρο που θα οφείλει να τα βάλει, αλλά κυρίως με τα συμφέροντα των χωρών της περιοχής και με τις ΗΠΑ, με τις οποίες η Κυπριακή Δημοκρατία θα πρέπει να προχωρήσει σε ενεργειακές στρατηγικές συμμαχίες.
Τυχοδιωκτισμός
Δεν υποτιμούμε την Τουρκία. Το αντίθετο, προσπαθούμε να δώσουμε εναλλακτικές επιλογές δράσης, για να μη φτάσει η Άγκυρα στα άκρα ή, ακόμη, και αν έχει κάτι τέτοιο στο μυαλό της, να δημιουργηθούν οι συνθήκες οικονομικής και στρατιωτικής αποτροπής.
Δεν έχουμε ψευδαισθήσεις, γνωρίζουμε ποιο είναι το κομματικό σύστημα και οι δυνατότητές του. Τυχοδιωκτισμός. Δείτε τι συμβαίνει γύρω μας. Αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να βάλουμε τα «όπλα παρά πόδα»...
Γιάννος Χαραλαμπίδης
Γιάννος Χαραλαμπίδης
Δρ Διεθνών Σχέσεων
No comments:
Post a Comment