Ρίτσαρντ Τσορτς, Ιρλανδός αρχιστράτηγος που πολέμησε στην επανάσταση του 1821

Φιλέλληνας ή τυχοδιώκτης; - Ποιος ήταν ο Ιρλανδός αρχιστράτηγος Ρίτσαρντ Τσορτς που πολέμησε στην επανάσταση του 1821

Η στρατιωτική δράση του Τσορτς πριν τον ερχομό του στην Ελλάδα – Η προεπαναστατική ίδρυση στη Ζάκυνθο του «Πρώτου Συντάγματος Ελληνικού Ελαφρού Πεζικού» - Ο Τσορτς Αρχιστράτηγος των Ελληνικών δυνάμεων ξηράς το 1827 – Τι προσέφερε στην Επανάσταση; - Η ζωή του στην Αθήνα μέχρι τον θάνατό του Ένας από τους χιλιάδες ξένους στρατιωτικούς που πήραν μέρος στην Επανάσταση του 1821 ήταν ο Ρίτσαρντ Τσορτς, όπως είναι γνωστός στη χώρα μας αν και η προφορά του ονόματος του (Richard Church) στα αγγλικά είναι πιο κοντά στο «Τσερτς». Ο Τσορτς δεν ήταν όμως απλός αξιωματικός που πολέμησε στην Ελλάδα αλλά υπήρξε Αρχιστράτηγος των ελληνικών δυνάμεων από το 1827, ενώ έμεινε στη χώρα μας και μετά το τέλος της Επανάστασης και κατέλαβε διάφορα αξιώματα.

Ρίτσαρντ Τσορτς: από 16 ετών στο Βρετανικό Πεζικό

Ο Ρίτσαρντ Τσορτς γεννήθηκε στο Κορκ της Ιρλανδίας στις 23 Φεβρουαρίου 1784. Ήταν γόνος αριστοκρατικής οικογένειας. Σε ηλικία 16 ετών ξεκίνησε τη στρατιωτική του σταδιοδρομία εντασσόμενος στο Βρετανικό Πεζικό. Παρά τη μικρή του ηλικία πήρε αμέσως μέρος στους Ναπολεόντειους Πολέμους και πολέμησε εναντίον των Γάλλων στην Αίγυπτο, την Ιταλία και αλλού. Το 1809 έχοντας ήδη τον βαθμό του Συνταγματάρχη ο Τσορτς συμμετείχε υπό την αρχηγία του Στρατηγού Τζον Όσβαλντ στην κατάληψη της Ζακύνθου, της Κεφαλονιάς, της Ιθάκης και των Κυθήρων, που με βάση τη Συνθήκη του Τιλσίτ (1807) ανήκαν στη Γαλλία.

Τα «Συντάγματα του ελληνικού ελαφρού πεζικού» στα Επτάνησα

Τον ίδιο χρόνο ο Τσορτς ίδρυσε στη Ζάκυνθο, έδρα των Άγγλων στα Επτάνησα, το «Πρώτο Σύνταγμα ελληνικού ελαφρού πεζικού του δούκα της Υόρκης» στο οποίο κατατάχθηκαν Έλληνες από την ηπειρωτική χώρα (Θ. Κολοκοτρώνης, Αναγνωσταράς, Πετιμεζαίοι, Αλεξάκης Βλαχόπουλος, πολλοί Σουλιώτες κ.ά.). Το 1810 ως επικεφαλής του Ελληνικού Συντάγματος πήρε μέρος σε επιτυχημένες αγγλικές επιχειρήσεις για την κατάληψη της γαλλοκρατούμενης Λευκάδας. Ο Τσορτς είχε στο πλευρό του τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη με τον οποίο συνδέθηκε στενά. Μάλιστα ο Βρετανός τραυματίστηκε σοβαρά κατά την επιχείρηση κατάληψης του φρουρίου της Αγίας Μαύρας. Το 1812 συγκρότησε και δεύτερο «Ελληνικό Σύνταγμα» με το οποίο απελευθέρωσε τους Παξούς τον Φεβρουάριο του 1814. Όμως τον ίδιο χρόνο και τα δύο ελληνικά Συντάγματα διαλύθηκαν αφού οι Οθωμανοί διαμαρτυρήθηκαν στη βρετανική κυβέρνηση. Ο Τσορτς, αφού πολέμησε εναντίον των Γάλλων στην Ίστρια, επέστρεψε στην πατρίδα του.

Το 1817, μετά από έγκριση του Υπουργείου Πολέμου της χώρας του, ο Τσορτς πέρασε στην υπηρεσία του Βασιλείου των δύο Σικελιών. Για τρία χρόνια πρωτοστάτησε στην καταστολή των επαναστάσεων στη νότια Ιταλία χρησιμοποιώντας βίαια μέσα για την εξόντωση των επαναστατών. Το 1820 έγινε Αρχιστράτηγος του στρατού της Σικελίας και διατάχθηκε να καταπνίξει τη σικελική συνταγματική επανάσταση. Δεν κατάφερε να επιβληθεί, τα στρατεύματά του προσχώρησαν στους επαναστάστες και ο ίδιος συνελήφθη και φυλακίστηκε για έξι μήνες. Μετά την απελευθέρωσή του γύρισε στη Βρετανία. Όμως μετά την οριστική καταστολή των σικελικών εξεγέρσεων, από τους Αυστριακούς, επέστρεψε στην Ιταλία και συγκεκριμένα στη Νάπολη.

Richard Church

Ο Τσορτς και η ελληνική Επανάσταση

Όταν ξέσπασε η Επανάσταση του 1821 στη χώρα μας, ο Τσορτς άρχισε αμέσως να σχεδιάζει την εμπλοκή του σε αυτή, θέλοντας βέβαια να καταλάβει ηγετική θέση στις στρατιωτικές επιχειρήσεις. Τον ενθάρρυναν άλλωστε και παλιοί του γνώριμοι από τη «θητεία» του στα Επτάνησα που πλέον ήταν πρωταγωνιστές του Αγώνα. Όμως ο Τσορτς δεν ήταν ανιδιοτελής. Ακολουθούσε την καιροσκοπική αγγλική πολιτική για ουσιαστική παρέμβαση στα εσωτερικά της Ελλάδας και περίμενε πρόσκληση από την ελληνική διοίκηση. Παράλληλα διαπραγματευόταν με το φιλελληνικό κομιτάτο του Λονδίνου και τους εκπροσώπους του τα χρήματα που θα έπαιρνε για να έρθει στην Ελλάδα…

Τελικά ο Τσορτς προσκλήθηκε από τη «Διοικητική Επιτροπή της Ελλάδος» και έφτασε στην Ερμιονίδα στις αρχές Μαρτίου 1827. Στις 16 του ίδιου μήνα η Γ’ Εθνοσυνέλευση επικύρωσε τον διορισμό του ως «Αρχιστράτηγου και διευθυντή απασών των κατά ξηράν δυνάμεων της Ελλάδος». Την ίδια εποχή ήρθε στην Ελλάδα και ο Κόχραν. Η άφιξη και των δύο στην Ελλάδα χαιρετίστηκε με ενθουσιασμό από τον λαό. Όμως οι προσδοκίες αυτές διαψέυστηκαν. Ο Τσορτς συμφώνησε με τον Κόχραν για άμεση και κατά μέτωπο επίθεση εναντίον των δυνάμεων του Κιουταχή, παρά την αντίθετη άποψη του Καραϊσκάκη. Αποτέλεσμα της λανθασμένης στρατηγικής (εκτός από τον μυστηριώδη θάνατο του Καραϊσκάκη, για τον οποίο έχει αναφερθεί ότι σχεδιάστηκε από τους Μαυροκορδάτο, Ταορτς και Κόχραν που δεν ήθελαν να απελευθερωθεί η Στερεά Ελλάδα) ήταν η συντριβή των Ελλήνων στη μάχη του Ανάλατου (24 Απριλίου 1827), η παράδοση της Ακρόπολης και η καταστολή της Επανάστασης στη Στερεά. Ο Τσορτς το μόνο που έκανε ήταν να παρακολουθεί τα γεγονότα από μια γολέτα στο Φάληρο και να φροντίσει για την επιβίβαση όσων ανδρών είχαν διασωθεί σε πλοία, στο Φάληρο και τον Πειραιά και τη μετάβαση τους στη Σαλαμίνα. Μετά τη συντριβή, η Αντικυβερνητική Επιτροπή που διοικούσε προσωρινά την Ελλάδα ως την άφιξη του Καποδίστρια έστειλε τον Τσορτς στο φρούριο του Ναυπλίου. Από εκεί πήγε στο φρούριο της Κορίνθου και στη συνέχεια στο Διακοφτό.

