Με το φακό των λέξεων

Ελένης Αρτεμίου Φωτιάδου

Κανονικά σήμερα θα μας αποχαιρετούσε κούτσα κούτσα, με βαθύ παράπονο για το λιγότερο που του έχει κληροδοτηθεί. Μόνο είκοσι οχτώ μέρες, όταν ο αμέσως προηγούμενος και ο αμέσως επόμενος μήνας ακουμπούν αισίως τις τριάντα μία! Μοιάζει λες και σκοπίμως ο Κουτσοφλέβαρος έχει αποκλειστεί από το νόμιμο μερίδιό του. Λες και κάποιοι εσκεμμένα βούτηξαν τα χέρια τους μες στη διάρκειά του. Φέτος, όμως, παίρνει κι αυτός τη μικρή εκδίκηση της τετραετίας. Ορμάει μες στις μέρες κι αρπάζει περιχαρής σαν τρόπαιο το δίσεκτο του θέματος. Μα... έστω κι έτσι! Το δίκαιο του μικρού!

Κι αν κανείς τον κατηγορήσει πως δεν απέδωσε τα αναμενόμενα, πως αμφιταλαντεύτηκε ανάμεσα στον χειμώνα και την άνοιξη, μην μπορώντας τα μηνύματα ξεκάθαρα να δώσει, πότε σαν τρελός βοριάς, πότε σαν τολμηρή αμυγδαλιά, έχει αμέσως στην άκρη των… ημερών του, την καλή δικαιολογία. «Λίγος , λιγότερος ο καιρός μου και δεν προλαβαίνω!»

Μπαίνω πάντα στον πειρασμό, τέτοιες μέρες , να ανατρέχω στη λαϊκή σοφία, απότοκο ίσως των αρχαίων ελληνικών μύθων, που ερμήνευαν με τρόπο αντιληπτό τα ανερμήνευτα του κόσμου τούτου. Σύμφωνα λοιπόν με τη λαϊκή προσέγγιση, ο Γενάρης, ο Φλεβάρης και ο Μάρτης ήτανε αδέρφια κι είχανε στην κατοχή τους χωράφια με αμπέλια. Τρύγησαν λοιπόν τα σταφύλια τους και έφτιαξαν κρασί. Επειδή, όμως, τη συγκεκριμένη χρονιά η παραγωγή ήτανε πολύ μικρή, συμφωνήσανε να βάλουν όλο το κρασί τους σε ένα πιθάρι και να το χρησιμοποιούν από κοινού και εξίσου. 

Ο Φεβρουάριος, λίγο πονηρός και σκανταλιάρης, αλλά και λάτρης του κρασιού, σκέφτηκε ένα τρόπο να πάρει το μερίδιό του χωρίς να το καταλάβουν οι άλλοι. ΄Εβγαλε, λοιπόν, μια τρύπα στο πιθάρι και από εκεί έπινε κρυφά κρασί. Πίνοντας, όμως, λίγο λίγο και κρυφά, δεν ήπιε μόνο το δικό του κρασί αλλά και των άλλων. Όταν τ΄αδέρφια του το ανακάλυψαν, θύμωσαν τόσο, που αποφάσισαν να τον τιμωρήσουν. Αφού κρασί δεν υπήρχε πλέον, του πήραν από μία μέρα. Κι έτσι, Γενάρης και Μάρτης έχουν από τριάντα μία μέρες, ενώ ο Φλεβάρης έμεινε στις είκοσι οχτώ.

Πέραν της λαϊκής ερμηνείας, όμως, σύμφωνα με ιστορικές πηγές, η προσθήκη μιας επιπλέον μέρας στον Φεβρουάριο ξεκίνησε το 44 π.Χ., όταν ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Ιούλιος Καίσαρας άλλαξε το ρωμαϊκό ημερολόγιο με τη βοήθεια ενός ΄Ελληνα αστρονόμου, του Σωσιγένη. Ο Σωσιγένης, αφού βασίστηκε και στους υπολογισμούς του ΄Ιππαρχου, ο οποίος 100 περίπου χρόνια προηγουμένως είχε αποδώσει 365,242 μέρες στο ηλιακό έτος, δημιούργησε ένα ημερολόγιο με 365 μέρες, με την προοπτική να προστίθεται μία ακόμη μέρα σε κάθε τέταρτο έτος, μετά την « έκτη προ των καλενδών του Μαρτίου», που ονομαζόταν «bis sextus». Η μέρα αυτή, επειδή υπολογιζόταν δύο φορές , ονομάζεται μέχρι σήμερα « δις έκτη», το δε έτος που την περιέχει ονομάζεται δίσεκτο.

Λόγω της απόκλισης των έξι ωρών που έχουμε σε κάθε ηλιακό έτος, αν δεν υπολογίζαμε το μέγεθος αυτό και αν δεν το προσθέταμε ως μία ακόμα μέρα σε κάθε τετραετία, μετά από λίγα χρόνια θα μετατοπίζονταν οι μέρες, οι νύχτες κι ύστερα οι εποχές και δεν θα είχαμε σωστή μέτρηση με βάση τη θέση μας όσον αφορά τον ήλιο. Το δίσεκτο έτος, αποκαθιστά, κατά κάποιο τρόπο, τις ισορροπίες του χρόνου και των εποχών κι ας παραμένει παρεξηγημένο στη συνείδηση του λαού ως έτος δύσκολο, με αντιξοότητες και δυστυχίες. 

Ίσως να πρόκειται απλώς για μια κακή ερμηνεία του συνθετικού «δις-» ως «δυς-», που παραπέμπει σε δυσκολίες. Όσες μέρες, όμως, κι αν περιέχει ο Κουτσοφλέβαρος, είκοσι οχτώ ή είκοσι εννιά, με βαριά ή ηπιότερη χειμωνιά, ο λαός ξέρει πως… «ο Φλεβάρης κι αν φλεβίσει, καλοκαίρι θα μυρίσει!»

Ελένη Αρτεμίου Φωτιάδου

Γεώργιος Πικής: Προδιαγράφεται λύση τύπου Ανάν

Έχουμε διαχρονικά μέσω της διαδικασίας υπονομεύσει τα δίκαιά μας

«Διαχρονικά, στις συνομιλίες με την τουρκική πλευρά, έχουμε υποβαθμίσει, αν όχι υπονομεύσει, τα δίκαια των Ελλήνων της Κύπρου». Αυτό αναφέρει, σε συνέντευξή του στον «Φ», ο πρώην δικαστής του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου (δικαστής του Εφετείου, ο πρώτος πρόεδρος του Εφετείου) και πρώην πρόεδρος του Ανωτάτου Δικαστηρίου της Κυπριακής Δημοκρατίας, Γεώργιος Πικής. Κατά τα διάρκεια της προεδρίας του εξελέγη από τα Ηνωμένα Έθνη και υπηρέτησε ως μέλος της Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών κατά των Βασανιστηρίων, απάνθρωπης και απαξιωτικής μεταχείρισης του ανθρώπου. 

Επίσης, κατά τη διάρκεια της προεδρίας του στο Ανώτατο Δικαστήριο εξελέγη και υπηρέτησε ως πρόεδρος του Κύκλου Προέδρων των συνταγματικών δικαστηρίων της Ευρώπης. Στη συνέντευξη στον «Φ» και υπεραμυνόμενος της ανάγκης διεκδίκησης του διεθνούς δικαίου και απαντώντας σε όσους υποβαθμίζουν και εν πολλοίς παρακάμπτουν αυτό, ο κ. Πικής σημειώνει πως, διαχρονικά, δεν χρησιμοποιήσαμε τα δικαιικά ερείσματα που μας παρείχε η κρατική μας υπόσταση και η συμμετοχή μας στην Ε.Ε. για διεκδίκηση των βάναυσα τρωθέντων δικαιωμάτων των Ελλήνων της Κύπρου.

Παράλληλα για την εν εξελίξει διαδικασία ανέφερε πως το κοινό ανακοινωθέν, στη βάση του οποίου διεξάγονται οι συνομιλίες, προδιαγράφει λύση όμοια προς το σχέδιο Ανάν.

Γράφει: Κώστας Βενιζέλος

-Το θέμα του διεθνούς δικαίου είναι μόνο για τους ισχυρούς και για τους μικρούς εφαρμόζεται αλά καρτ;

- Το διεθνές δίκαιο είναι ό,τι ρυθμίζει την τάξη στην κοινότητα των εθνών. Μετά από δύο αιματηρούς πολέμους τον εικοστό αιώνα, καθιδρύθηκαν τα Ηνωμένα Έθνη, ως φύλακας της δικαιικής τάξης στον παγκόσμιο χώρο. Σημειωτέον ότι ο πρώτος διεθνής οργανισμός που καθιδρύθηκε μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, η Κοινωνία των Εθνών, κατέρρευσε μετά την ασυδοσία ισχυρών κρατών ως προς τις ρήσεις και επιταγές του διεθνούς δικαίου. Η ισχύς και όχι το δίκαιο κατέστη ο οδηγός τους.

Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και τα τραυματικά πλήγματα που κατέφερε κατά της ανθρωπότητας, συνεστήθη ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ), με την προσδοκία ότι το διεθνές δίκαιο θα καθίστατο η υπέρτατη αρχή στις πράξεις και ενέργειες των εθνών στον διεθνή χώρο. Στις 12.12.1948 υιοθετήθηκε από τον ΟΗΕ η Καθολική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, των όπου γης ανθρώπων, ανεξάρτητα εθνικής προέλευσης και υπεράνω κάθε μορφής κρατικών επιδιώξεων. Ακολούθησαν περιφερειακές συνθήκες για τη διαφύλαξη και προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου, ως η Ευρωπαϊκή Σύμβαση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, η Χάρτα Δικαιωμάτων των λαών της Αμερικής καθώς και των λαών της Αφρικής.

