Monday, March 23, 2009

Πλουτής Σέρβας


Ο ηγέτης Πλουτής Σέρβας:
Ξεχωριστή προσωπικότητα
Του Φοίβου Νικολαΐδη

O παλαίμαχος πολιτευτής και συγγραφέας Πλουτής Σέρβας. O Πλουτής Σέρβας γεννήθηκε στη Λεμεσό το 1907 και σπούδασε πολιτικές και κοινωνικές επιστήμες στη Μόσχα. Εντάχθηκε από νεαρής ηλικίας στις τάξεις της Αριστεράς. Ήταν ιδρυτικό μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος Κύπρου το 1926 και του ΑΚΕΛ το 1941, του οποίου διατέλεσε Γενικός Γραμματέας από το 1936 μέχρι το 1945. Εξελέγηκε Δήμαρχος Λεμεσού από το 1943 έως το 1949. Το 1952 αποβλήθηκε από τις τάξεις του ΑΚΕΛ, του κόμματος που ο ίδιος ίδρυσε. Ο Πλουτής Σέρβας πέθανε στη Λευκωσία στις 14.2.2001 σε ηλικία 94 ετών.

Ο Πλουτής Σέρβας ήταν ακούραστος αγωνιστής της ελευθερίας, λάτρης της ειρήνης και των σοσιαλιστικών ιδεωδών. Ανθρωπιστής, ιδεολόγος και πνευματικός άνθρωπος, συνδύαζε σπάνια χαρίσματα σε μια μοναδική προσωπικότητα.

Με τον αείμνηστο Πλουτή Σέρβα γνωριστήκαμε το 1987 και από τότε βρισκόμασταν καθημερινά, γιατί το σπίτι του ήταν δίπλα στο δικό μας. Έτσι, δεν έχανα την ευκαιρία να τον ‘ενοχλώ’ με τις ανησυχίες και τις πνευματικές μου αναζητήσεις. Άριστος συζητητής, καλλιεργημένος και υπομονετικός, μου αφιέρωνε αρκετό χρόνο για να συζητούμε διάφορα θέματα, ιδιαίτερα για την πολιτική και το Κυπριακό.

Αν και διαφορετικών ιδεολογικών προτιμήσεων, εντούτοις, συζητούσαμε και επιχειρηματολογούσαμε για τις απόψεις μας πολύ φιλικά. Ποτέ, μα ποτέ δεν θυμάμαι τον Πλουτή Σέρβα να υψώνει τον τόνο της φωνής του ή να γίνεται εριστικός, για θέματα που δεν συμφωνούσε. Θυμάμαι έντονα, που όταν του ανέπτυσσα τις απόψεις μου με νεανική ορμή και πάθος πολλές φορές, ποτέ δεν με μάλωσε για ότι διαφωνούσε. Απλώς, έκανε γλυκύτατους μορφασμούς, που εγώ καταλάβαινα τη δυσφορία του!

Του Πλουτή Σέρβα του οφείλω πολλά πνευματικά δώρα που πλουσιοπάροχα, μου χάρισε. Εκείνο, όμως, που ήταν το μέγιστο, που με επηρέασε σημαντικά και μου διαμόρφωσε μια στάση ζωής, ήταν η μετριοπάθεια και η ανεκτικότητα στο διαφορετικό. Ξεκινώντας πολλές φορές από ακραίες θέσεις στα δημόσια θέματα και ζητήματα, με το διαλογισμό και τη διαλεκτική του δεινότητα συζητούσε άνετα και τα πιο ‘δύσκολα’ θέματα, κάνοντάς με να προβληματιστώ έντονα. Του οφείλω πραγματικά άπειρα ευχαριστώ, μεγάλη ευγνομοσύνη για την ευκαιρία που είχα για μια δεκαετία να ‘θητεύσω’ κοντά του και αναπτύξω τη ιδιότητα της μετριοπάθειας στη ζωή, που βασίζεται στο «Παν μέτρον άριστο».

Θυμάμαι έντονα, πολλά πράγματα από τον Πλουτή Σέρβα, τις ατέλειωτες συζητήσεις με όλο σχεδόν τον πολιτικό κόσμο, που περνούσε το κατώφλι του για καφέ και συζήτηση. Το σπίτι του, ήταν μια λέσχη στοχασμού. Σπάνια και μοναδική ευκαιρία για ένα νεαρό άτομο, όπως εγώ τότε, να έχει την ευκαιρία να είναι παρόν σε πολλές τέτοιες συζητήσεις, να μαθαίνει, να ακούει σκέψεις και ιδέες ανθρώπων με συγκροτημένη σκέψη. Ο Πλουτής εκτός από την πολιτική που την αγαπούσε παράφορα, ήταν ερωτευμένος με τη φύση, τα λουλούδια, τα ζώα, τον έρωτα και τους ανθρώπους. Είχε ανεπτυγμένο το αίσθημα του χιούμορ με το οποίο διασκεδάζαμε.

Δεν ξεχνώ μια ιστορία που μου διηγήθηκε και έσκαγε στα γέλια. Όταν εργαζόταν σε μια ιδιωτική εταιρία, έγραφε παράλληλα διάφορα άρθρα, τα οποία φαίνεται ενόχλησαν μερικούς. Αυτοί οι μερικοί ως ισχυροί που ήσαν, ζήτησαν από τα αφεντικά του Πλουτή ή να τον απολύσουν ή να τον αναγκάσουν να σταματήσει να γράφει. (Μιλάμε για εποχές που τα ατομικά δικαιώματα στην Κύπρο ήταν στον πάτο!). Ο εργοδότης του, τον κάλεσε παρουσία του νομικού του συμβούλου και του εξέθεσε την κατάσταση. Είπε στον Πλουτή ότι δεν ήθελε να τον απολύσει, ούτε να χάσει τις πολύτιμες υπηρεσίες του. Έπρεπε όμως να γίνει κάτι, γιατί είχε να κάνει με ισχυρούς παράγοντες του τόπου. Ο νομικός σύμβουλος ανέλαβε τότε να βρει μια συμβιβαστική λύση. Μετά από λίγες μέρες λοιπόν τον κάλεσαν με πάσα επισημότητα στο γραφείο του ιδιοκτήτη για να του ανακοινώσουν την εισήγηση του νομικού συμβούλου.