Thomas Cochrane

Η δράση του Τσορτς στη Δυτική Ελλάδα

Μετά τη ναυμαχία του Ναβαρίνου ο Τσορτς εκστράτευσε στη Δυτική Ελλάδα με τον συμπατριώτη του Χάστινγκς και έμπειρους οπλαρχηγούς. Κατόρθωσε να συγκροτήσει στρατόπεδο στο Δραγαμέστο (Αστακό) αποσκοπώντας στην κατάληψη του Μεσολογγίου, του Αιτωλικού και τον έλεγχο του Αμβρακικού Κόλπου. Με την άφιξη του Καποδίστρια οι αρμοδιότητες του Τσορτς περιορίστηκαν, καθώς αν και διατήρησε τον τίτλο του Αρχιστράτηγου του ανατέθηκε μόνο η διοίκηση του στρατού της δυτικής Ελλάδας. Τον Μάρτιο του 1828 ο Καποδίστριας του ανέθεσε τον αποκλεισμό του Μεσολογγίου. Έχοντας το στρατηγείο του στο Βασιλάδι, ο Τσορτς κατέλαβε τα νησάκια Πόρο και Ντολμά όμως η επιχείρησή του εναντίον του Αιτωλικού (Μάρτιος-Απρίλιος 1828) στην οποία συμμετείχε και ο Χάστινγκς απέτυχε. Πάντως στο τέλος του 1828 ο Τσορτς κατέλαβε τη Βόνιτσα και αργότερα τα στενά του Μακρυνόρους και του Κραβασαρά (Αμφιλοχίας). Όταν όμως ο Ιωάννης Καποδίστριας διόρισε τον αδελφό του Αυγουστίνο ως «πληρεξούσιο τοποτηρητή» (Ιανουάριος 1829) του ίδιου στη Δυτική Στερεά, ο Τσορτς δυσαρεστήθηκε. Με αναφορά του στη Δ’ Εθνοσυνέλευση παραιτήθηκε από το αξίωμά του τον Ιούλιο του 1829 και εγκαταστάθηκε στο Ναύπλιο.

Το σπίτι του Ρίτσαρντ Τσορτς στην Αθήνα

Ο Τσορτς στην ανεξάρτητη Ελλάδα – Πότε και ποιους απεκάλεσε… «γκαϊντούρια»;

Μετά την παραίτησή του πάντως ο Τσορτς παρέμεινε στην Ελλάδα και υποστήριξε την αγγλόφιλη παράταξη του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου. Ζούσε στην Αθήνα και συμμετείχε σε παρασκηνιακές ενέργειες στα πρώτα χρόνια της βασιλείας του Όθωνα. Το 1835 διορίστηκε Σύμβουλος Επικρατείας.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η στάση του Τσορτς κατά την 3η Σεπτεμβρίου 1843 καθώς επιλέχθηκε ανάμεσα στους Συμβούλους Επικρατείας που ήταν επαναστάτες , για να έχει διαμεσολαβητικό ρόλο μεταξύ αυτών και του Όθωνα. Ένα μήνα αργότερα εκλέχθηκε πληρεξούσιος του Ζυγού Αιτωλοακαρνανίας στην απελευθέρωση του οποίου είχε συμβάλλει. Όταν ξέσπασε το ζήτημα των «αυτοχθόνων» και των «ετεροχθόνων», ένα ακόμα θέμα που ταλάνισε το νεοσύστατο ελληνικό κράτος, στη θυελλώδη συζήτηση που έγινε στην Εθνοσυνέλευση κλήθηκε από τον πρόεδρο της Μαυροκορδάτο να μιλήσει ο Τσορτς. Ο Βρετανός που είχε λάβει την ελληνική υπηκοότητα και είχε επιλεγεί λίγο πριν ως μέλος της Γερουσίας κοιτάζοντας προς τους «αυτοχθονιστές» Στρατηγούς Γρίβα και Κριεζώτη είπε μόνο μία λέξη: «Γκαϊντούρια» (!) καθώς αυτοί τον θεωρούσαν ετερόχθονα.

Στην ίδια συνεδρίαση μεγάλο ενδιαφέρον είχαν όσα, λίγα και μπερδεμένα, είπε ο σλαβόφωνος αγωνιστής του 1821 Χατζηχρήστος (1783-1853) από το Νησί Πέλλας. Γράφει σχετικά ο Δημήτρης Φωτιάδης:

«Ο Χατζηχρήστος με τα λιγοστά ελληνικά του γυρεύει να μιλήσει, χλομιάζει, μπερδεύεται και τέλος καταφέρνει να πει:

-Πού είναι εμένα εκείνο Παπάζογλου, πού είναι εμένα εκείνο Χατζηζορμπά, πού είναι εμένα εκείνο…

Μα καθώς μνημονεύει τους συμπολεμιστές του που σκοτώθηκαν, πνίγεται από τη συγκίνηση, τον πιάνουν τα κλάματα και σιωπαίνει. Δάκρυα αυλακώνουν και τα μάγουλα πολλών αγωνιστών που τον ακούνε…».

Τα τελευταία χρόνια του Ρίτσαρντ Τσορτς

Το 1844 ο Όθωνας αποφάσισε την απομάκρυνση του Τσορτς από τη θέση του Γενικού Επιθεωρητή και διόρισε στη θέση του τον Θεόδωρο Γκρίβα. Ο Τσορτς παραιτήθηκε από τον Στρατό αλλά διατήρησε τη θέση του στη Γερουσία. Το 1854 ο Όθωνας του πρόσφερε την τιμητική θέση του Στρατηγού, ο Τσορτς τη δέχτηκε με επιφύλαξη χωρίς όμως να αναλάβει κάποιο ενεργό ρόλο. Παρέμεινε μόνο μέλος της Γερουσίας μέχρι την κατάργηση της το 1864. Στον Τσορτς αναφέρεται και ο πρώτος Αμερικανός πρέσβης στην Αθήνα (1868-1871) Τσαρλς Τάκερμαν στο βιβλίο του «Οι Έλληνες του Σήμερα» στο οποίο αναφερθήκαμε σε πρόσφατο άρθρο μας.

«Ο φίλος μου ο Στρατηγός Τσορτς που τα φιλελληνικα του αισθήματα τον έφεραν στην Ελλάδα και τώρα απολαμβάνει το τιμητικό αξίωμα του Αρχιστρατήγου, θρυλείται στους λαϊκούς κύκλους ότι έχει περάσει τα εκατό. Σίγουρα είναι άνω των ενενήντα (σημ: ήταν λίγο μικρότερος) χαρακτηρίζεται μάλιστα από σωματική και πνευματική δραστηριότητα αξιοσημείωτη για την ηλικία του. Κανείς άλλος δεν είναι πιο συνεπής στις απαιτήσεις της κοσμικής ζωής. Σπάνια βάζει παλτό, υπερηφανεύεται δε ότι το τζάκι του είναι το τελευταίο που ανάβει κάθε χρόνο στην Αθήνα».

Σε άλλο σημείο του βιβλίου του, ο Τάκερμαν αναφέρει πως κάποια μέρα κυκλοφόρησε στην Αθήνα η φήμη ότι ο Τσορτς πέθανε. Ο πρέσβης έσπευσε στο σπίτι του και είδε τον Τσορτς ακμαίο και ολοζώντανο!

Ο Ρίτσαρντ Τσορτς πέθανε στην Αθήνα στις 20 Μαρτίου 1873. Σύζυγός του ήταν η Elizabeth Augusta Wilmot (1803-1878). O Τσορτς πάντως έχαιρε ιδιαίτερης εκτίμησης από τον βασιλιά Γεώργιο Α’ ο οποίος τον επισκεπτόταν τακτικά στο σπίτι του. Ο Ρίτσαρντ Τσορτς τάφηκε δημοσία δαπάνη στο Α’ Νεκροταφείο Αθηνών.


