Ενωτικό Δημοψήφισμα 1950

Του Δρ Ανδρέα Σοφόκλη

Το 1878 η Αγγλική Αυτοκρατορία, στα πλαίσια του Συνεδρίου του Βερολίνου, με μυστική συμφωνία, προσάρτησε τη Νήσο Κύπρο, υπό το δικό της στέμμα, με το καθεστώς του ενοικίου, με αντάλλαγμα να στηρίξει, στα πλαίσια του εν λόγω συνεδρίου τα συμφέροντα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Με βάση τις πηγές της εποχής, γίνεται εύκολα αντιληπτό, ότι η Αγγλική Αυτοκρατορία δεν ήθελε την Κύπρο για περιορισμένο χρονικό διάστημα αλλά διά παντός, σύμφωνα με αδιαμφισβήτητες πηγές της εποχής, όπως: Επιστολή του διαδόχου της Γερμανίας προς τη Βασίλισσα Βικτώρια και με την ιταλική εφημερίδα Bersagliere, σε άρθρο της την 17^η Ιουλίου 1878.

Σε αντίθεση με τις βλέψεις των Άγγλων οι καλοκάγαθοι Έλληνες της Κύπρου ένιωσαν ανακούφιση, πιστεύοντας ότι το Χριστιανικό και πολιτισμένο Έθνος της Ευρώπης σύντομα θα επιτρέψει την Ένωση.

Όντως, κατά την άποψή μου και όπως φαίνεται από ιστορικογεωπολιτικά γεγονότα της εποχής, υπήρξε αυτή η ευκαιρία, που χάθηκε, όταν η Αγγλία για να υποχρεώσει τον Πρωθυπουργό της Ιταλίας Ορλάντο να εισέλθει στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο υπέρ των Συμμάχων, πρότεινε στην τότε Κυβέρνηση Ζαΐμη την ανταλλαγή της Κύπρου με το Αργοστόλι της Κεφαλληνίας. Η Κυβέρνηση Ζαΐμη επιφυλάχθηκε για να απαντήσει αργότερα, η Αγγλία, όμως γρήγορα απέσυρε αυτή την πρόταση διότι οι γεωστρατηγικές και οικονομικές εξελίξεις έτρεχαν, όπως πάντοτε-γι` αυτό ηγεσία σημαίνει ικανότητα ταχύτατων αποφάσεων-.

Η Κύπρος, μέχρι το 1914 τελούσε υπό ειδικό καθεστώς, η Συνθήκη Βερολίνου καθόριζε την Νήσο ως: «Αντικείμενο Νομής και Κατοχής». Το 1914 επειδή η Τουρκία τάχθηκε με τις Κεντρικές Δυνάμεις, η Αγγλία προσάρτησε την Κύπρο. Το 1925, μετά τη Συνθήκη της Λοζάνης, η Κύπρος έγινε επίσημα βρετανική αποικία.

Οι Έλληνες στην Κύπρο πανηγύριζαν για τα πάρα πάνω γεγονότα, αφού πίστευαν ότι είναι ο προπομπός της Ένωσης. Όμως ήλθε η πρώτη πικρή αλήθεια με τα Οκτωβριανά Γεγονότα, αφού προηγήθηκε ο Νόμος του 1923, που ήταν η δημιουργία κυπριακής εθνικής συνείδησης με την εξαφάνιση κάθε ελληνικού στοιχείου: «Περί Παιδείας Νόμος του 1923», γεγονός που συνεχίζεται μέχρι σήμερα σε ποικίλα επίπεδα, χωρίς να εμφαίνεται.

Οι Άγγλοι κατακτητές, ως έμπειροι διπλωμάτες, στο Β΄  Παγκόσμιο Πόλεμο, άφηναν να εννοηθεί ότι δεν ξεχνούσαν τους συμμάχους τους Έλληνες, αυτό το τέχνασμα το γνώριζαν και το διαπίστωναν ικανοί Έλληνες διπλωμάτες της εποχής, όπως ο Γιώργος Σεφέρης: Πρόσφυγας από τη Μικρά Ασία, διπλωμάτης, ποιητής.

Δυστυχώς δύο γεγονότα, έστειλαν την Κύπρο στην ωμή πραγματικότητα, η διχόνοια, με τις γνωστές συνέπειες της αδελφοσφαγής, της καταρράκωσης του διεθνούς κύρους, της φυγής χιλιάδων Ελλήνων από την Ελλάδα. Μια χώρα με τέτοια γεγονότα σημαίνει ισχύς μηδέν. Το δεύτερο και εξίσου σημαντικό γεγονός η Νέα Τάξη γεωστρατηγικοοικονομικών δεδομένων, ο ανταγωνισμός των δύο Συνασπισμών και η αναβάθμιση της Κύπρου ως σημαντικότατο πέρασμα προς και από τις τρεις Ηπείρους.

Μέσα σε όλα αυτά, τα οποία ο μελετητής εύκολα δύναται να τα μελετήσει από εμπεριστατωμένες και από τεκμηριωμένες πηγές, οι Έλληνες της Κύπρου, συνειδητοποιώντας ότι τη δική τους πορεία της Ελευθερίας και της Ένωσης οι ίδιοι πρέπει να την αναλάβουν, προχώρησαν το 1950 στο Ενωτικό Δημοψήφισμα, το οποίο υπέγραψε το 96% των Ελλήνων, ανάμεσά τους και Τούρκοι στο όνομα, Έλληνες στην καταγωγή, αφού το τουρκικό στοιχείο δημιουργήθηκε στο νησί ως συνέπεια της Οθωμανοκρατίας, με υποχρεωτικούς εξισλαμισμούς, (Σαμάρα Π.,(1987), Η Ελληνική Καταγωγή των Τουρκοκυπρίων).

Το Ενωτικό Δημοψήφισμα έστω και αργά το Αναγνώρισε η Ελληνική Δημοκρατία και φρόντισε, ως γνωστό να στείλει στα παιδιά όλων όσων είχε τα στοιχεία τη συγκεκριμένη Βεβαίωση, ως Αστέρας Αξίας Και Τιμής, για τη συμμετοχή και για την προσφορά τους στον Αγώνα για την Απελευθέρωση και για την Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα, την οποία υπογράφει ο Πρώην Υπουργός Άμυνας της Ελλάδας Παύλος Καμμένος.

Η υπογραφή αυτή έρχεται, έστω και το 2016, σε αντίθεση με το «Δόγμα Βενιζέλου, όπως το καθόρισε και στην πολιτική του και στα Απομνημονεύματά του.» Το δόγμα αυτό έχει τις αρχές του από την παραχώρηση των αγγλικών δανείων  και με την αναγνώριση της  Ελληνικής Επανάστασης.  