Σειρά αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων αναγνώρισε τη μαζική παραβίαση των δικαιωμάτων των Ελλήνων της Κύπρου από τον Τούρκο εισβολέα, παρέχοντας θεραπεία στα πλαίσια της δικαιοδοσίας του στους παθόντες. Ανάλογη υπήρξε και η αντιμετώπιση του δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Κοινότητας και των αγγλικών δικαστηρίων. Αποτελεί θλιβερό γεγονός, αντικείμενο κατά την κρίση μου, προς τον λόγο και το πνεύμα του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων η απεμπόληση πρωτόδικης δικαιοδοσίας για παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Κύπρο από την Τουρκία, παραπέμποντας προς τούτο σε επιτροπή της Τουρκίας συσταθείσα για να επιλαμβάνεται σε πρώτο βαθμό αιτήσεων σχετιζομένων με την αποκατάσταση των δικαιωμάτων των παθόντων. 

Με την απόφαση αυτή, κατέστησαν τον θύτη κριτή των πληγέντων δικαιωμάτων των Ελλήνων της Κύπρου και αποκατάστασης του θύματος. Ως αποκαλύπτει η λειτουργία της συσταθείσας τουρκικής επιτροπής, πρώτο της μέλημα υπήρξε η προσπάθεια εξαγοράς της πατρώας γης των Ελλήνων που προσέφυγαν σ΄ αυτήν. Εξέταση της ιστορίας των ανθρωπιστικών θεσμών μετά την καθίδρυση του ΟΗΕ και την καθολική διακήρυξη των δικαιωμάτων του ανθρώπου αποκαλύπτει ότι το διεθνές δίκαιο δεν έτυχε εφαρμογής στην έκταση που επιβαλλόταν και αναμενόταν. 

Τα κρατικά συμφέροντα των κατά καιρούς ισχυρών συχνά οδήγησαν στην παραβίαση του διεθνούς δικαίου ή και την παράκαμψή του˙ παράδειγμα η επέμβαση της Αμερικής και της Αγγλίας στο Ιράκ, με την ψευδή πρόφαση ότι το Ιράκ βρισκόταν σε προχωρημένο στάδιο κατασκευής πυρηνικών όπλων. Αυτό αποτέλεσε πρόφαση για την εισβολή στη χώρα προς προστασία των πετρελαϊκών τους συμφερόντων. 

Το διεθνές δίκαιο και συν αυτώ τα ανθρώπινα δικαιώματα παρέχουν έρεισμα στον αδικημένο να διεκδικήσει το δίκαιο χωρίς να χάνεται η ελπίδα για επανόρθωση. Εξίσου χαρακτηριστικές είναι και οι επεμβάσεις της Σοβιετικής Ένωσης στις χώρες της επιρροής της πριν την κατάλυσή της. Αξιοσημείωτο είναι πως μετά την κατάλυση της Σοβιετικής Ένωσης οι χώρες αυτές αποταυτίστηκαν από τη Ρωσία και συνενώθηκαν με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς.

-Έχει, όμως, αποτέλεσμα η διεκδίκηση;

- Διαχρονική θεώρηση της ιστορίας της ανθρωπότητας αποκαλύπτει ότι προσήλωση στο δίκαιο και η άκαμπτη διεκδίκησή του έχει ευμενή αποτελέσματα. Αυτό αποκαλύπτει και η ιστορία της Κύπρου που υπέστη τα πλήγματα πολλών κατακτητών. Μεταξύ άλλων, η Φραγκοκρατία και η Ενετοκρατία -που διήρκεσε περίπου 279 χρόνια- κατέβαλαν κάθε προσπάθεια να αποταυτίσουν τους Έλληνες της Κύπρου, τόσο πολιτιστικά όσο και θρησκευτικά, χωρίς επιτυχία. Η ανοχή της ελληνικής χούντας από τον δυτικό συνασπισμό στον οποίο ανήκε είναι ένα άλλο παράδειγμα εξυπηρέτησης κρατικών συμφερόντων των μεγάλων. Δεν πρέπει να διαφεύγει της προσοχής μας ότι μετά το πραξικόπημα και την τουρκική εισβολή, Αμερικανός ανώτατος αξιωματούχος δήλωσε ότι η Χούντα θα πέσει. Και έπεσε. Η Χούντα έκαμε τη δουλειά της και δεν χρειαζόταν πια.

Μόνο δόρυ της Κύπρου είναι το δίκαιο

- Εσείς επιμένετε στο δίκαιο ως το βασικό μας όπλο…
Θέλω να υπογραμμίσω ότι το δίκαιο είναι το μόνο έρεισμα, το δόρυ, της Κύπρου για την αποκατάσταση των δικαιωμάτων του λαού της.
Τη βάση προς τούτο παρέχει στην Κύπρο -
(α) Η διεθνής κρατική της υπόσταση που πρέπει να διαφυλαχθεί ως κόρη οφθαλμού και
(β) η συμμετοχή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση ως ισότιμο μέλος.
Διαχρονικά, στις συνομιλίες με την τουρκική πλευρά, έχουμε υποβαθμίσει, αν όχι υπονομεύσει, τα δίκαια των Ελλήνων της Κύπρου.

Στις 19 Μαΐου, 1979, στις διαπραγματεύσεις μεταξύ Προέδρου Κυπριανού και του ηγέτη των Τούρκων της Κύπρου, Ραούφ Ντενκτάς, υιοθετήθηκαν τα ακόλουθα:
«Προτεραιότητα θα δοθεί στην επίτευξη συμφωνίας για την επανεγκατάσταση στα Βαρώσια υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών ταυτόχρονα με την έναρξη εξέτασης από τους συνομιλητές των συνταγματικών και των εδαφικών πτυχών μιας συνολικής διευθέτησης. Μόλις επιτευχθεί συμφωνία για τα Βαρώσια θα εφαρμοστεί χωρίς να αναμένεται η έκβαση των συζητήσεων για τις άλλες πτυχές του κυπριακού προβλήματος».

Ακολούθησαν πολλοί γύροι συνομιλιών χωρίς να θέσουμε ως προϋπόθεση για τη συνέχισή τους την επιστροφή των Βαρωσίων προς εγκατάσταση των κατοίκων του στις πατρογονικές τους εστίες.
Πολλά είναι τα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών για την απόδοση της πόλης των Βαρωσίων στους νόμιμους κατοίκους της, όχι ως μέτρο οικοδόμησης εμπιστοσύνης αλλά ως προϋπόθεση για τη συνέχιση των συνομιλιών. Άλλα τόσα ψηφίσματα υπάρχουν για την απομάκρυνση των τουρκικών στρατευμάτων από την Κύπρο, χωρίς να επιμένουμε με συνεχείς προσφυγές στα Ηνωμένα Έθνη για την υλοποίηση των προαναφερθέντων ψηφισμάτων, καθώς και την επιβολή κυρώσεων στην Τουρκία για μη συμμόρφωση προς αυτά. Στα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών θα αναφερθούμε σε έκταση μεταγενέστερα.
Πρόσφατα, η Ευρωπαϊκή Ένωση επέβαλε κυρώσεις στη Ρωσία, παραθέτοντας ως λόγο τη θέση ότι επενέβη στην Ουκρανία.

Τόσο για τη μη συμμόρφωση της Τουρκίας με τα ψηφίσματα για αποχώρηση των στρατευμάτων της από την Κύπρο όσο και τη μη απόδοση των Βαρωσίων στους κατοίκους της, όχι μόνο των κατοίκων της περίκλειστης περιοχής, έπρεπε να ζητήσουμε από την Ευρωπαϊκή Ένωση να επιβάλει κυρώσεις στην Τουρκία πριν εξεταστεί θέμα επιβολής κυρώσεων στη Ρωσία για επέμβαση στην Ουκρανία. Σημειωτέον ότι δεν υπήρξε ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών σε σχέση με την Ουκρανία.

- Με όσα μας λέτε, θεωρείτε πως δεν υπήρξε διεκδίκηση των δικαίων μας;
Διαχρονικά, δεν χρησιμοποιήσαμε τα δικαιικά ερείσματα που μας παρείχε η κρατική μας υπόσταση και η συμμετοχή μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση για διεκδίκηση των βάναυσα τρωθέντων δικαιωμάτων των Ελλήνων της Κύπρου.
Έπρεπε να είχαμε ζητήσει ως προϋπόθεση για την επιβολή κυρώσεων στη Ρωσία να επιβληθούν κυρώσεις στην Τουρκία για μη συμμόρφωση με τα Ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών. Επί του προκειμένου, μπορεί να σημειωθεί ότι δεν ασκήσαμε VΕΤΟ για το αίτημα της Τουρκίας να καταστεί υποψήφιο μέλος προς ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση πριν την απόσυρση των στρατευμάτων της από την Κύπρο· 

Oύτε τον επόμενο χρόνο υιοθετήσαμε την εισήγηση του τότε Προέδρου της Γαλλίας, Σαρκοζί, προς διακοπή της πορείας της Τουρκίας προς την Ευρωπαϊκή Ένωση, για τον λόγο ότι δεν συμμορφώθηκε με τα συμφωνηθέντα με το Πρωτόκολλο της Άγκυρας. Ακόμα και σήμερα η Τουρκία είναι η μόνη χώρα που δεν αναγνωρίζει την Κυπριακή Δημοκρατία. Πώς είναι δυνατό μια χώρα που δεν αναγνωρίζει όλα τα συνθετικά στοιχεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης να είναι υποψήφια για ένταξη στους κόλπους της;

Η επιμονή επιφέρει αποκατάσταση δικαιωμάτων

- Είναι πολλοί που θεωρούν, όταν πρόκειται για διεκδίκηση στο Κυπριακό, ότι το διεθνές δίκαιο είναι…. κουραφέξαλα.
- Η ερώτηση έχει δύο σκέλη: Το εφήμερο και το διαχρονικό.
Πρόσκαιρα συμφέροντα των ισχυρών συχνά παρακάμπτουν και καταπατούν το διεθνές δίκαιο. Επιμονή όμως του φορέα των τρωθέντων δικαιωμάτων στα δίκαιά του και προσφυγή στα παρεχόμενα διεθνή μέσα για αποκατάσταση των τρωθέντων δικαιωμάτων συχνά επιφέρουν την αποκατάστασή τους. Αναφορά μπορεί να γίνει επί του προκειμένου στην αποχώρηση των Τούρκων της Κύπρου από τις κυβερνητικές, αστυνομικές και διοικητικές Αρχές από το κυπριακό κράτος στο τέλος του 1963 και αρχάς του 1964, με πρόδηλο σκοπό την κατάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας. Το εγχείρημά τους απέτυχε. 

