Την περίοδο αυτή που διανύει σήμερα η Κύπρος, στην κυριολεξία τόσο δραματικά δύσκολη, είναι αναμενόμενο ότι η χρήση και η επίκληση της λέξης πατριωτισμός, θα μπει στην ημερήσια διάταξη. Ανεξάρτητα φυσικά εάν, όχι και στο τόσο μακρινό παρελθόν, αυτός ο τόπος έχει δεινοπαθήσει από την πατριδοκαπηλία, τον φανταχτερό αυτό μανδύα κάθε πολιτικού καιροσκοπισμού και καταστροφικού τυχοδιωκτισμού.Όπως είχε πει κάποτε ο Αλέξης Ντε Τοκβίλ : «Ο πατριωτισμός και η θρησκεία είναι τα δύο μοναδικά κίνητρα στον κόσμο που μπορούν να καθοδηγήσουν όλους τους ανθρώπους προς τον ίδιο σκοπό».
Συνεπώς, αυτά τα δύο, ως κίνητρα, όσο σημαντικά και αν είναι, άλλο τόσο επικίνδυνα μπορούν να καταλήξουν με ανθρώπους φανατικούς γεμάτους πάθος και τύφλωση. Καθρέφτης της πικρής αυτής πραγματικότητας βρίθει η διεθνής ιστορία καθημερινά, για να μην αρκεστούμε μόνο στις δικές μας μοιραίες περιπέτειες, που μας οδήγησαν στην καταστροφή, εισπράττοντας σήμερα, ίσως, με τον οδυνηρότερο τρόπο τα επίχειρα προηγούμενων φανατικών συμπεριφορών. Έστω και αν δεν θέλουμε να το παραδεχτούμε.
Οι παλαιότεροι έχουν δει, έχουν ακούσει και έχουν πράξει, τις πατριδοκάπηλες εξάρσεις και αφορισμούς μερικών, που στο τέλος-τέλος δεν είχαν να κάνουν και πολύ με την άδολη αγάπη προς την πατρίδα, αφού το φοβερό μίσος, η έχθρα και η μισαλλοδοξία δεν επέτρεπαν τη νηφάλια σκέψη, τη μετριοπάθεια και την κοινή λογική, με συνεπακόλουθο κόστος, τις εθνικές περιπέτειες και ζημιά.
Ο γνήσιος όμως πατριωτισμός όπου η αγάπη για την πατρίδα και τις εθνικές αξίες, βασίζεται όχι στο φανατισμό και την τύφλωση, αλλά στην κριτική κατανόηση και αφοσίωση για την πατρίδα.
Φυσικά, ο πατριωτισμός δεν σημαίνει κατ’ ανάγκην το ίδιο πράγμα για όλους. Γι’ αυτό είναι και εξαιρετικά δύσκολος ένας γενικά αυστηρός ορισμός, αφού η αγάπη για την πατρίδα μπορεί να διαφέρει σημαντικά από άνθρωπο σε άνθρωπο και από κοινωνία σε κοινωνία. Σε διαφορετικές μάλιστα χρονικές περιόδους, ο πατριωτισμός σήμαινε διαφορετικά πράγματα. Στην πολύπλοκη πια εποχή μας, πιθανόν να σημαίνει ακόμη πιο διαφορετικά πράγματα, για πολλούς ανθρώπους.
Στο σημείο αυτό, αξίζει ίσως να αναφέρουμε μερικές σκέψεις του διακεκριμένου Αμερικανού δημοσιογράφου Χέινες Τζόνσον που δημοσίευσε σε άρθρο του, το 1988 στην εφημερίδα «Ουάσιγκτον Ποστ», για να καυτηριάσει την εκλογική τότε εκστρατεία του Τζορτ Μπους εναντίον του Μάικολ Δουκάκη. Μεταξύ άλλων ο εξαίρετος αυτός πολιτικός αναλυτής και στοχαστής είχε γράψει και τα εξής πολύ ενδιαφέροντα : Ο αληθινός πατριωτισμός δεν έχει να κάνει τίποτα με τον κυματισμό της σημαίας και τις κατηγορίες εναντίον άλλων προσώπων. Αληθινός πατριωτισμός σημαίνει σεβασμός στον πλουραλισμό, ανοχή στις δημοκρατικές ιδέες, υποστήριξη του δικαιώματος να κάνεις λάθη και να διαφωνείς. Πάνω απ’ όλα σημαίνει παραδοχή ότι μέσα από τη σύγκρουση διαφορετικών ιδεών και πιστεύω, θα ξεπηδήσει ένας κοινός εθνικός σκοπός, που θα εμπνέει τους πολίτες για να δουλέψουν για τη βελτίωση της κοινότητάς τους και να την αφήσουν καλύτερη απ’ ό,τι τη βρήκαν».
