Monday, August 31, 2009

Αρτέμης Αντωνίου

Έκθεση Γλυπτικής στο Παρίσι, του Αρτέμη Αντωνίου

Ο φίλτατος Αρτέμης Αντωνίου από την Πάφο, άνθρωπος των γραμμάτων, των τεχνών και ποιητής, με εξέπληξε ευχάριστα αυτές τις μέρες, όταν με πολλή χαρά και αγάπη, μου έστειλε την πρόσκληση για την προσωπική του έκθεση που θα διοργανωθεί στο Παρίσι στις 19 Σεπτεμβρίου, 2009.

Σεμνός, πολύπειρος, αυτοδίδακτος γλύπτης, για χρόνια τώρα με υπομονή και επιμονή σκαλίζει την πέτρα, το ξύλο, αλλά δημιουργεί και με το σίδερο έργα, δίνοντας τους συγκεκριμένη μορφή και πνοή ζωντάνιας.

Είναι ένας πνευματικός άνθρωπος γεμάτος περιεχόμενο, παιδεία και βάθος σκέψης. Πράος, χαμηλών τόνων χαρακτήρας, με ευρύτητα σκέψεως και γνώσεων, μετριοπαθής και ανεκτικός σε κάθε τι διαφορετικό. Εντελώς ξένος προς κάθε μονοσήμαντο –ισμό όπως είναι ο φανατισμός. Τρανή απόδειξη αυτού η αγαπημένη του σύζυγος, καταγωγής από την Περσία.

Ο Αρτέμης Αντωνίου γεννήθηκε στην Άρμου της Πάφου το 1951. Σπούδασε βιβλιοθηκονομία στην Αθήνα, παρακολουθώντας παράλληλα μαθήματα ιστορίας και αρχαιολογίας στο πανεπιστήμιο Αθηνών.

Στην Τουρκική εισβολή του 1974 πιάστηκε αιχμάλωτος και μεταφέρθηκε στις τουρκικές φυλακές. Εργάζεται ως βιβλιοθηκάριος στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Πάφου. Ζει στη γενέτειρα του όπου από το 1989-2001 ήταν κοινοτάρχης.

Ασχολείται επίσης με την αγιογραφία. Δημιούργησε το εργαστήρι «Αρμός» στην κοινότητα Άρμου και σ’ αυτό εκθέτει μόνιμα τα έργα του. Τα έργα του εκτίμησαν ξένοι (ως συνήθως έτσι συμβαίνει στην κοινωνία μας!) και έτσι θα εκτεθούν στο πολιτισμικό και πολιτιστικό Παρίσι.


Πόσοι άραγε καλλιτέχνες έχουν αυτή τη σπάνια ευκαιρία να εκθέσουν έργα τους στην πόλη του Φωτός;


Αγαπητέ μου φίλε Αρτέμη Αντωνίου, νιώθω ιδιαίτερα υπερήφανος για σένα και θα προσπαθήσω να είμαι παρόν στη σημαντική αυτή έκθεσή σου, που σε τιμά εσένα προσωπικά, την Κύπρο μας και τον Ελληνισμό γενικότερα.


Σου εύχομαι μέσα από την καρδιά μου κάθε επιτυχία. Το αξίζεις πραγματικά.
Φοίβος Νικολαΐδης

Ο Αρτέμης Αντωνίου που από τα σχολικά του χρόνια άρχισε να σκαλίζει το μάρμαρο και να ζωγραφίζει, είναι ένας από εκείνους τους ακούραστους υπηρέτες της τέχνης που με το έργο του δίνει τη δική του εκδοχή στη σημερινή κατάσταση του κόσμου.

Στα χέρια των ονείρων.



Παρουσία. Τούτη η γη που πατούμε.


Γιατί. Η γλώσσα του έρωτα.

Ονειρικό.

Κούραση.

Π ρ ό σ κ λ η σ η Έ κ θ ε σ η Γ λ υ π τ ι κ ή ς
Ε γ κ α ί ν ι α Σάββατο 19 Σεπτεμβρίου 2009 ~ ώρα 8:00 μ.μ.
Martine-Andrée Formal - Αρτέμης Αντωνίου

Μουσική :

Henri Wieniawski (1835-1880) – étude caprice No.1 pour deux violons
J.S. BACH (1685-1750) – Concerto en Ré mineur pour deux violons
Improvisations

Performers : ANTONIOU Chrysanthos
DE PORTZAMPARC Ariane

Διεύθυνση : G a l e r y 126
126 Avenue de la République - 91230 Montgeron
Παρίσι - Γαλλία
Ο γιός του Χρύσανθος Αντωνίου, καταξιωμένος ήδη μουσικός, που ζει και εργάζεται στο Παρίσι, δικαιολογημένα είναι χαρούμενος και υπερήφανος για τα επιτεύγματα του πατέρα του. Πώς να μην ήταν άλλωστε αφού ο Αρτέμης αποτελεί μια εξαιρετική περίπτωση ταλαντούχου ανθρώπου και σπάνιας προσωπικότητας.
Ο Χρύσανθος, καθώς και άλλοι καλλιτέχνες θα δώσουν το παρόν τους στα εγκάινια της έκθεσης, εκτελώντας μουσικά κομμάτια.