Οι προσπάθειες των εγγυητριών δυνάμεων (Αγγλία, Ελλάδα, Τουρκία), μαζί και της ηγεσίας των Τούρκων της Κύπρου, υπέρ της εγκατάστασης νατοϊκής δύναμης στο νησί για διαφύλαξη της ειρήνης απέτυχαν. Η εισήγηση απορρίφθηκε από τον Πρόεδρο Μακάριο. Προσφυγή στο Συμβούλιο Ασφαλείας απέληξε στην υιοθέτηση του Ψηφίσματος 186 της 4/3/1964. Η Κυπριακή Δημοκρατία αναγνωρίστηκε ως αναλλοίωτη παρά την απομάκρυνση των Τούρκων από τις κρατικές Αρχές. Στάληκε, δε, διεθνής ειρηνευτική δύναμη για τη διαφύλαξη της τάξης.

Μετά τη βάρβαρη τουρκική εισβολή του 1974, την άνευ προηγουμένου εθνοκάθαρση των Ελλήνων της κατακτηθείσας περιοχής που αποτελούσαν τουλάχιστον το 80% του πληθυσμού, παρά τις προσδοκίες όσων επιβουλεύονταν την Κυπριακή Δημοκρατία ότι θα κατέρρεε, αυτό δεν συνέβη. Αντίθετα, η Κυπριακή Δημοκρατία επιβίωσε πολιτικά, οικονομικά και πολιτιστικά, κάτι το οποίο χαρακτηρίστηκε ως το θαύμα του γηγενούς ελληνικού πληθυσμού της Κύπρου.
Αξίζει μνείας ότι στις 16/3/1964 η τουρκική Βουλή εξέδωσε απόφαση εξουσιοδοτούσα την τουρκική κυβέρνηση να εισβάλει στην Κύπρο. Όντως, το δεύτερο μέρος του Ιουνίου του 1964, η τουρκική κυβέρνηση γνωστοποίησε την πρόθεσή της να εισβάλει στο νησί. Το εγχείρημα απετράπη με επιστολή του Προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών, Johnson, γνωστοποιώντας στην Τουρκία ότι σε περίπτωση επέμβασης της Σοβιετικής Ένωσης προς αποτροπή της εισβολής η Αμερική δεν θα μπορούσε να τη βοηθήσει. 

Πρέπει να υπογραμμισθεί ότι ο κύριος Johnson δεν τους είπε ότι η Αμερική θα τους σταματήσει από του να εισβάλουν στην Κύπρο. Σημειώνουμε ότι η Κύπρος ανήκε στον κόσμο των Αδεσμεύτων στον οποίον την ενέταξε ο Πρόεδρος Μακάριος, και ότι υπήρχε συμφωνία μεταξύ των δύο στρατιωτικών συνασπισμών ΝΑΤΟ και του Συμφώνου της Βαρσοβίας ότι δεν θα επενέβαιναν σε αδέσμευτες χώρες. Η Τουρκία ανήκε στο ΝΑΤΟ.

Η ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι επίσης χαρακτηριστικό της υπόστασης που διατήρησε η Κύπρος ως κράτος και της προσήλωσής της στις αρχές του κράτους δικαίου και της δημοκρατίας. Θυμούμαι ότι το πρώτο κεφάλαιο που εξετάστηκε το 2002 (ήμουν τότε πρόεδρος του Ανωτάτου Δικαστηρίου) σε σχέση με τη λειτουργία του κυπριακού κράτους ήταν η Δικαιοσύνη. Η έρευνα υπήρξε ενδελεχής κατά πάντα. Η διαπίστωση της Επιτροπής της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε σχέση με τη Δικαιοσύνη ήταν η ακόλουθη: «Η Δικαιοσύνη της Κύπρου είναι ανεξάρτητη. Η αρχή της διάκρισης των εξουσιών είναι κατά πάντα σεβαστή. Το επίπεδο της δικαιοσύνης είναι υψηλό».

Το κοινό ανακοινωθέν δεν διασφαλίζει τις βασικές αρχές λύσης

-Η νέα προσπάθεια στο Κυπριακό στηρίζεται στο κοινό ανακοινωθέν της 11ης Φεβρουαρίου. Τούτο διασφαλίζει τις βασικές αρχές λύσης για μια χώρα που λειτουργεί εντός της ΕΕ;
- Όταν μιλούμε για λύση του Κυπριακού, εννοούμε δίκαιη λύση, τουτέστιν λύση που να αποκαθιστά τα τρωθέντα δικαιώματα του ανθρώπου και την ενότητα της Κύπρου. Στην συνέντευξή μου στον ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟ στις 23/2/2014, προέβην σε αξιολόγηση του κοινού ανακοινωθέντος, υπογραμμίζοντας ότι διαγράφει τη σύσταση συνομοσπονδίας και όχι ομοσπονδίας. Το κείμενο του ανακοινωθέντος είναι στα Αγγλικά. Αναγράφεται ότι η συμφωνία συνομολογείται μεταξύ των «constituent states», δηλαδή των «συνιστώντων κρατών». Αυτή είναι η σημασία του όρου «State». Την ίδια σημασία ενέχει και η λέξη «polity», απορρέουσα από την ελληνική λέξη «Πολιτεία», που έχει ως προέλευση την πρόσδοση στις πόλεις της αρχαίας Ελλάδας της υπόστασης κράτους.
Συνακόλουθα της συμφωνίας πρέπει να έχει παρατηρηθεί ότι εκπρόσωποι του χαρακτηριζόμενου ψευδοκράτους των Τούρκων της Κύπρου έχουν γίνει δεκτοί από υψηλούς αξιωματούχους πολλών χωρών. 

Η συμφωνία προβλέπει κοινή ιθαγένεια όλων των κατοίκων της Κύπρου αλλά γίνεται πρόνοια για διακριτή ταυτότητα στο εσωτερικό -ελληνική και τουρκική. Στη συνέντευξή μου υπέδειξα ότι όλες οι σύγχρονες συνομοσπονδίες διαλύθηκαν: Η Σοβιετική Ένωση σε 15 κράτη, η Γιουγκοσλαβία σε 6 κράτη και ενδεχομένως θα προκύψει και έβδομο κράτος στο Κοσσυφοπέδιο, η Τσεχοσλοβακία διαιρέθηκε σε 2 κράτη. Υπενθυμίζω ότι η Συνομοσπονδία Αιγύπτου - Συρίας, χαρακτηρισθείσα ως Ηνωμένη Αραβική Δημοκρατία, κατέρρευσε 6 χρόνια μετά τη συγκρότησή της.

Τα κεντρικά χαρακτηριστικά της ομοσπονδίας είναι ότι οι ομοσπονδιακές περιοχές έχουν βαθμό αυτοδιοίκησης, ενώ η κεντρική κυβέρνηση εκπηγάζει από το σύνολο του λαού και είναι επιφορτισμένη με τις εξουσίες διακυβέρνησης της χώρας. Από το κοινό ανακοινωθέν συνάγεται ότι τα κατάλοιπα της εξουσίας θα ασκούνται από τα συνιστώντα κράτη.
Στο ερώτημά σας εάν το κοινό ανακοινωθέν διασφαλίζει τις βασικές αρχές για λύση του Κυπριακού, η απάντησή μου είναι, χωρίς επιφύλαξη, αρνητική.

Στην Κύπρο συνετελέσθη εθνοκάθαρση τεραστίων διαστάσεων μετά την κατοχή του 38% του εδάφους της Κύπρου από την Τουρκία στην οποία περιοχή πέραν του 80% των κατοίκων ήσαν Έλληνες. Ακολούθησε ο εποικισμός της περιοχής από Τούρκους εποίκους. Αυτό αποτελεί, βάσει της Συνθήκης της Ρώμης, για το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο, τόσο έγκλημα κατά της ανθρωπότητας (Άρθρο 7) όσο και έγκλημα πολέμου (Άρθρο 8).

Το κοινό ανακοινωθέν και γενικότερα το πλαίσιο των συνομιλιών προδιαγράφουν λύση όμοια προς το σχέδιο Ανάν, τη φύση και χαρακτήρα του οποίου διέγραψα σε συνέντευξή μου στον ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟ την 23η Φεβρουαρίου 2014. Το σχέδιο Ανάν ήταν η χειρότερη μορφή συνομοσπονδίας. Παράλληλα απέβλεπε στη νομιμοποίηση των κατεχομένων και του εποικισμού από Τούρκους.

Θέλω να υπενθυμίσω τι είπε τον Μάιο/Ιούνιο του 2009 η κ. Κλίντον, τότε υπουργός των Εξωτερικών στην Κυβέρνηση Ομπάμα, όταν ερωτήθηκε από Αμερικανό βουλευτή ως προς τη γνώμη της για το σχέδιο Ανάν. 

Είπε τα εξής: «Το σχέδιο Ανάν ήταν εξαιρετικά άδικο για τους Έλληνες Κυπρίους. Οι Ηνωμένες Πολιτείες (ΗΠΑ) άσκησαν άπρεπη πίεση για την αποδοχή του. Αυτό δεν θα επαναληφθεί».