Επίλογος

Η οδός Τζορτζ στην Αθήνα ονομάστηκε έτσι προς τιμήν του Ρίτσαρντ Τσορτς. Εκείνο που προκύπτει για τον συγκεκριμένο είναι ότι δεν πρέπει να μηδενίζεται η προσφορά του προς την Ελλάδα. Βέβαια δεν έπαυε να προσπαθεί να εξυπηρετεί και τα συμφέροντα της Μεγάλης Βρετανίας. Πάντως, τόσο τα Συντάγματα των Ελλήνων που οργάνωσε προεπαναστατικά όσο και η δράση του στη Δυτική Στερεά, όπου απελεύθερωσε καθοριστικής σημασίας περιοχές που εντάχθηκαν στο πρώτο ελληνικό κράτος (Αμφιλοχία, Μακρυνόρος, Βόνιτσα) σαφώς και δικαιολογούν κατά την άποψή μας τον τίτλο του φιλέλληνα, έστω κι αν μέχρι το τέλος της ζωής του δεν κατάφερε να μάθει καλά την ελληνική γλώσσα…

Πηγές:
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ, «ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΛΕΞΙΚΟ», ΤΟΜΟΣ 10, ΕΚΔΟΤΙΚΗ ΑΘΗΝΩΝ
ΔΗΜΗΤΡΗ ΦΩΤΙΑΔΗ, «ΟΘΩΝΑΣ – Η ΜΟΝΑΡΧΙΑ», ΔΕΚΑΤΗ ΕΚΔΟΣΗ, Εκδόσεις Σ.Ι. ΖΑΧΑΡΟΠΟΥΛΟΣ
ΤΣΑΡΛΣ ΤΑΚΕΡΜΑΝ, «ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΤΟΥ ΣΗΜΕΡΑ», Εκδόσεις άνω τελεία, 2021

Πηγή: Πρώτο Θέμα 

Λωτός: «Τροφή των θεών»

Λωτοί, εκείνα τα μυθικά φρούτα από την Οδύσσεια που σε έκαναν να ξεχνάς

Γνωστά και ως «Μήλα της Ανατολής»

Στη χώρα του Ανατέλλοντος Ήλιου, αυτό το όμορφο φυτό ονομάζεται επίσης το Δέντρο της Ειρήνης, καθώς μερικά δείγματα κατάφεραν να επιβιώσουν από την ατομική βόμβα που έπεσε στο Ναγκασάκι το 1945!

O Λωτός είναι ένα φρούτο ιδιαίτερα γνωστό στην αρχαιότητα. Αργότερα ξεχάστηκε και ξεκίνησε να γίνεται ευρύτερα γνωστός τα τελευταία χρόνια. Οι αρχαίοι λαοί το είχαν ονομάσει «τροφή των θεών» χάρη στη λεπτή και χαρακτηριστική γεύση του.

Η πατρίδα του Λωτού είναι η Κίνα, όπου το ονόμαζαν «μήλο της Ανατολής», στη συνέχεια εξαπλώθηκε στην Ιαπωνία, όπου το ονομάζουν κακί και είναι το εθνικό φρούτο. Στη δύση το έφεραν Ισπανοί θαλασσοπόροι από την Άπω Ανατολή.

Γνωστοί και ως «μήλα της Ανατολής», οι λωτοί ανήκουν στην επιστημονική οικογένεια των διόσπυρων. Για τους λαούς της Ανατολής (Ινδία, Κίνα, Θιβέτ) συμβολίζει την αγνότητα ενώ για τους Αιγυπτίους την μετενσάρκωση.

Είναι φρούτο, τροπικών και εύκρατων κλιμάτων. Μοιάζει με μεγάλη πορτοκαλί ντομάτα, αλλά έχει έναν ανοιχτό κάλυκα καφέ χρώματος και διάφανη φλούδα που δεν τρώγεται. Όταν ο λωτός είναι ώριμος, έχει πολύ γλυκιά μελωμένη σάρκα. Όταν όμως είναι άγουρος δεν τρώγονται, γιατί είναι πολύ ξινός και στυφός.

Ο λωτός (επιστημονική ονομασία, διόσπυρος) είναι φρούτο του ομώνυμου γένους φυτών που ανήκει στην οικογένεια των Εβενοειδών . Περιλαμβάνει περίπου 200 είδη και ποικιλίες των τροπικών περιοχών, κυρίως των ανατολικών αλλά και των εύκρατων, ευδοκιμούν σε πολλά εδάφη αλλά κυρίως προτιμούν ζεστά και ηλιόλουστα μέρη.

Γαλλική γκραβούρα του Οδυσσέα (Οδυσσέα) του 17ου αιώνα στο νησί των λωτοφάγων.

Στην ελληνική μυθολογία οι λωτοί θεωρούνταν είδος ναρκωτικού, που προκαλούν τη λήθη και ένα ονειρικό μαρασμό σε όσους τα τρώνε. Στο επικό ποίημα του Ομήρου «Οδύσσεια», οι Λωτοφάγοι ήταν μια φυλή ανθρώπων που ζούσε σε ένα νησί,  τρώγοντας λωτούς, με αποτέλεσμα οι κάτοικοι να βρίσκονται σε μια κατάσταση αδιαφορίας και απάθειας.

Ο Οδυσσέας κατά την επιστροφή του από την Τροία πέρασε από το νησί των Λωτοφάγων. Μερικοί από το πλήρωμά του πεινασμένοι και εξαθλιωμένοι καθώς ήταν, έφαγαν λωτούς. Κατά τον Όμηρο, αυτό  ήταν η αιτία, που έκανε τους συντρόφους του Οδυσσέα, να ξεχάσουν ό,τι είχε να κάνει με το ταξίδι του γυρισμού τους στην Ιθάκη. Έπρεπε τότε, να τους σύρουν πίσω στο πλοίο και να τους δέσουν μέχρι να εξαφανιστούν οι παρενέργειες του λωτού.

Ακόμη μια διάκριση για τη βραβευμένη φωτογράφο Κάτια Χριστοδούλου

Η φωτογραφία της Κάτιας Χριστοδούλου με τίτλο "Άνοιξη"

Η φωτογραφία «Άνοιξη», η Ελένη, της Κάτιας Χριστοδούλου βραβεύτηκε στον 5ο Δικοινοτικό Διαγωνισμό Φωτογραφίας, με θέμα «Πρόσωπα της Κύπρου» τον οποίο διοργάνωσε το ΑΚΕΛ και θα κοσμεί το ημερολόγιο του 2024!

Η τέχνη γεννιέται από πάθος. Η φωτογραφία Fine Art είναι ένα τέλειο όργανο, που επιτρέπει σε ένα άτομο να επικοινωνεί με τον κόσμο και να μοιραστεί το όραμά του. Προκύπτει από τη βαθιά ευαισθησία του συγγραφέα, την ανάγκη έκφρασης συναισθημάτων μέσω της εικόνας, τη μοναδική θέαση της γύρω πραγματικότητας. Μπορεί να είναι αυθόρμητο, αλλά μπορεί επίσης να είναι ένα συνειδητό και εσκεμμένο μανιφέστο.
Μια φωτογραφία που γεννήθηκε από το πάθος της Κατερίνας.

Η Κατερίνα Χριστοδούλου που εργάζεται στο Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων (ΚΥΠΕ) με μια τολμηρή και καινοτόμα προσέγγιση, που διαταράσσει τα παραδοσιακά καλλιτεχνικά πρότυπα, στη φωτογραφία και με την εκπληκτική της δουλειά, βοηθά να μεγαλώσει η φήμη της φωτογραφίας ως καλών τεχνών. Τα μέλη του Παγκύπριου Συνδέσμου Συγγραφέων & Δημοσιογράφων Τουρισμού είναι υπερήφανα για την βραβευμένη φωτογράφο Κάτια Χριστοδούλου, μέλος του Συνδέσμου.

Katerina Christodoulou facebook 

«Η Κύπρος στα πρόθυρα τουρκοποίησης», Σάββας Ιακωβίδης

Κυκλοφόρησε το βιβλίο του Σάββα Μ. Ιακωβίδη

Ο βετεράνος και έγκριτος δημοσιογράφος Σάββας Ιακωβίδης παρουσίασε την Τετάρτη, 18 Οκτωβρίου 2023, στη Δημοσιογραφική Εστία, στη Λευκωσία, το βιβλίο του με τίτλο: «Η Κύπρος στα πρόθυρα τουρκοποίησης» (εκδόσεις Γερμανός, Θεσσαλονίκη 2023).

Το βιβλίο αποτελεί συλλογή άρθρων του των τελευταίων ετών που εστιάζονται περισσότερο στο Κυπριακό, αναλύοντας πολιτικές και πολιτικούς. Μέσα από τις αναλύσεις του, προσπαθεί να ενημερώσει τον αναγνώστη για τους κινδύνους που ελλοχεύουν στην πορεία του πολιτικού ζητήματος, την επιβίωση τόσο του Κυπριακού Ελληνισμού, αλλά και τις παρενέργειες στην Ελλάδα…

Ο καταξιωμένος δημοσιογράφος Σάββας Ιακωβίδης, με τεράστια πείρα ετών στις δημοσιογραφικές επάλξεις, είναι γνωστός για την ευθυκρισία, τον επαγγελματισμό και τον πατριωτισμό του. Έζησε από κοντά τις τραγωδίες του πραξικοπήματος και της εισβολής και με τη μάχιμη αρθρογραφία του προασπίζεται σταθερά, αρχές και διαχρονικές αξίες.

Με αγάπη για τον τόπο και αγωνία για το μέλλον προσπαθεί να προβληματίσει και να ξυπνήσει συνειδήσεις.