Friday, August 14, 2009

Καλές διακοπές

Enjoy your holidays
Καλό Καλοκαίρι!

Καλή ξεκούραση και καλοτάξιδοι...

Have fun in the sea...

Θα τα πούμε το Σεπτέμβρη... See you on September

Tuesday, August 11, 2009

Τόπο στα νιάτα

Η ανιψιά μας Μαριλένα με την πανέμορφη κορούλα της, το καμάρι μας τη Θάλεια μας.
Η Μαριλένα με τη Θάλεια που έκλεισε την Κυριακή 9 Αυγούστου ένα χρόνο.
Η ανιψιά μας Κλειώ αγκαλιά με το κουκλάκι μας.
Η Κλειώ μας εκπαιδεύεται κι αυτή ως μελλοντική μαμά!
Η Κλειώ μας δεν είναι μόνο όμορφη, αλλά και σπουδαίος χαρακτήρας. Του χρόνου τελειώνει τα μεταπτυχιακά της στη Φιλοσοφική του Πανεπιστημίου Αθηνών και θα είναι έτοιμη να προσφέρει στα γράμματα και την Ελληνική παιδεία.
Η ανιψιά μας Έφη αγκαλιά με τη Θάλεια, κόρη της ξαδέλφης της Μαριλένας.
Η γλυκιά μας Έφη τελείωσε αριστούχα με υποτροφία στην Αμερική, αγκαλίτσα με τη Θάλεια.
Ο ωραίος Μάριος που μας 'έκλεψε' την Έφη μας και 'απαιτεί' να την παντρευτεί σύντομα...

Ο Μάριος εκπαιδεύεται στο ρόλο του μπαμπά με τη Θάλεια μας.
Η Έφη με τον αρραβωνιαστικό της Μάριο ποζάρουν με τον Μπάτυ στα πόδια τους.
Η όμορφη μας Έφη με τον γοητευτικό Μάριο αποφάσισαν να αναλάβουν επιπρόσθετες ευθύνες και να παντρευτούν του χρόνου.
Η ανιψιά μας Γιολάντα, κόρη ξαδέλφης μας με τον Μπάτυ.
Η γοητευτική Γιολάντα είναι κι αυτή ένα εξαιρετικό κορίτσι, που ακτινοβολεί.
Η κουκλίτσα Γιολάντα είναι φοιτήτρια των Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο της Χίου και πολλά υποσχόμενη νέα επιστήμονας.
Ο ωραιότατος Παναγιώτης είναι φίλος της οικογένειας μας και ήρθε να ευχηθεί της Θάλειας.
Δεν είναι σκέτη γλύκα ο Παναγιώτης μας;

Monday, August 10, 2009

Αρχή Τηλεπικοινωνιών Κύπρου, Νιώσε κοντά ζήσε μακριά!


Γράφει η
Άννα Μαραγκού
Από τη Λευκωσία

Σημείωμα γραμμένο για τους επικεφαλής της Cyta, no hard feelings, που λένε και οι Εγγλέζοι, αλλά επιβάλλεται γιατί καλές είναι οι διαφημίσεις, οι έγχρωμες πινακίδες και οι νέοι πράσινοι φάκελλοι κάθε μήνα, καλό το PR και τα σλόγκαν, αλλά καλύτερα θα ήταν να δούλευε ουσιαστικά η υπηρεσία και να μας προστάτευε από τα απανωτά εγκεφαλικά. Σημείωμα που σίγουρα δεν αναφέρεται ούτε έχει να κάνει με τα παιδιά που με μιαν αφάνταστη ευγένεια και λεπτότητα απαντούν στο περίφημο 132/3/3, δηλαδή την τεχνική υποστήριξη για όσους καημένους πέρασαν και περνούν ότι πέρασα εγώ. Αυτοί δε φταίνε σε τίποτα, προσπαθούν, με ιώβεια υπομονή, να εξυπηρετήσουν και τα καταφέρνουν, και ενώ εσύ που βρίσκεσαι ιδρωμένος και αγχωμένος στην άλλη άκρη του τηλεφώνου ρίχνεις αστροπελέκια, αυτοί επιμένουν να σε ευχαριστούν που καλέσες τη CYTA, Νιώσε κοντά ζήσε μακριά! Ιδιαίτερα ευχαριστώ την Σοφία, την Κωνσταντία, τον Γιώργο, τον Στέλιο που άντεξαν στις εκκλήσεις μου για βοήθεια και στέκονταν καθημερινά στο πλευρό μου.