Αυτά πρέπει να τα μελετούμε και να τα γνωρίζουμε, ως τιμή και αιώνιο μνημόσυνο στους μακαριστούς μας γονείς, παππούδες, γιαγιάδες, αφού άνδρες και γυναίκες, υπέγραψαν το Ενωτικό Δημοψήφισμα, έλαβαν μέρος σε εκείνο τον Υπέροχο Αγώνα, της Ε.Ο.Κ.Α. 1955-1959, θυσιάστηκαν, βασανίστηκαν, στερήθηκαν σημαντικό μέρος της ζωής τους για να αποκτήσουμε εμείς το Αγαθό της Ελευθερίας και φυσικά αυτοί οι αγνοί πατριώτες δεν ευθύνονται για τα μετέπειτα τραγικά γεγονότα με αποκορύφωμα τα τραγικά γεγονότα του 1974, με την τουρκική εισβολή και κατοχή, με τις ολέθριες συνέπειες.

Τα κρατητήρια, όπως της Κοκκινοτριμιθιάς, συνδέονται με τον Αγιοποιημένο ηρωισμό και δεν έχουν καμία σχέση με σημερινούς παράνομους-παράτυπους μετανάστες που κατακλύζουν την Νήσο Κύπρο.

Οφείλουμε εμείς που έχουμε την τιμή να είμαστε απόγονοι τέτοιων ανθρώπων, να συνεχίσουμε τις δικές τους αρχές, τις οποίες να μεταλαμπαδεύουμε στις νεότερες γενεές, ως οι φυσικοί Έλληνες συνεχιστές, για να υπάρχει μέλλον στον Ελληνισμό.

Αυτό δύναται να γίνει πραγματικότητα μόνο με την ενότητα, το Ενωτικό Δημοψήφισμα είναι εδώ για να μας διδάσκει, με το 96%.

Οφείλουμε οι πάντες και σημαντικοί και ασήμαντοι και πλούσιοι και φτωχοί, με βάση και τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, να θέτουμε Σπαρτιατική Ασπίδα Προστασίας, με τη Μακεδονική Φάλαγγα να πρωτοστατεί.  

Δρ Ανδρέας Σοφόκλης
ΕΜΕ Φιλολογικών Μαθημάτων, ΥΠΑΝ

Αναζητώντας μια νέα εθνική αυτογνωσία

Του Αντώνη Ψύρη

Οι Έλληνες έγιναν και πάλι έθνος με την αξία τους. Η πολιτική δεν θέλησε να αναγνωρίσει το δίκαιό τους και αυτοί προσέφυγαν στη δόξα. ΣΑΤΩΒΡΙΑΝΔΟΣ

Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι η ελληνική επανάσταση του 1821 αποτέλεσε ένα ιστορικό γεγονός με τεράστια σημασία όχι μόνο για την πορεία του ελληνικού έθνους αλλά και για την παγκόσμια ιστορία. Η συντριβή του οθωμανικού ζυγού αποτέλεσε την αφετηρία της εθνικής αποκατάστασης των λαών της Βαλκανικής Χερσονήσου που οδήγησε τελικά και στην οριστική κατάρρευση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Παράλληλα, η επιτυχία της ελληνικής επανάστασης αποτέλεσε την χαριστική βολή στην πολιτική της Ιερής Συμμαχίας που αποσκοπούσε στην κατάπνιξη κάθε φιλελεύθερου κινήματος. Κατά συνέπεια η ελληνική επανάσταση αναδείχτηκε σε ένα παγκόσμιο σύμβολο, αφού το ελληνικό έθνος ήταν το πρώτο έθνος στην ιστορία της ανθρωπότητας που τόλμησε να ορθώσει το ανάστημά του απέναντι σε μια αυτοκρατορία σε αναζήτηση της εθνικής του ανεξαρτησίας.

Πέρα όμως από την ιστορική της σημασία η ελληνική επανάσταση αποτελεί ένα πολυδιάστατο γεγονός που προσφέρεται για μια πολυπρισματική οπτική θεώρηση. Από τη συμμετοχή σπουδαίων γυναικών, όπως η Μαντώ Μαυρογένους και η Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα μέχρι την ανάπτυξη του ευρωπαϊκού κινήματος του φιλελληνισμού που εκδηλώθηκε μέσα από ποικίλες μορφές συμπαράστασης προς τους αγωνιζόμενους Έλληνες. Ας θυμηθούμε τους τελευταίους λόγους του διαπρεπέστερου των Φιλελλήνων Λόρδου Βύρωνα για την Ελλάδα που θυσίασε στον αγώνα για την ελευθερία της την άνετη ζωή που του εξασφάλιζε η αριστοκρατική του καταγωγή: «Της έδωσα τον καιρόν μου, την υγείαν μου, την περιουσία μου και τώρα της δίνω τη ζωή μου. Τί μπορούσα να κάνω περισσότερο»;

Ας θυμηθούμε επίσης την προσήλωση που επέδειξαν οι επαναστατημένοι Έλληνες στην αξία της Δημοκρατίας μέσα από την διεξαγωγή πολιτικών διεργασιών που οδήγησαν στη σύγκληση εθνοσυνελεύσεων και στην ψήφιση Συνταγμάτων. Αποκορύφωμα αυτών το Πολιτικό Σύνταγμα της Ελλάδας το 1827, που αποτελεί το δημοκρατικότερο ίσως της εποχής του. Στο άρθρο 5 του συγκεκριμένου Συντάγματος διατυπωνόταν η αρχή της λαϊκής κυριαρχίας: «Η κυριαρχία ενυπάρχει εις το έθνος · πάσα εξουσία πηγάζει εξ αυτού και υπάρχει υπέρ αυτού».

Μέσα από την επανάσταση του 1821 αναδείχθηκε και ο καθοριστικός ρόλος της εμπορικής και ναυτικής ανάπτυξης των Ελλήνων στην μετάγγιση των φιλελεύθερων ιδεών της Ευρώπης στον υπόδουλο ελληνικό κόσμο αλλά και στην διαμόρφωση της ιδιαίτερης φυσιογνωμίας μας. Αναδείχτηκε επίσης ο καθοριστικός ρόλος της Παιδείας μέσα από την ίδρυση σχολείων ήδη από τον 18ο αιώνα, τα οποία λειτούργησαν ώς φυτώρια της εθνικής αφύπνισης των Ελλήνων αλλά και η ιδιαίτερη σημασία του Τύπου που συνετέλεσε καθοριστικά στην ιδεολογική προετοιμασία της Επανάστασης. Οι Έλληνες έμποροι μαζί με τα προϊόντα εισήγαγαν στον υπόδουλο ελληνισμό και όλες τις προοδευτικές αντιλήψεις που είχαν αρχίσει να αναδύονται στην Ευρώπη και δαπάνησαν τεράστια ποσά για την έκδοση βιβλίων και την ίδρυση σχολείων, αναδεικνυόμενοι σε αληθινούς εθνικούς ευεργέτες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο Ι. Βαρβάκης που χρηματοδότησε τον ελληνικό αγώνα, αφήνοντας την τεράστια περιουσία του στην Ελλάδα. Αξίζει να σημειωθεί ότι από το 1486, που εκδόθηκε το πρώτο ελληνικό βιβλίο, έως και το 1821 πραγματοποιήθηκαν 4000 εκδόσεις. Παράλληλα, με την ψήφιση του νόμου περί ελευθεροτυπίας από τη Β’ Εθνοσυνέλευση ιδρύθηκαν στα κυριότερα ελληνικά αστικά κέντρα τρεις εφημερίδες, εγκαινιάζοντας ουσιαστικά τη νεοελληνική δημοσιογραφία, εφόσον έκτοτε δεν σταμάτησε η έκδοση εφημερίδων. Πρόκειται για τα Ελληνικά Χρονικά στο Μεσολόγγι, τον Φίλο του Νόμου στην Ύδρα και την Εφημερίδα των Αθηνών στην Αθήνα.