Γράφει στον πρόλογό του:
«Οι δημοσιογράφοι, όσοι ακόμα επιμένουν να σέβονται και να τιμούν αυτό το ξεχωριστό και άκρως απαιτητικό επάγγελμα, καλούνται να είναι οι υπεύθυνοι, σοβαροί και έντιμοι διαμεσολαβητές μεταξύ της εκάστοτε εξουσίας και της κοινής γνώμης. Οι εντεύθεν ευθύνες τους έναντι των πολιτών και του τόπου είναι μέγιστες και ισούνται με το μπόι του καθενός».
Ομιλητές πέραν του συγγραφέα και του Εκδότη Ανδρέα Γερμανού ήταν ο ε.α. Στρατηγός Φοίβος Κλόκκαρης και ο Πανεπιστημιακός Γιώργος Κέντας. Συντονιστής ήταν ο δημοσιογράφος Μάριος Πούλλαδος.  

Ο Δρ Λοΐζος Λοΐζου στους 100 κορυφαίους της Παιδογκολογίας διεθνώς

Μεγάλη τιμή για τον ίδιο και την Κύπρο

Ο γνωστός και καταξιωμένος Κύπριος γιατρός, ο Δρ Λοΐζος Γ. Λοΐζου, (Loizou G. Loizos)

κατατάσσεται μεταξύ των 100 κορυφαίων παγκοσμίως στην Παιδογκολογία/Παιδοαιματολογία, ως διαμορφωτής απόψεων στο πεδίο του παιδικού καρκίνου μέσω των κοινωνικών δικτύων.

Σύμφωνα με ανακοίνωση από το Ίδρυμα «Ελπίδα» με την ευκαιρία της ολοκλήρωσης του μήνα Σεπτέμβριου, αφιερωμένου κάθε χρόνο στην ευαισθητοποίηση για τον καρκίνο στα παιδιά, ο Οργανισμός Oncodaily ο οποίος δραστηριοποιείται στα ΜΜΕ για την ογκολογία και εδρεύει στις ΗΠΑ παρουσίασε στις 30/9 τη λίστα για το 2023 με τους 100 κορυφαίους Παιδογκολόγους/Παιδοαιματολόγους με τη μεγαλύτερη επιρροή παγκοσμίως στον τομέα των μέσων κοινωνικής δικτύωσης για τη διαμόρφωση απόψεων στο πεδίο του παιδικού καρκίνου και λευχαιμίας.

Στους 100 αυτούς παγκοσμίως κορυφαίους διαμορφωτές απόψεων, Παιδογκολόγους/Παιδοαιματολόγους συμπεριλαμβάνεται και ο Δρ Λοίζου καθηγητής, Παιδογκολογίας/Παιδοαιματολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστήμιου Λευκωσίας,

Το Ίδρυμα «Ελπίδα» αναφέρει ότι «η συμπερίληψη του Κύπριου Παιδογκολόγου/Παιδοαιματολόγου, Καθηγητή Δρ Λοΐζου, στη λίστα των κορυφαίων διαμορφωτών απόψεων για τον παιδικό καρκίνο αποδεικνύει ότι ως μικρή Κύπρος, με συστηματική διαχρονική δουλειά, ανθεκτικότητα, αφοσίωση, υπομονή και επιμονή μπορούμε να καταστούμε αποτελεσματικοί και σημαντικοί συμμέτοχοι, σε παγκόσμιο επίπεδο, για την πρόοδο της ιατρικής και της φροντίδας υγείας στα παιδιά μας».

Πηγή: ΚΥΠΕ 

Οικογένεια, Ορισμός και Αξίες

Γράφει ο Δρ Ανδρέας Σοφόκλης

Οικογένεια είναι το σύνολο των ανθρώπων που απαρτίζεται από τον πατέρα, από τη μητέρα από το/τα παιδί/διά. Έχουν είτε με εξ` αίματος είτε με υιοθεσία δεσμό, τα τέκνα μετά των γονέων τους και κατ` επέκταση τούτου, κατοικούν υπό την ίδια στέγη.

Ο όρος Οικογένεια προέρχεται από το Οίκος + Γένος. Οίκος σημαίνει το ίδιο κτίσμα, στο οποίο κατοικούν οι άνθρωποι, πατέρας-μητέρα-παιδί/διά. Ταυτοχρόνως, βέβαια, δηλώνει το αυτό γενεαλογικό δέντρο. Ο Οίκος δηλώνει τη Ράτσα, γι` αυτό στην Παλαιά Διαθήκη, όπως και σε γραπτά Κείμενα αναφέρεται ότι ο/η τάδε κατάγεται από τον τάδε Οίκο και διαφορετικά ο Οίκος του Τάδε. Η Γενεά δηλώνει την Καταγωγή από τις γενεές της μητέρας, αυτό το συναντούμε συχνά σε ομιλίες έγκριτων πνευματικών Ορθόδοξων ομιλητών. Οίκος και Γενεά συνθέτουν την Καταγωγή, δηλώνουν την Πατρική και τη Μητρική καταγωγή και ως φυσικό θετικό αποτέλεσμα, τον χώρο Καταγωγής, δηλαδή την Πατρίδα.

Η Οικογένεια δηλώνει τα: Όμαιμο, Ομόγλωσσο, Ομόθρησκο, Ομότροπο (= Ήθη, Έθιμα, Αξίες, Αρχές, που περνούν από γενεά σε γενεά). Ο όρος Οίκος συμφώνως προς την ετοιμολογία προέρχεται από το ρήμα Οικώ που σημαίνει Κατοικώ και έχει τη σημασία των: γενεά, οικογένεια, σόι, τζάκι. Αυτό το ερμηνεύει και ο Όμηρος στον διάλογο του Λεβεντόπαιδου γιου του Οδυσσέα Τηλέμαχου με τον Μενέλαο. Όταν ο Μενέλαος ρωτά τον Τηλέμαχο ποιος είναι αυτός του απαντά: «Είμαι ο γιος του Οδυσσέα του γιου του Λαέρτη, έτσι λέει η μάνα μου», το λέει σημαίνει πολλά, δηλαδή το δηλώνει, η μάνα επειδή η μάνα είναι η πηγή της συνέχειας των γενεών με όλα τα προαναφερθέντα χαρακτηριστικά.

Τρανά παραδείγματα Οίκων + Γενεών ιστορικών μέχρι και σήμερα βρίσκονται σε Ιστορικές Κοινότητες της Κύπρου, της Ελλάδας, Ιστορικές Οικογένειες πλοιοκτητών και πολλών άλλων, αποφεύγω να δώσω τέτοια επίθετα, επειδή είναι αρκετά και σεβαστά, φοβούμενος να μην αφήσω σημαντικά χωρίς να τα καταγράψω.

Οικογένεια είναι όταν τα νέα ζευγάρια συνεχίζουν να παντρεύονται με τον θρησκευτικό γάμο. Συνεχίζουν τις πατροπαράδοτες αρχές, με σεβασμό, με αλληλεγγύη. Όταν τοποθετούνται μακριά από πεποιθήσεις που αλλοιώνουν το όντως κύτταρο της Πατρίδας, της ευνομουμενοηθικής Κοινωνίας. Όταν ακολουθούν την πορεία των Ιστορικών Ευσεβών Οικογενειών της Παλαιάς Διαθήκης.

Η Οικογένεια είναι το Κύτταρο της Πατρίδας. Σ` αυτήν, ισχύει το Εμείς, όσες μπόρες κι αν εισβάλουν στη ζωή τους. Έχουν γερά κουπιά, ισχυρό κατάρτι. Τιμονιέρη δοκιμασμένο τον Ιησού Χριστό. Τα παιδιά μεγαλώνουν με τους παππούδες, με τις γιαγιάδες. Φωτίζονται από τις δικές τους γνώσεις και εμπειρίες. Τι κι αν κάνουν στα εγγόνια τους κάποια χατίρια, που πιθανόν να διαφωνούν οι γονείς, μητέρα και πατέρας. Αυτοί οι γονείς είναι τα παιδιά που οι παππούδες και οι γιαγιάδες μεγάλωσαν, είναι αυτά που θα γίνουν παππούδες και γιαγιάδες. Είναι αυτοί που τώρα, ως γονείς/κηδεμόνες, βρίσκονται στο μέσο, είναι ο σπόνδυλος της Οικογένειας, της Ράτσας=Οίκος της Γενεάς και οφείλουν να την κρατήσουν. 