Υπερασπιστής του δικαίου ο νομικός σύμβουλος-δικηγόρος απευθυνόμενος στον Πλουτή Σέρβα, άρχισε με τα εξής: «Το να γράφει κάποιος άρθρα σκέψεις και ιδέες είναι αναφαίρετο δικαίωμά του και κανείς δεν μπορεί να του το αφαιρέσει. (Καλά τα πάμε μέχρις εδώ σκέφτηκε ο Πλουτής). Όμως, δεν μπορεί από την άλλη να αγνοούμε ότι κάποιοι θίγονται και επηρεάζονται με τα γραφόμενα σου Πλουτή. Ως εκ τούτου, εγώ εισηγούμαι το εξής: «Θα συνεχίσεις να γράφεις ότι θέλεις, αλλά απλώς δεν θα τα δημοσιεύεις…»!!! Σαν να βλέπω τον Πλουτή μπροστά μου τώρα να σκάει στα γέλια. Το ευχάριστο της υπόθεσης είναι ότι ο Πλουτής συνέχισε να γράφει και ο εργοδότης τους έκανε τα στραβά μάτια.

Από αριστερά, Φοίβος Νικολαΐδης, μ. Χριστάκης Κατσαμπάς (αρχισυντάκτης "Φιλελευθέρου" και Βουλευτής), Τάκης Ευδόκας (πολιτευτής), κυρία Ευδόκα, Πλουτής Σέρβας και όρθιος ο Αριστείδης Κουδουνάρης (συγγραφέας), αναμνηστική φωτογραφία από τις βραδυνές, ατέλειωτες πολιτικές συζητήσεις...

Με την ανηψιά μας Έφη Μάρκου, την αγαπημένη του μικρή παρέα, η οποία είχε άποψη σε πολλά θέματα. Αυτό ενθουσίαζε τον Πλουτή Σέρβα.
Για τον Πλουτή είχα γράψει ένα μικρό κείμενο, χωρίς φυσικά να το ξέρει, γιατί ήθελα να το διαβάσει ο ίδιος ενόσω ζούσε. Συγκινήθηκε πολύ. Με πήρε τηλέφωνο και μου είπε: «Βρε παλιόπαιδο, τι μου έκανες!»

Πλουτής Σέρβας: Ο οραματιστής ηγέτης
Ξεχωριστή προσωπικότητα


Η εκτίμηση που δείχνουμε προς το πρόσωπο ενός ατόμου και ιδιαίτερα η αναγνώριση προς το έργο του, είναι η μεγαλύτερη από όλες τις εφήμερες διακρίσεις, γιατί τον ενθαρρύνει, για να συνεχίσει τον ανοδικό δρόμο που ακολουθεί.

Κατά κανόνα, η αποτίμηση τιμών σε διακριθέντα άτομα γίνεται μετά το τέλος του φυσικού τους βίου. Κι αυτό ίσως να είναι φυσικό, αφού για να ολοκληρωθεί το έργο ενός ανθρώπου, συνήθως χρειάζεται τη διαδρομή ολόκληρου του βιολογικού του κύκλου.

Όμως, υπάρχουν και οι λαμπερές εξαιρέσεις , όπου ο βίος και η πολιτεία ορισμένων προικισμένων ανθρώπων φθάνει σ’ ένα θαυμαστό πνευματικό επίπεδο ωρίμανσης και καλλιέργειας, πολύ πριν του τέρματος.

Ένα τέτοιο φωτεινό παράδειγμα αποτελεί και ο Πλουτής Σέρβας, ο οποίος ξεκινώντας από κακοτράχηλους και δύσβατους δρόμους, κατάφερε να με την πλούσια πολιτική του δράση, το πολύμορφο συγγραφικό του έργο, την αξιόλογη δημοσιογραφική του δουλειά και την ενεργό συμμετοχή του στα κοινά, να κατακτήσει τη γενική αναγνώριση.

Ζώντας μια μακρόχρονη ζωή με συγκλονιστικές εμπειρίες, παρά τις κακουχίες και τις φοβερές δυσκολίες στο ξεκίνημα της ζωής του, αλλά και στα μετέπειτα χρόνια, ευτύχησε να ακολουθήσει μια πορεία συνειδητών επιλογών, γεμάτη δράση, πίκρα, αλλά και ικανοποίηση.

Η συνειδητοποιημένη του ζωή άρχισε από πολύ ενωρίς, μέσα από τη δυστυχία που του προκάλεσε ο πρόωρος και άδικος χαμός της λατρευτής του μητέρας. Ήταν ακόμη βρέφος πέντε μηνών όταν δέχτηκε το φοβερό πλήγμα της στέρησης της μητρικής στοργής και φροντίδας. Τη μαρτυρία αυτής της δύσκολης διαδρομής τη δίνει ο ίδιος στο υπέροχο βιβλίο του «Όταν ήμασταν παιδιά».

Από μικρό παιδί ρίχτηκε σ’ ένα συνεχή αγώνα επιβίωσης που σηματοδότησε όλη τη μετέπειτα ζωή του. Ίσως γι’ αυτό να έμεινε τόσο βαθιά πολιτικοποιημένος και τόσο ανήσυχο πνεύμα, με τόση φρεσκάδα στη σκέψη και στο γραπτό του λόγο.