Εξηγούμαι: Επέλεξα λοιπόν βάσει του σλόγκαν της CYTA να δοκιμάσω να νιώσω κοντά ενώ βρίσκομαι μακριά! Αποφάσισα να συνδέσω το σπίτι μου με την υπηρεσία DSL της Cyta- Νιώσε κοντά ζήσε μακριά! Ένας ευγενέστατος κύριος ήρθε και τοποθέτησε το μόντεμ μου, με σύνδεσε με όλα τα γνωστά και άγνωστα τερτίπια της τεχνολογίας για να έχω πρόσβαση σ’αυτό το καταραμένο και ευλογημένο διαδικτύο που μας έχει γίνει δεύτερο πετσί! Μέχρι εδώ όλα καλά. Τη λυπητερή για όλα αυτά θα την έπαιρνα στον επόμενο λογαριασμό της Cyta Νιώσε κοντά ζήσε μακριά.

Πήρα βαθιές ανάσες για το επίτευγμα της εγκατάστασης και είπα να διαβάσω στο διαδίκτυο την εφημερίδα μου, να ενημερωθώ ως υπεύθυνος πολίτης/οπλίτης για τα τεκταινόμενα της βραχονησίδας, αφού όπως είπαμε είμαι μακριά. Εμπλοκή. Γιόκ DSL, κάνω επανεκίνηση του υπολογιστή μου, εφαρμόζω όσα ξέρω μέχρι στιγμής, βάζω τους κωδικούς μου, αναμένω, ακυρώνω, επανεκκινώ, τίποτα. Αρχίζω να παίρνω τηλέφωνο στο 132/3/3. Τα παιδιά μου συμπαραστέκονται, τα νεύρα μου σμπαράλια! Μέχρι οδοντογλυφίδα χρειάστηκε να χρησιμοποιήσω για να συγκινήσω το μόντεμ μου... να ξαναδουλέψει. Δυόμιση ώρες να συνδεθώ. Είπα χαλάλι μέσα μου, τώρα μπορώ πια να δουλέψω, και συνέχισα την εργασία μου, κάποια στιγμή η θάλασσα με φώναξε, έκλεισα τον υπολογιστή και είπα, ώρα για χαλάρωση, ιδιαίτερα μετά το δίωρο αναμονής και υπακοής των τηλεφωνικών εντολών. Το πράγμα όμως δεν τελειώνει εδώ. Για μια ολόκληρη βδομάδα το σύστημα αποσυνδέεται μόνο του. Το ίδιο σκηνικό. Επανεκίνηση, κωδικοί, ακύρωση, εμπλοκή. Το DSL δεν ανταποκρίνεται, ίντερνετ γιόκ, ηλεκτονικό ταχυδρομείο γιόκ...η συνέχεια είναι η ίδια. Ξανά τηλέφωνα, ξανά από τον Άννα στον Καϊάφα για να συνδεθώ, ξαναλέω την ιστορία και την αμαρτία μου...κρατώ την αναπνοή μου, καταπίνω τα κολακευτικά λόγια για τη CYTA Ζήσε κοντά, νιώσε μακριά! Στη βδομάδα απάνω, και μετά από 7 καθημερινά τηλέφωνα – που καταγράφονται για την καλύτερη εξυπηρέτησή μας- αποφάσισα να τηλεφωνίσω πάλι στο 132/3/3 και ζήτησα από τον ευγενέστατο κύριο Γιώργο που απάντησε την κλήση μου να καταθέσει παράπονο που να λέει τα εξής:

Κύριοι της Cyta Ζήσε κοντά, νιώσε μακριά, πλήρωσα και έβαλα DSL από τις 4/7, συνδέομαι με κόπο και πολύ ιδρώτα για καμιά ωρα τη μέρα, και αποσυνδέομαι για τις υπόλοιπες 22 ώρες της μέρας. Πληρώνω για να έχω DSL πλην όμως η υπηρεσία δε δουλεύει, προφανώς γιατί είμαι μακριά! Ειρήσθω εν παρόδω ότι ούτε κινητή τηλεφωνία υπάρχει στην ίδια περιοχή! Ούτε το ΡΙΚ λειτουργεί εδώ, μόλις στρίψει ένας από το Στρουμπί διακόπτεται η σχέση των υπηρεσιών. Πιο εύκολα συνδέεται κανείς με την Τurkcell παρά με τη CYTA Ζήσε κοντά, νιώσε μακριά! Ακούει κανείς;
Άννα Μαραγκού