Είναι αυτοί που διά του παραδείγματός τους οφείλουν να διδάξουν στα παιδιά τους όλες τις ήδη περιγραφόμενες αξίες, μαζί με τον σεβασμό. Είναι αυτοί που πρέπει, ως φόρο τιμής και ως μάθημα ζωής, για τα παιδιά τους, να έχουν στο τραπέζι, δίπλα τους, σε όλες τις χαρές, τους παππούδες και τις γιαγιάδες, αν όχι θα έχουν πιθανώς την τύχη των γονέων που όπως έβαζαν στη γωνιά του σπιτιού τον παππού ξεχασμένο και υποτιμημένο, το ίδιο έπραξε και ο γιος τους σε αυτούς όταν μεγάλωσε και αυτοί έφτασαν στα βαθιά γεράματα, το ίδιο θα πράττουν και τους ταιριάζει να πράττουν γι` αυτούς και τα παιδιά τους.

Τα παιδιά, τα εγγόνια για το δικό τους ψυχονοητικό όφελος, πρέπει να κρατούν το χέρι των παππούδων, των γιαγιάδων, των γονέων, όταν αυτοί φτάσουν στα βαθιά γηρατειά, είτε όταν έχουν την όποια σοβαρή ασθένεια, ώστε όλοι μαζί να ζουν και να διαβαίνουν τον κυκλικό δρόμο της ζωής. Αυτή είναι ασφαλής οδός, ώστε τα παιδιά, ως οι συνεχιστές, να μετατρέπονται σε οδηγούς για τα δικά τους τα παιδιά, για τη δική τους οικογένεια.

Γένος, σημαίνει τη φαμίλια, τις ρίζες, τις καταβολές, την καταγωγή. Γι` αυτό επιβάλλεται τα παιδιά να έχουν ως επώνυμο, αυτό των αρχικών τους προγόνων, για να έχουν και για να διδάσκονται από τους γονείς, από τους παππούδες, από τις γιαγιάδες την καταγωγή τους, αυτό όπως και τα οικογενειακά ονόματα, δίνουν κύρος και δύναμη στα παιδιά, διαφορετικά μοιάζουν με τα δέντρα π ου τους κόβουν είτε το σύνολο των ριζών τους είτε μέρος είτε μόλις αναπτύσσονται οι κλώνοι τους κόβουν και τα μετατρέπουν σε καλλωπιστικά για να γεμίζουν γωνίες.

Στην οικογένεια δε χωρούν εγωισμοί. Η Ιεραρχία είναι σεβασμός, είναι αξία πολύτιμη. Όποιος/όποια συνηθίζει στο πλαίσιο του σεβασμού και της πορείας της ιεραρχίας, γνωρίζει και πώς να είναι ηγέτης όπου αναπτυχθεί κοινωνικοοικονομικά, φτιάχνει δομημένη οικογένεια, απαρέγκλιτη από τις αρχές. Γι` αυτό η πλούσια ελληνική γλώσσα έδωσε τον όρο Οικογενειάρχης. Ο όρος αυτός σημαίνει τον ηγέτη που έχει Οίκο + Γένος τον σύζυγο που σχηματίζει τον Οίκο και τη σύζυγο που σχηματίζει τη Γενεά. Ο σύζυγος είναι ο Ηγέτης και η σύζυγος είναι η Βασίλισσα, η Αρχόντισσα, μαζί οδεύουν σταθερά και ισχυρά.

Ο σεβασμός στους ηλικιωμένους και η προσοχή στα λόγια τους προσφέρουν σοφία, τι κι αν δεν έχουν τις τεχνοκρατικές γνώσεις των παιδιών τους και των εγγονιών τους, αυτοί έχουν τη σοφία της ζωής. Στο σημείο αυτό επιστρέφουμε την προσοχή μας και πάλι στον Όμηρο, με τον Βασιλιά Πρίαμο, με τον Λαέρτη, με τον Διομήδη, στην Παλαιά Διαθήκη με τον Μωυσή, με τον Νώε, με τον Λωτ.

Σε μια εποχή στην οποία οι αξίες παραποιούνται, όπου πολλοί πιστεύουν ότι όλα πωλούνται και αγοράζονται σε τιμές ευκαιρίας, ας επαναφέρουμε αυτές τις αρχές μέσα στις οικογένειές μας, μέσα στις Κοινότητες. Εκεί και όπου ισχύουν ας τις προβάλουμε. Επειδή ίσως θεωρηθώ συντηρητικός, πίσω από τη σύγχρονη εποχή, απλά θα θέσω προς προβληματισμό, εάν γνωρίζουμε τις εκατοντάδες στην Κύπρο, τα εκατομμύρια στον Κόσμο ράκη από τις εξαρτησιογόνες ουσίες, τους αριθμούς των βιασμένων κοριτσιών, αγοριών, γυναικών, τους αριθμούς των εξαρτημένων από τα κινητά, από τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές, τους αριθμούς των επαγγελματιών μισθοφόρων, τους αριθμούς των θυμάτων του σκότους της νύκτας, τους αριθμούς των άστεγων, τους αριθμούς των ασθενών με ψυχολογικά νοσήματα και τα βαθύτερα αίτια αλλά και των φανταχτερών φώτων της ημέρας και της νύκτας, τους αριθμούς αυτών που πιστεύουν πως ό,τι λάμπει είναι και χρυσός, τους αριθμούς των θυμάτων του τζόγου, τους αριθμούς των διαλυμένων οικογενειών, με θύματα τα παιδιά, με τους αριθμούς όσων «ξαναφτιάχνουν» τη ζωή τους με περιπτώσεις που θέτουν στο περιθώρια τα παιδιά τους από τον/τους προηγούμενο/νους γάμο/μους, τους αριθμούς όσων πάσχουν από μεταδοτικά νοσήματα λόγω αμελούς ζωής, τους..τους…τους. Όλους αυτούς συν συν συν με όλες τις τραγικές συνέπειες για όλα τα μέλη των Οικογενειών τους και ποτέ κανείς και καμία να μην πει ότι όλα αυτά δε συμβαίνουν και δε θα συμβούν στη δική μου οικογένεια, αυτή η δήλωση είναι η κύρια παγίδα.

Οι αρχές που μας κράτησαν τόσους αιώνες είναι το απάνεμο λιμάνι, είναι η ασφαλής οδός. Ας τους δώσουμε, μέσα από την Οικογένεια, τη δομή και αυτά που αξίζουν για να πορευθούν με ασφάλεια. Ας μάθουμε και ας διδάξουμε εμπράκτως τα νέα παιδιά, μέσα από την Οικογένεια, να αποφεύγουν τις Οδυσσειακές Σειρήνες, που αφήνουν μόνο, ως συνέπειες, σάπια οστά.

Οι πόλεμοι που διεξάγονται και οι εισβολές, με όποιους τρόπους και με όποιες μεθόδους, ποια πραγματικά αίτια έχουν; Το χρήμα; Τα κέρδη; Αν ήταν αυτά δε θα τους έκαναν, αφού οι ζημιές είναι τεράστιες. Επιβάλλεται να διεισδύουμε, ερευνητικά, μέσα στους αιώνες, μέσα στις καταβολές, για να ανακαλύπτουμε το σήμερα και το κάθε σήμερα των πολέμων, των συγκρούσεων που συνδέεται με το Οίκος + Γένος, όπως και οι φιλίες και οι συμμαχίες.

Όποιοι και όποιες θέλουν να διαδραματίσουν, ως ενοποιητικά στοιχεία ρόλο στην ειρήνη, στη συνεργασία, αλλά και να ζήσουν και να συνεχιστεί ο δικός τους Οίκος = Γένος, δηλαδή τα δικά τους παιδιά, η δική τους Κοινωνία, η Πατρίδα τους που είναι κατ` ουσία όλα αυτά, μαζί, βεβαίως με τις ρίζες τους προγόνους που συναποτελούν, 

όπως ήδη έχει σημειωθεί το Ράτσα και Γενεά κινούνται στα: Γνωρίζω κι Εφαρμόζω, αλλιώς είτε δούλοι είτε ράκη γίνονται είτε αφανίζονται.

Δρ Ανδρέας Σοφόκλης
Ερευνητής, Αρθρογράφος, Δοκιμιογράφος

«Το γυμνό παγώνι» και "Το μπλε δείπνο" Εκδόσεις Καστανιώτη

Δάφνη Νικήτα

Αυτή την Τετάρτη 11 Οκτωβρίου 2023 και ώρα 7 μ.μ.

Αμφιθέατρο «Κωνσταντίνος Λεβέντης» της A. G. Leventis Gallery

Για τα βιβλία θα μιλήσουν ο Γιώργος Γεωργής, Καθηγητής Νεότερης Ιστορίας Πανεπιστημίου Νεάπολις Πάφου, η Θάλεια Στεφανίδου, ιστορικός τέχνης και επιμελήτρια εκθέσεων και ο Γιάννης Τουμαζής, π. υφυπουργός Πολιτισμού. Ποιήματα θα διαβάσει ο ηθοποιός Αχιλλέας Γραμματικόπουλος και η Δάφνη Νικήτα.