Ως προς τη φύση των απρεπών μέσων τα οποία χρησιμοποιήθηκαν, το αφήνω στην κρίση του καθενός.
Αξίζει μνείας ότι η τότε αντιπολίτευση της Ελλάδος υπό τον κ. Γεώργιο Παπανδρέου τάχθηκε αναφανδόν υπέρ του σχεδίου Ανάν και η ελληνική Κυβέρνηση υπό τον κ. Καραμανλή τάχθηκε υπέρ του σχεδίου Ανάν, πλην διευκρίνισε ότι θα σεβαστεί την όποια απόφαση των Ελλήνων της Κύπρου στο δημοψήφισμα.
Ακούγεται, συχνά, ο Πρόεδρος της Τουρκίας κ. Ερντογάν να λέει ότι οι Έλληνες της Κύπρου απέρριψαν το σχέδιο Ανάν. Δεν άκουσα την πολιτική εξουσία της Κύπρου να κάμνει αναφορά στις δηλώσεις της κυρίας Κλίντον σε απάντηση του κ. Ερντογάν. Διατυπώνω, βεβαίως, την επιφύλαξη ότι ίσως να έγινε αναφορά και να μην περιήλθε σε γνώση μου.

Συμφωνία μεταξύ συνιστώντων κρατών διαγράφει συνομοσπονδιακό σύστημα. Αυτό αναφέρει στη συνέντευξή του στον «Φ» ο πρώην δικαστής του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου (δικαστής του Εφετείου, ο πρώτος πρόεδρος του Εφετείου) και πρώην πρόεδρος του Ανωτάτου Δικαστηρίου της Κυπριακής Δημοκρατίας, Γεώργιος Πικής. Περαιτέρω σημειώνει πως η εκ περιτροπής προεδρία είναι και πάλι στοιχείο συνομοσπονδίας, έχον ως αντικείμενο τον διαμοιρασμό της κυβερνητικής εξουσίας μεταξύ των συνιστώντων κρατών. Ο Γεώργιος Πικής, επικαλούμενος το διεθνές δίκαιο, τις διεθνείς συμβάσεις αλλά και την ιστορική αλήθεια, σημειώνει πως στην Κύπρο έγινε – τηρουμένων των πληθυσμιακών και γεωγραφικών αναλογιών – η μεγαλύτερη εθνοκάθαρση της σύγχρονης εποχής. Το έγκλημα της εθνοκάθαρσης και του εποικισμού συγγενεύει προς εκείνο της γενοκτονίας, λέει.

- Με βάση και τα ΜΟΕ που έχουν συμφωνηθεί, υπάρχει η εντύπωση πως εάν δεν λυθεί το Κυπριακό και εφαρμοστούν τα μέτρα, τότε στο νησί θα λειτουργούν δύο συνιστώντα κρατίδια.
- Τα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης (ΜΟΕ) δεν μετριάζουν τις επιπτώσεις της εισβολής, κατοχής και εθνοκάθαρσης. Ό,τι επιφέρουν είναι η επέκταση των δικαιωμάτων των κατοίκων της τουρκικής περιοχής σε ευεργετήματα της Κυπριακής Δημοκρατίας, την κατάλυση της υπόστασης της οποίας επιδιώκουν ποικιλοτρόπως. Έγινε λόγος στα μέσα μαζικής επικοινωνίας για απόδοση της περίκλειστης περιοχής των Βαρωσίων για επανεγκατάσταση των κατοίκων τους. Βέβαια, μέχρι τώρα, οι Τούρκοι αντιδρούν και σε τούτο.

 Ό,τι πρέπει να γίνει κατανοητό είναι ότι η περίκλειστη περιοχή καλύπτει λιγότερο του 20% των Βαρωσίων. Το υπόλοιπο μέρος των Βαρωσίων εποικίστηκε, μαζί και η κατοικία όπου διέμενα με την οικογένειά μου υπηρετώντας ως δικαστής στην πόλη και επαρχία Αμμοχώστου. Στο σημείο αυτό πρέπει να κάμω αναφορά στην απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας της 11ης Μαΐου 1984, στην οποία αποφασίστηκε, μεταξύ άλλων, το εξής:
«Θεωρεί προσπάθειες για εποικισμό οποιουδήποτε μέρους των Βαρωσίων από άτομα άλλα από τους κατοίκους του ως απαράδεκτον και καλεί όπως τα Βαρώσια τεθούν υπό τη διοίκηση των Ηνωμένων Εθνών».
Τα ίδια επαναλαμβάνονται και στην απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας της 25ης Νοεμβρίου 1992. Στην παράγραφο 8(c) επαναλαμβάνεται:
«Προς τον σκοπό εφαρμογής της απόφασης 550 (1984) η περιοχή η οποία τελεί υπό την κατοχή της Ειρηνευτικής Δύναμης των Ηνωμένων Εθνών θα επεκταθεί ώστε να περιλάβει τα Βαρώσια».
Η σύσταση κράτους τουρκικού στην κατεχόμενη περιοχή καταδικάστηκε με τον πλέον έντονο τρόπο με το ψήφισμα της 15ης Ιουνίου 1983 – Απόφαση 534 (1983). Στην απόφαση αναφέρονται μεταξύ άλλων:
«1. Καταδικάζει τη διακήρυξη των τουρκοκυπριακών αρχών για την επιχειρούμενη απόσχιση μέρους της Κυπριακής Δημοκρατίας.
2. Θεωρεί την προαναφερθείσα διακήρυξη ως άκυρη και καλεί όπως αποσυρθεί.
3. Καλεί επειγόντως την αποτελεσματική εκπλήρωση των αποφάσεων 365 (1974) και 367 του 1975.
Το κοινό ανακοινωθέν αντιμάχεται, με την αναγνώριση του παράνομου πολιτειακού μορφώματος της τουρκικής πλευράς ως συνιστώντος κράτους, τα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών και κάθε μορφή δικαίας λύσης του Κυπριακού.
4. Η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών, με την απόφαση 3212 (XXIX) επιψηφισθείσα με 117 ψήφους υπέρ, καμία ψήφο εναντίον και χωρίς αποχές, τουτέστιν ομόφωνα, αποφάσισε:
Να παροτρύνει την ταχείαν απομάκρυνση όλων των ξένων στρατιωτικών δυνάμεων και την ξένη στρατιωτική παρουσία και προσωπικό από τη Δημοκρατία της Κύπρου και την παύση κάθε ξένης επέμβασης στις υποθέσεις της».
Ακόμα σημαντικότερη είναι η άλλη προσταγή, πως «Θεωρεί ότι όλοι οι πρόσφυγες πρέπει να επιστρέψουν στις κατοικίες τους εν ασφαλεία και καλεί όλα τα επηρεαζόμενα μέρη να λάβουν επείγοντα μέτρα προς τούτο».
Η απόφαση της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών υιοθετήθηκε από το Συμβούλιο Ασφαλείας στις 13/12/1974 με την απόφαση 365 (1974). Αναφέρει: «Επικροτεί την απόφαση της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών 3212 (XXIX) και καλεί τα μέρη να την εφαρμόσουν το ταχύτερο δυνατό».
Εντύπωσή μου είναι ότι τα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών, της Γενικής Συνέλευσης και του Συμβουλίου Ασφαλείας, που αποτελούν το δόρυ των αδικηθέντων Ελλήνων της Κύπρου, όπως και οι προεκτάσεις τους, έχουν υποτιμηθεί ή ακόμα και αγνοηθεί.

- Έχετε αναφέρει σε παλαιότερη συζήτησή μας πως η αλλαγή της σειράς στη ΔΔΟ από «διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία» σε «δικοινοτική διζωνική ομοσπονδία» παρέπεμπε στα συνιστώντα κρατίδια. Θεωρείτε πως αυτό ισχύει και σήμερα, που η διαδικασία έχει προχωρήσει;
- Η αλλαγή δεν υπήρξε τυχαία. Συναρτάται με τη συνταύτιση της τουρκικής κοινότητας ως ενός από τα συνιστώντα κράτη. Κάτω από οποιονδήποτε φακό και αν εξεταστεί, ο καθορισμός της έκτασης της τουρκικής ζώνης είναι το σημαντικότερο θέμα προς εξέταση. Οι Τούρκοι της Κύπρου αποτελούσαν το 18% του πληθυσμού. Ούτε η ιδιοκτησία γης που κατείχαν οι Τούρκοι υπερέβαινε αυτό το ποσοστό. 

Συμφωνία για την παραχώρηση ζώνης μεγαλύτερης του ποσοστού αυτού, ή έστω του 20%, είναι βήμα προς τον επιδιωκόμενο εκτουρκισμό της Κύπρου. Μην ξεχνούμε τι είπε ο κ. Ερντογάν στους Τούρκους της Κύπρου όταν επισκέφθηκε το νησί: «Καμιά οικογένεια δεν πρέπει να παραλείπει να φέρνει στη ζωή τουλάχιστον 4 παιδιά». Ο καθορισμός των ζωνών ανάλογα με τα πληθυσμιακά και περιουσιακά δεδομένα Ελλήνων και Τούρκων δεν είναι μόνο εκείνο που επιβάλλει το Δίκαιο, αλλά και η βάση για την απομάκρυνση των εποίκων.

- Σε σχέση με το εδαφικό, οι Τούρκοι έχουν αναφέρει πως θα συζητηθεί στο τέλος, όπως και αυτό των εγγυήσεων. Τούτο δεν σημαίνει πως θα πάρουν οι Τούρκοι ό,τι επιδιώκουν και εμείς θα περιμένουμε στο τέλος;
- Ο κ. Ακιντζί είπε μετά τη συνάντησή του με τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών στη Νέα Υόρκη ότι το εδαφικό και το θέμα των εγγυητριών δυνάμεων θα συζητηθεί τελευταίο. Εάν αυτό αληθεύει, τούτο αποτελεί μέγιστο σφάλμα της δικής μας πλευράς στις συνομιλίες. Εάν δεν λυθεί κατά δίκαιο τρόπο το εδαφικό – και συν αυτό τα ανθρώπινα δικαιώματα – οι συνομιλίες πρέπει να διακοπούν.
Μελέτη της τουρκικής ιστορίας αποκαλύπτει ότι η Τουρκία ουδέποτε εγκατέλειψε γη την οποία κατέκτησε. Το ίδιο ισχύει και στην Κύπρο. Δεν άφησαν σπιθαμή γης ελεύθερη μετά από 40 χρόνια κατοχής. Αντίθετα, επεξέτειναν την κατοχή τους στα Στροβίλια, περιοχή που δεν εγκατέλειψαν παρά το σχετικό ψήφισμα των Ηνωμένων Εθνών για εγκατάλειψη της περιοχής.
Σκεφθείτε ότι οι Τούρκοι έκαναν τις γενοκτονίες των Αρμενίων, των Ελλήνων του Πόντου και άλλα κακουργήματα χωρίς ποτέ να αναγνωρίσουν τη διάπραξή τους. Για την αρμενική γενοκτονία μεταξύ άλλων σας παραπέμπω στο σύγγραμμα του Taner Acham “A Shameful Act” και στο σύγγραμμα του Dadrian. 