Sunday, August 9, 2009

Το εκπαιδευτικό Ινστιτούτο Μελκονιάν

Γράφει ο
Αλέξανδρος-Μιχαήλ Χατζηλύρας
Από Λευκωσία
katoomba@cytanet.com.cy

Ας ξεκινήσουμε με λίγα λόγια για τους ευεργέτες του σχολείου. Οι δύο γιοι του Artin H. Melkonian γεννήθηκαν στη συνοικία Lousavoritch της Καισαρείας, ο Krikor το 1843 και ο Garabed το 1849. Με εφόδιο τη μόρφωση από το σχολείο Gumushian, το 1880 μετοίκησαν στην Αίγυπτο, όπου άνοιξαν εργοστάσια τσιγάρων και γρήγορα έγιναν από τους πλουσιότερους καπνέμπορους της εποχής τους. Η Αρμενική Γενοκτονία δεν άφησε ασυγκίνητους τους δύο φιλάνθρωπους αδελφούς, οι οποίοι μετά από την προτροπή του Επισκόπου των Αδάνων, Moushegh Seropian, πήραν την κοινή απόφαση να ιδρύσουν σχολείο για τα ορφανά της Γενοκτονίας. Αν και ο Krikor πέθανε στις 03/06/1920, ο Garabed πούλησε όλη την ακίνητη και κινητή περιουσία του, συγκεντρώνοντας 500.000 αιγυπτιακές ή 600.000 αγγλικές χρυσές λίρες και, με συμβολαιογραφική πράξη (25/07/1921) τις παραχώρησε στον Αρμένιο Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως, Zaven Der Yeghiayian, για την ίδρυση και συντήρηση τριών αρμενικών σχολείων στην Κιλικία.

Ωστόσο, τα πολιτικά γεγονότα στην Τουρκία κατέστησαν αδύνατη την πραγματοποίηση ενός τέτοιου έργου. Έτσι, με άλλη συμβολαιογραφική πράξη (05/01/1924) αφέθηκε ελεύθερη η τοποθεσία. Αν και αρχικά ο Garabed σκεφτόταν τη Συρία ή την Ελλάδα, τελικά κατέληξε στην Κύπρο, που είχε καλές σχέσεις με την Κιλικία, βρισκόταν κοντά στις αρμενικές παροικίες και τελούσε υπό βρετανική διοίκηση. Ως επακόλουθο, κτίστηκε το σύμπλεγμα κτιρίων στην Αγλαντζιά, με τα δύο ορφανοτροφεία (το κτίριο των αγοριών μεταξύ 15/02/1924 - 21/11/1925 και των κοριτσιών μεταξύ 12/12/1924 - 24/12/1925), την έπαυλη, το νοσοκομείο, το διώροφο κτίριο (αποθήκη και διαμερίσματα καθηγητών), τα μαγειρεία, το πλυσταριό, το σπίτι του φύλακα, τη φάρμα, τον ηλεκτροπαραγωγικό σταθμό, τους δύο ανεμόμυλους και το ντεπόζιτο, με συνολικό κόστος 75.000 χρυσές λίρες, εκ των οποίων οι 60.000 για τα δύο κεντρικά κτίρια. Αρχιτέκτονας ήταν ο ντόπιος Garo Balian και εργολάβοι οι Rolan & Co από το Κάιρο. Η θεμέλια λίθος κατατέθηκε στις 15/02/1924 από τον κυβερνήτη Sir Malcolm Stevenson, ενώ τα εγκαίνια τέλεσε στις 13/02/1926 ο Αρχιεπίσκοπος και πρώτος Διευθυντής, Zaven Der Yeghiayan.

Η γη αγοράστηκε για το ποσό των 350 λιρών από τον Αρχιεπίσκοπο Zaven, αφού την επέλεξε ο ίδιος ο Garabed Melkonian το 1923, περιλαμβάνοντας και εκτάσεις απέναντι από το σχολείο. Κατά την παράδοση, ο Garabed με τη συνοδεία του ξεκίνησε να κατευθύνεται νότια της Λευκωσίας κατά μήκος της σημερινής Λεωφόρου Λεμεσού· από ένα σημείο, κάθε 100-200 m σταματούσε, περιστρεφόταν και συνέχιζε. Φθάνοντας στο σημερινό χώρο, ακριβώς 3 Km από παλιά πόλη, επανέλαβε την ίδια διαδικασία και κτύπησε τη μαγκούρα του στη γη, λέγοντας ότι επιθυμούσε να κτιστεί εκεί το σχολείο. Όλοι απόρησαν, αφού ήταν μια άγονη και ερημική περιοχή (για την οποία αργότερα δαπανήθηκαν μεγάλα ποσά για να γίνει καλλιεργήσιμη), γνωστή ως «ο λόφος των φιδιών»: ο Garabed αιτιολόγησε την απόφασή του λέγοντας ότι καμιά κορυφή μιναρέ δεν ήταν ορατή από εκεί, αφού κάτι τέτοιο θα ήταν ανησυχητικό θέαμα για τα ορφανά της Γενοκτονίας που πρόσφατα είχαν ξεφύγει από τους Τούρκους. Στην Αγλαντζιά δε έκαμαν γλέντι, αφού ποτέ δεν πίστευαν ότι θα ήθελε κάποιος να αγοράσει εκείνη τη γη.