Μέσα στην ελληνική επανάσταση λοιπόν κρύβονται στοιχεία της ιδιαίτερης εθνικής μας φυσιογνωμίας που δεν αποτελούν μεμονωμένες σκηνές του ιστορικού μας γίγνεσθαι αλλά εκφράζουν την έννοια της συνέχειας στο χώρο και στο χρόνο. Παράλληλα όμως ενυπάρχει και ένας βαθύτερος συμβολισμός.

Πρόκειται για την πίστη των επαναστατημένων Ελλήνων στην αξία της Ελευθερίας. Από τον Ρήγα που διακήρυττε ότι «όποιος ελεύθερος συλλογάται, συλλογάται καλά» μέχρι τον Α. Κάλβο που κατηγορηματικά τόνιζε ότι «θέλει αρετή και τόλμη η ελευθερία». Από την Ελληνική Νομαρχία του Ανωνύμου, όπου διαβάζουμε ότι «Αληθής πολίτης είναι όποιος ζει με ελευθερία ή αποθνήσκει δια την ελευθερίαν» μέχρι το εμβληματικό σύνθημα «Ελευθερία ή Θάνατος» των μελών της Φιλικής Εταιρείας. Και φυσικά αποκορύφωμα όλων ο Ύμνος εις την Ελευθερίαν του Δ. Σολωμού που παρουσιάζει προσωποποιημένη την Ελευθερία να ξεπηδά ανδρειωμένη μέσα «από τα ιερά κόκαλα των Ελλήνων».

Γι΄ αυτό και αξίζει να προσεχθεί ότι αντίθετα με τους περισσότερους εθνικούς ύμνους σε παγκόσμιο επίπεδο, όπου κεντρικό θέμα είναι η πατρίδα, ο αγώνας ή ακόμη και η σημαία, στο δικό μας εθνικό ύμνο η έννοια της ελευθερίας υψώνεται ώς υπέρτατη αξία που νοηματοδοτεί διαχρονικά τους αγώνες και τις θυσίες ενός ολόκληρου έθνους.

Η συγκεκριμένη επισήμανση αποκτά μια επιπλέον ιδιαίτερη σημασία σε μια εποχή βαθιάς απογοήτευσης για τους νέους ανθρώπους που μέσα σε μια περιρρέουσα ατμόσφαιρα διάχυτης απαισιοδοξίας αναζητούν, όπως ο ήρωας του Ίψεν, «ένα ζευγάρι έστω μεταχειρισμένα ιδανικά». Σε μια εποχή κατά την οποία έννοιες όπως η πατρίδα, η δημοκρατία και η ελευθερία αποτελούν άλλοτε αντικείμενο εκμετάλλευσης και άλλοτε πηγή άγονων ιδεολογικών διελκυστίνδων σχετικά με το αληθινό τους νόημα επιβάλλεται να αποκαταστήσουμε στα μάτια των νέων τη χαμένη τους αξία. Επιβάλλεται μακριά από ακραίες και κοντόφθαλμες εθνικιστικές προσεγγίσεις να καλλιεργήσουμε στην ψυχή τους ένα υγιές εθνικό φρόνημα που συνιστά και την πιο γνήσια μορφή πατριωτισμού. Στο πλαίσιο αυτό η ελληνική επανάσταση με τα πολλαπλά μηνύματά της μπορεί να αποτελέσει ένα σύμβολο αγωνιστικού σθένους και αυτοθυσίας για τα υψηλότερα των ανθρώπων ιδανικά. Γιατί η έξοδος του Μεσολογγίου δεν αποτελει απλώς ένα μάθημα ηρωισμού αλλά και ένα μάθημα ανθρώπινης αξιοπρέπειας.

Σε μια εποχή λοιπόν που τη θέση των ηρώων έχουν υποκαταστήσει τα πάσης φύσεως κατασκευασμένα είδωλα απαιτείται μια επαναπροσέγγιση της έννοιας του ηρωισμού. Γιατί οι οι ηρώες δεν αναδεικνύονται μόνο στα πεδία των μαχών αλλά και στα πεδία της καθημερινής ζωής. Ήρωες είναι αυτοί που ξεχωρίζουν από τους άλλους για την πίστη τους σε αξίες. Ηρωικές μορφές δεν ήταν μόνο ο Καραϊσκάκης, ο Ανδρούτσος , ο Παπαφλέσσας, ο Διάκος και τόσοι άλλοι, γνωστοί και λιγότερο γνωστοί αγωνιστές του 21, που θυσιάστηκαν για την ελευθερία της Πατρίδας μας. Ηρωικές μορφές αποτέλεσαν και οι απλοί καθημερινοί άνθρωποι που προσέφεραν ό,τι είχαν και δεν είχαν για την Πατρίδα μας, όπως η θρυλική μορφή της φτωχής Ψωροκώσταινας, η οποία προσέφερε τον ταπεινό οβολό της αλλά ατυχώς διασώθηκε στο λεξιλόγιό μας ως απαξιωτική έκφραση που αποδίδει την κακομοιριά και την άθλια οικονομική κατάσταση της χώρας μας.

Αυτή τη μορφή του ηρωισμού που συνυφαίνεται με την ταλαιπωρημένη ιστορική διαδρομή του έθνους μας οφείλουμε να προβάλλουμε στους νέους μας, αντί των γνωστών ινδαλμάτων της σύγχρονης βιομηχανίας ειδώλων που τους περιβάλλουν από παντού. Όμως, επειδή «οι ήρωες προχωρούν στα σκοτεινά», όπως λέει στον «Τελευταίο Σταθμό» ο Σεφέρης, θα χρειαστεί να τους αναζητήσουμε. Και φυσικά να μην τους ανακαλούμε μόνο σε κάθε εθνική επέτειο, για να αναζωογονήσουμε την χαμένη εθνική μας υπερηφάνεια. Καθώς όμως οι νέοι δεν χρειάζονται κηρύγματα αλλά παραδείγματα, το καλύτερο θα ήταν να υπηρετήσουμε τις αξίες για τις οποίες αυτοί αγωνίστηκαν. Γιατί δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος, για να τιμήσουμε το ιστορικό μας παρελθόν, από το να εργαζόμαστε εμπνεόμενοι από αυτό για ένα καλύτερο μέλλον.