Ο πατριωτισμός και γενικά η φιλοπατρία έχει άμεση σχέση με το επίπεδο της δημοκρατικής οργάνωσης μιας κοινωνίας. Γι’ αυτό και το περιεχόμενο της αγάπης για την πατρίδα, εξαρτάται από τη γνώση της ιστορίας ενός λαού, της κουλτούρας του και των ριζών του, χωρίς όμως διαστρεβλώσεις, φανατισμούς και ωραιοποιήσεις.
Γνωρίζοντας βαθιά την ιστορία σου, τόσο στην ηρωική της περίοδο, όσο και στην περίοδο των λαθών της, είναι πολύ σημαντικό. Γνωρίζοντας επίσης, πως αγωνίστηκαν, πως πάλεψαν και πως πολέμησαν οι άλλοι, είναι επίσης σπουδαίο, γιατί αποτελεί βάση για ενέργεια και περαιτέρω δράση.
Ο γνήσιος και άδολος πατριωτισμός δεν πρέπει να εγκαταλείπει τις ψυχές μας. Θα πρέπει όμως να προσπαθούμε να τον συνδέσουμε με τη γνώση της ιστορίας μας, για να μπορεί να αποκρυσταλλώνεται σ’ ένα ορθολογιστικό αίσθημα, χωρίς εθνικές τυμβωρυχίες, σοβινισμούς και προπάντων κενολογίες, που δεν οδηγούν πουθενά.
Δεν είναι ευχολόγιο να πιστεύουμε ό,τι στις κρίσιμες αυτές στιγμές, θα ξεπηδήσει ένας κοινός σκοπός για λύση του Κυπριακού προβλήματος, που θα εμπνεύσει πολίτες και πολιτικούς, για να δουλέψουν για το καλό της Κύπρου ως συνόλου και να την παραδώσουν στις επόμενες γενεές, καλύτερη από ότι τη βρήκαν.
Φοίβος Νικολαΐδης
18 comments:
Η τελευταία σου παράγραφος με συγκίνησε πολύ...
Λεμέσια. Επειδή είμαι στη φύση μου αισιόδοξος, θέλω να πιστεύω ότι στο τέλος, έτσι θα γίνει!
Αγαπητέ Φοίβο,
Δυσκολεύομαι να βρω σημείο να διαφωνήσω :-)
Το κείμενο σου κινείται μέσα στα πλαίσια της πραγματικότητας.
Ας ελπίσουμε πως δε θα επιβληθούν όσοι βλέπουν τον πάτο ακόμη χαμηλότερα…
Βαρέθηκα τους πατριώτες. Βαρέθηκα τους πατριώτες. Βαρέθηκα τους πατριώτες.
Ένθεν και ένθεν, παντού, όπου κι αν είναι.
Δεν εννοώ αυτό:
Έβλεπα που λέτε λοιπόν τις προάλλες ένα documenter στο History Chanel. Το θέμα του ήταν μια σημαίνουσα ενέργεια ενός πολεμικού σκάφους, λίγο πριν από την περίφημη D day.
Το σκάφος, έπρεπε να φέρει σε πέρας μια δύσκολη αναγνωριστική αποστολή που θα έκρινε, ίσως, την έκβαση της απόφασης.
Το πλοίο, βυθίστηκε, παίρνοντας στον υγρό τάφο όλο το πλήρωμα, μεταξύ αυτών και του καπετάνιου. Στο φιλμάκι του History Chanel μιλούσε ο γιος του, και διηγιόνταν πως μία ημέρα, ανακάλυψε σε ένα μπαούλο στο πατρικό του στα περίχωρα του Λονδίνου, μια ξεβαμμένη και ξεσκισμένη σημαία του Βρετανικού Πολεμικού Ναυτικού.
Ρώτησε τη μητέρα του και εκείνη του είπε πως ήταν η σημαία που είχε το σκάφος του πατέρα του.
