Αρτέμης Αντωνίου

Ο σεμνός καλλιτέχνης και πνευματικός άνθρωπος


Τον φίλο Αρτέμη Αντωνίου εκ Πάφου ορμώμενο, τον γνώρισα μέσα από τα βιβλία μας και οφείλω να ομολογήσω ότι από την πρώτη στιγμή με κέρδισε ως φίλος και ως άνθρωπος. Αποτελεί για μένα εξαιρετική τιμή που τον γνώρισα και μοιράζομαι μαζί του πολλές από τις κοινές ανησυχίες μας!

Η δημιουργικότητα και η καλλιτεχνική έφεση του Αρτέμη είναι απεριόριστη. Με μεράκι και αγάπη, ότι πιάσει στα χέρια του, ξύλο, πέτρα, σίδερο, πλαστό γίνεται έργο τέχνης.

Στην είσοδο του χωριού Άρμου, μας υποδέχεται ένα όμορφο σκαλιστό έργο του Αρτέμη Αντωνίου.

Η παλιά εκκλησία της Αγίας Βαρβάρας, του χωριού Άρμου στην Πάφο.

Εικόνα από την Άρμου, πνιγμένη στο πράσινο.

Ωραίες, καινούριες κατοικίες με θέα τη θάλασσα στο θάθος, που γαληνεύει τα αισθήματα.

Στην είσοδο του σπιτιού του Αρτέμη Αντωνίου, μας υποδέχεται η σκαλισμένη 'αίγια κότσινη' (αίγα κόκκινη).

Ο Αρτέμης Αντωνίου έχει μια καθαρή σκέψη, όπως είναι και η ματιά του. Μιλά χωρίς περιστροφές με λόγια γεμάτα περιεχόμενο. Είναι ένας σεμνός, ταλαντούχος, αυτοδίδακτος γλύπτης, που για χρόνια τώρα με υπομονή και επιμονή σκαλίζει την πέτρα και το ξύλο δίνοντας τους συγκεκριμένη μορφή και πνοή ζωντάνιας.

Είναι παράλληλα ποιητής, πνευματικός άνθρωπος γεμάτος περιεχόμενο, παιδεία και βάθος σκέψης. Εκείνο που μου έκανε τρομερή εντύπωση όταν τον γνώρισα πριν λίγα χρόνια ήταν η πραότητα του, η ευρύτητα σκέψεως, ο χαμηλών τόνων χαρακτήρας του, οι γνώσεις του φυσικά και η ανεκτικότητα του σε κάθε τι διαφορετικό. Δηλαδή, εντελώς ξένος προς κάθε μονοσήμαντο –σμό όπως είναι και ο φανατισμός. Τρανή απόδειξη αυτού η αγαπημένη του σύζυγος Μαλή, Περσικής καταγωγής, που γνώρισε όταν σπούδαζε στην Αθήνα.

Τα δυο παιδιά τους Χρύσανθος και Άδωνης συμπληρώνουν την ευτυχία της πανέμορφης οικογένειας του Αρτέμη και της Μαλή. Ο Χρύσανθος τελείωσε μεταπτυχιακά, μουσικολογία στο Παρίσι. Ζει τώρα εκεί και εργάζεται. Μπορώ να πω, ότι διαπρέπει στην πόλη του φωτός. Σίγουρα, μια μέρα θα μας εκπλήξει με τις εξαιρετικές μουσικές του εκτελέσεις στο βιολί και τις δικές του συνθέσεις. Ο Άδωνης που είναι ο μικρότερος, σπουδάζει οδοντιατρική στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας.

Εκτός από τη δικαιολογημένη υπερηφάνεια αυτή, των παιδιών του, ο Αρτέμης έχει το εργαστήρι του και τη μόνιμη Έκθεση γλυπτικής και ζωγραφικής στο χωριό του Άρμου στην Πάφο.

Ο Αρτέμης Αντωνίου γεννήθηκε στην Άρμου της Πάφου το 1951. Σπούδασε βιβλιοθηκονομία στην Αθήνα, παρακολουθώντας παράλληλα μαθήματα ιστορίας και αρχαιολογίας στο πανεπιστήμιο Αθηνών.