*Ο Αντώνιος Σ. Ψύρης είναι Φιλόλογος-Ιστορικός, Διευθυντής Γυμνασίου, Αναπληρωτής Γενικός Διεθυντής Εκπαίδευσης Εκπαιδευτηρίων Δούκα

Πηγή: Πρώτο ΘΕΜΑ 23/03/2023

Η χώρα πρότυπο της πολιτικής ανοησίας

 

Τέσσερις δεκαετίες μετά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο, ο Κώστας Ν. Χατζηκωστής προσφέρει ένα οδοιπορικό στη σύγχρονη κυπριακή πολιτική ιστορία, μέσα από τους διαλόγους και τις επαφές του με τους έξι πρώτους Προέδρους της Κυπριακής Δημοκρατίας. Πενήντα χρόνια προσωπικών βιωμάτων ξετυλίγονται μέσα από μια αφήγηση που μεταφέρει τον αναγνώστη στις αίθουσες όπου λαμβάνονταν οι κρίσιμες πολιτικές αποφάσεις. Ξεκινώντας από την εποχή που ήταν δημοσιογράφος και αρθρογράφος και φτάνοντας μέχρι την πρώτη δεκαετία του 21ου αιώνα, όταν είχε πλέον δημιουργήσει το μεγαλύτερο εκδοτικό όμιλο στην Κύπρο, ο συγγραφέας περιγράφει και αξιολογεί τους κορυφαίους ηγέτες που διαχειρίστηκαν τη μοίρα της Κύπρου - Μακάριο, Κυπριανού, Βασιλείου, Κληρίδη, Παπαδόπουλο, Χριστόφια. Tο παρόν βιβλίο δεν είναι το δοκίμιο ενός ψυχρού ιστορικού αλλά τα προσωπικά βιώματα ενός έμπειρου πολιτικού αναλυτή και εκδότη που συμμετείχε ενεργά στη σύγχρονη πολιτική ιστορία της Κύπρου.

Η χώρα πρότυπο της πολιτικής ανοησίας

Του Άντη Ροδίτη

Χωρίς πραγματικά να το θέλω βρέθηκα κι εγώ μ’ ένα αντίτυπο των «7 προεδρικών πορτραίτων» του Κώστα Χατζηκωστή στο χέρι, όχι τόσο για να διαβάσω τι του είπε ο Αναστασιάδης τα οποία δεν παραδέχεται ότι τα είπε ο Αναστασιάδης, όσο για να δω (λάθος μου που άργησα τόσο) τι ξέρει ο Κύπριος αυτοκράτορας των ΜΜΕ περί του θέματος «σχέδια Άτσεσον» και άλλων τινών! Διάβασα μέχρι τη σελίδα 46 από τις 398 του βιβλίου και θα πρέπει να απειληθώ πολύ, ίσως μέχρι θανάτου, για να υποχρεωθώ να διαβάσω κι άλλες, οπωσδήποτε όμως δεν θα ζήσω μέχρι το τέλος του βιβλίου, όντας βέβαιος ότι θα εκδημήσω εις Κύριον από αηδία πολύ πριν φτάσω στην 398η σελίδα!

Αποτελεί, τελικά, αυτή η «χώρα» την επιτομή, το μοντέλο, το πρότυπο της πολιτικής ανοησίας; Πόσο πια να γελούμε με τους Προέδρους μας, τους πολιτικούς αρχηγούς μας, τους βουλευτές μας, τους πολιτικούς αρθρογράφους μας, τους πολιτικούς αναλυτές μας; Είναι δυνατόν ένας από τους σπουδαιότερους αρθρογράφους μας, ιδιοκτήτης εφημερίδων και περιοδικών και τηλεοπτικών σταθμών κ.ο.κ., αυτοαποκαλούμενος μάλιστα «αντιμακαριακός», να βάζει τον Βάσο Λυσσαρίδη, τον κατ’ εξοχήν «μακαριακό» να προλογίζει το βιβλίο του; Ο οποίος Λυσσαρίδης συνοψίζοντας το Κυπριακό στον πρόλογό του πετάγεται από την Τριμερή του 1955 στο 1974, αποσβένοντας το 64 και την πρόταση Παπανδρέου προς Μακάριο για άμεση Ένωση χωρίς παραχωρήσεις στους Τούρκους; Είναι δυνατόν ο Λυσσαρίδης που έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στην ακύρωση της Ένωσης το 64 (συνεργαζόμενος με τον Ανδρεα Παπανδρέου και τον Μακάριο στον εκβιασμό του Γεωργίου Παπανδρέου ν’ αποσύρει την πρόταση) να προλογίζει το βιβλίο του Κώστα Χατζηκωστή που τάχα είναι «αντιμακαριακός» χωρίς να γνωρίζει πώς ακριβώς ο Μακάριος με τον Λυσσαρίδη ακύρωσαν την Ένωση το 1964;

Είναι δυνατόν ο «αντιμακαριακός» Κώστας Χατζηκωστής να γράφει ότι «ο Μακάριος… σύρθηκε στο Λονδίνο» για να υπογράψει τη Ζυρίχη; Είναι δυνατόν ο αυτοκράτωρ των ΜΜΕ στην Κύπρο να γράφει ότι το 64 ο Παπανδρέου δεν κράτησε τον λόγο του και γι’ αυτό δεν μπήκε στο φρενοκομείο, του οποίου την πόρτα του άνοιξε η Τουρκία με τους βομβαρδισμούς της Τηλλυρίας; Είναι δυνατόν να μην ξέρει τι ακριβώς έκαμνε εκείνες τις μέρες ο Παπανδρέου και τι ο Μακάριος και να ξεπέφτει, αυτός ο «αντιμακαριακός»(!!) σε ακελικά επιχειρήματα εναντίον της Ελλάδας λόγω δημοσιογραφικής άγνοιας, ο αυτοκράτωρ των ΜΜΕ; 

Είναι δυνατόν ν’ αγνοεί το μακαριακό και ανθελληνικό πνεύμα κατά της Ένωσης και εναντίον της Μεραρχίας την τριετία 64-67 και να λέει ότι «ο Μακάριος αντιστάθηκε» για να μη διαλυθεί και η Εθνική Φρουρά; Κι ότι ο Μακάριος δεν χάρηκε ο ίδιος για την αποχώρηση της Μεραρχίας αλλά μόνο «κάποιοι μικροσυμφεροντολόγοι πολιτικοί και υπουργοί του Μακαρίου»; Ο ίδιος ο Μακάριος ήταν αμέτοχος της χαράς; Τότε γιατί δεν κήρυξε δημόσιο πένθος για τη διάλυση της άμυνας της Κύπρου, παρά μόνο διέταξε τη φωταγώγηση της Λευκωσίας και των άλλων πόλεων, τάχα για να γιορτάσει η Κύπρος… Χριστούγεννα; Μας δουλεύει ο κ. Χατζηκωστής ή τον πήραν τα χρόνια και δεν ξέρει τι λέει πια; Αλλά έτσι ή αλλιώς απλώς επιβεβαιώνει από το σπουδαιότατο πόστο του ότι όντως αυτή η «χώρα» αποτελεί την επιτομή, το μοντέλο, το πρότυπο της πολιτικής ανοησίας.