Θα προβληθούν βίντεο των καλλιτεχνών Mathieu Devavry, Κάκιας Κατσελλή, Έλενας Κούμα, Λίας Λαπίθη και PASHIAS, εμπνευσμένα από ποιήματα της Δάφνης Νικήτα.

"Το γυμνό παγώνι" (2022)

Τα παράθυρα είναι όλα ανοιχτά. Ανάβω το φως, νιώθω καλύτερα. Η βραδιά αυτή θα είναι ήσυχη. Τα πλήκτρα, η δεξιοτεχνία των χεριών είναι βάλσαμο. Η απλότητα της μουσικής είναι δύναμη. Μπορεί να οργιάσει τώρα η φαντασία, ενώ η ζωή συνεχίζεται αμείλικτη. Ο επιθεωρητής περπατάει σαν γάτα. Κανένας δεν ξέρει πού βρίσκεται. Η ανάγκη αναπαύεται με τα φτερά ανοιγμένα. Τα παιδιά τρέχουν να σωθούν. Σηκώθηκε άνεμος. Τα βήματα συμβαίνουν μόνο μέσα στο κεφάλι. Δεν πάω πουθενά. Τα ονόματα δεν θυμίζουν τίποτα. Σώζω μονάχα εικόνες που έφτασαν στα πόδια μου με τον άνεμο. Πέφτω στη θάλασσα. Η λογική είναι επικίνδυνη όταν το σπίτι βουλιάζει. Το στόμα γέμισε σύννεφα. Κρατιέμαι από το ταβάνι. Πέφτω. Κρύβομαι στο υπόγειο μαζί με μια γάτα να μου κρατάει το χέρι. Η σκάλα αυτή τελειώνει στην παλάμη. Η μουσική αρχίζει στο κενό. Το σπίτι γέμισε ρωγμές. Τα σκυλιά ουρλιάζουν. Από το τζάμι βλέπω νοσοκομεία, σφαγεία, νεκροταφεία. Ένας δαίμονας κοιμάται στο κρεβάτι, μέχρι να πέσουν από ψηλά πεθαμένα πουλιά και σκόνη. Τίποτα δεν είναι πραγματικό πέρα από τη βροχή. Στο μέρος αυτό ο χρόνος δεν κυλάει πια. Το παγώνι έχει χάσει όλα τα φτερά του.

"Το Μπλε Δείπνο" (2020)

Το μπλε δείπνο αρχίζει καθώς ένα φως ανάβει το σκοτάδι. Η σονάτα ν’ ακούγεται κάτω από ένα φεγγάρι που παγώνει και φλέγεται. Ένα ελάφι στον τοίχο απέναντι, το τέρας ανατέλλει στον κήπο, ο ουρανός αγγίζει το πάτωμα, οι πατημασιές αφήνουν σύννεφα, το φως ξεμακραίνει. Μπορεί και να βρέχει. Το σπίτι γέμισε ψηλά ποτήρια, η επιθυμία σφαλίζει τα παράθυρα, φαντασία η μόνη ελευθερία. Η έναστρη νύχτα καρφωμένη στον τοίχο μοιάζει με κραυγή όταν τελειώνει ο χορός. Η μουσική επιστρέφει στα κλειστά δωμάτια να θυμίζει καλό καιρό την εποχή που βρέχει στάχια και φτερά πουλιών. Η ιστορία γράφεται από αυτούς που ζουν στο σκοτάδι , το παραμύθι πεθαίνει στην αλήθεια, ο χρόνος υπάρχει σαν δικαίωμα που χάνεται. Ένα γεύμα με περιμένει στην έρημο. Τα δωμάτια όμως παραμένουν κλειστά, φωτογραφίες δεν υπάρχουν πουθενά. Ποιος πραγματικά γνωρίζει πότε αρχίζει κάτι; Δεν υπάρχει χώρος, μόνο η ζωή κάτω από το τραπέζι. Οι δύο καρδιές στο πιάτο μπροστά στα υγρά μάτια. Αγάπη σαν γάτα να περπατάει ανάποδα στα σύννεφα. Η ομορφιά βρίσκεται στη σιωπή που μοιράζεται. Το μπλε αιώνιο φως, η ουσία πέρα από το σώμα. Δεν τελειώνει ό,τι δεν έχει αρχίσει...

Η Δάφνη Νικήτα γεννήθηκε στη Λευκωσία. Σπούδασε Ιστορία της Τέχνης στο University of Kent (BAΗonors) και στο Goldsmiths’ College, University of London (MA). Διευθύνει το Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης Διάτοπος. Συνεργάστηκε με το Ραδιοφωνικό Ίδρυμα Κύπρου ως παραγωγός πολιτιστικών προγραμμάτων. Έχει γράψει μελέτες και κριτικά σημειώματα για το έργο πολλών καλλιτεχνών και έχει επιμεληθεί εκθέσεις στην Κύπρο και στο εξωτερικό. Το 2009 προσκλήθηκε και συμμετείχε στη δράση «Making words», η οποία πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της 53ης Μπιενάλε Τέχνης της Βενετίας, με επιμελητές τους Daniel Birnbaum και Evgeny Bunimovich. Την ίδια χρονιά συμμετείχε στην Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης, σε ποιητική δράση. Σε ποίησή της βασίστηκαν τρεις ζωντανές περφόρμανς, που παρουσιάστηκαν στο Ίδρυμα «Μιχάλης Κακογιάννης» (Αθήνα, Σεπτέμβριος 2012), στο ΚΣΤ Διάτοπος (Λευκωσία, Φεβρουάριος 2017) και στη Λεβέντειο Πινακοθήκη (Λευκωσία, Ιανουάριος 2020). 

Έχει δημοσιεύσει τις ποιητικές συλλογές Μπουκάλια από το ίδιο άρωμα (Εκδόσεις Εν Tύποις, Λευκωσία 1999), Το βροχερό βαγόνι (Εκδόσεις Το Ροδακιό, Αθήνα 2007), Η περιπέτεια της Μπέττυ και άλλα ποιήματα (Εκδόσεις [.poema..], Αθήνα 2009), Μαύρα σκυλιά (Eκδόσεις Καστανιώτη, Αθήνα 2015), Το δέντρο που ανατέλλει (Eκδόσεις Καστανιώτη, Αθήνα 2018), Το μπλε δείπνο (Εκδόσεις Καστανιώτη, Αθήνα, 2020). Το βιβλίο της «Το μπλε δείπνο», εκδόσεις Καστανιώτη ψηφίστηκε από το αναγνωστικό κοινό στα Top 10 (βραχεία λίστα) στην κατηγορία ελληνική ποίηση των 8ων Βραβείων Βιβλίου Public για τις εκδόσεις 2020.

Το βιβλίο της «Το γυμνό παγώνι», εκδόσεις Καστανιώτη ήταν στην βραχεία λίστα των λογοτεχνικών βραβείων της Ένωσης Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης για τις εκδόσεις 2022. Το 2022 τιμήθηκε από το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού για την συνεισφορά της στην προώθηση και καλλιέργεια του ελληνικού πολιτισμού.

(Φιλελεύθερος 7.10.2023) 

Μαρία Ζόφια Χρίστου, Ταξιδευτής της ζωής...

Ταξιδιωτικά και άλλα, της Μαρίας Ζόφιας Χρίστου«Όταν βγαίνω στο μπαλκόνι το πρωί, βλέπω τη θάλασσα και τα βουνά. Όλα είναι κοντά εδώ - στη θέα, στα χέρια σας. Το χειμώνα, από την ηλιόλουστη, ζεστή ακτή, σε λιγότερο από μία ώρα μπορώ να φτάσω στα χιονισμένα βουνά, να κάνω σκι, να φτιάξω έναν χιονάνθρωπο και να επιστρέψω ξανά στο γαλάζιο της θάλασσας - λέει η Μαρία Ζόφια Χρίστου. Μια Πολωνή που ζει στην Κύπρο για πάνω από μια δεκαετία, αποκαλύπτει πώς είναι η ζωή στο ηλιόλουστο νησί, τι την εκπλήσσει ακόμα παρά το πέρασμα του χρόνου και τι πρέπει να γνωρίζετε πριν αποφασίσετε να έρθετε».
Μαρία Ζόφια Χρίστου

Ταλαντούχα, χαμηλών τόνων, προσπαθεί να δώσει το στίγμα των ανησυχιών της με ένα ολότελα δικό της τρόπο και ύφος. Μέσα από τα κείμενα, τις φωτογραφίες, τα βιβλία και τις σκέψεις της ξεχωρίζει το πάθος για τη ζωή και τον άνθρωπο.