Στην Τουρκική εισβολή του 1974 πιάστηκε αιχμάλωτος και μεταφέρθηκε στις τουρκικές φυλακές. Εργάζεται ως βιβλιοθηκάριος στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Πάφου. Ζει στη γενέτειρα του όπου στο διάστημα 1989-2001 ήταν κοινοτάρχης. Ο παππούς του Αντώνης Χατζημιχήλ, από την πλευρά του πατέρα του, υπηρέτησε κι αυτός κοινοτάρχης του χωριού.

Ασχολείται επίσης με την αγιογραφία και τη Γλυπτική. Δημιούργησε το εργαστήρι «Αρμός» στην κοινότητα Άρμου και σ’ αυτό εκθέτει μόνιμα τα έργα του. Δίδαξε για τέσσερα συνεχή χρόνια το μάθημα της Ξυλογλυπτικής στα Επιμορφωτικά Κέντρα του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού. Είναι ιδρυτικό μέλος της Εταιρείας Λογοτεχνών Πάφου.

Από πολύ μικρός ωστόσο ασχολείται με τη γλυπτική και αργότερα με την αγιογραφία και ην ποίηση. Το 1976 βραβεύτηκε σε πανελλήνιο φοιτητικό ποιητικό διαγωνισμό. Εξέδωσε τις ποιητικές συλλογές «Χαλάσματα και Ελπίδες» το 1974 και «Μηνύματα» το 1987. «Ο ποιητής έχει δύναμη, περισσότερη από τα όπλα…». Γράφει σε ένα ποίημα του ο Αρτέμης Αντωνίου. Μέσα στους στίχους αυτούς κρύβεται η κοσμοθεωρία του ποιητή μα και του γλύπτη, του καλλιτέχνη.

«Ζώντας το φτιάξιμο του έργου μου, αισθάνομαι πραγματική συγκίνηση – εξομολογείται ο ίδιος. «Νιώθω τις υπάρξεις των μορφών σκλαβωμένες στην πέτρα και το ξύλο και αγωνίζομαι να τις απελευθερώσω, φέρνοντας μαζί ους το φως, τις εντυπώσεις που γεννιούνται στην ψυχή μου».

Ακόμη και στα δέντρα θα τοποθετήσει έργα του...

Στην αυλή του σπιτιού του αναπαύεται η Αφροδίτη.

Με τέτοια θέα από το σπίτι του, να βλέπει στον ορίζοντα τη γαλάζια θάλασσα, πώς να μην έχει ωραίες καλλιτεχνικές εμπνεύσεις. "Όταν δεις το ηλιοβασίλεμα από την Άρμου, μαγεύεσαι", λέει ο Αρτέμης.

΄Εργα παντού, φτιαγμένα με κόπο και μεράκι.

Εκθεσιακός χώρος και η αυλή, που αποτελεί την υπαίθρια έκθεση έργων του Αρτέμη.

Κι αυτά τα υπέροχα έργα φτιαγμένα από μέταλλο έξω στην αυλή.

Με κάθε τι που αχολείται ο Αρτέμης είναι ένα μικρό έργο τέχνης, που μιλά στην ψυχή.

Ο Χρύσανθος (αριστερά) με την όμορφη φίλη του Γαλλίδα, Βιολέττα και ο Άδωνης.

Ο Αρτέμης ξεχωρίζει ένα από τα πολλά έργα του.

Η μικρή γοργόνα, πανέμορφο σκαλιστό στο ξύλο.

Ακόμη μια υπέροχη ξυλογραφία η οποία παριστάνει τον παππού του Αρτέμη, τον παπά-Μωϋσή Μιχαή (1888-1979).

«Ζώντας το φτιάξιμο του έργου μου, αισθάνομαι πραγματική συγκίνηση...νιώθω τις υπάρξεις των μορφών σκλαβωμένες στην πέτρα και το ξύλο και αγωνίζομαι να τις απελευθερώσω, φέρνοντας μαζί τους στο φως, τις εντυπώσεις που γεννιούνται στην ψυχή μου». Λέει ο Αρτέμης.

Ο Αρτέμης με τον γιό του Χρύσανθο στο εργαστήρι και τη μόνιμη έκθεση του.

Αρτέμης Αντωνίου, Χρύσανθος Αντωνίου και Φοίβος Νικολαΐδης.

Μερικά από τα θαυμαστά έργα -οι μικροί θησαυροί- του Αρτέμη.