Άντης Ροδίτης

ΤΟ ΜΟΝΟ ΑΝΑΓΚΑΙΟ

ΑΝ ΜΠΟΡΟΥΣΑΝ να παραβγούν σε αγώνα δρόμου η ΚΩΜΩΔΙΑ και η ΤΡΑΓΩΔΙΑ της Κύπρου θα τερμάτιζαν ισόπαλες και θα συνέχαιραν η μια την άλλη για το επίτευγμά τους να τερματίσουν μαζί πρώτες. Και με κοινή συμφωνία θα εναπόθεταν και οι δυο τα στεφάνια της νίκης τους στο κεφάλι του γυμνού βασιλιά της κυπριακής δημοσιογραφίας. Κι αυτό δεν σημαίνει ότι οι άλλοι περισπούδαστοι δημοσιογράφοι της αυλής ή των διαφόρων σχετικών αυλάδων είναι... ντυμένοι! Απλώς έτσι τά 'φερε η μοίρα να μιλούμε τώρα για τον Βασιλέα, τον αυτοκράτορα των κυπριακών ΜΜΕ!

Μου έγραψε ένας φίλος του Κώστα Χατζηκωστή ότι τον αδικώ γιατί στο προηγούμενό μου κείμενο ασχολήθηκα μόνο με τον πρόλογο που έγραψε ο Λυσσαρίδης στο βιβλίο του ΚΧΚ αντί να δω την ουσία του βιβλίου, που είναι η ...οξυδέρκεια των εκάστοτε Προέδρων μας, όπως την αποκαλύπτει ο ΚΧΚ με τις συνεντεύξεις που τους πήρε.

Αν και η αλήθεια είναι ότι δεν ασχολήθηκα μόνο με την επιλογή του Λυσσαρίδη ως του... κατάλληλου ανθρώπου να γράψει τον πρόλογο, κι ότι έβγαλα συμπεράσματα τόσο για τον πρώτο μας Πρόεδρο Μακάριο όσο και για τον ίδιο τον ΚΧΚ που μας μίλησε γι' αυτόν, πίεσα τον εαυτό μου να διαβάσει ακόμα μερικές σελίδες του βιβλίου του κι έφτασα αισίως έως την σελίδα 61!

Αυτό που διαπίστωσα ξανά δεν είναι απλώς την ανεπάρκεια και την ανευθυνότητα του αυτοκράτορα των δημοσιογράφων μας -που δεν υπολείπεται εκείνης σχεδόν απάντων των υπολοίπων, των από άλλα... ταμπούρια "μαχομένων"- αλλά και το γεγονός ότι απαρτίζουν όλοι μαζί ένα τσούρμο αξιολύπητων (αναξιολύπητων) θυμάτων ενός πραγματικά μεγάλου απατεώνα, που για την "οξυδέρκειά" του τον επέλεξε η αφρόκρεμα των Κυπρίων της εποχής ώστε να ηγηθεί του επικού απελευθερωτικού μας αγώνα, τον οποίο εκείνοι διεξήγαγαν και Εκείνος, τελικά, επρόδωσε.

Αθήνα, 20 Αυγούστου 1964. Ο Μακάριος στην πρωθυπουργική κατοικία στο Καστρί. Από αριστερά, Στ. Κωστόπουλος και Σπ. Κυπριανού, υπουργοί Εξωτερικών Ελλάδας και Κύπρου, Πολύκαρπος Γεωρκάτζης, Γ. Παπανδρέου, αρχιεπίσκοπος Μακάριος, Α. Παπανδρέου (φωτ.: Αφοί Μεγαλοκονόμου - © Φωτογραφικά Αρχεία Μουσείου Μπενάκη, Αθήνα).

Ξηγούμαι, αρχίζοντας από τη σελίδα 39 αυτή τη φορά του εμβληματικού αυτού βιβλίου:

Αφού ειρωνεύεται (όπως μέχρι σήμερα κάμνει και το ΑΚΕΛ) τον Γεώργιο Παπανδρέου ότι δεν ήρθε να πολεμήσει στις 8 Αυγούστου 1964, όταν μας επιτέθηκε για πρώτη φορά η τουρκική πολεμική αεροπορία, πράγμα που δείχνει ότι μέχρι σήμερα ο αυτοκράτωρ της κυπριακής δημοσιογραφίας δεν έμαθε ακόμα τι τεκταινόταν στη Γενεύη εκείνες τις μέρες κι ότι αν εμπλεκόταν η ελληνική με την τουρκική αεροπορία θα σταματούσαν οι συνομιλίες, πράγμα που ήταν ο στόχος των Τούρκων, συνεχίζει για να μας πει ότι τελικά μόλις το 1965 πήρε είδηση την "ιστορία του σχεδίου Άτσεσον"!

Κι ότι, γράφει, "οι σχέσεις Αθηνών-Λευκωσίας άρχισαν να κλονίζονται" τότε!! Καλά, τότε πότε ακριβώς έμαθε για την περίφημη επιστολή Παπανδρέου προς Μακάριο της 25ης Φεβρουαρίου 1964, όπου ο Παπανδρέου καλούσε τον Μακάριο να επανέλθει στον δρόμο της συνεννόησης με το Εθνικό Κέντρο και να πάψει να κάμνει του κεφαλιού του; Οι σχέσεις Αθηνών-Λευκωσίας, λοιπόν, δεν "κλονίζονταν" μόνες τους, ο Μακάριος ήταν εκείνος που τις κλόνιζε αρνούμενος τη συνεργασία με το Εθνικό Κέντρο. Κι αυτό είναι δια της επιτολής Παπανδρέου ιστορικά ΤΕΚΜΗΡΙΩΜΕΝΟ.

Όμως, ο κ. ΚΧΚ επιμένει στα δικά του: η εικόνα, λέει, για το Σχέδιο Άτσεσον είναι "ζοφερή και ασαφής" κι εξακολουθεί σήμερα, 59 χρόνια μετά, να διερωτάται αν ο Παπανδρέου δέχτηκε το Σχέδιο και μετά το απέρριψε, αν τον ανάγκασε ο Μακάριος να το κάμει, αν το απέρριψαν οι Τούρκοι, πριν ή μετά τον Παπανδρέου κι αν ήταν το Κυπριακό κοντά στη λύση ή όχι!! Αυτά όμως ΕΧΟΥΝ ΗΔΗ ΑΠΑΝΤΗΘΕΙ με σαφήνεια και τεκμηριώθηκαν με επίσημα έγγραφα, αμερικανικά και αγγλικά εδώ και μια δεκαετία κι αν δεν έφτασε ακόμα στ' αυτιά του αυτοκράτορα της κυπριακής δημοσιογραφίας, ε, τότε γιατί να μην "δικαιούται" και ο "Φιλελεύθερος" (που θα έγραφε και το "και" με Έψιλον και περισπωμένη αν έτσι αποφάσιζε ο Μακάριος) όπως και το "έγκυρο" ΡΙΚ και ο πάσα ένας Κυπραίος "δημοσιογράφος" να διερωτάται... ακόμα;