Ως προς τη γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου, μεταξύ άλλων, σας παραπέμπω το σύγγραμμα της Thea Halo “Not Even my Name”. Στην Κύπρο έγινε – τηρουμένων των πληθυσμιακών και γεωγραφικών αναλογιών – η μεγαλύτερη εθνοκάθαρση της σύγχρονης εποχής. Το έγκλημα της εθνοκάθαρσης και του εποικισμού συγγενεύει προς εκείνο της γενοκτονίας. 

Και στις δύο περιπτώσεις, αντικείμενο υπήρξε η εκκαθάριση της περιοχής από μη Τούρκους, στην περίπτωση της γενοκτονίας με τον φυσικό αφανισμό τους και στην περίπτωση της εθνοκάθαρσης με την εκδίωξη του πληθυσμού και τον εποικισμό της περιοχής με Τούρκους. Και η γενοκτονία καθίσταται σοβαρό έγκλημα βάσει της Συνθήκης της Ρώμης για το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο, άρθρο 6.
Αξίζει ένας να φέρει στον νου την εθνοκάθαρση των Ελλήνων της Ίμβρου και της Τενέδου, που εκατοικούντο αποκλειστικά από Έλληνες, στους οποίους αναγνωρίστηκε, βάσει της Συνθήκης της Λωζάνης, αυτοκυβέρνηση. Ένα από τα πρώτα μέτρα που πήραν οι Τούρκοι ήταν να καταστήσουν την Ίμβρο ανοικτή φυλακή Τούρκων βαρυποινητών με όλα τα συνακόλουθα. Ακολούθησαν και πολλά άλλα.
Ένα από αυτά είναι η καταστροφή των περιουσιών των Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης στις 6 και 7 Σεπτεμβρίου του 1955, καλά οργανωθείσα από την τότε τουρκική κυβέρνηση. Τούρκος φρουρός του τουρκικού προξενείου στη Θεσσαλονίκη έβαλε βόμβα στο κτήριο. Αυτό έγινε στις 5 Σεπτεμβρίου 1955. Με αυτό ως αφορμή έγιναν οι καταστροφές των επόμενων δύο ημερών, απολήγουσες μεταξύ άλλων στην καταστροφή 6,200 επιχειρήσεων των Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης. Σημειωτέον, όταν έπεσε η κυβέρνηση Μεντερές, μετά από πραξικόπημα, τουρκικό δικαστήριο καταδίκασε την ανώτερη εξουσία της κυβέρνησης και γι' αυτό το έγκλημα. Τελικά δε, ο πρωθυπουργός Μεντερές και ο υπουργός Εξωτερικών Ζορλού κρεμάστηκαν.
Οι κυβερνώντες στην Κύπρο, και γενικά ο πολιτικός κόσμος, πρέπει να έχει αυτά υπόψη και να προγραμματίζει τις κινήσεις του για λύση του Κυπριακού με βάση τα διδάγματα της Ιστορίας.

- Θεωρείτε ότι σήμερα συζητείται συνομοσπονδία;
- Συμφωνία μεταξύ συνιστώντων κρατών διαγράφει συνομοσπονδιακό σύστημα. Η εκ περιτροπής προεδρία είναι και πάλι στοιχείο συνομοσπονδίας έχον ως αντικείμενο τον διαμοιρασμό της κυβερνητικής εξουσίας μεταξύ των συνιστώντων κρατών. Η «ομοσπονδία» η οποία αποτελεί ένα από τα τρία στοιχεία των συμφωνηθέντων για τη λύση του Κυπριακού δεν αφήνει περιθώριο για τον προκαθορισμό της ταυτότητας του προέδρου της Δημοκρατίας. 

Στις ΗΠΑ εξελέγησαν πρόεδροι φυλετικά προερχόμενοι από πολλές χώρες – μεταξύ άλλων από την Αγγλία, την Ολλανδία, τη Γερμανία, την Ιρλανδία και ο νυν πρόεδρος των ΗΠΑ Μπάρακ Χουσεΐνι Ομπάμα είναι αφρικανολλανδικής προέλευσης. Κανένα ομοσπονδιακό σύστημα δεν συνάδει με τον προκαθορισμό της φυλετικής ή θρησκευτικής προέλευσης ή άλλου ιδιαίτερου χαρακτηριστικού προέλευσης του προέδρου της Δημοκρατίας. Με συνομιλίες που δεν αποβλέπουν στην αποκατάσταση των δικαιωμάτων του λαού της Κύπρου, με έρεισμα το δίκαιο, εξαντλούμε τις δυνάμεις μας για την επιδίωξη της εφαρμογής του.

- Το θέμα της εκ περιτροπής προεδρίας δεν ήταν προεκλογική θέση του νυν Προέδρου. Την επιδιώκει η τουρκική πλευρά. Ποια η δική σας άποψη επί του θέματος τούτου;
- Ως έχω ήδη αναφέρει, το κοινό ανακοινωθέν διαγράφει συνομοσπονδία και όχι ομοσπονδιακό καθεστώς. Λέτε στο ερώτημά σας ότι αυτή δεν ήταν η προεκλογική θέση του νυν Προέδρου. Ως ανακαλώ, όντως δεν διακηρύχθηκε ή αφέθηκε να νοηθεί ότι επιδίωξη του Προέδρου ήταν η συνομολόγηση συνομοσπονδίας. Το πλαίσιο συμφωνίας για λύση του Κυπριακού ήταν η στοιχειοθέτηση ομοσπονδίας. Το πλαίσιο των σημερινών συνομιλιών είναι συνομοσπονδία.

Β' ΜΕΡΟΣ

Συμφωνία μεταξύ συνιστώντων κρατών διαγράφει συνομοσπονδιακό σύστημα. Αυτό αναφέρει στη συνέντευξή του στον «Φ» ο πρώην δικαστής του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου (δικαστής του Εφετείου, ο πρώτος πρόεδρος του Εφετείου) και πρώην πρόεδρος του Ανωτάτου Δικαστηρίου της Κυπριακής Δημοκρατίας, Γεώργιος Πικής. Περαιτέρω σημειώνει πως η εκ περιτροπής προεδρία είναι και πάλι στοιχείο συνομοσπονδίας, έχον ως αντικείμενο τον διαμοιρασμό της κυβερνητικής εξουσίας μεταξύ των συνιστώντων κρατών. Ο Γεώργιος Πικής, επικαλούμενος το διεθνές δίκαιο, τις διεθνείς συμβάσεις αλλά και την ιστορική αλήθεια, σημειώνει πως στην Κύπρο έγινε – τηρουμένων των πληθυσμιακών και γεωγραφικών αναλογιών – η μεγαλύτερη εθνοκάθαρση της σύγχρονης εποχής. Το έγκλημα της εθνοκάθαρσης και του εποικισμού συγγενεύει προς εκείνο της γενοκτονίας, λέει.

- Με βάση και τα ΜΟΕ που έχουν συμφωνηθεί, υπάρχει η εντύπωση πως εάν δεν λυθεί το Κυπριακό και εφαρμοστούν τα μέτρα, τότε στο νησί θα λειτουργούν δύο συνιστώντα κρατίδια.
- Τα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης (ΜΟΕ) δεν μετριάζουν τις επιπτώσεις της εισβολής, κατοχής και εθνοκάθαρσης. Ό,τι επιφέρουν είναι η επέκταση των δικαιωμάτων των κατοίκων της τουρκικής περιοχής σε ευεργετήματα της Κυπριακής Δημοκρατίας, την κατάλυση της υπόστασης της οποίας επιδιώκουν ποικιλοτρόπως. Έγινε λόγος στα μέσα μαζικής επικοινωνίας για απόδοση της περίκλειστης περιοχής των Βαρωσίων για επανεγκατάσταση των κατοίκων τους. Βέβαια, μέχρι τώρα, οι Τούρκοι αντιδρούν και σε τούτο.