Οι εργάτες και το τσιμέντο ήρθαν από την Αίγυπτο, η ξυλεία από τη Νορβηγία και τη Σουηδία, ενώ η πουρόπετρα από τα λατομεία της Αγίας Παρασκευής. Αρχικά το σχολείο κτίστηκε ως ορφανοτροφείο, με σκοπό να στεγάσει μέχρι και 500 ορφανά από τη Συρία, το Λίβανο, την Παλαιστίνη, τη Μεσοποταμία, την Αίγυπτο και την Ελλάδα. Ξεκίνησε τον Ιανουάριο και το Μάιο του 1926 ως δημοτικό αρρένων και θηλέων, αντίστοιχα, με 4 τάξεις και 80 παιδιά, τα οποία σύντομα αυξήθηκαν, αριθμώντας κατά εποχές 300-350. Όσο ζούσε, ο Αγάς Καραμπέτ Μελκονιάν επέβλεπε περήφανα την πρόοδο των παιδιών. Ένα χρόνο μετά το θάνατο του στις 23/07/1934, μεταφέρθηκαν εδώ και τα λείψανα του Krikor και ενταφιάστηκαν σε μια ξύλινη κατασκευή, μέχρι που στις 24 Απριλίου 1954 κατατέθηκε η θεμέλια λίθος του σημερινού μαρμάρινου μνημείου των ευεργετών από τον Αρχιεπίσκοπο Ghevont Chebeyan, έργο του γλύπτη Leon Mouradoff και του αρχιτέκτονα Mardiros Altounian, το οποίο εγκαινιάστηκε στις 15/01/1956. Μετά το 1934 η έπαυλη χρησιμοποιείτο ως κατοικία του εκάστοτε διευθυντή, μέχρι το κτίσιμο των νέων κτιρίων.

Από το 1934 ξεκίνησε να λειτουργεί ως δευτεροβάθμια σχολή, και αναγνωρίστηκε ως τέτοια στις 13/03/1940. Μεταξύ 1935-1967 υπήρχε παιδαγωγικό τμήμα, προετοιμάζοντας εκπαιδευτικούς για την Αρμενική Διασπορά, ενώ μεταξύ 1936-1942 υπήρχε τεχνική σχολή με ειδικεύσεις μηχανουργού, ράφτη, τσαγκάρη και ξυλουργού για τα αγόρια και κοπτικής-ραπτικής για τα κορίτσια. Από το 1937-1938 λειτουργούσε εμπορικό τμήμα και από το 1949-1950 τμήμα θετικών επιστημών, οπότε και το πρόγραμμα προσαρμόστηκε στις εξετάσεις GCE. Το 1961 έγινε εφτατάξιο σχολείο, με την πρώτη τάξη να ήταν αρχικά προπαρασκευαστική. Μαζί με την Αγγλική και την Αρμενική, οι μαθητές διδάσκονταν και ξένες γλώσσες (Ελληνικά, Αραβικά, Βουλγαρικά, Γαλλικά, Ρωσσικά). Το Μελκονιάν εξέδιδε το περιοδικό Ayk (Αυγή), από το 1937 μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1990, την εφημερίδα Tsolk (Λάμψη), από τη δεκαετία του 1970 μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1980, και την εφημερίδα Hayatsk (Βλέμμα), από το 1998 μέχρι και το 2005, με τμήματα στα Αρμένικα, Ελληνικά, Αγγλικά, Βουλγαρικά και Ρωσικά.

Η διοίκηση βρισκόταν στο κτίριο των αγοριών, ενώ η αίθουσα εκδηλώσεων στο κτίριο των κοριτσιών· μέχρι τη δεκαετία του 1950, στην αίθουσα αυτή υπήρχε κινούμενο ξύλινο ιερό για τον εκκλησιασμό των μαθητών, συνήθως στις 15 Ιανουαρίου (parerarnerou or), τα Χριστούγεννα και το Πάσχα. Ανάμεσα στα δίδυμα κτίρια υπήρχε, μέχρι τη δεκαετία του 1960, διαχωριστικό κάγκελο. Ιδιαίτερη συναισθηματική αξία έχει το δάσος, τα δέντρα του οποίου φύτεψαν τα πρώτα ορφανά εις μνήμη των σφαγιασθέντων αδελφών, γονέων και συγγενών τους. Κατά τις αρχές της δεκαετίας του 1960, λόγω της διαπλάτυνσης της Λεωφόρου Λεμεσού, τμήμα του έγινε δρόμος και από την αποζημίωση κτίστηκαν τρία λυόμενα κτίρια καθηγητών στο σταυροδρόμι του νοσοκομείου. Είναι δε ενδιαφέρουσες οι φήμες, άλλες αληθινές και άλλες ψεύτικες, ότι το Μελκονιάν υπήρξε καταφύγιο αγωνιστών της ΕΟΚΑ, κομμουνιστών κατασκόπων, Κούρδων ανταρτών κ.τλ…