Ως εκ τούτου, συνεχίζει ο κ. ΚΧΚ στο βιβλίο του, επήγεν το 1965 εις τα Αθήνας δ ι α να μάθει! Και του λέει ο Μακάριος (λίγες μέρες μετά): "Και τι σου είπαν αυτοί στην Αθήνα;" Αλήθεια, τι να του έλεγαν ο Στεφανόπουλος, ο Ανδρέας Παπανδρέου (ο μετέπειτα τιμημένος από τον Μακάριο για την ακύρωση της Ένωσης), ο Κανελλόπουλος, ο Μαρκεζίνης, ο Πιπινέλης; Τι ήξεραν όλοι αυτοί για να του πουν και γιατί δεν πήγε κατ' ευθείαν στην πηγή, στον Γεώργιο Παπανδρέου, ο οποίος λίγες μόνο βδομάδες πριν είχε πει στους Αμερικανούς (25 Αυγούστου 1964) ότι βρισκόταν "σε αγώνα μέχρι θανάτου με τον Μακάριο"; (PAPANDREOU REPLIED HE WAS IN DEATH STRUGGLE WITH MAKARIOS - έγγραφο L.B.J Library, C.F., Cyprus, Vol. 14, Box 122, 405 secret, σελίδα 516, "Κουράγιο Πηνελόπη", Αρμός 2013).
Και συνεχίζει απτόητος ο αυτοκράτωρ των Κύπριων Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης: "ούτε τότε ούτε σήμερα υπάρχουν σαφείς και συγκεκριμένες απαντήσεις για το πώς άρχισε και τελείωσε η ιστορία του Σχεδίου Άτσεσον"!!

Υπεροψίαν και μέθην αυτοκρατορικήν μπορεί να είχεν και ο Δαρείος αλλά και ο δικός μας της κυπριακής δημοσιογραφίας ο αυτοκράτωρ δεν τα πάει καθόλου πίσω. Ας καταδεχόταν ν' αναγνώσει ή έστω ν' αποστηθίσει το "Κουράγιο Πηνελόπη" ενός πρώην μικρο-συνεργάτη του, ώστε ν' αποφύγει τον κίνδυνο ν' ανοητολογεί τώρα, όπως και κάθε άλλος "δημοσιογράφος" της τραγικοκωμικής ταύτης (γ)ερήμου νήσου Κύπρου.

Και πάμε στη σελίδα 41 όπου ο κ. ΚΧΚ μάς... φωτίζει γράφοντας ότι ο Μακάριος "πάντα είχε κρυφές η φανερές διαφωνίες με την Αθήνα"! "Πάντα" δεν λέει τίποτε. Αφού υπερηφανευόταν ο αλητήριος ότι επέζησε 13 τόσων Ελληνικών Κυβερνήσεων και δεν είχε πρόβλημα να φάει ακόμα μια, εκείνη του Γκυζίκη, για μπρέκφαστ! Μόνο που αυτή τη φορά επρόκειτο για πλήρες γεύμα: έφαγε ολόκληρη χούντα συν τη μισή Κύπρο.
Ο ΚΧΚ πήγε, λοιπόν, να πάρει συνέντευξη του Μακαρίου, μιας "διεθνούς προσωπικότητας" της οποίας "οι οποιεσδήποτε πράξεις ή παραλείψεις, ορθές ή όχι, λατρεύονταν από τον λαό του". Λατρεύονταν, βέβαια, επειδή ακριβώς δεν υπήρχε άξια δημοσιογραφία να βάλει τη "διεθνή προσωπικότητα" στη θέση της. "Διεθνής προσωπικότης" μπορεί να ήταν ένας οποιοσδήποτε σε οποιονδήποτε τομέα, αλλά δεν τον βάζεις στην ηγεσία ενός λαού που αγωνίζεται για την επιβίωσή του, ούτε ενισχύεις την "προσωπικότητά" του αφήνοντάς τον εσύ ο δημοσιογράφος στο απυρόβλητο λόγω της ανικανότητάς σου. Με λίγα λόγια ο Μακάριος δεν του είπε τίποτε στη "συνέντευξη". Αντίθετα του ζήτησε να τον ενημερώσει για το τι του είπαν στην Αθήνα κι όταν ο ΚΧΚ το έκαμε, υπέβαλε και ερωτήσεις: όχι με ποιο τρόπο ο Μακάριος μεθόδευε την ντε γιούρε Ένωση αφού η Μεραρχία είχε ήδη επιβάλει την ντε φάκτο, αλλά πώς θα επιτύγχανε "λύση" χωρίς να καλέσει τους στασιαστές Τούρκους να επιστρέψουν στα κυβερνητικά πόστα που εγκατέλειψαν τα Χριστούγεννα του 63! Κι ο Μακάριος διαβεβαίωσε τον... "αντιμακαριακό" και ενωτικό μετά της Ελλάδος συνομιλητή του ότι "όλα πήγαιναν μια χαρά" και να μην ανησυχεί, διότι οι Τούρκοι θα... κατέρρεαν και θα υπέκυπταν στην απομόνωση που τους είχε με τόση... τέχνη οδηγήσει!! Αλλά θα υπέκυπταν σε τι, αφού ο ίδιος ο Μακάριος είχε απορρίψει την Ένωση που του πρόσφερε η Ελλάς μερικούς μήνες πριν; Πού νά 'ξερε τότε ο καημένος ο 26χρονος δημοσιογράφος ΚΧΚ, μετέπειτα αυτοκράτωρ των Κύπριων ΜΜΕ; Ωραία, δεν ήξερε τότε, αλλά μετά ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΕΜΑΘΕ ώστε να μην ανοητολογεί σήμερα, γραπτώς μάλιστα;

Συνεχίζει, λοιπόν, στη σελίδα 44: "Οι Κύπριοι ηγέτες άλλα έλεγαν και έπρατταν στην Αθήνα και άλλα στην Κύπρο"!! Μα ποιοι "Κύπριοι ηγέτες" καλέ; Υπήρχαν άλλοι ηγέτες πλην του Μακαρίου; Γιατί, λοιπόν, μιλά στον πληθυντικό ο ΚΧΚ και δεν λέει ευθέως "ο Μακάριος άλλα έλεγε και άλλα έπραττε"; (όπως το γράφει και ο Ανδρέας Παπανδρέου στο βιβλίο του "Η Δημοκρατία στο απόσπασμα";). Πώς εξηγείται αυτή η απόπειρα συγκάλυψης-προστασίας του Μακαρίου από ένα κατά παραδοχήν του ιδίου "αντιμακαριακόν";