Ό,τι πρέπει να γίνει κατανοητό είναι ότι η περίκλειστη περιοχή καλύπτει λιγότερο του 20% των Βαρωσίων. Το υπόλοιπο μέρος των Βαρωσίων εποικίστηκε, μαζί και η κατοικία όπου διέμενα με την οικογένειά μου υπηρετώντας ως δικαστής στην πόλη και επαρχία Αμμοχώστου. Στο σημείο αυτό πρέπει να κάμω αναφορά στην απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας της 11ης Μαΐου 1984, στην οποία αποφασίστηκε, μεταξύ άλλων, το εξής:
«Θεωρεί προσπάθειες για εποικισμό οποιουδήποτε μέρους των Βαρωσίων από άτομα άλλα από τους κατοίκους του ως απαράδεκτον και καλεί όπως τα Βαρώσια τεθούν υπό τη διοίκηση των Ηνωμένων Εθνών».
Τα ίδια επαναλαμβάνονται και στην απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας της 25ης Νοεμβρίου 1992. Στην παράγραφο 8(c) επαναλαμβάνεται:
«Προς τον σκοπό εφαρμογής της απόφασης 550 (1984) η περιοχή η οποία τελεί υπό την κατοχή της Ειρηνευτικής Δύναμης των Ηνωμένων Εθνών θα επεκταθεί ώστε να περιλάβει τα Βαρώσια».
Η σύσταση κράτους τουρκικού στην κατεχόμενη περιοχή καταδικάστηκε με τον πλέον έντονο τρόπο με το ψήφισμα της 15ης Ιουνίου 1983 – Απόφαση 534 (1983). Στην απόφαση αναφέρονται μεταξύ άλλων:
«1. Καταδικάζει τη διακήρυξη των τουρκοκυπριακών αρχών για την επιχειρούμενη απόσχιση μέρους της Κυπριακής Δημοκρατίας.
2. Θεωρεί την προαναφερθείσα διακήρυξη ως άκυρη και καλεί όπως αποσυρθεί.
3. Καλεί επειγόντως την αποτελεσματική εκπλήρωση των αποφάσεων 365 (1974) και 367 του 1975.
Το κοινό ανακοινωθέν αντιμάχεται, με την αναγνώριση του παράνομου πολιτειακού μορφώματος της τουρκικής πλευράς ως συνιστώντος κράτους, τα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών και κάθε μορφή δικαίας λύσης του Κυπριακού.
4. Η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών, με την απόφαση 3212 (XXIX) επιψηφισθείσα με 117 ψήφους υπέρ, καμία ψήφο εναντίον και χωρίς αποχές, τουτέστιν ομόφωνα, αποφάσισε:
Να παροτρύνει την ταχείαν απομάκρυνση όλων των ξένων στρατιωτικών δυνάμεων και την ξένη στρατιωτική παρουσία και προσωπικό από τη Δημοκρατία της Κύπρου και την παύση κάθε ξένης επέμβασης στις υποθέσεις της».
Ακόμα σημαντικότερη είναι η άλλη προσταγή, πως «Θεωρεί ότι όλοι οι πρόσφυγες πρέπει να επιστρέψουν στις κατοικίες τους εν ασφαλεία και καλεί όλα τα επηρεαζόμενα μέρη να λάβουν επείγοντα μέτρα προς τούτο».
Η απόφαση της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών υιοθετήθηκε από το Συμβούλιο Ασφαλείας στις 13/12/1974 με την απόφαση 365 (1974). Αναφέρει: «Επικροτεί την απόφαση της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών 3212 (XXIX) και καλεί τα μέρη να την εφαρμόσουν το ταχύτερο δυνατό».
Εντύπωσή μου είναι ότι τα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών, της Γενικής Συνέλευσης και του Συμβουλίου Ασφαλείας, που αποτελούν το δόρυ των αδικηθέντων Ελλήνων της Κύπρου, όπως και οι προεκτάσεις τους, έχουν υποτιμηθεί ή ακόμα και αγνοηθεί.

- Έχετε αναφέρει σε παλαιότερη συζήτησή μας πως η αλλαγή της σειράς στη ΔΔΟ από «διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία» σε «δικοινοτική διζωνική ομοσπονδία» παρέπεμπε στα συνιστώντα κρατίδια. Θεωρείτε πως αυτό ισχύει και σήμερα, που η διαδικασία έχει προχωρήσει;
- Η αλλαγή δεν υπήρξε τυχαία. Συναρτάται με τη συνταύτιση της τουρκικής κοινότητας ως ενός από τα συνιστώντα κράτη. Κάτω από οποιονδήποτε φακό και αν εξεταστεί, ο καθορισμός της έκτασης της τουρκικής ζώνης είναι το σημαντικότερο θέμα προς εξέταση. Οι Τούρκοι της Κύπρου αποτελούσαν το 18% του πληθυσμού. Ούτε η ιδιοκτησία γης που κατείχαν οι Τούρκοι υπερέβαινε αυτό το ποσοστό. 

Συμφωνία για την παραχώρηση ζώνης μεγαλύτερης του ποσοστού αυτού, ή έστω του 20%, είναι βήμα προς τον επιδιωκόμενο εκτουρκισμό της Κύπρου. Μην ξεχνούμε τι είπε ο κ. Ερντογάν στους Τούρκους της Κύπρου όταν επισκέφθηκε το νησί: «Καμιά οικογένεια δεν πρέπει να παραλείπει να φέρνει στη ζωή τουλάχιστον 4 παιδιά». Ο καθορισμός των ζωνών ανάλογα με τα πληθυσμιακά και περιουσιακά δεδομένα Ελλήνων και Τούρκων δεν είναι μόνο εκείνο που επιβάλλει το Δίκαιο, αλλά και η βάση για την απομάκρυνση των εποίκων.

- Σε σχέση με το εδαφικό, οι Τούρκοι έχουν αναφέρει πως θα συζητηθεί στο τέλος, όπως και αυτό των εγγυήσεων. Τούτο δεν σημαίνει πως θα πάρουν οι Τούρκοι ό,τι επιδιώκουν και εμείς θα περιμένουμε στο τέλος;
- Ο κ. Ακιντζί είπε μετά τη συνάντησή του με τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών στη Νέα Υόρκη ότι το εδαφικό και το θέμα των εγγυητριών δυνάμεων θα συζητηθεί τελευταίο. Εάν αυτό αληθεύει, τούτο αποτελεί μέγιστο σφάλμα της δικής μας πλευράς στις συνομιλίες. Εάν δεν λυθεί κατά δίκαιο τρόπο το εδαφικό – και συν αυτό τα ανθρώπινα δικαιώματα – οι συνομιλίες πρέπει να διακοπούν.
Μελέτη της τουρκικής ιστορίας αποκαλύπτει ότι η Τουρκία ουδέποτε εγκατέλειψε γη την οποία κατέκτησε. Το ίδιο ισχύει και στην Κύπρο. Δεν άφησαν σπιθαμή γης ελεύθερη μετά από 40 χρόνια κατοχής. Αντίθετα, επεξέτειναν την κατοχή τους στα Στροβίλια, περιοχή που δεν εγκατέλειψαν παρά το σχετικό ψήφισμα των Ηνωμένων Εθνών για εγκατάλειψη της περιοχής.
Σκεφθείτε ότι οι Τούρκοι έκαναν τις γενοκτονίες των Αρμενίων, των Ελλήνων του Πόντου και άλλα κακουργήματα χωρίς ποτέ να αναγνωρίσουν τη διάπραξή τους. Για την αρμενική γενοκτονία μεταξύ άλλων σας παραπέμπω στο σύγγραμμα του Taner Acham “A Shameful Act” και στο σύγγραμμα του Dadrian. 

Ως προς τη γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου, μεταξύ άλλων, σας παραπέμπω το σύγγραμμα της Thea Halo “Not Even my Name”. Στην Κύπρο έγινε – τηρουμένων των πληθυσμιακών και γεωγραφικών αναλογιών – η μεγαλύτερη εθνοκάθαρση της σύγχρονης εποχής. 

Το έγκλημα της εθνοκάθαρσης και του εποικισμού συγγενεύει προς εκείνο της γενοκτονίας. Και στις δύο περιπτώσεις, αντικείμενο υπήρξε η εκκαθάριση της περιοχής από μη Τούρκους, στην περίπτωση της γενοκτονίας με τον φυσικό αφανισμό τους και στην περίπτωση της εθνοκάθαρσης με την εκδίωξη του πληθυσμού και τον εποικισμό της περιοχής με Τούρκους. Και η γενοκτονία καθίσταται σοβαρό έγκλημα βάσει της Συνθήκης της Ρώμης για το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο, άρθρο 6.
Αξίζει ένας να φέρει στον νου την εθνοκάθαρση των Ελλήνων της Ίμβρου και της Τενέδου, που εκατοικούντο αποκλειστικά από Έλληνες, στους οποίους αναγνωρίστηκε, βάσει της Συνθήκης της Λωζάνης, αυτοκυβέρνηση. Ένα από τα πρώτα μέτρα που πήραν οι Τούρκοι ήταν να καταστήσουν την Ίμβρο ανοικτή φυλακή Τούρκων βαρυποινητών με όλα τα συνακόλουθα. Ακολούθησαν και πολλά άλλα.
Ένα από αυτά είναι η καταστροφή των περιουσιών των Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης στις 6 και 7 Σεπτεμβρίου του 1955, καλά οργανωθείσα από την τότε τουρκική κυβέρνηση. Τούρκος φρουρός του τουρκικού προξενείου στη Θεσσαλονίκη έβαλε βόμβα στο κτήριο. Αυτό έγινε στις 5 Σεπτεμβρίου 1955. 

Με αυτό ως αφορμή έγιναν οι καταστροφές των επόμενων δύο ημερών, απολήγουσες μεταξύ άλλων στην καταστροφή 6,200 επιχειρήσεων των Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης. Σημειωτέον, όταν έπεσε η κυβέρνηση Μεντερές, μετά από πραξικόπημα, τουρκικό δικαστήριο καταδίκασε την ανώτερη εξουσία της κυβέρνησης και γι' αυτό το έγκλημα. Τελικά δε, ο πρωθυπουργός Μεντερές και ο υπουργός Εξωτερικών Ζορλού κρεμάστηκαν.
Οι κυβερνώντες στην Κύπρο, και γενικά ο πολιτικός κόσμος, πρέπει να έχει αυτά υπόψη και να προγραμματίζει τις κινήσεις του για λύση του Κυπριακού με βάση τα διδάγματα της Ιστορίας.

- Θεωρείτε ότι σήμερα συζητείται συνομοσπονδία;
- Συμφωνία μεταξύ συνιστώντων κρατών διαγράφει συνομοσπονδιακό σύστημα. Η εκ περιτροπής προεδρία είναι και πάλι στοιχείο συνομοσπονδίας έχον ως αντικείμενο τον διαμοιρασμό της κυβερνητικής εξουσίας μεταξύ των συνιστώντων κρατών. Η «ομοσπονδία» η οποία αποτελεί ένα από τα τρία στοιχεία των συμφωνηθέντων για τη λύση του Κυπριακού δεν αφήνει περιθώριο για τον προκαθορισμό της ταυτότητας του προέδρου της Δημοκρατίας. 