Είναι πράγματι εκπληκτικό να ακούεις ή να διαβάζεις κείμενα του Πλουτή Σέρβα και να γνωρίζεις ταυτόχρονα την ηλικία του. Η προοδευτικότητα στη σκέψη του είναι κάτι που συναρπάζει. Είναι δύσκολο να πιστέψεις ότι παρά τις εννέα δεκαετίες που κουβαλά στην πλάτη του, εκφράζεται τόσο σύγχρονα και δέχεται τόσο εύκολα τις νέες ιδέες. Αν του το επέτρεπε η υγεία του, σίγουρα θα ήταν από τους ανθρώπους που θα μάθαιναν να χειρίζονται ηλεκτρονικό υπολογιστή. Αυτός ο γεμάτος σοφία άνθρωπος, δεν διστάζει να ακούσει ακόμη κι ένα μαθητή να του εκφράζει σκέψεις τις οποίες ακούει πάντα με περισσή προσοχή κι ενδιαφέρον.
Ψυχικά χαρίσματαΔιαθέτει σπάνια ψυχικά χαρίσματα και άφθαστη εσωτερική δύναμη. Η επιμονή του να συνεχίζει μέχρι σήμερα να διαβάζει και να γράφει ακόμη και με τη βοήθεια φακού, λόγω μειωμένης όρασης, είναι κάτι το συγκλονιστικό. Μόνο όταν τύχει κάποιος να τον δει «σε δράση» κάτω από τέτοιες συνθήκες , τότε μόνο μπορεί ίσως να κατανοήσει καλύτερα τι σημαίνει δύναμη της θέλησης.

Άνθρωπος με υψηλούς στόχους και οραματισμούς, δεν θα ‘ταν δυνατό ο δύσκολος αγώνας για επιβίωση να ον ξεστρατίσει. Αντίθετα, τον όπλισε με θάρρος, καρτερία και πείσμα, για να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις της μίζερης τότε καθημερινότητας και να παλέψει με όλο το είναι του για μόρφωση και προκοπή.

Η οξυδέρκεια και η επιμέλειά του τον βοήθησαν να φθάσει νικητής στα κάστρα της γνώσης, σε μια εποχή όπου τα γράμματα ήταν είδος πολυτελείας. Το νεανικό φτερούγισμα της ψυχής του για μια καλύτερη ζωή, τον πίεζε συνέχεια να απογειωθεί.

Από πολύ ενωρίς, ο Πλουτής Σέρβας είχε ροπή προς τα μεγάλα και τα ιδανικά. Οι ριζοσπαστικές ιδέες της εποχής, το όνειρο για κοινωνική δικαιοσύνη, ισότητα και αδελφοσύνη βρήκαν πρόσφορο έδαφος στο νεαρό επαναστάτη. Οι μεγάλες αυτές ηθικές αξίες ρίζωσαν στο μυαλό του και καθόρισαν τη μετέπειτα πορεία του.

Γεμάτος πατριωτικά αισθήματα και κοινωνική συνείδηση, έστρεψε την προσοχή του στα κοινά, αφιερώνοντας ολοκληρωτικά το είναι του στα ιδανικά της ελευθερίας και του ανθρωπισμού. Όποιους αγώνες έκανε μέχρι σήμερα, ήταν για τον άνθρωπο και τον τόπο του, αδιάλειπτα επίκεντρα του ενδιαφέροντός του. Η αγάπη για την πατρίδα και το συνάνθρωπο του, ανέκαθεν μαγνητίζει τις σκέψεις του, ηλεκτρίζει το πνεύμα του και κυριαρχεί στις πράξεις του.

Μέσα από το καμίνι των κοινωνικών και πολιτικών του αγώνων, ξεπήδησε η δυναμική ηγετική φυσιογνωμία του Πλουτή Σέρβα, που για δεκαετίες ολόκληρες ήταν κυρίαρχη και αδιαμφισβήτητη. Πότε ως ριζοσπάστης, ισχυρός πολιτικός ηγέτης της Αριστεράς, πότε ως εκσυγχρονιστής πετυχημένος Δήμαρχος της Λεμεσού και πότε ως απλός μάχιμος πολίτης στην πρώτη γραμμή του δημόσιου βίου, κατάφερε να διακρίνεται με τη δράση του και να σφραγίζει μ’ ένα ξεχωριστό τρόπο το πολιτικοκοινωνικό σκηνικό του τόπου μας.

Με γνώση, πείρα, βαθύ στοχασμό σε μόνιμη αναζήτηση ου ωραίου και του κάλλιστου, εφαρμόζει στην πράξη το μέτρο και την αρμονία, επιζητώντας συνέχεια τη πνευματική ολοκλήρωση και τελείωση. Σήμερα, ασχολείται συστηματικά με το συγγραφικό του έργο, όταν άλλοι στη θέση του θα επιζητούσαν επίμονα την ξεγνοιασιά τους.

Θεωρώ τιμή μου τις λίγες αυτές γραμμές, για μια εξέχουσα προσωπικότητα, ένα διακεκριμένο ελεύθερο άνθρωπο, που στο βάθος του γήρατός του συνεχίζει αδιάφθορος και αλύγιστος , να ανηφορίζει το δρόμο της αρετής, αποτελώντας για τους νεώτερους παράδειγμα προς μίμηση .

Τιμώντας ανθρώπους σαν τον Πλουτή Σέρβα, τιμούμε τον ίδιο μας τον εαυτό μας και αντλούμε διδάγματα για παρόμοιους αγώνες και προσπάθειες.

Φοίβος Νικολαΐδης
Εφημ. «Φιλελεύθερος» 12.12.1999

Έργα του Πλουτή Σέρβα
Η Ισπανία μέσα στη φωτιά 1936
Το εργατικό ζήτημα 1936
Το ΑΚΕΛ και τα προβλήματα του τόπου 1942
Τα πορτραίτα της Παλμεροκρατίας 1946
Η Κορέα 1949
Η άνοιξη της Πράγας 1973
Πώς τα καταφέραμε και φτάσαμε στο μηδέν (Η Κυπριακή Τραγωδία) 1975
Παληά και νέα Κίνα 1977
Ευθύνες Α τόμος 1980
Ευθύνες Β τόμος (Ι και ΙΙ ημίτομος) 1984
Ευθύνες Γ τόμος 1985
Στρατηγική και «Στρατηγικός» 1988
Ένα άλλο μνημόσυνο 1989
Τα Επίκαιρα 1990
Ευθύνες μεταεισβολής 1 τόμος Α ημίτομος 1991
Ευθύνες μεταεισβολής 1 τόμος Β ημίτομος 1993
Όταν ήμασταν παιδιά 1993