Ίσως το κάμνει επειδή πρόκειται μάλλον για ένα δεύτερο αδιάβαστο Σπύρο Παπαγεωργίου, που αγνοώντας τι ακριβώς έγινε στη διάρκεια των συνομιλιών της Γενεύης τείνει να δικαιώσει τον προδότη μέσα του ως "αντιστασιακό ήρωα"! Διότι και διερωτάται στη συνέχεια: Πώς διάολο έφτασε η Μεραρχία στην Κύπρο με την έγκριση των Αμερικανών και την "ανοχή της Τουρκίας"; Άρα μπορεί να έχει δίκαιο ο Μακάριος που βρίζει την Ελλάδα, εξευτελίζει τους αξιωματικούς της κι επιτρέπει στους ακελικούς συμμάχους του να δέρνουν όπου τους κόψουν ανυπεράσπιστους τους φαντάρους της Μεραρχίας για να φεύγουν το συντομότερο. Η Μεραρχία μπορεί να ήταν εδώ για να διευκολύνει τη διχοτόμηση της Κύπρου - πράγμα που ισχυρίστηκε ο Μακάριος στον Νίκο Κρανιδιώτη (δες "Ανοχύρωτη Πολιτεία" σελίδα 228). Αυτά όμως είναι συμπεράσματα ανθρώπων που δεν εμελέτησαν έγγραφο προς έγγραφο τις συνομιλίες της Γενεύης, που διάβασαν αλλά δεν πρόσεξαν ότι ο Ινονού την είχε χωνεμένη την Ένωση κι έλεγε στον Νιχάτ Ερίμ "μην απειλείς τους Αμερικανούς με επέμβασή μας στην Κύπρο γιατί δεν είμαστε τεχνικά έτοιμοι" κι επειδή δεν γνωρίζουν αρκετά αγγλικά για να διαβάσουν τις εκθέσεις του Αμερικανού πρέσβη στη Λευκωσία Taylor Belcher ότι η Μεραρχία για τίποτε άλλο δεν επρόκειτο να πολεμήσει εκτός από την Ένωση.

Αυτά λοιπόν και άλλα πολλά μη γνωρίζοντας ο αυτοκράτωρ μας πείθεται ότι απλώς "ξέσπασαν" (αυτόματα κι από μόνα τους;) "τα γεγονότα της Κοφίνου" που οδήγησαν στην απώλεια της στρατιωτικής άμυνας της Κύπρου δια της αποχωρήσεως της Μεραρχίας και δεν διερωτάται γιατί ο... ενωτικός Μακάριος δεν ενδιαφέρθηκε ν' αντικαταστήσει τη χαμένη δύναμή της ποτέ. Αντίθετα αγόραζε όπλα για την άμυνα του δικού του θρόνου.

Και τι καταντά να μας πει (σελίδα 51); Ότι, λέει, ο Μακάριος είναι με πολλή "παιδική ειλικρίνεια" και φόβο που προσπαθούσε "να βρει μια φόρμουλα επιβίωσης της εθνικής μας πορείας" ενώπιον ενός φοβερού εχθρού που άκουγε στο όνομα... "Πολύκαρπος Γιωρκάτζης"!!

Κανονικά πρέπει να σταματήσω εδώ και να ελεήσω τον καημένο τον γέροντα που έχασε ό,τι πολυτιμότερο, το παιδί του, σε άδικο φόνο και γι' αυτό ίσως να παραμιλά, να μην ξέρει τι λέει και να λέει άλλα αντ' άλλων. Όμως το θέμα είναι πολύ ευρύτερο κι αφορά ολόκληρη πατρίδα, την επιβίωσή της, το μέλλον της κι εδώ που καταντήσαμε να διαμορφώνουν γνώμη και πορεία "σωτηρίας" ανάξια και κακώς ενημερωμένα ΜΜΕ πρέπει ο καθένας να κάμνει ό,τι μπορεί για τη σωτηρία μας, ό,τι και να στοιχίζει σε κάποιους.

Δικαιολογεί, λοιπόν, στη συνέχεια ο υπό συζήτηση "αντιμακαριακός" ΚΧΚ τον Μακάριο που υπέκυψε στην απαίτηση του Υπουργικού του Συμβουλίου ν' ακυρώσει την απόφαση του να διορίσει τον ΚΧΚ υπουργό Εσωτερικών και Αμύνης στη θέση του Γιωρκάτζη! Οι τότε Υπουργοί του Μακαρίου δεν ήθελαν νέο αίμα, δεν ήθελαν νέες ιδέες, όπως τις εξέφραζε ο ΚΧΚ τότε με την αρθρογραφία του, την οποία εκτίμησε ο Μακάριος και θέλησε να τον υπουργοποιήσει! Είναι σ' εκείνο το διάσημο Υπουργικό Συμβούλιο που ανήκε και ο Ρένος Σολομίδης, ο οποίος με οδηγίες του Μακαρίου ετοίμασε έκθεση, 7 μέρες μετά την απόρριψη της Ένωσης από τον Μακάριο (21 Αυγούστου 1964), η οποία "αποδείκνυε"... ασύμφορη οικονομικά την Ένωση!!

Και το κερασάκι στην τούρτα; Στη σελίδα 61 δικαιολογεί τον Μακάριο για την ομιλία του υπέρ της Ένωσης τον Μάρτιο του 1971 στη Γιαλούσα, ότι τάχα εξακολουθούσε να πιστεύει και ν' αγωνίζεται για την Ένωση, τη στιγμή που ο αυτοεξόριστος για τα αληθινά του πατριωτικά-ενωτικά αισθήματα ξάδελφός του, δημοσιογράφος του ΡΙΚ, με το ίδιο όνομα Κωστής Μ. Χατζηκωστής αποκαλύπτει στο βιβλίο του "Εδίωξάν με δωρεάν" ότι ο ίδιος ο Μακάριος ζήτησε την απόλυσή του από το ΡΙΚ επειδή εκτελώντας ως όφειλε το καθήκον του έστειλε στον αέρα την ομιλία!!

Λέω να μην ξαναγράψω ποτέ τίποτε. Αλλά θα τα καταφέρω; Τελειώνω εδώ, λοιπόν, αναφωνώντας: ΖΗΤΩ η δι' ενός μόνο κενού αποδεικνυόμενη κενή περιεχομένου κυπριακή Δημοσιογραφία. Ένα είναι το ΚΕΝΟ και είναι το ΜΟΝΟ ΑΝΑΓΚΑΙΟ, το μόνο που χρειάζεται για να μπουν όλα στη σωστή τους θέση, κι όσο μένει απλήρωτο το κενό, κενά θα είναι τα λόγια όλων και καταδικασμένη στον χαμό από τα ίδιά της τα ψέματα η Κύπρος.

Άντης Ροδίτης

Τιμή και προσκύνηση στους ήρωες μας

Του Δρ Ανδρέα Σοφόκλη

ΤΙΜΗ ΚΑΙ ΠΡΟΣΚΥΝΗΣΗ ΣΤΟΥΣ ΗΡΩΕΣ ΜΑΣ
Ανάμεσα στους τρανότερους είναι ο Αθανάσιος Διάκος.

«Τιμή σ` εκείνους όπου στη ζωή των
ώρισαν και φυλάγουν Θερμοπύλες
……………………………………………………..
Και περισσότερη τιμή τους πρέπει
Όταν προβλέπουν (και πολλοί προβλέπουν)
Πως ο Εφιάλτης θα φανεί στο τέλος,
Κι οι Μήδοι επί τέλους θα διαβούνε.
Κ. Π. Καβάφη, Θερμοπύλες.