Στις ΗΠΑ εξελέγησαν πρόεδροι φυλετικά προερχόμενοι από πολλές χώρες – μεταξύ άλλων από την Αγγλία, την Ολλανδία, τη Γερμανία, την Ιρλανδία και ο νυν πρόεδρος των ΗΠΑ Μπάρακ Χουσεΐνι Ομπάμα είναι αφρικανολλανδικής προέλευσης. Κανένα ομοσπονδιακό σύστημα δεν συνάδει με τον προκαθορισμό της φυλετικής ή θρησκευτικής προέλευσης ή άλλου ιδιαίτερου χαρακτηριστικού προέλευσης του προέδρου της Δημοκρατίας. Με συνομιλίες που δεν αποβλέπουν στην αποκατάσταση των δικαιωμάτων του λαού της Κύπρου, με έρεισμα το δίκαιο, εξαντλούμε τις δυνάμεις μας για την επιδίωξη της εφαρμογής του.

- Το θέμα της εκ περιτροπής προεδρίας δεν ήταν προεκλογική θέση του νυν Προέδρου. Την επιδιώκει η τουρκική πλευρά. Ποια η δική σας άποψη επί του θέματος τούτου;
- Ως έχω ήδη αναφέρει, το κοινό ανακοινωθέν διαγράφει συνομοσπονδία και όχι ομοσπονδιακό καθεστώς. Λέτε στο ερώτημά σας ότι αυτή δεν ήταν η προεκλογική θέση του νυν Προέδρου. Ως ανακαλώ, όντως δεν διακηρύχθηκε ή αφέθηκε να νοηθεί ότι επιδίωξη του Προέδρου ήταν η συνομολόγηση συνομοσπονδίας. Το πλαίσιο συμφωνίας για λύση του Κυπριακού ήταν η στοιχειοθέτηση ομοσπονδίας. Το πλαίσιο των σημερινών συνομιλιών είναι συνομοσπονδία.

Πέντε εισηγήσεις για το τι μέλλει γενέσθαι στο Κυπριακό

- Τι εισηγείστε προς αντιμετώπιση του Κυπριακού;
- (α) Το πρώτο και σημαντικότερο είναι η διαφύλαξη της υπόστασης της Κυπριακής Δημοκρατίας. Τα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών ας είναι ο οδηγός μας. Προσφυγή στα Ηνωμένα Έθνη για καταγγελία μη συμμόρφωσης της Τουρκίας με τα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών πρέπει να είναι το πρωταρχικό μας μέλημα, καθώς και η επιδίωξη κυρώσεων κατά της Τουρκίας λόγω της εισβολής, κατάκτησης, εθνοκάθαρσης και εποικισμού των καταληφθέντων περιοχών.
(β) Επιστροφή των Βαρωσίων, ολόκληρης της περιοχής, πριν προχωρήσουν οι συνομιλίες σε άλλα θέματα.
(γ) Το πρώτο και σημαντικότερο συνακόλουθο θέμα που πρέπει να αντιμετωπισθεί είναι το εδαφικό και συν αυτό τα ανθρώπινα δικαιώματα. Εάν δεν επέλθει δικαία συμφωνία επί τούτου, οι συνομιλίες πρέπει να διακοπούν.
(δ) Πάγωμα κάθε κεφαλαίου της Τουρκίας προς ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτό πρέπει να υποστηρίξουμε και να επιδιώξουμε, μέχρις ότου η Τουρκία συμμορφωθεί με τα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών.
(ε) Επιβολή κυρώσεων στην Τουρκία από την Ευρωπαϊκή Ένωση για την εισβολή, εθνοκάθαρση και εποικισμό της κατακτηθείσας περιοχής και παραβίαση των ψηφισμάτων των Ηνωμένων Εθνών.
Επιδίωξη της Τουρκίας είναι ο εκτουρκισμός της Κύπρου. Ως αναφέραμε, αυτό πρέπει να το έχουμε πάντοτε κατά νου. Τελειώνω επαναλαμβάνοντας ότι το δίκαιο χάνεται μόνο όταν ο φορέας του το απεμπολήσει. Δεν μπορούν να γίνουν εκπτώσεις.

- Ως κράτος-μέλος της Ε.Ε. μπορούμε να κάνουμε εκπτώσεις σε θέματα βασικών ελευθεριών;
- Ούτε βάσει της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, ούτε βάσει της Χάρτας των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης χωρεί απεμπολισμός ή χαλάρωση των δικαιωμάτων του ανθρώπου. Αντίθετα, η διασφάλιση των δικαιωμάτων των λαών της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποτελεί μέρος της πεμπτουσίας του συνθετικού ιστού της.

Οι εγγυήτριες δυνάμεις αντί να προασπίσουν την Κ.Δ. προσπάθησαν με κάθε τρόπο να την καταλύσουν

- Στο θέμα των εγγυήσεων, με βάση το διεθνές δίκαιο πώς μπορούν να ρυθμιστούν; Πλήρης κατάργηση ή διαμόρφωση μιας φόρμουλας;
- Οι συνταγματικές διευθετήσεις για τη λύση του Κυπριακού προέβλεπαν ότι η Ελλάδα, η Τουρκία και η Αγγλία θα ήσαν εγγυήτριες δυνάμεις της συνταγματικής τάξης. Με το πραξικόπημα της ελληνικής Χούντας παραβιάστηκαν οι συνθήκες εγγυήσεως. 

Το πραξικόπημα απέβλεπε στην κατάλυση της συνταγματικής τάξης με την αποπομπή του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου από την προεδρία της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η πρώτη είδηση που μετέδωσε το ΡΙΚ στις 15 Ιουλίου 1974, μετά την κατάληψη του ραδιοσταθμού από τους πραξικοπηματίες, ήταν: «Ο Μακάριος είναι νεκρός».
Την παραμονή της τουρκικής εισβολής, ο Τούρκος πρωθυπουργός Ετζεβίτ και ο πρεσβευτής της Σοβιετικής Ένωσης στην Άγκυρα είχαν συνάντηση τεσσάρων ωρών, μετά το πέρας της οποίας ο Ετζεβίτ προέβη στην ακόλουθη δήλωση: «Διαβεβαιώσαμε τον κύριο πρεσβευτή ότι θα εισβάλουμε στην Κύπρο προς τον σκοπό αποκατάστασης της συνταγματικής τάξης». Όντως, αυτά υπεσχέθη στη Σοβιετική Ένωση για να μην αντιδράσει στην εισβολή, τοιουτοτρόπως εξασφαλίζοντας τη συγκατάθεσή της. Αντί την αποκατάσταση της συνταγματικής τάξης, κατέλαβαν διά των όπλων το 38% του κυπριακού εδάφους και εκδίωξαν το 80% και πλέον των κατοίκων της περιοχής, την οποία και εποίκησαν με Τούρκους εισαχθέντες από την Τουρκία. Δυστυχώς, μετά ταύτα η Σοβιετική Ένωση δεν προέβη σε κανένα διάβημα για το ότι η Τουρκία την παραπλάνησε.
Η άλλη εγγυήτρια δύναμη, το Ηνωμένο Βασίλειο, παρέμεινε με τα χέρια σταυρωμένα χωρίς να πράξει οτιδήποτε για την προάσπιση της συνταγματικής τάξης στην Κυπριακή Δημοκρατία. Αναπόφευκτο συμπέρασμα είναι ότι οι εγγυήτριες δυνάμεις, αντί να προασπίσουν την Κυπριακή Δημοκρατία, προσπάθησαν με κάθε τρόπο να την καταλύσουν. Πώς μπορεί να γίνεται λόγος για τις εγγυήτριες δυνάμεις ως φύλακες της συνταγματικής τάξης στην Κυπριακή Δημοκρατία; 

Αντί να ενεργήσουν προστατευτικά ως εγγυήτριες δυνάμεις, υπονόμευσαν την υπόσταση της Κυπριακής Δημοκρατίας με σκοπό την κατάλυσή της. Όπως είπαμε, η διαφύλαξη της ύπαρξης και του κύρους της Κυπριακής Δημοκρατίας μετά τα τραγικά γεγονότα του 1974, αποτελεί το θαύμα των Ελλήνων της Κύπρου. Δεν πρέπει, σε οποιεσδήποτε συνομιλίες, να τίθεται θέμα εγγυητριών δυνάμεων, εκτός εάν εθελοτυφλούμε μπροστά από τα αναντίλεκτα προαναφερθέντα ιστορικά γεγονότα.

Σημαντική πορεία στο πεδίο της Δικαιοσύνης

Ο Γεώργιος Πικής είναι πρώην δικαστής του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου (δικαστής του Εφετείου, ο πρώτος πρόεδρος του Εφετείου) και πρώην πρόεδρος του Ανωτάτου Δικαστηρίου της Κυπριακής Δημοκρατίας. Κατά τη διάρκεια της προεδρίας του εξελέγη από τα Ηνωμένα Έθνη και υπηρέτησε ως μέλος της Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών κατά των βασανιστηρίων, απάνθρωπης και απαξιωτικής μεταχείρισης του ανθρώπου. Επίσης, κατά τη διάρκεια της προεδρίας του στο Ανώτατο Δικαστήριο εξελέγη και υπηρέτησε ως πρόεδρος του Κύκλου Προέδρων των Συνταγματικών Δικαστηρίων της Ευρώπης.
Πηγή: Εφημερίδα «Ο Φιλελεύθερος» 8 Ιουλίου 2015

Η εκ περιτροπής προεδρία του ΡΙΚ

Είναι πραγματικά άξιο απορίας, τι δημιουργικό έργο παράχθηκε μέχρι σήμερα

Αν ανατρέξει κάποιος από την ανεξαρτησία, το 1960 και μετά, τότε, που δεν διορίζονταν ως πρόεδροι και διοικητικά συμβούλια του ΡΙΚ οι ‘άριστοι των αρίστων’, θα διαπιστώσει, ότι, μόνο δυο πρόεδροι υπηρέτησαν για ένα χρόνο ή και ολιγότερο. Το 1970-71 ο Πασχάλης Πασχαλίδης και το 1996-97,  ο Χαρίλαος Παπαδόπουλος.