Στα 85 γενέθλια του Πλουτή Σέρβα πλαισιούμενος από τα δυο του παιδιά Ιόβη, τη σύζυγο του Ελίζαμπεθ, τον μ. Βλάτη, τον αγαπημένο του εγγονό Σταύρο και τα παιδιά μας Ρένο και Περικλή.
Με την αγαπημένη του εγγονή, κόρη του μεγάλου του γιού, μ. Βλάτη.
Με τον γιό του Ιόβη, στο σπίτι του στη Λευκωσία.
Χαιρετισμός Δημάρχου Λεμεσού, κ. Ανδρέα Χρίστου, στο φιλολογικό μνημόσυνο που διοργάνωσε η ΕΘΑΛ, με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 100 χρόνων από τη γέννηση του Πλουτή Σέρβα, την Πέμπτη, 1η Νοεμβρίου 2007

Ο Πλουτής Σέρβας υπήρξε μια από τις πιο σημαντικές προσωπικότητες, ένας από τους φωτισμένους ανθρώπους της πόλης μας και ολόκληρης της Κύπρου.
Η παρουσία του στην κοινωνική και πολιτική ζωή ήταν καταλυτική και καθοριστική με ενέργειες, δράσεις και αποφάσεις που ανέτρεψαν τα συνηθισμένα και έφεραν μια νέα ποιότητα και δυναμική στα πράγματα του τόπου.

΄Ηταν ο πρώτος Κύπριος που στάληκε από το κόμμα του να σπουδάσει στη Μόσχα, υπήρξε ο αναμορφωτής του Κομμουνιστικού Κόμματος Κύπρου και ο πρωτοστάτης στη δημιουργία του ΑΚΕΛ, ήταν από τους εμπνευστές της απόφασης της 16ης Ιουνίου για την οργανωμένη κατάταξη των Ακελιστών στο στρατό, στον πόλεμο κατά του χιτλεροφασισμού.

Ο πρώτος εκλεγμένος μετά την Παλμεροκρατία Δήμαρχος - επικεφαλής των λαϊκών Δημοτικών Συμβουλίων - λαοφιλής και πρωτοπόρος δημοτικός άρχοντας με πολύ σημαντικό και καινοτόμο έργο.

Απαράμιλλος ρήτορας, φύσει μεταρρυθμιστής προικισμένος με ξεχωριστές αρετές, διορατικός πολιτικός όσο λίγοι, εμπνευσμένος ηγέτης με διευρυμένους ορίζοντες, σκέψεις, πρωτοπόρος στις ιδέες και στην καθημερινή του δράση, μας άφησε μια πλούσια παρακαταθήκη πολιτικής σκέψης, κοινωνικής δράσης και ανάλυσης της πρόσφατης ιστορίας του τόπου μας.

Παρέμεινε μέχρι το τέλος της ζωής του πολυγραφότατος - μας χάρισε βιβλία για το πολιτικό μας ζήτημα, αλλά και για τη Λεμεσό, την πόλη του - ήταν μέχρι το τέλος ένας αδιόρθωτος οραματιστής και βαθιά πεπεισμένος μαρξιστής.

Η πόλη του, όλοι εμείς δεν κλείσαμε με την υποχρέωση μας απέναντι στον Πλουτή.
Πιστεύω ότι οφείλουμε, εδώ στη γενέτειρα του, στο Δήμο του, στα πλαίσια του Παττιχείου Ιστορικού Αρχείου και Μουσείου της πόλης να μαζέψουμε για φύλαξη, παρουσίαση, αλλά κυρίως περαιτέρω μελέτη, όλα όσα σχετίζονται με τη ζωή και το έργο του.

Αυτό θα είναι μια μικρή, επιπρόσθετη τιμή και αναγνώριση προς τον ιδεολόγο και στοχαστή Πλουτή Σέρβα, που επάξια εκπροσωπεί τη συνείδηση της Αριστεράς, τη συνείδηση της Λεμεσού, τη συνείδηση μιας ολόκληρης ιστορικής περιόδου.

Χαιρετισμός του Δημάρχου Λεμεσού κ. Ανδρέα Χρίστου, στην τελετή εγκατάστασης της προτομής του Πλουτή Σέρβα στη μικρή πλατεία επί της οδού Ελένης Παλαιολογίνας, (νοτίως της Πλατείας Ηρώων) την Παρασκευή 2 Νοεμβρίου 2007
Κλείνουν φέτος 100 χρόνια από τη γέννηση του Πλουτή Σέρβα, που διετέλεσε Δήμαρχος Λεμεσού από το 1943 μέχρι το 1949 και υπήρξε εξέχουσα προσωπικότητα, με εμβέλεια δράσης πολύ πέραν της Λεμεσού, ανά το παγκύπριο και το πανελλήνιο.
Με την ευκαιρία αυτή το Δημοτικό Συμβούλιο αποφάσισε τη μετεγκατάσταση της προτομής του αείμνηστου Δημάρχου της πόλης μας από την αίθουσα εκδηλώσεων κάτω από το μνημείο της Πλατείας Ηρώων, εδώ στη μικρή αυτή πλατεία, που πρόσφατα διαμορφώθηκε και που αποτελεί στην ουσία αναπόσπαστο κομμάτι της ευρύτερης περιοχής της Πλατείας, με την οποία η δημαρχία, η δράση και η εποχή του Πλουτή Σέρβα υπήρξαν άρρηκτα συνδεδεμένες.

Εμπνευστής και πρωτεργάτης της δημιουργίας της Πλατείας Ηρώων ο Πλουτής Σέρβας, άφησε στο χώρο αυτό ανεξίτηλο το στίγμα του, αφού απ΄ εδώ απηύθυνε το λόγο σε πολιτικές συγκεντρώσεις, περιερχόταν τις συντεχνίες και τις πολιτικές οργανώσεις, που στεγάζονταν στα πέριξ οικήματα, συναναστρεφόταν και συνομιλούσε με Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους φίλους και συνεργάτες, που συμβίωναν αρμονικά στην περιοχή αυτή, γνωστή ως Κεσογλούδκια.