Ακόμη και τους τοίχους ο Αρτέμης τους σκαλίζει και τους στολίζει με έργα του.

Σε πρώτο πλάνο ο Χρύσανθος έξω από το εργαστήρι του πατέρα του.

Α πό το εργαστήρι η θέα που απλώνεται μπροστά σου είναι απίθανη.

Μπροστά στη είσοδο του εργαστηρίου, στέκεται με δικαιολογημένη ικανοποίηση ο Αρτέμης.

Πανέμορφα, μοντέραν σπίτια μαζί με την φυσική ομορφιά, συνθέτουν ωραίες εικόνες.

Ευλογημένος τόπος, όπως λέει ο Αρτέμης και κλίμα απίθανο.

Φυσικά καλλιτεχνήματα στους βράχους του χωριού.

Ο κύριος δρόμος του χωριού με φόντο την πανέμορφη εκκλησία της Αγίας Βαρβάρας.

Ωραία σπίτια, φιλόξενοι κάτοικοι, ειδυλλιακές εικόνες.

Συνέντευξη

Ο Αρτέμης Αντωνίου που από τα σχολικά του χρόνια άρχισε να σκαλίζει το μάρμαρο και να ζωγραφίζει, είναι ένας από εκείνους τους ακούραστους υπηρέτες της τέχνης που με το έργο του δίνει τη δική του εκδοχή στη σημερινή κατάσταση του κόσμου.

Από πότε ξύπνησε μέσα σας η ανάγκη να στραφείτε προς την καλλιτεχνική δημιουργία;

Συγκεκριμένα θυμάμαι , πως όταν ήμουν στη δεύτερη τάξη του δημοτικού σχολείου, πήρα για πρώτη φορά μαλακή πέτρα και τη σκάλισα ε σουγιά. Το πρώτο μου έργο ήταν ένα ανθρωπόμορφο κεφάλι. Οι παλιοί συμμαθητές μου, από τα χρόνια εκείνα, με θυμούνται να σκαλίζω μάρμαρα και να ζωγραφίζω.

Ποια είναι η γνώμη σας για την ακαδημαϊκή μόρφωση του καλλιτέχνη;

Δυστυχώς, ενώ το καλλιτεχνικό ταλέντο στην περίπτωση μου ήταν φανερό και γιόμιζε όλο μου το είναι, ήρθαν έτσι τα πράγματα ση ζωή… κι έμεινα μακριά από τις σχολές των «Καλών Τεχνών». Φυσικά ποτέ δεν λιποτάχτησα από τον χώρο της τέχνης και ούτε πιστεύω, πως το πτυχίο κάνει απαραίτητα και τον καλλιτέχνη. Αυτό που μετράει, νομίζω πώς είναι η συνεχής άσκηση της τέχνης, σε αναζήτηση μιας αλήθειας έστω και υποκειμενικής.

Από τα διάφορα είδης τέχνης με τα οποία ασχολείστε, ποιο προτιμάτε ιδιαίτερα;

Προτιμώ τη γλυπτική για δυο λόγους. Πρώτο γιατί μ’ ενθουσιάζει το υλικό (πέτρα, ξύλο, πηλός). Αυτά είναι από μόνα τους επιβλητικά. Πολλές φορές βρίσκω πέτρες που χωρίς καμιά καλλιτεχνική παρέμβαση, μπορούν να σταθούν σαν έργα τέχνης. Δεύτερο, στον τόπο μας η γλυπτική αν συγκριθεί σε μέγεθος με τη ζωγραφική φαίνεται τουλάχιστο ποσοτικά, πολύ πίσω. Θεωρώ… πως έχουμε χρέος να προχωρήσουμε και σε τούτο το χώρο.

Πιστεύετε πως η ζωή σε μια μικρή πόλη μπορεί να δώσει τη δυνατότητα σε ένα καλλιτέχνη να αναπτύξει πλήρως τις δυνατότητες του;

Η ζωή σε μια μικρή πόλη, όπως είναι η Πάφος, έχει πολλές καλές όψεις, φτάνει να μπορείς σαν άτομο, να τις αντικρίσεις χωρίς προκαταλήψεις. Κι αληθινά πιστεύω, πως η μικρή και ωραία μας πόλη, μπορεί να πάρει μια θέση αξιοζήλευτη, στο χώρο των Γραμμάτων και της Τέχνης. Χρειάζεται μόνο να βγούμε από το περιθώριο και να συναντηθούν πρώτα μεταξύ μας… όλοι εμείς που δηλώνουμε υπηρέτες της Τέχνης. Τότε μόνο θα βρούμε και θα χαράξουμε τη σωστή πορεία των πραγμάτων.