Με το σημείωμά μου αυτό, επιθυμώ, να αναμοχλεύσω την ιστορική μνήμη, ώστε να θυμηθούμε ένα από εκείνα τα τρανά παλληκάρια, από τους πρώτους ηρωικούς θυσιασθέντες, της Εθνεγερσίας, τον Αθανάσιο Διάκο. Ένα άλλο παλληκάρι, που στο άνθος της νιότης του, «την ώρα π` ανθίζουν τα κλαδιά και βγάζει η γη χορτάρι,

Διάλεξε ο Χάρος να με πάρει», όπως ο ίδιος δηλώνει, τριάντα τριών ετών, έδωσε με βασανιστικό αλλά με αγιοποιημένο τρόπο, με στυγνή βασανιστική θανατική μέθοδο τη ζωή του, διατρανώνοντας τα ελληνοχριστιανικά του ιδανικά.

Ο Αθανάσιος Διάκος καταγόταν από τη Μουσουνίτσα Παρνασσίδας ή από την Αρτοτίνα της Δωρίδας (με διαφορετικές πηγές), γεννήθηκε το 1788.

Το πραγματικό του όνομα είναι Αθανάσιος Γραμματικός. Τα ονόματα, τα επώνυμα, η γενεαλογία ηρώων και Αγίων σηματοδοτούν την πορεία τους στη ζωή, το Αθανάσιος δηλώνει το Αθάνατος και το Γραμματικός την ευγένεια της ψυχής, του χαρακτήρα, που τον διέκριναν, η καταγωγή εκφράζει την παρακαταθήκη της δωρικής παλληκαριάς και του συλλογικού εθνικού πνεύματος.

Όταν αποφασιστικά, με την όλη αγάπη και με τη βαθιά πίστη στον Θεό, έλαβε το Σχήμα του Διακόνου, κυριάρχησε πλέον ως επώνυμο το Διάκος, που δήλωνε και προμηνούσε την Ιερή του αποστολή και εκπλήρωση. Η αγάπη του για το Θεό, για τον Ιησού Χριστό, τον οδήγησε από μικρή ηλικία να γίνει μοναχός στο Μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου, στην Αρτοτίνα. Στο Μοναστήρι αυτό διδάχθηκε τα πρώτα γράμματα, μυήθηκε στις δοξασίες των Ιερών Κειμένων και στην Ιερά Παράδοση.

Ο ασίγαστος πόθος του Αθανάσιου Διάκου, για την ελευθερία της Πατρίδας, και η συνείδηση της εθνικής του αποστολής, γρήγορα έδρασαν εντός της καρδιάς του και τον οδήγησαν στην απόφαση να φύγει από το Πνευματικό του Κέντρο και να εφαρμόσει τη Χριστιανική Θεωρία στην Πράξη, όπως ο Ιησούς Χριστός, όπως οι πρόγονοί του.

Η δράση του ως Κλέφτης και ως Αρματολός αγγίζει τα όρια του απίστευτου. Πέρασε από την ηγεσία του Αρματολού Σκαλτσά, ο οποίος θαύμασε τον ψυχισμό, την αντρειοσύνη, τη λεβεντιά του, γι` αυτό τον όρισε πρωτοπαλλήκαρό του. Το 1814, υποχρεώθηκε να φύγει από τη Στερεά, αφού τον κυνηγούσαν οι Τούρκοι. Κατέφυγε στα Ιωάννινα, εκεί τέθηκε στη σωματοφυλακή του Αλή Πασά.

Το 1818, ο Οδυσσέας Ανδρούτσος, ως διορισμένος από τον Αλή Πασά, Αρματολός της Λιβαδειάς, τον πήρε μαζί του. Όταν ο Οδυσσέας Ανδρούτσος έφυγε για την Πελοπόννησο, τα παλληκάρια, όρισαν Αρχηγό τους τον Αθανάσιο Διάκο. Ο Αθανάσιος Διάκος, κατόρθωσε, ταυτόχρονα με την έναρξη της Επανάστασης, να ελέγχει ολόκληρη τη Στερεά Ελλάδα, γεγονός που ανησύχησε τον Χουρσίτ Πασά, ο οποίος έστειλε, με αρχηγό τον Ομέρ Βρυώνη, εννέα χιλιάδες (9.000) πεζούς, με ξεκάθαρη εντολή, να καταπνίξει την Επανάσταση.

Κατά τη διάρκεια των συγκρούσεων στα μέτωπα των μαχών, ο Πανουριάς και ο Διοβουνιώτης, με τα παλληκάρια τους, δεν άντεξαν την πίεση από τους Τούρκους και υποχώρησαν. Ο Αθανάσιος Διάκος, έμεινε μόνος, με τα παλληκάρια του-όπως τότε ο Λεωνίδας, λίγο πιο πέρα στις Θερμοπύλες, το 480 π.Χ., με τους επτακόσιους (700) Θεσπιείς, με λίγους Θηβαίους και Μυκηναίους, αντιμετώπισαν μέχρι τον ηρωικό θάνατο τον εισβολέα εξ Ανατολών τον Πέρση Ξέρξη-πιστός και ο Αθανάσιος Διάκος στη Ιερά αυτή Παρακαταθήκη, απετέλεσε στο ακέραιο το δικό του Χρέος προς την Πατρίδα, προς τον Ιησού Χριστό, που τόσο αγαπούσε, ώστε η δική του θυσία να συνδυαστεί, με το έναυσμα της Παλιγγενεσίας.

Είναι γνωστό ότι αιχμαλωτίστηκε και κατά την προσφιλή μέθοδο των κατακτητών, αρχικά του έγιναν δελεαστικές προτάσεις, από τον εξ Ανατολών εκπρόσωπο Ομέρ Βρυώνη αλλά ως ατόφιος συνεχιστής του Λεωνίδα, έμεινε ακλόνητος και εκεί στη Λαμία θυσιάστηκε με ανασκολοπισμό.

Αρμόζει το ίδιο αφιέρωμα του Σιμωνίδη του Κείου προς τον Λεωνίδα και προς τα παλληκάρια του και για τον Αθανάσιο Διάκο και για τα δικά του παλληκάρια, ως Κτήμα Αιώνιο, για όλους τους Έλληνες, όσο εχθροί εποφθαλμιούν και κρατούν υπό τον παράνομό τους έλεγχο ελληνορθόδοξα εδάφη,

Εκείνων που σκοτώθηκαν στις Θερμοπύλες είναι
Τρισδοξασμέν` η τύχη τους κι ωραίος ο θάνατός τους.
Ο τάφος τους είναι βωμός, κι αντί για θρήνους έχουν
Τη θύμηση. Και γίνεται η λύπη παίνεμά τους.
Και τέτοιο σάβανον αντρών γενναίων μήτε η μούχλα
Μήτε και ο παντοχαλαστής καιρός θα το αφανίσει.
Το μνήμα τους για κάτοικον επήρε της Ελλάδας
Τη δόξα. Κι είναι απόδειξη σ` αυτό κι ο Λεωνίδας,
Ο βασιλιάς της Σπάρτης.
Που στόλισμα της αρετής έχει μεγάλο αφήσει και δόξαν αναιώνια.
(Μετάφραση Ηλία Βουτιερίδη).

Δρ Ανδρέας Σοφόκλης
ΕΜΕ Φιλολογικών Μαθημάτων, ΥΠΑΝ