Χωρίς αμφιβολία, δεν υπάρχει καταλληλότερο σημείο στην πόλη μας για την τοποθέτηση της προτομής του Πλουτή Σέρβα από την Πλατεία Ηρώων, όπου άλλωστε φιλοξενήθηκε μέχρι τώρα.

Επί δημαρχίας Δημήτρη Κοντίδη έγιναν τα αποκαλυπτήρια του έργου, που φιλοτέχνησε ο γνωστός συμπολίτης μας γλύπτης Φαίδων Ποταμίτης. Τώρα, με την ανάπλαση του χώρου τούτου επί της οδού Ελένης Παλαιολογίνας και τη δημιουργία της μικρής αυτής πλατείας που ξεπροβάλλει ανάμεσα, αντίκρυ και πλάι σε γκαλερί, χώρους αναψυχής, αλλά και κέντρα πολιτισμού, σηματοδοτείται η απαρχή μιας ανακατάταξης και καινούργιας δραστηριοποίησης για το ιστορικό κέντρο της πόλης μας. Γι' αυτό πιστεύουμε ότι ήταν η κατάλληλη στιγμή να τοποθετηθεί η προτομή του αεικίνητου Δημάρχου της, εν μέσω της ακατάπαυστης κινητικότητας που αναδύεται απ΄ τους ίδιους τους ανθρώπους που συχνάζουν εδώ, ανθρώπους απλούς ή διανοούμενους, της βιοπάλης, της τέχνης και του πνεύματος, του καρναβαλιού και της διασκέδασης, του πολιτισμού και της αναψυχής, περαστικούς ή φιλότεχνους.

Εδώ στην καρδιά της Λεμεσού αρμόζει να βρίσκεται το γλυπτό αυτό αφιέρωμα στον Πλουτή Σέρβα, έναν ακραιφνή Λεμεσιανό, γέννημα θρέμμα της ανοικτόκαρδης και φιλοπρόοδης πόλης μας, ένα στοχαστή με ανοικτούς ορίζοντες και μακρόπνοη αντίληψη των πραγμάτων, που αφιέρωσε σημαντικό μέρος της ζωής του για την ευημερία και ανάπτυξη της γενέτειράς του και που άφησε πίσω του πολύτιμο συγγραφικό έργο γι΄ αυτήν.

Πέραν βεβαίως απ΄ όλα ταύτα, ο Πλουτής Σέρβας είναι γνωστός για τη σημαντική πολιτικοκοινωνική του δράση. Από τα μαθητικά του χρόνια ασπάσθηκε τις ιδέες της αριστεράς και υπήρξε ο πρώτος Κύπριος που σπούδασε στη Μόσχα. Ανέλαβε γενικός γραμματέας του Κομμουνιστικού Κόμματος Κύπρου, τον καιρό της παλμεροκρατίας και όταν ιδρύθηκε το ΑΚΕΛ το 1941 υπήρξε ο πρώτος γενικός του γραμματέας.

Όταν το 1943 επετράπη από τους Άγγλους η διεξαγωγή Δημοτικών Εκλογών, οι οποίες είχαν καταργηθεί μετά τα Οκτωβριανά του 1931, ο Πλουτής Σέρβας κατήλθε υποψήφιος του ευρύτερου μετώπου της αριστεράς ΕΜΕΚΕΛ και εκλέγηκε Δήμαρχος Λεμεσού, αξίωμα στο οποίο επανεκλέγηκε το 1946 για δεύτερη τριετία μέχρι και το 1949. Κατά τη διάρκεια της θητείας του ως Δήμαρχος ανέπτυξε έντονη αντιαποικιακή δράση με αποτέλεσμα τη σύλληψη και φυλάκιση του το 1948.

Ο Πλουτής Σέρβας, ανέπτυξε επίσης πλούσια κοινωνική δράση αφού κατ΄ εξοχήν υπήρξε ο Δήμαρχος της εργατιάς, με ιδιαίτερη ευαισθητοποίηση για τα λαϊκά στρώματα από τα οποία προερχόταν. Έκτισε τις λαϊκές πολυκατοικίες, ίδρυσε την Παιδική Στέγη και είχε πάντα άμεση επαφή με το λαό, έχοντας χωρίσει τη Λεμεσό σε 18 τομείς, που διευθύνονταν από εκλελεγμένες λαϊκές επιτροπές.

Μετά τα τραγικά γεγονότα του 1974, ο Πλουτής Σέρβας εγκαταστάθηκε στην Αθήνα όπου διετέλεσε αρθρογράφος της εφημερίδας «Καθημερινή». Επιστρέφοντας στην Κύπρο, μετά από μια δεκαπενταετία, εξακολούθησε να ενδιαφέρεται ενεργά για τα κοινά και να εκφράζει την άποψη του κυρίως μέσω της δημοσιογραφίας.
Πολυγραφότατος, ο Πλουτής Σέρβας έχει πραγματευτεί όχι μόνο πτυχές της ιστορίας της πόλης του, της Λεμεσού, αλλά και της σύγχρονης ιστορίας της Κύπρου και του κυπριακού προβλήματος.

Αγωνιστής, διανοητής και οραματιστής, ο Πλουτής Σέρβας έφυγε με τη στερνή επιθυμία να σκορπιστεί η τέφρα του στη θάλασσα της Λεμεσού, έτσι ώστε και μετά το θάνατό του, η αύρα του διαχέεται στην όλη ατμόσφαιρα της πόλης, να γίνεται ένα με τους ανθρώπους της, με το φυσικό και το δομημένο της περιβάλλον, με όλα ταύτα τα συστατικά και καθοριστικά της στοιχεία, ανάμεσα στα οποία από σήμερα ξεχωριστή θέση θα κατέχει η προτομή του εναποθετημένη εδώ στην καρδιά της Λεμεσού, της πόλης που τόσο αγάπησε.

18 comments:

Meropi said...

Ε λοιπόν τον γνώρισα τον Πλουτή Σέρβα στην Αθήνα, σ' ένα σπίτι ενός κοινού γνωστού που τον χάσαμε κι αυτόν, στου Ανδρέα του Προκοπίου. Μου έκανε κι εμένα εντύπωση ο τρόπος που μιλούσε. Ήταν μια ζωντανή ιστορία.