Της την έφεραν μετά τον πόλεμο, ήταν ότι είχε απομείνει. Ο γιος, όσο μιλούσε, δεν χρησιμοποίησε ποτέ κανένα «επίθετο».
Δεν ονομάτισε τον πατέρα του «ήρωα». Δεν μίλησε για κανένα «μεγαλείο φυλής».
Απλά, μίλησε για μία σημαίνουσα αποστολή και μετά έδειξε τη σημαία κειμήλιο. Ο φακός, εστίασε και έδειξε την παλιά ξεθωριασμένη σημαία του Βρετανικού Ναυτικού. Τίποτα άλλο.
Μέχρι και εγώ, που ούτε εγγλέζος είμαι ούτε τίποτα, ένιωσα συγκίνηση «πατριωτικού χαρακτήρα» για λογαριασμό τους.
Βαρέθηκα τους πατριώτες. Βαρέθηκα τους πατριώτες. Βαρέθηκα τους πατριώτες.
Ένθεν και ένθεν, παντού, όπου κι αν είναι.
Βαρέθηκα όλους αυτούς που στο όνομα της πατρίδας με αυταρέσκεια πουλάνε λόγια μεγάλα και υποκριτικά και στην πραγματικότητα ξεπουλάνε το μέλλον των παιδιών τους.
Βαρέθηκα τα τόσα απίστευτα ψέματα.
Κανείς δεν διαβάζει λιγουλάκι ιστορία; Τόση παραχάραξη πια;
Τόση «διασκευή» για να βολέψουμε στα κουτάκια μας το ελάχιστο ανάστημά μας; Γιατί δεν λένε απλά και καθαρά πως στον τόπο αυτό κατοικούν Έλληνες και Τούρκοι;
Της Κύπρου, ναι.
Αλλά Έλληνες και Τούρκοι.
Αν θα υπάρξει κάποια χρόνια μετά από μία λύση ένα «νέο είδος» Κυπρίων, Ελληνότουρκων ή Τουρκοελλήνων, αυτό θα το αποφασίσει μονάχη η ροή.
Τις προάλλες, άκουγα στέλεχος του ΑΚΕΛ σε φιλική συζήτηση να λέει με περισσή κομπορρημοσύνη πως «οι Τουρκοκύπριοι ΔΕΝ έχουν συνειδητή εθνική τουρκική ταυτότητα και πως στο βαθμό που αυτή υπάρχει, είναι προϊόν των δικών μας λαθών, γιατί αυτή (η συνείδηση) δημιουργήθηκε αργά»
Δεν είπα τίποτα, αλλά ένιωθα μεγάλα κύματα σκεπτικισμού να με τριγυρνάνε με αυτή την αντίληψη, που λίγο πολύ την έχω ακούσει αρκετές φορές.
Τελικά έτυχε να μιλήσω με Τουρκοκύπριο Καθηγητή- Αρχαιολόγο/ Ιστορικό, έναν εξαιρετικά προοδευτικό άνθρωπο και τελείως ακαδημαϊκού τρόπου σκέψης.
Όταν του είπα αυτό το «σκεπτικό» ο άνθρωπος έσκασε στα γέλια.
Και μου ανέλυσε απλά το ότι ποτέ δεν ήταν έτσι. Και πως οι Τούρκοι της Κύπρου, είχαν ανέκαθεν Εθνική Συνείδηση αλλά, ο εθνικισμός ήταν «άγονο χωράφι» Και μου εξήγησε πως ο εθνικισμός , στην πλευρά τους τουλάχιστον καλλιεργήθηκε συστηματικά, από ένα σημείο και πέρα.
«Μπορούμε να ζήσουμε μαζί;» τον ρώτησα.
«Ασφαλώς!!!» μου απάντησε, για να συμπληρώσει «φτάνει η κάθε πλευρά να δεχτεί και να σεβαστεί απόλυτα, την ταυτότητα της άλλης».
Όταν επέστρεφα σπίτι, έβλεπα εδώ και εκεί στην Λευκωσία, σε μερικά σπίτια τις Ελληνικές σημαίες. Και θυμήθηκα πως αρκετοί μου έχουν πει ότι δεν αντέχουν να πάνε «απέναντι» όχι για τις σημαίες του ψευδοκράτους αλλά για τις Τουρκικές σημαίες.