Χαρισματική και αποτελεσματική, αποτυπώνει όσο μπορεί πιο πιστά στις ωραίες γραπτές της πινελιές, τον πλούσιο εσωτερικό της κόσμο, αλλά και τον κόσμο γύρω της. Πλέκει το γραπτό λόγο σε ενδιαφέροντα κείμενα για την Κύπρο, τον τόπο, την ιστορία, τα ήθη, τα έθιμα και τον δικό της κόσμο με τις εμπειρίες της. Αποτυπώνει με σεβασμό τις εντυτώσεις και τις εμπειρίες της από τη δεύτερη της πατρίδα την Κύπρο.

Είναι πραγματικά ενδιαφέρον να διαβάζει κανείς, πώς ένας ξένος, ένας τρίτος βλέπει με το δικό του μάτι την πατρίδα και τον κόσμο μας. Η Μαρία Ζόφια Χρίστου το κάνει αυτό με ευαισθησία και ένα κομψό τρόπο έκφρασης.

Δραστήρια και δημιουργική καθοδηγείται από ένα μεγάλο πάθος έκφρασης αγάπης για τη ζωή, τη φύση, τα ζώα και τον άνθρωπο. Το ενδιαφέρον Μπλοκ της, δίνει το στίγμα των ενδιαφερόντων της και είναι αφετηρία για αναζήτηση άλλων παραμέτρων της ζωής.

Πολυτάλαντη και εργατική άνοιξε τα φτερά της εκδίδοντας το τελευταίο της βιβλίο με τίτλο «ΚΥΠΡΟΣ. Χαλούμι, ερημόσκονη και χορός μέχρι πρωίας». Ένα όνειρο κρυμμένο βαθιά μέσα της, που ευτύχισε να γίνει πραγματικότητα.

Ταξιδευτής της ζωής και οδοιπόρος του πνεύματος του καλού, ο κόσμος της Μαρίας είναι φωτεινός, με ήρεμους κυματισμούς και ωραίους χρωματισμούς.

Τα τρία τουριστικά βιβλιαράκια (ταξιδιωτικοί οδηγοί) της Μαρίας Ζόφιας Χρίστου: «Οι μακρινές μου διακοπές στην Κύπρο» (2013), «Το πολύχρωμο κυπριακό μωσαϊκό» (2016) και «Οι ηλιόλουστες κυπριακές μου νότες» (2018).

Το 2023 εκδόθηκε το τελευταίο της βιβλίο με τίτλο, «ΚΥΠΡΟΣ. Χαλούμι, ερημόσκονη και χορός μέχρι πρωίας». Είναι επίσης συν-συγγραφέας δύο οδηγών Pascal στην Κύπρο: "Cyprus [Lajt Guide]" και "Cyprus [Travel Inspirator]". Μεταξύ 2013 και 2018, δημοσίευσε επίσης τρία μέρη από τα κυπριακά ημερολόγιά της (το 2019, αυτά τα βιβλία αποσύρθηκαν από τα βιβλιοπωλεία και δεν μπορούν πλέον να αγοραστούν).

Η Μαρία Ζόφια Χρίστου έχει ενδιαφέρον και στη ζωγραφική, φτιάχνοντας ωραίους πίνακες.

Στο Μλοκ της Cypr w oczach Polki θα βρείτε ιστορίες για την Κύπρο. Γράφει η ίδια: «Εδώ θα βρείτε όσα με ενδιέφεραν, με συγκίνησαν και με χαροποίησαν στο νησί της Αφροδίτης. Υπάρχουν μεταξύ άλλων: πληροφορίες για κυπριακά μνημεία, γιορτές, ήθη και έθιμα, ιστορία, πολιτική και κυπριακή κουζίνα. Και στο βάθος - η ζωή μου σε μια ξένη χώρα, που με πλησιάζει καθημερινά...».

Η Μαρία Ζόφια Χρίστου κατάγεται την πόλη Λοτζ της Πολωνίας. Αποφοίτησε από τη Σχολή Φιλολογίας του Πανεπιστημίου του Λοντζ το 1995. Έχει μεταπτυχιακό δίπλωμα επιπέδου μάστερ στην ειδίκευση Πολωνικής Φιλολογίας. Από το 2010 ζει στο νησί της Αφροδίτης και συγκεκριμένα στη Λεμεσό. Διδάσκει πολωνικά, διαχειρίζεται ένα Μπλοκ και γράφει βιβλία για την Κύπρο. Συνεργάζεται με την πύλη Blogerzy zświat.

 Μαρία Ζόφια Χρίστου Maria Christou facebook

Βραδιά "Ποίησης και Μουσικής" , Τα ες Σαλαμίνα και Αμμόχωστον

Έκθεση Ζωγραφικής "Παράθυρα Στο Φως", Δήμητρας Βανέζη Λιάσου

 

Demetra Vanezi Facebook

Αγαπάτε τους εχθρούς υμών

Γράφει ο Δρ Ανδρέας Σοφόκλης

Ο Καλός Σαμαρείτης συνάντησε έναν σοβαρά τραυματισμένο άνθρωπο, ετοιμοθάνατο από τα κτυπήματα. Γνωρίζουμε, βέβαια, ποιος είναι στην πραγματικότητα ο Καλός Σαμαρείτης.

Η ανθρωπότητα, η οποία προσωποποιείται στον άγνωστο άνθρωπο, ήταν βαριά πληγωμένη, ετοιμοθάνατη από τα κτυπήματα των ληστών, δηλαδή των παντός είδους παθών. Ο Καλός Σαμαρείτης έφθασε προτού περάσει η ανθρωπότητα τα λοίσθια. Κυρίαρχο χαρακτηριστικό της εκτός από το «εγώ» ήταν το: «οφθαλμός αντί οφθαλμού». Ο Ιησούς Χριστός έφερε το πρωτάκουστο, το οποίο μέχρι σήμερα πολλοί το χλευάζουν άλλοι αγωνίζονται αλλά δύσκολα το εφαρμόζουν, που είναι το :  «Αγαπάτε τους εχθρούς υμών».

Ο Καλός Σαμαρείτης έσωσε τον άγνωστο. Ο Ιησούς Χριστός διά της έμπρακτής Του αγάπης, διά της Σταυρώσεώς Του σώζει τους πάντες. Δε σώζεται αυτός που προβαίνει σε θανάσιμες αμαρτίες και δε μετανοεί.

Κυρίως, εχθρός του Ιησού Χριστού, δεν είναι όποιος πιστεύει σε άλλη θρησκεία, επειδή σε αυτήν πιστεύει το έθνος που ανήκει, αλλά είναι ο βαπτισμένος Χριστιανός, είναι αυτός που οι πρόγονοί του ανήκαν στην Ορθοδοξία, όμως για υλικά αγαθά, για ψευδοείδωλα, για έλλειψη γνώσεων, για λόγους μειωμένου ενδιαφέροντος, για τους όποιους λόγους, Τον απαρνείται. Αυτός δεν κάνει, φυσικά, κάποιο κακό στον Ιησού Χριστό, ούτε σε κανέναν άλλο. Ο ίδιος καταλύει μέσα του το Ένθεο, αυτοκαταστρέφεται, εκουσίως χάνεται. Αφού το: «Όστις θέλει οπίσω μου ελθείν», δηλώνει την απόλυτη ελευθερία επιλογής και επιλογών.

Ο Ιησούς Χριστός αγαπά όλους τους ανθρώπους, γι` αυτό αναφέρεται και το: «Θα εκπλαγείτε για το ποιους θα δείτε στον παράδεισο», δεν αγαπά όμως τις αμαρτίες, ειδικά τις αμετανόητες.

Σημαντικό για τον Χριστιανό είναι να εισέρχεται στο Πανδοχείο-Εκκλησία, με μετάνοια. Να αγωνίζεται να μην επαναλαμβάνει τα ίδια σφάλματα. Να εξομολογείται. Να αγωνίζεται να φύγει το ρ του Άγριος, ώστε να λάμψει μέσα στη λέξη που σχηματίζεται χωρίς αυτό το ρ. Να νικά τα πάθη του και όχι να τα προβάλλει. Να αγωνίζεται για τη νίκη της ψυχής και όχι για να συμπαρασύρει και άλλους στα δικά του ευτελή θέλω.

Οφείλουμε να συνειδητοποιούμε ότι όλα όσα έχουμε, λίγα, πολλά, περιττά είναι άνωθεν δοσμένα. Απλά είμαστε διαχειριστές, χους είναι, χους είμαστε. Δεν πρέπει να αδικούμε, δεν πρέπει να κρίνουμε, δεν πρέπει να κατακρίνουμε. Το αιώνιο είναι η ψυχή και η ψυχή παίρνει μαζί της μόνο τα έργα, τις σκέψεις, τα θετικά, τα αρνητικά της ευτελούς ζωής.