Maria Verivaki said...

94 years old - what an amazing life filled with incredible experiences

i can imagine how inspirational this person was in your life

Anonymous said...

Πολύ όμορφο αφιέρωμα...Μέσα από τις προσωπογραφίες αυτών των ξεχωριστών ανθρώπων της Κύπρου που δημοσιεύεις, μαθαίνουμε να σεβόμαστε ακόμη περισσότερο τη χώρα και την Ιστορία μας.

Phivos Nicolaides said...

@ Meropi. Τυχερή Μερόπη που είχες αυτή την ωραία εμπειρία της ζωής σου.

@Mediterranean kiwi. This spiritual and leader had an amazing full great achievements!

@ Λεμέσια. Σ' ευχαριστώ πολύ για τα καλά σο λόγια. Αν δεν γνωρίζουμε τις ρίζες μας, πώς θα τις σεβαστούμε; Η προσπάθεια συνεπώς είναι απλή...

Μιχάλης said...

Ο Πλουτής αποτελεί ένα ολόκληρο και ξεχωριστό κεφάλαιο της σύγχρονης ιστορία μας.
Αγαπητέ Φοίβο πολύ καλά έπραξες και μας θύμισες αυτό τον άνθρωπο.

Και είσαι από τους τυχερούς που τον γνώρισαν από κοντά. Εγώ δεν είχα τέτοια τύχη.

Δυστυχώς σήμερα δεν υπάρχουν άνθρωποι αυτής της εμβέλειας, όπως και της εμβέλειας του Αδάμου Αδάμαντος.

Τουλάχιστον ας πάρουμε εμείς οι νεότεροι κάποια στοιχεία από το χαρακτήρα και τον τρόπο σκέψης τους.

Να είσαι καλά…

Lexi_penitas said...

Φοίβο πραγματικά σε ζήλεψα τώρα. Δεν υπάρχει μεγαλύτερο προνόμιο από το να ζεις κοντά σε ανθρώπους με θεόρατο ανάστημα σαν τον Πλουτή Σέρβα. Ο Πλουτής Σέρβας με τόσα εκλεκτά χαρίσματα είναι για μας τους νεώτερους μέγας δάσκαλος.

Προτείνω ανεπιφύλακτα σε όλους και ιδιαίτερα στους νέους να διαβάσουν τον Π. Σέρβα. Εκτός όλων των άλλων τα συγγράμματα του περιέχουν ανεκτίμητα ιστορικά στοιχεία.

jf said...

Η αναγνώριση ανθρώπων με γνώση και έναν τρόπο ζωής που εμπνέει τους νεότερους και εν τέλει διαμορφώνει μια στάση ζωής, πάντα με συγκινεί...
Τυχερός και πάλι, Φοίβο!

Phivos Nicolaides said...

@ Μιχάλης. Ένα ολόκληρο και ξεχωριστό κεφάλαιο της σύγχρονης ιστορία μας και όχι μόνο, γιατί ο Πλουτής ήταν πολτικός, αλλά ταυτόχρονα και πνευματικός άνθρωπος.
Νιώθω ειλικρινά πολύ τυχερός που τον γνώρισα και συνδέθηκα τόσο πολύ μαζί του, έστω και από διαφορετικές ιδεολογικές αφετηρίες.
Για τον Αδάμο Αδάμαντος άκουγα τακτικά που τον συνάφερνε ο αείμνηστος Πλουτής, αλλά και πολλοί άλλοι φίλοι. Τώρα, που μου το θύμησες, κάποιος άλλος φίλος, έγραψε ολόκληρο βιβλίο γι' αυτόν.

@ Lexi_penitas. Πραγματικά, δεν υπάρχει καλύτερη ευκαιρία στη ζωή, να είσαι περιτριγυρισμένος από τέτοιους ανθρώπους όπως ο Πλουτής.
Ο Πλουτής Σέρβας μέγας δάσκαλος για πολλά θέματα, σωστός γκουρού του δημόσιο βίου μας.

@ JamanFou said. Αν γνώριζες τον Πλουτή Σέρβα θα τον λάτρευες. Ήταν ένα κράμα πολιτικού 'ζώου', ανθρωπιστή, πνευματικού ηγέτη, δάσκαλου και οραματιστή. Ήταν μέντωρας μου και νιώθω τυχερός, πολύ τυχερός. Και να φανταστείς, αυτός αριστερός και εγώ δεξιός, τι εκρηκτικά μίγματα είχαν οι συζητήσεις μας. Μου λείπουν πολύ, πίστεψέ το.

Anonymous said...

Που μπορούμε να βρουμε τα βιβλια του Σέρβα?.

Phivos Nicolaides said...

Ρικκος. Μερικά βιβλία του θα βρείτε στο βιβλιοπωλείο 'ΕΛΛΑΣ' στη Λευκωσία. Ρωτήστε ή πάρτε τηλέφωνο τον Σοφοκλή και γνωρίζει.

Anef_Oriwn said...