Ο ηλεκτροπαραγωγικός σταθμός τη δεκαετία του 1950 λειτουργούσε ως τυπογραφείο/βιβλιοδετείο. Μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1950 στη φάρμα υπήρχαν χοίροι και κοτόπουλα. Οι δύο ανεμόμυλοι, παράλληλοι με μια σειρά πέντε πηγαδιών, και το υδραγωγείο χρησιμοποιούταν μέχρι τη δεκαετία του 1960, ενώ το πλυσταριό και το νοσοκομείο μέχρι τη δεκαετία του 1970. Ο εντυπωσιακός υδατόπυργος, ύψους 35 m και χωρητικότητας 4 τόνων, έμεινε γνωστός για την αυτοκτονία ενός ερωτικά απογοητευμένου μαθητή τη δεκαετία του 1930 και το κυμάτισμα της σημαίας της ανεξάρτητης Αρμενίας στις 28 Μαΐου 1987. Στα τέλη της δεκαετίας του 1980 γκρεμίστηκε από φόβο μήπως οι δομικές του αδυναμίες προκαλέσουν κάποιο ατύχημα. Την ίδια εποχή το πέτρινο Ayp Pen Kim και η σύνθεση από το Mayr Hayastan, έργα του γνωστού καλλιτέχνη Sebouh Abcarian, μεταφέρθηκαν από το σταυροδρόμι του νοσοκομείου στους τοίχους των κεντρικών κτιρίων ανάμεσα στο μνημείο των ευεργετών.

Τον Σεπτέμβριο του 1964, μετά την κατάληψη του Αρμενομαχαλλά και του σχολείου Μελικιάν-Ουζουνιάν από Τουρκοκύπριους εξτρεμιστές, στο χώρο παρά το σημερινό κλειστό γήπεδο κτίστηκαν δύο προκατασκευασμένα κτίρια για χρήση ως αρμένικο δημοτικό. Παρά τις ρητές οδηγίες τα δύο σχολεία να μην έχουν επικοινωνία, αυτή η «συγκατοίκηση» έφερε το Μελκονιάν πιο κοντά στην αρμενοκυπριακή κοινότητα, αφού προηγουμένως η απόσταση (45’ με ποδήλατο), τα πολιτικά και η ίδια η νοοτροπία του το κρατούσαν μακριά. Όταν το Σεπτέμβριο του 1972 το Ναρέκ μεταφέρθηκε στη σημερινή του τοποθεσία, τα δύο λυόμενα στέγασαν το AGBU μέχρι το 1988, οπόταν και στεγάστηκε προσωρινά στην έπαυλη Μελκονιάν και από το 1990 στα σημερινά του κτίρια.

Στις 24/05/1987 ο Πρόεδρος Σπύρος Κυπριανού έθεσε τη θεμέλια λίθο για το νέο συγκρότημα κτιρίων του Μελκονιάν (αρχιτέκτονες αδελφοί Φιλίππου, εργολάβοι εταιρεία Λάρκο), τα οποία εγκαινιάστηκαν επίσημα από τον Προεδρεύοντα της Δημοκρατίας, Δρ Βάσο Λυσσαρίδη, στις 21/10/1989. Το 1986 πουλήθηκαν 6,2 εκτάρια από τη συνολική έκταση των 18,6 εκταρίων, και τα έσοδα διατέθηκαν για την ανέγερση των νέων κοιτώνων, του κλειστού γηπέδου και του εμπορικού κέντρου. Μεταξύ 1990-1991 ο γνωστός γλύπτης Levon Tokmadjian έφτιαξε αγάλματα από αμμόλιθο των εξής πυλώνων της αρμενικής ιστορίας, τα οποία τοποθετήθηκαν ανάμεσα στα παλιά και τα νέα κτίρια: Στρατηγός Andranik Ozanian, Gomidas Vartabed, Hagop Meghabard, Hovhannes Aivazovski, Mesrob Mashdots, Movses Khorenatsi και Vahan Tekeyan. Το μαρμάρινο άγαλμα του Alex Manougian τοποθετήθηκε μπροστά από τη πτέρυγα των νέων κτιρίων.