Αλήθεια. Η Τουρκική σημαία γιατί είναι διαφορετική από την Ελληνική; Γιατί μας προσβάλλει; Επειδή είναι η «κατοχική»;
Ή απλά γιατί η «Κύπρος είναι Ελληνική»;
Λοιπόν. Η Κύπρος είναι Κυπριακή. Κατοικημένη αιώνες τώρα, από Έλληνες και Τούρκους.
Τι είναι η Πατρίδα μας;
Μην είν' οι κάμποι;
Μην είναι τ' άσπαρτα ψηλά βουνά;
Μην είναι ο ήλιος της, που χρυσολάμπει;
Μην είναι τ' άστρα της τα φωτεινά;
Μην είναι κάθε της ρηχό ακρογιάλι
και κάθε χώρα της με τα χωριά;
κάθε νησάκι της που αχνά προβάλλει,
κάθε της θάλασσα, κάθε στεριά;
Μην είναι τάχατε τα ερειπωμένα
αρχαία μνημεία της χρυσή στολή
που η τέχνη εφόρεσε και το καθένα
μια δόξα αθάνατη αντιλαλεί;
Όλα πατρίδα μας! Κι αυτά κι εκείνα,
και κάτι που 'χουμε μες την καρδιά
και λάμπει αθώρητο σαν ήλιου αχτίνα
και κράζει μέσα μας: Εμπρός παιδιά!
Διαβάστε προσεκτικά το γνωστό «πατριωτικό» ποιηματάκι του Ιωάννη Πολέμη.
Αν ήξερα, θα το μετέφραζα στα Τουρκικά και θα το έδινα σε ένα παιδάκι από «απέναντι» να το διαβάσει.
Δεν θα είχε πρόβλημα.
Και αυτό, αυτούς τους κάμπους ξέρει και τα ψηλά βουνά.
Στον ίδιο ήλιο που χρυσολάμπει ζεσταίνει το κορμί του το καλοκαίρι.
Στα ίδια άστρα ακριβώς στέλνει τα όνειρά του κάθε νύχτα. Σε αυτά τα ακρογιάλια κολυμπά , και πάει λέγοντας.
Ποιοι είναι οι πατριώτες;
Για μένα, μόνο όσοι αγαπούν αυτά τα παιδιά τα από εδώ και τα από εκεί με τον ίδιο τρόπο και επιθυμούν να τα μεγαλώσουν χωρίς «εδώ κι εκεί».
Έχετε δει ποτέ τον ουρανό και τ’ άστρα του μοιρασμένο στα δυο;
Τα όνειρα στον ουρανό χύνονται και γίνονται ένα.
Βαρέθηκα τους πατριώτες.
Βαρέθηκα τους πατριώτες.
Βαρέθηκα τους πατριώτες.
Θέλω Πατριώτες.
Μόνο.
Και όμως κύριε Νικολαϊδη μας έχουν κάνει όχι να πιστεύουμε για λύση αλλά να ευχόμαστε με όλη μας την ψυχή.Εγώ εύχομαι γιατί το 2004 ΠΙΣΤΕΨΑ και μετά πάγωσα ολόκληρη με το βροντερό ΟΧΙ των (πατριωτών).Και έτσι προτιμω να εύχομαι ,δεν πειράζει θα είναι η χαρά μου μεγαλύτερη όταν λυθεί.
Πολίτη Πήττα
Εσείς έχετε τουρκοκύπριους γνωστούς σας δεν θα είναι δύσκολο να σας μεταφράσουν το ποίημα.Αξίζει,εγώ θα σας τα λέω αυτά?
Αγαπητή μου Σταλαματία, υπάρχει κάτι πιο απλό και πιο ωραίο-το είχα κάνει μία φορά σε μια διάλεξη.
Διάβασα ποιήματα Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων ποιητών, όλα με άξονα την Κύπρο. Δεν είπα ποιανού όμως ποιητή ήταν το κάθε ποίημα και μετά κάλεσα τον κόσμο να προσπαθήσει να μαντέψει ποιό ποίημα ηταν Τουρκοκύπριου, ποιο Ελληνοκύπριου κ.ο.κ.
Όλοι πέσανε έξω. Όλα τα ποιήματα, μιλούσαν για την ίδια γη, τα ίδια αρώματα τις ίδιες αισθήσεις.