Κύριε Φοίβο Νικολαΐδη,
Σας χαιρετώ!
Πολύ ενδιαφέρον και κατατοπιστικό το κείμενο (της ανάρτησης) Σας αφιερωμένο στον Πλουτή Σέρβα (και εμπλουτισμένο με εικόνες και περιστατικά από τη δική σου γνωριμία μαζί του).
Μακροσκελέστατο το κείμενο Σας, νομίζω όμως ότι απ’ αυτό λείπει μια κριτική προσέγγιση για την πολιτικοκοινωνική του δραστηριότητα και το γενικότερο έργο του.
Ο Πλουτής Σέρβας υπήρξε μια σημαντική και χαρισματική (ιστορική) προσωπικότητα του Αριστερού κινήματος της Κύπρου, παράλληλα όμως και αμφιλεγόμενη για της πολιτικές του επιλογές και πρακτικές.
Μέσα στο Φεβράρη, σ’ ένα άρθρο του στον “Πολίτη” (για την “Παραδεισένια κοιλάδα” των ποταμών Κούρρη και Ξυλούρικου), ο τουρκοκύπριος δημοσιογράφος Σενέρ Λεβέντ έκανε κι αναφορά καις το Σέρβα. (Link: http://www.politis-news.com/cgibin/hweb?-A=855277&-V=archivecolumns).
Πρόθεση μου είναι κάποια στιγμή (ίσως μέσα στον Απρίλη) να αναρτήσω στο blog μου εκείνο το άρθρο του Λεβέντ μαζί με κάποια σχόλια και παρατήρησες που έχω ήδη γράψει, συμπεριλαμβανομένου κι ενός σημειώματος για τον Σέρβα. Για την ώρα παραθέτω (πιο κάτω) ένα απόσπασμα από το σημείωμα μου για τον Σέρβα:
“Θυμάμαι πριν καμπόσα χρόνια (αρχές της δεκαετίας του ’90, αν δεν κάνω λάθος – κι όταν ο Σέρβας ήταν ήδη και σε προχωρημένη ηλικία), είχα παρακολουθήσει μια συνέντευξη του από τηλεοράσεως (στο ΡΙΚ στο πρόγραμμα “Χωρίς Πλαίσια” με τον Τάκη Χατζηγεωργίου) και με είχε εντυπωσιάσει. Ανακαλώ στη μνήμη μου τη διαύγεια πνεύματος που είχε καθώς και τη τοποθέτηση του ότι ήταν άθεος. Τούτο το ‘κανε και πράξει καθώς επιθυμία του ήταν όταν θα πέθαινε η σορός του να αποτεφρωνόταν, όπως και έγινε (στην Αγγλία)”.

Anef_Oriwn
Τρίτη 24/3/2009 – 6:25 μ.μ.

Adamantia said...

Σ΄ευχαριστώ που μου γνώρισες αυτόν τον άνθρωπο. Πολλοί άνθρωποι της Αριστεράς είχαν αυτό το, χαμένο σήμερα, χάρισμα της ουσιαστικής συζήτησης και της αποδοχής της άλλης άποψης. Αυτή την ανταλλαγή που δεν έχει ίχνος προσηλυτισμού σε μιά πολυμορφία θεμάτων. Είχα γνωρίσει και συζητήσει πολλές φορές με τον Λεωνίδα Κύρκο, που η αφιέρωσή σου για τον Πλουτή Σέρβα μου τον θύμισε σε πολλά, κι είχα αυτό το ίδιο συναίσθημα που περιγράφεις.

Phivos Nicolaides said...

Anef_Oriwn. Σας αντιχαιρετώ. Ασφαλώς και δεν ήταν πλήρης η παρουσίαση της προσωπικότητας 'Πλουτής Σέρβας'. Είχε να κάνει περισσότερο με τον άνθρωπο Σέρβα και λιγότερο για τις "αμφιλεγόμενες" πολιτικές του επιλογές, όπως πιστεύω λανθασμένα το τοποθετείτε. Καλός, γιατί ήταν αριστερών τάσεων και θέσεων αλλά αμφιλεγόμενος όταν δεν μας ακολουθεί πειθήνια! Άποψη σεβαστή, αλλά δεν σημαίνει ότι είναι και αποδεκτή από όλους. Όπως, πολύ καλά θα γνωρίζετε, πολλές φορές τα μίση και τα πάθη, οι προσωπικές εμπάθειες και αντιζηλίες έπαιξαν και παίζουν καθοριστικό ρόλο στα πολιτικά μας δρώμενα. Ο Πλουτής Σέρβας ήταν από τους πρωτεργάτες της συγκρότησης του Αριστερού Κινήματος στην Κύπρο, βαθιά ιδεολόγος, όπου στο τέλος απεβλήθηκε από το ίδιο το Κόμμα που πολέμησε να ιδρυθεί! Τα χρόνια πέρασαν και μέχρι το θάνατο του πίστευε ότι θα βρεθούν νούσιμοι και μετριοπαθείς άνθρωποι οι οποίοι θα έκλειναν το κεφάλαιο 'αποβολής' του από το ΑΚΕΛ. Όμως, υπήρχε η προσωπική αντιπαράθεση με τον μ. Εζεκία Παπαϊωάννου, ιδιαίτερα με το βιβλίο του Σέρβα,"Ένα άλλο μνημόσυνο". Αυτό, όμως με κανένα τρόπο δεν μπορεί να τον χαρακτηρίζει ως άνθρωπο με "αμφιλεγόμενε πολιτικές επιλογές" στη συνέχεια.

Η σύντομη, ανθρώπινη παρουσίαση, ιδιαίτερα με προβολή της προσωπικής μας φιλίας δεν σκοπούσε να κάνει περισπούδαστες αναλύσεις για το Αριστερό Κίνημα ή τις Δεξιές μου προτιμήσεις, αλλά, απλά να καταγράψει ένα μικρό κομματάκι από την προσωπικότητα αυτού του μεγάλου ανδρός της Κύπρου.

Phivos Nicolaides said...

Adamantia. Κι εγώ σ' ευχαριστώ που με τιμάς με τους συγκροτημένους σχολιασμούς σου. Το λυπηρό είναι ότι λείπει και από τους νέους ανθρώπους... κι ας καμώνονται τους προοδευτικούς και κουλτουριάρηδες. Προσωπικά, ποτέ δεν με έπεισαν. Ο Πλουτής Σέρβας ήταν αριστερός και εγώ δεξιός. Τίποτα, μα τίποτα δεν σκίασε τη φιλία μας όσες φορές και να διαφωνήσαμε.
Με τον Λεωνίδα Κύρκο, έχω την εντύπωση πως ήταν φίλοι και είχαν μια αραιή επαφή. Έχε υπόψη σου, όταν έγινε πρόσφυγας ο Πλουτής Σέρβας το 1974 πήγε στην Αθήνα και δούλεψε για πολλά χρόνια ως δημοσιογράφος στην "Καθημερινή" και στο περιοδικό "Αντί".
Όταν του έδειξα τους τόμους του περιοδικού που φύλαγα (ιδιαίτερα για όσα γράφονταν για την Κύπρο) μου είπε γελώντας: "Παιδί μου εσύ τι γυρεύεις στη Δεξιά" και γελούσε. Να μην σου πω τι του απαντούσα.