Το Μελκονιάν ήταν ξακουστό και για τις καλλιτεχνικές του δραστηριότητες: την εκτέλεση παραδοσιακών αρμένικων χορών, τις θεατρικές του παραστάσεις, τις γιορτές του, την ορχήστρα και τη φιλαρμονική του (που για χρόνια διεύθυνε ο μεγάλος μουσικός Vahan Bedelian), αλλά και για την παγκυπρίως γνωστή τετράφωνή του χορωδία, η οποία μάλιστα έψαλλε κάθε Πάσχα και Χριστούγεννα στην αρμενική εκκλησία της Παρθένου Μαρίας στην κατεχόμενη σήμερα εντός των τειχών Λευκωσία. Η χορωδία του Μελκονιάν ήταν τόσο διάσημη που το ετήσιο της ρεσιτάλ παρακολουθούσε ο εκάστοτε κυβερνήτης. Εκτός από το δικό του έμβλημα (κόκκινος θυρεός σε μπλε βάση με τα αρχικά ՄԿՀ και ένας ερυθρόλευκος αετός – παρόμοιος με τον αετό των τσιγάρων Μελκονιάν), είχε και το δικό του ύμνο: το “Anmah Louso” (Αθάνατοι του Φωτός), που καθημερινά τραγουδούσαν οι μαθητές στην πρωινή συγκέντρωση του σχολείου, έγραψε στις αρχές της δεκαετίας του 1930 ο θεολόγος Onnig Mahdessian και μελοποίησε ο μουσικός Vahan Bedelian.

Tο Μελκονιάν ήταν επίσης γνωστό και για τις αθλητικές του επιδόσεις, με ομάδες και γήπεδα ποδοσφαίρου, μπάσκετ, βόλεϋ και τένις. Μάλιστα δε, παλαιότερα συμμετείχε σε αγώνες με το Διδασκαλικό Κολλέγιο Μόρφου, τη Σχολή Σαμουήλ και το Τουρκικό Λύκειο, την Αγγλική Σχολή και την Αμερικανική Ακαδημία Λάρνακας. Στο παρελθόν διοργανώνονταν κατασκηνώσεις στα ορεινά θέρετρα, με τελευταία το 1954 στην Κακοπετριά. Το ινστιτούτο επίσης ήταν πρωτοπόρο στον προσκοπισμό, αφού στις 04/10/1932 ιδρύθηκε το 7ο Σύστημα Προσκόπων, το πρώτο επικυρωμένο αρμένικο σύστημα παγκοσμίως, με αξιόλογη δράση μέχρι και το 2006· στις 18/03/1950 ιδρύθηκε και το Σύστημα Οδηγών. Οι πρόσκοποι είχαν δικό τους χώρο συγκέντρωσης και συχνά κατασκήνωναν γύρω από το Αρμενομονάστηρο κοντά στην κατεχόμενη σήμερα Χαλεύκα. Τέλος, το σχολείο είχε διάφορους συλλόγους (σκακιού, δημοσιογραφίας κτλ), ενώ τις δεκαετίες του 1950 και 1960 γίνονταν στο χώρο του προβολές ταινιών.
Αυτά ήταν λίγα λόγια για την ιστορία του Μελκονιάν, ένα φαινόμενο και σύμβολο για ολόκληρη την Αρμενική Διασπορά. Συχνά το περιέγραφαν ως «ένα νησί μέσα σε ένα νησί», αφού ήταν ένα εκπαιδευτικό ίδρυμα με υψηλά ακαδημαϊκά πρότυπα και με τόσες δραστηριότητες όσο ελάχιστα οικοτροφεία στον κόσμο. Υπολογίζεται ότι περίπου 12.000 Αρμένιοι έχουν φοιτήσει στο σχολείο, εκ των οποίων περίπου 2.500 αποφοίτησαν, προερχόμενοι κατά 80% από χώρες όπως Αρμενία, Ναγκόρνο-Καραμπάχ, Λίβανος, Συρία, Ιορδανία, Αίγυπτος, Ρωσία, Ιράν, Βουλγαρία, Ελλάδα, Η.Π.Α., Βρετανία, Τουρκία, Ρουμανία, Σερβία, Γερμανία, Γαλλία, Αλβανία, Καναδάς, Αιθιοπία, Ιράκ, Αργεντινή, Αυστραλία και Βραζιλία, καθώς και περίπου 10 Ελληνοκύπριοι, ξεκινώντας από το 1999. Ανάμεσα στους Melkoniantsi συγκαταλέγονται μουσικοί, συγγραφείς, ποιητές, ζωγράφοι, επιστήμονες, επιχειρηματίες, γιατροί και πολιτικοί. Μαζί με τη σχολή Tebrotzassere στο Παρίσι και τη σχολή Mourad Raphaelian στη Βενετία (1836-1998), το Μελκονιάν ήταν το μοναδικό Δυτικό Αρμενικό οικοτροφείο και ένα εκπαιδευτικό κέντρο παραγωγής εθνικής αρμενικής κουλτούρας και ταυτότητας σε ολόκληρο τον αρμενισμό.