Γιατί οι άνθρωποι με τον ίδιο τρόπο πονάνε, αγαπάνε, κλαίνε ή γελούν.
Αυτό βέβαια δεν τους κάνει "ένα" λαό. Αυτό το περί "ενός λαού" με βρίσκει σε βαθύτατη διαφωνία γιατί το θεωρώ αντι ιστορικό αλλά και υποτιμητικό για όλους.
Μιχάλης. Και να διαφωνούσες αγαπητέ Μιχάλη, δεν θα υπήρχε κανένα, μα κανένα πρόβλημα!
JamanFou. Για να δούμε Ιωάννα μου, για να δούμε...
Politispittas. Βαρέθηκες τους 'πατριώτες' Γιώργο μου. Αμ εγώ να δεις!! Τους έζησα στον πόλεμο το 1974 και ξέρω τι σου λέω. Αυτοί που φωνασκούνε, όταν και εφόσον τους χρειαστεί (ώ μη γένοιτο) η Πατρίς, χάννονται κυριολεκτικά στα όρη και τα παραρά!
Stalamatia. Να είμαστε αισιόδοξοι, γιατί αυτό επιβάλλεται. Πολύ με προβληματίζει τι θα γίνει έστω κι αν βρεθεί λύση με τα υπανάπτυχτα μυαλά που κουβαλούμε εκατέρωθεν της 'γραμμής αντιπαράταξης'...
'Πατριώτες' της δεκάρας βρίσκονται παντού. Ακόμη και στην Κύπρο (ολόκληρη)!!!
Την Καλημέρα μας αγαπητέ,
ευχαριστούμε για το link, το ίδιο πράξαμε κι εμείς με πολύ χαρά.
Το μπλογκ σου είναι ιδιαίτερο και χαρισματικό.
Είμαι στην ουρά της Λύδρας, μια δυο μέρες αφού άνοιξε το οδόφραγμα και περιμένω κι εγώ μαζί με άλλους να μου σφραγίσουν το χαρτάκι για να περάσω. Δίπλα μου στέκεται μια οικογένεια ελληνοκυπρίων, μαμά, μπαμπάς και κόρη και συμπληρώνει ο καθένας το χαρτάκι του για να του το σφραγίσουν.
- Στο nationality βάζουμε Ελληνική ε; λέει η μαμά
- Όχι μαμά, Κυπριακή βάζουμε
- Δεν είναι Ελληνική η εθνικότητά μας; λέει η μαμά
-Όχι μαμά, Κυπριακή είναι, Κύπριοι είμαστε
-Κύπριοι είναι κι αυτοί, λέει η μαμά δείχνοντας προς τα κατεχόμενα. Αλλά αυτοί είναι Τούρκοι κι εμείς Έλληνες. Την εθνικότητα ζητά...
-Μαμά!! Κάνε αυτό που σου λέω να τελειώνουμε! φωνάζει απελπισμένη η κόρη
Η μαμά, γύρω στα εβδομήντα φαντάζομαι, κοίταξε απορημένη την κόρη, της έδωσε το χαρτάκι να το συμπληρώσει εκείνη και γύρισε το βλέμμα της στο κενό. Κοιταχτήκαμε συγκινημένοι με τη γυναίκα μου. Πόσο ήθελα να μπορούσα εκείνη τη στιγμή να διαβάσω τη σκέψη της!..
Από εκείνο το περιστατικό και μετά έχω γίνει πιο προσεκτικός και δείχνω μεγαλύτερη κατανόηση στο πρόβλημα ενός λαού που, έστω και για ένα κλάσμα του δευτερολέπτου μπορεί να απορεί και να αναρωτιέται για το τι πρέπει να γράψει στην ένδειξη Nationality...
@ Αστρο - Συμμορίτες. Πολύ σας ευχαριστώ. Να 'στε πάντα καλά.
@ ΔemΩΝ. Αφού ήσουν στην ουρά της Λήδρας, τελικά τι έβαλες εσυ για 'εθνικότητα';
Αθηναϊκή ;)
Τώρα το ανακάλυψα, εξακολουθεί και παραμένει επίκαιρο.
Μακάρι περισσότεροι να σκεφτόντουσαν έτσι.
Συμφωνώ απόλυτα μαζί σας...Όλοι παριστάνουν τους πατριώτες...στα λόγια...γιατί στα έργα...εντελώς το αντίθετο!!!
Post a Comment