Anef_Oriwn said...

Κύριε Φοίβο Νικολαΐδη,
Επιτρέψτε μου ακόμα μια παρέμβαση για να πω δυο κουβέντες για την απάντηση Σας προς εμέ (αν και συνήθως αποφεύγω να κάνω συνεχόμενα σχόλια σε blogκια όπου υπάρχει ενεργοποιημένος ο έλεγχος/μετριασμός των σχολίων).
Σίγουρα το κείμενο Σας στόχευε να παρουσιάσει την ανθρώπινη (και πνευματική) πλευρά της πολυσχιδούς προσωπικότητας του Σέρβα – και δεν διαφωνώ ότι υπήρξε μια χαρισματική προσωπικότητα (το είπα καις το πρώτο μου σχόλιο) που έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη “συγκρότηση του Αριστερού Κινήματος στην Κύπρο”! Προσωπικά θέλησα με την ευκαιρία του κειμένου σου να σημειώσω ότι υπήρξε και “αμφιλεγόμενη [προσωπικότητα] για τις πολιτικές του επιλογές και πρακτικές”, καθώς υπάρχουν διάφορες αντικρουόμενες απόψεις για τις πολιτικές του θέσεις. Τούτο ουδόλως μειώνει την προσφορά του στην ανάπτυξη του Αριστερού κινήματος και στην κοινωνία γενικότερα.
Κι αντιγράφω ακόμα ένα μικρό απόσπασμα από το αδημοσίευτο σημείωμα μου (για τον Σέρβα):
“…Ανεξάρτητα όμως απ’ όλα αυτά (και τις όποιες διαφωνίες από πλευράς ΑΚΕΛ για τις πολιτικές επιλογές του Σέρβα), πιστεύω ότι στα τελευταία χρόνια της ζωής του, οι σχέσεις των δύο πλευρών θα μπορούσαν να βελτιωθούν με εκατέρωθεν κινήσεις και πρωτοβουλίες. Νομίζω ότι έχει ωριμάσει πλέον ο χρόνος και είναι καιρός για αποκατάσταση της μνήμης του μέσα στο χώρο της Αριστεράς και για αναγνώριση της συνεισφοράς του στην ανάπτυξη του Αριστερού κινήματος στην Κύπρο (όπως και κάποιων άλλων διαγραφέντων Αριστερών όπως π.χ. ο Αδάμος Αδάμαντος)”.

Καλή μέρα να έχετε!

Anef_Oriwn
Τετάρτη 25/3/2009 – 9:33 π.μ.

Phivos Nicolaides said...

Anef_Oriwn. Εκτιμώ πραγματικά και σέβομαι τις απόψεις σας, οι οποίες δείχνουν άνθρωπο μελετημένο και γνώστη του αντικειμένου που συζητούμε. Δεν συμφωνούμε απλώς, στο χαρακτηρισμό “αμφιλεγόμενη [προσωπικότητα] για τις πολιτικές του επιλογές και πρακτικές”, καθότι ο Πλουτής Σέρβας έκανε συνειδητές επιλογές προπάντων πολιτικές.
Αν για χάριν της συζήτησης, αντιστρέψουμε το συλλογισμό και ρωτήσουμε: «Όταν ένα Αριστερό κόμμα επιλέγει, στηρίζει και συμμαχεί κατά καιρούς με ακραίες πολιτικές προσωπικότητες, πολιτικά σχήματα ή κόμματα, που αποδεδειγμένα είναι εκ διαμέτρου αντίθετα με την πολιτική του φιλοσοφία, τις αρχές και τα πιστεύω του, απλώς και μόνο για να επιτύχει ορισμένους στόχους», τι απάντηση θα υπήρχε, θα είναι άραγε ‘αμφιλεγόμενη’ η δράση του;

Συμφωνώ απόλυτα μαζί σας στο ότι θα πρέπει να αποκατασταθεί η μνήμη του και να αναγνωριστεί η προσφορά του μέσα στο χώρο της Αριστεράς (όπως και κάποιων άλλων διαγραφέντων Αριστερών όπως π.χ. ο Αδάμος Αδάμαντος). Είναι η Αριστερά που θα κερδίσει στο τέλος, αλλά δεν είμαι σίγουρος αν έχει ωριμάσει πλέον ο χρόνος όπως εσείς νομίζετε. Μακάρι να ήταν έτσι τα πράγματα. Ενόσω υπάρχουν τα προσωπικά ζητήματα στη μέση, αυτό μάλλον θα αργήσει…
Θα περιμένω με ενδιαφέρον να διαβάσω το κείμενό σας.

Adamantia said...

Nα τολμήσω, με όλη την εκτίμηση που ξέρεις που σου έχω, να ρωτήσω το ίδιο? Τι γυρεύεις στη δεξιά?

Phivos Nicolaides said...

Adamantia. Με όλη την εκτίμηση που ξέρεις που σου έχω Αδαμαντία, είμαι ένας ελεύθερος άνθρωπος, που δεν αναζητά δεξιές ή αριστερές λύσεις στα μεγάλα προβλήματα του τόπου. Με το ελεύθερο και πρακτικό πνεύμα που πιστεύω ότι έχω, δεν θα μπορούσα ποτέ μου να μπω σε καλούπια και να γίνω ένας στρατευμένος -φρουρός της κοινωνίας και του αλάθητου, καλού κόμματος, ενάντια σε επάρατους εχθρούς. Να ξέρεις και οι ιδεολογικοί χώροι και κόμματα, όσο πεζό κι αν φαίνεται, πρέπει να ταιριάζουν, να μας πάνε και με τον χαρακτήρα μας. Γι' αυτό ανήκω στη Φιλελεύθερη Δεξιά, που είναι πιο ανεκτική, από μια άκαμπτη αριστερά σε πολλά θέματα. Πιστεύω ακράδαντα ότι μια ανεπτυγμένη πολιτεία, βασικά, δεν πρέπει να βλέπει δεξιά ή αριστερά, αλλά σε βάθος. Μην με παρασύρεις να σου πω και άλλα. Τα υπόλοιπα κατ' ιδίαν!!