Κοιτάζοντας πίσω, εντοπίζουμε τις πρώτες προσπάθειες του AGBU να καρπωθεί την ακίνητη περιουσία του Μελκονιάν στις αρχές της δεκαετίας του 1970, όταν εκφράστηκε η άποψη να μετακινηθεί στην αναπτυσσόμενη τότε περιοχή του Γερόλακκου. Ευτυχώς, η πρόταση αυτή δεν πραγματοποιήθηκε, αφού το καλοκαίρι του 1974 την περιοχή κατέλαβαν οι Τούρκοι Αττίλες. Στις 20 Ιουλίου του 1974 η τουρκική αεροπορία έριξε 34 βόμβες πάνω από το κτίριο των αγοριών, και για την ασφάλεια των μαθητών έξω από την είσοδο ήταν τοποθετημένη σκοπιά της Εθνικής Φρουράς για τα επόμενα 2-3 χρόνια. Λόγω της νέας κατάστασης, άρχισαν να γίνονται σκέψεις για τη μεταφορά του στο Λίβανο, μέχρι που ξέσπασε εκεί τον Απρίλιο του 1975 ο 15χρονος εμφύλιος πόλεμος. Από τα μέσα της δεκαετίας του 1980 και μετά το AGBU συνεχώς καραδοκούσε, ανεπιτυχώς λόγω των παρεμβάσεων των Εκπροσώπων και άλλων παραγόντων, μέχρι που στις 16/03/2004 το Διοικητικό Συμβούλιο του AGBU, καταστρατηγώντας τη διοικητική πράξη που υπογράφτηκε στις 28/12/1925, αποφάσισε να κλείσει το ιστορικό αυτό ίδρυμα, ωθούμενο από αλλότρια οικονομικά κίνητρα για τη γη αξίας £40.000.000.

Η Βουλή των Αντιπροσώπων απάντησε καταδικαστικά με ομόφωνο ψήφισμα (αρ. 142) στις 26/03/2004, ενώ το Υπουργικό Συμβούλιο ενέκρινε χορηγία £100.000 για το σχολείο. Παρά τις διαμαρτυρίες των μαθητών, των καθηγητών, του Συνδέσμου Αποφοίτων, του Πατριάρχη Mesrob Mutafyan, του Εκπροσώπου Bedros Kalaydjian και άλλων, το σχολείο τελικά έκλεισε τον Ιούνιο του 2005. Οι περίπου 200 μαθητές μεταφέρθηκαν κυρίως στο American Academy, ενώ το Σεπτέμβριο του 2005 ιδρύθηκε Γυμνάσιο στο χώρο του Ναρέκ Λευκωσίας. Οι Εκπρόσωποι Dr. Vahakn Atamyan και Vartkes Mahdessian συνέχισαν τον αγώνα, ενώ στις 02/03/2007 ο Υπουργός Εσωτερικών, Νεοκλής Συλικιώτης, εξέδωσε μόνιμο διάταγμα απαγορευτικό για κάθε εμπορική εκμετάλλευση, σύμφωνα με το οποίο το 60% της συνολικής έκτασης (124.100 m²) - περιλαμβανομένων των δύο ιστορικών κτιρίων, της έπαυλης, του μνημείου και του ιστορικού αλσυλλίου – χαρακτηρίζεται διατηρητέο και «ειδικού αρχιτεκτονικού, ιστορικού και κοινωνικού χαρακτήρα και φυσικής καλλονής» (το διάταγμα επικύρωσε το Υπουργικό Συμβούλιο στις 19/03/2008). Από το Σεπτέμβριο του 2007 στεγάζει προσωρινά το Γυμνάσιο Αγλαντζιάς, με συμφωνία του AGBU με το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού.

Ο αγώνας για την επαναλειτουργία του ιστορικού αυτού ιδρύματος είναι συνεχής και αδιάκοπος, αφού το κλείσιμό του έχει προκαλέσει πλήγμα σε ολόκληρο τον αρμενισμό. Αναπόσπαστο τμήμα της ιστορίας και της ανάπτυξης της Κύπρου, υπήρξε ίσως ο καλύτερος πρεσβευτής της χώρας μας για το εξωτερικό. Η πλούσια και ιστορική βιβλιοθήκη του, που ιδρύθηκε το 1927 και διαθέτει περίπου 30.000 τόμους βιβλίων, αρμένικες εφημερίδες και ανεκτίμητα χειρόγραφα του 19ου και 20ου αιώνα, παραμένει δυστυχώς απροσπέλαστη, αφού οι εδώ εκπρόσωποι του AGBU αρνούνται πεισματικά να την κάνουν προσωρινά προσβάσιμη στο Πανεπιστήμιο Κύπρου. Η πράξη του AGBU να κλείσει το σχολείο είναι καθ’ όλα παράτυπη, αφού όταν ο Garabed Melkonian εμπιστεύτηκε σ’ αυτό την περιουσία του στις 15/12/1926, το έκαμε για να υπάρξει καλή διαχείριση και με όρο το σχολείο να συνεχίσει να λειτουργεί ακόμη και στο ενδεχόμενο να έκλεινε το AGBU! Όπως εξελίχθηκαν οι καταστάσεις, μόνο καλή (οικονομική και πολιτική) διαχείριση δεν έγινε, με τα γνωστά αποτελέσματα. Amot, amot, amot…
Αλέξανδρος-Μιχαήλ Χατζηλύρας
katoomba@cytanet.com.cy