Όταν εμείς έχουμε κάποια ηθικά πλεονεκτήματα έναντι άλλων, είτε όταν άλλοι γίνονται εχθροί μας για τους όποιους λόγους, εμείς επιβάλλεται διά της προσευχής και διά της νουθεσίας, εκεί και όπου είναι το έδαφος κατάλληλο να τους οδηγούμε στο Πανδοχείο-Εκκλησία, ώστε ο Μέγας Πανδοχέας, του Σταυρού και της Αυτοθυσίας Του για όλους εμάς, ο Ιησούς Χριστός, να χαρίζει σε εμάς και σε αυτούς τα Θεία Του Δώρα.
Δρ Ανδρέας Σοφόκλης
Ερευνητής, Αρθρογράφος, Δοκιμιογράφος

Επιτραπέζιο παιχνίδι η ΕΟΚΑ: Αντάρτικο, σαμποτάζ, κέρφιου και προπαγάνδα (VID)

Προσεκτική και καλά μελετημένη σύγχρονη προπαγάνδα...

Μέχρι και επιτραπέζιο παιχνίδι στρατηγικής έγινε ο αγώνας της ΕΟΚΑ.

Συγκεκριμένα η GTM και ο δημιουργός του Stephen Rangazas κυκλοφόρησαν πρόσφτατα το «The British Way: Counterinsurgency at the End of Empire» που είναι ένα επιτραπέζιο παιχνίδι, που περιέχει τέσσερα ξεχωριστά παιχνίδια που απεικονίζουν αποικιακές «έκτακτες καταστάσεις» στα τελευταία χρόνια της Βρετανικής Αυτοκρατορίας. 

Τα τέσσερα παιχνίδια που περιλαμβάνονται σε αυτό το Multipack είναι: 

• Κύπρος, 1955-1959 - Η Εθνική Οργάνωση Κυπρίων Αγωνιστών, με επικεφαλής τον βετεράνο αντάρτη στρατηγό Γρίβα, επιδιώκει να επιτύχει την ένωση (ένωση με την Ελλάδα) μέσω μιας προσεκτικά ενορχηστρωμένης εκστρατείας σαμποτάζ, διαμαρτυρίας και προπαγάνδας. 

• Παλαιστίνη, 1945-1947 - Εβραϊκές αντάρτικες ομάδες έχουν επαναλάβει τις εχθροπραξίες κατά των Βρετανών στην Παλαιστίνη, με στόχο να εξασφαλίσουν την ελευθερία πρόσβασης για Εβραίους μετανάστες και πρόσφυγες, και τελικά ένα ανεξάρτητο εβραϊκό κράτος.   

• Malaya, 1948-1960 - Το Κομμουνιστικό Κόμμα Μαλαισίας έχει ξεκινήσει μια εκστρατεία δολιοφθοράς, απεργιών και ένοπλης αντίστασης κατά της βρετανικής κυριαρχίας, επιδιώκοντας να μιμηθεί τις επιτυχίες του ανταρτοπόλεμου του Μάο στην Κίνα. 

• Κένυα, 1952-1956 -  Εθνικιστές μαχητές, γνωστοί ως Μάου Μάου, ξεσηκώθηκαν στην κεντρική επαρχία της Κένυας, πολεμώντας όχι μόνο για την ανεξαρτησία αλλά και για τη γη και την ελευθερία. 

Κάθε παιχνίδι μπορεί να παιχτεί χωριστά από δύο παίκτες ή και τα τέσσερα παιχνίδια μπορούν να συνδυαστούν σε μια καμπάνια "End of Empire" που απεικονίζει την εξέλιξη της βρετανικής αποαποικιοποίησης και περιλαμβάνει γεγονότα που συμβαίνουν σε άλλα μέρη της Αυτοκρατορίας.  

Τα παιχνίδια έχουν σχεδιαστεί για να απεικονίζουν όλο το φάσμα των στρατηγικών που χρησιμοποίησαν οι Βρετανοί κατά τη διάρκεια των συγκρούσεων, από την πιο καλοπροαίρετη αλλά ακόμα καταναγκαστική παροχή υλικών οφελών μέσω προγραμμάτων ειρήνευσης, μέχρι τα φρικτά μέτρα που χρησιμοποιούνται για να αποκτήσουν τον έλεγχο του πληθυσμού. 

Για το παιχνίδι που αφορά την Κύπρο, σε όρους παιχνιδιού, οι Βρετανοί είναι σε θέση να χρησιμοποιούν Intel Chits για να εξολοθρεύσουν υπόγειους πυρήνες της ΕΟΚΑ με Patrol και Assault αλλά και να βελτιώσουν την ικανότητά τους στην αναζήτηση.  Όπως σημειώνουν οι δημιουργοί οι Βρετανοί είχαν ένα τεράστιο πλεονέκτημα δύναμης από άποψη αριθμητικής δύναμης έναντι της ΕΟΚΑ, αλλά πολλές από τις δυνάμεις τους ήταν δεμένες σε στατικές αμυντικές θέσεις ή χρησιμοποιήθηκαν σε μεγάλες επιχειρήσεις αναζήτησης που συχνά μπορούσαν να αποφύγουν τους μικρούς πυρήνες της ΕΟΚΑ.

Κανονικά, η British Search μπορεί να ενεργοποιήσει μόνο ένα Underground Cell και πρέπει να τοποθετήσει έναν δείκτη απαγόρευσης κυκλοφορίας. Παρόμοια με την Παλαιστίνη, οι δείκτες απαγόρευσης κυκλοφορίας είναι χρήσιμοι καθώς μπλοκάρουν την επιστράστευση  και δυσκολεύουν τους πυρήνες να εισέλθουν σε χώρους, αλλά είναι επίσης ευάλωτα στην Ειδική Δραστηριότητα Προπαγάνδας.  

Οι κυψέλες της ΕΟΚΑ μπορούν να χρησιμοποιήσουν την Ειδική Δραστηριότητα Προπαγάνδας στα «Κέρφιου» για να μετατοπίσουν τη Διεθνή Γνώμη κατά της Βρετανίας, κπροκαλώντας πολιτικό κόστος  και διευκολύνοντας την Ελλάδα να επιτρέψει τις αποστολές όπλων στην ΕΟΚΑ. 

Eργαλειοποίηση Τουρκοκυπρίων 

Tο παιχνίδι όπως σημειώνεται διαχειρίζεται την σύγκρουση Ε/κ-Τκ έχοντας μια σειρά από Κάρτες Εκδηλώσεων αφιερωμένες σε διάφορες πτυχές . «Αν και αυτή η διάσταση της σύγκρουσης ενσωματώνεται σε κάποιο βαθμό στο μενού ενεργειών κάθε πλευράς, επιλέξαμε συγκεκριμένα να χρησιμοποιήσουμε συμβάντα για να τονίσουμε αυτές τις πτυχές για δύο λόγους.

Πρώτον, είναι σημαντικό να μην υπερβάλλουμε το επίπεδο ελέγχου που είχαν η ΕΟΚΑ και η Βρετανία για την πυροδότηση συγκεκριμένων περιπτώσεων διακοινοτικής βίας. Σε πολλές περιπτώσεις, οι ηγέτες της κοινότητας μπόρεσαν να εμποδίσουν την κλιμάκωση και θέλαμε να αποφύγουμε τις ουσιώδεις απεικονίσεις ότι οι διαιρέσεις μεταξύ των δύο κοινοτήτων θα μπορούσαν να εκμεταλλευτούν ντετερμινιστικά από κάθε ένοπλο παράγοντα.

Δεύτερον, τα Γεγονότα είναι ιδιαίτερα καλά εξοπλισμένα με τη διπλή τους μορφή Εκδηλώσεων για να καταδείξουν ότι αυτή η διάσταση της σύγκρουσης είχε συχνά τη δυνατότητα να είναι τόσο βοήθεια όσο και εμπόδιο για κάθε πλευρά της σύγκρουσης. Η μία «διπλή ικανότητα» στο παιχνίδι (ένας μηχανικός δανεισμένος από το Colonial Twilight) τονίζει αυτό το σημείο ιδιαίτερα καλά, υποδεικνύοντας ότι ενώ οι Τούρκοι αξιωματικοί μπορεί να είναι λιγότερο ευάλωτοι στη διείσδυση της ΕΟΚΑ, είναι επίσης λιγότερο ικανοί να αστυνομεύουν αποτελεσματικά τον ελληνικό πλειοψηφικό πληθυσμό της Κύπρου. 

• Κύπρος, 1955-1959 - Η Εθνική Οργάνωση Κυπρίων Αγωνιστών, με επικεφαλής τον βετεράνο αντάρτη στρατηγό Γρίβα, επιδιώκει να επιτύχει την ένωση (ένωση με την Ελλάδα) μέσω μιας προσεκτικά ενορχηστρωμένης εκστρατείας σαμποτάζ, διαμαρτυρίας και προπαγάνδας.