Το γεγονός ακόμα, πως η πρώτη παρουσία μου στο χώρο της ποίησης, ξεκίνησε από την Πάφο –τον Απρίλη του 1974 με τη συλλογή «Χαλάσματα και ελπίδες» όπως και τώρα η απαρχή της παρουσίας μου, στον εικαστικό χώρο, ξεκινά και πάλι από τούτη εδώ την πόλη- έχει για μένα ιδιαίτερη σημασία.

Τι θα θέλατε να μας πείτε για τον ρόλο της δημιουργίας;

Ζώντας το φτιάξιμο του έργου μου, αισθάνομαι πραγματική συγκίνηση. Νιώθω τις υπάρξεις των μορφών σκλαβωμένες στην πέτρα και το ξύλο κι αγωνίζομαι να τις ελευθερώσω, φέρνοντας μαζί τους στο φως, τις εντυπώσεις που γεννιούνται στην ψυχή μου.
Μέσα στις μορφές της δημιουργίας μου θέλω να διαφαίνεται ο αγώνας για τη ζωή, αλλά παράλληλα, θέλω και ο θεατής να παίρνει το μήνυμα μέσα από την έκφραση των μορφών.

Τα τελευταία χρόνια μερικοί μιλούν πολύ για στρατευμένη και αστράτευτη τέχνη…

Εγώ δηλώνω πως είμαι στρατευμένος να υπηρετήσω τα συμφέροντα του λαού, ν’ αγωνιστώ μαζί του κάτω από το λάβαρο του τιμημένου αγώνα του, για λευτεριά και δικαιοσύνη. Βλέπω την τέχνη πολεμίστρα και αισθάνομαι τον ευατό μου μαχητή.

Να σας θέσω ένα ερώτημα : Σήμερα που στρατικοποιείται το διάστημα με το γνωστό πρόγραμμα «πόλεμος των άστρων», ποια θέση πρέπει να πάρω; Ουδέτερη… για να με πουν αστράτευτο; Όχι, η δυναμική μου είναι δίπλα στις δυνάμεις που αγωνίζονται για την ειρήνη των άστρων.

ΑΥΤΕΣ ΟΙ ΠΑΡΑΞΕΝΕΣ ΕΠΟΧΕΣ

Αυτές οι παράξενες εποχές δεν ξέρουμε πόσο θα κρατήσουν

όμως ο τόπος πέρασεχειρότερες κακοχρονιές

και δεν έχασε την ψυχή του

Βάσταξε σαν αγρελιά ριζωμένη σε πετρότοπο

Προσφέροντας λάδι για την ακοίμητη καντήλα

της Ανάστασης

Αρτέμης Αντωνίου

Από την ποιητική συλλογή

«Νησίδες Μνήμης»

1999
*




.
ΠΟΤΕ ΔΕΝ ΞΕΡΕΙΣ

Ποτέ δεν ξέρεις τι γίνεται

με τους νόμους του χρόνο.

Αλλάζουν πράγματα

ριζώνουν άλλες καταστάσεις

που λίγο λίγο σπρώχνουν

στην αδήριτη ανάγκη.

Αρτέμης Αντωνίου

Από την ποιητική συλλογή

«Φεγγίτες»

ΑΡΜΟΙ ΓΕΓΟΝΟΤΩΝ

Να φανερωθούν αλήθειες

που κρύβει τόσα χρόνια

η προκατάληψη

παραμερίζοντας γαλάζια

και κόκκινα λάβαρα

κοιτάζοντας την ιστορία

στα σημεία των γεγονότων

δίχως ματογυάλια εθνικισμού

Να πιαστούμε σε σωτήριο νήμα

προσφοράς της εμπειρίας

όπως ο μυθικός Θησέας

στο μίτο της Αριάδνης

κι ολόιδια να βγούμε

από της έχθρας το Λαβύρινθο

σε καινούργια εποχή!

Αρτέμης Αντωνίου

Από τη ποιητική συλλογή «Αρμοί Γεγονότων»