Σε διάστημα δηλαδή, μεγαλύτερο, του μισού αιώνα υπηρέτησαν μόνο δυο πρόεδροι του ΡΙΚ για ένα χρόνο περίπου ο καθένας, σε αντίθεση με το σήμερα, (2013-2016) όπου διορίστηκαν, ούτε λίγο ούτε πολύ, τέσσερις διαδοχικά πρόεδροι, τρεις αντιπρόεδροι, συν μια παραίτηση και τρεις νέοι διορισμοί διοικητικών συμβούλων.  

Ο υπηρεσιακός Αλέκο Μιχαηλίδη (2013) για δυο μήνες και κάτι, ο Γιώργος Τσαλακός (2014-2015) και ο Άντης Τρυφωνίδης (2015-2016) που παραιτήθηκαν για προσωπικούς λόγους και ο Θανάσης Τσώκος (2016) που διορίστηκε τέσσερις μήνες πριν την κανονική λήξη της θητείας, του διοικητικού συμβουλίου. Αλλάζουν λοιπόν οι πρόεδροι,  του ΡΙΚ, λες και ισχύει η αρχή της εκ περιτροπής προεδρίας!

Κάτω από αυτές τις συνθήκες, είναι πραγματικά άξιο απορίας, τι δημιουργικό έργο παράχθηκε μέχρι σήμερα.

Από το 2013 το ΡΙΚ εξακολουθεί, να είναι ακέφαλο χωρίς γενικό διευθυντή, από το 2014 χωρίς διευθυντή ειδήσεων και επικαίρων, χωρίς διευθυντή Προγραμμάτων Τηλεόρασης, χωρίς διευθυντή Ραδιοφωνικών και Μουσικών Προγραμμάτων, χωρίς διευθυντή Στήριξης Παραγωγής για πολλά χρόνια τώρα και άλλες τόσες κενές θέσεις σε άλλα τμήματα.

Ξεκινώντας το 2013 το νέο διοικητικό συμβούλιο με τον περιβόητο δομημένο (;) διάλογο με την κοινωνία για «Το ΡΙΚ που θέλουμε», με τη μελέτης της PWC  έτοιμη από τον Ιούνιο του 2014 –ανέγγιχτη-  πάντα με το ίδιο όραμα –που αιωρείται εδώ και τρία χρόνια- στους τοίχους και στους διαδρόμους, του ΡΙΚ για το μεγάλο (!) υποτίθεται στοίχημα που πρέπει, να κερδηθεί…

Το τι ΡΙΚ θα έπρεπε, να υπήρχε εδώ και πολλά χρόνια είναι μια άλλη υπόθεση. Όσο για το ΡΙΚ που μας επιβάλλουν, να έχουμε, είναι μια πονεμένη, πασίγνωστη ιστορία.

Δεν είναι δυνατόν να εξεταστούν οι ‘προσωπικοί λόγοι’, τους οποίους επικαλέστηκαν οι δυο πρώην πρόεδροι, ιδιαίτερα όταν ο ένας ανέλαβε ήδη εργασία σε ιδιωτικό κανάλι, αποδεικνύοντας περίτρανα την αφοσίωση του, στη δημόσια ραδιοτηλεόραση.

Πώς, όμως, δικαιολογείται ο πρόεδρος ενός δημόσιου οργανισμού, ο οποίος ανέλαβε να διεκπεραιώσει ένα συγκεκριμένο έργο, να παραιτείται ξαφνικά, χωρίς να γνωρίζουν οι πολίτες το λόγο και την αιτία; 

Δεν είναι λίγες οι φορές, που ορισμένοι συχνά, πυκνά, επικαλούνται, ότι το ΡΙΚ χρηματοδοτείται από το δημόσιο προϋπολογισμό και άρα, πρέπει, να υπάρχει σεβασμός προς τους πολίτες. Στην περίπτωση αυτή, οι χρηματοδότες του ΡΙΚ δηλαδή, οι πολίτες, δεν χρειάζεται να ξέρουν, τι ακριβώς συμβαίνει σήμερα στον Οργανισμό;

Αμφότεροι οι παραιτηθέντες πρόεδροι του ΡΙΚ, επικαλέσθηκαν γενικά και αόριστα ως δικαιολογία, τους «προσωπικούς λόγους». Αυτό όμως, έχει να κάνει απ’ ευθείας με θέματα διαφάνειας και δημοκρατικού επιπέδου διακυβέρνησης, ενός δημόσιου οργανισμού.

Εξίσου σημαντικό είναι ότι οι παραιτήσεις δεν συνοδεύτηκαν από υποβολή μιας σύντομης έστω έκθεσης πεπραγμένων για το διάστημα που υπηρέτησαν, ως σημείο αναφοράς, σε σχέση με τις υποχρεώσεις που ανέλαβαν.

Τα άτομα όμως που ηγούνται και αναλαμβάνουν ευθύνες, θα πρέπει, να λειτουργούν μέσα σε ένα περιβάλλον, όπου η λογοδοσία είναι αποδεκτή ως φυσιολογική διαδικασία και ως καθήκον προς τους πολίτες και όχι μόνον προς την εξουσία, που τους διορίζει. Και ίσως αυτό, να χρειάζεται, να θεσμοθετηθεί δια νόμου και κανονισμών, αφού στην πολιτεία μας, αρκούμεθα μόνον στο γράμμα του νόμου...

Πρέπει να περιφρουρήσουμε το κύρος και την αξιοπιστία των θεσμών και να ανταποκριθούμε στις απαιτήσεις της κοινωνίας για διαφάνεια σε όλους τους τομείς της δημόσιας ζωής ανεξαίρετα. Το ρόλο κλειδί σε αυτή την προσπάθεια κατέχουν οι κυβερνώντες και η Βουλή και κατά δεύτερον λόγο οι πολίτες, για διασφάλιση μιας ευνομούμενης δημοκρατίας.

Φοίβος Νικολαΐδης 

Με το φακό των λέξεων

Ελένης Αρτεμίου Φωτιάδου 

Τόσα παιδιά, τόσα απορημένα βλέμματα παρελαύνουν εδώ και χρόνια στη συνείδησή μας. Πότε σαν πρόσφυγες, πότε σαν θύματα πολέμου, πότε σαν ένα περίσσευμα της γης, που δεν μπορεί να το χορτάσει με το υστέρημά της κι άλλοτε απλώς σαν θύματα της αδιαφορίας και της πεποίθησής μας πως όλα γίνονται για το καλό των αυριανών γενεών, ακόμα κι αν διακινδυνεύουμε να αφήσουμε το μέλλον να πνιγεί σε ένα καρυδότσουφλο ελπίδας που διασχίζει τη Μεσόγειο.

Και τα παιδιά με τα μεγάλα μάτια, με τις εύθραυστες ζωές, ενίοτε δεν καταφέρνουν να ξεπεράσουν τα μικρά μας λόγια, την ελάχιστη ψυχή μας. Κι απομένουν αυτόπτες μάρτυρες μιας θλιβερής πραγματικότητας που εμείς σαν στρουθοκάμηλοι, αρνούμαστε να δούμε. «Το όνειρο του παιδιού είναι η ειρήνη», έγραψε πολύ απλά ο Γιάννης Ρίτσος. Αλλά αυτό το όνειρο μετατρέπεται καθημερινά σε εφιάλτη για χιλιάδες παιδιά, που τρέχουνε κυνηγημένα να σωθούν από την παράνοια ενός ενήλικα, παράφρονα κόσμου.

Kι ύστερα… τι; Με πόσα τραύματα άραγε, με πόσες ανεπούλωτες πληγές θα αναγκαστούν να διασχίσουν τα του βίου τους; «Ο άνθρωπος είναι το προϊόν των τραυμάτων της παιδικής του ηλικίας», δηλώνει χαρακτηριστικά ο Ζίγκμουντ Φρόυντ. Αλλά η διαπίστωση αυτή δεν έχει σταματήσει εδώ και χρόνια κανένα πόλεμο ενάντια σε ανυπεράσπιστα πλάσματα, καμιά εισβολή στη χώρα της παιδικής ηλικίας με όλες τις πτώσεις και καταστροφές που αυτή συνεπάγεται. Αντίθετα οι επιθέσεις παραμένουν σφοδρές και ανελέητες , οι πληγές όλο και αμβλύνονται και παιδιά κυκλοφορούν ανάμεσά μας με μια θλίψη αντί για αύριο στο βλέμμα.

Πάντα επίκαιροι οι στίχοι του Τάκη Βαρβιτσιώτη : « Άκουσε τα παιδιά που βογγούν μες στα υπόγεια, πατημένα απ΄τα βαριά σύννεφα που έχουν κατέβει πάνω στη γη… Έγνοια μου τώρα μοναδική να διασώσω τη χαρά που κρύβεται μόνο στα μάτια των παιδιών…» Και πώς σώζεται ή διασώζεται άραγε αυτή η χαρά; Πώς, όταν ποδοπατείται με τόσες άγριες αρβύλες ενός βέβηλου καιρού;

Αυτά τα παιδιά, που σύμφωνα με τον ποιητή Νικηφόρο Βρεττάκο , « Κάθε πρωί, με το ίδιο τραγούδι και κάτω απ΄την ίδια υπόσχεση αγάπης, όλα μαζί, είναι η Υδρόγειος που προσεύχεται». Μια δέηση τα μάτια τους, ένα Αμήν πριν απ’ τα λόγια , αφού οι σιωπές τους είναι πιο εύγλωττες και πιο αφοπλιστικές.

Μα ο κόσμος συνεχίζει να περιστρέφεται γύρω από την καταστροφή του, να περιφέρεται γύρω από τη σήψη του, να προετοιμάζει ένα μέλλον που μοιάζει περισσότερο με επαπειλούμενη έκρηξη ηφαιστείου παρά με επερχόμενη άνοιξη. Τα τραύματα διογκώνονται, διευρύνονται σαν χάσματα που κανένα άλμα καρδιάς δεν μπορεί να υπερβεί. Και τα παιδιά με τα ηλικιωμένα μάτια, τα υπερήλικα όνειρα, μικραίνουν, συρρικνώνονται κάθε μέρα αντί να μεγαλώνουν, για να χωράνε μέσα στην ισχνή συνείδηση αυτών που κηρύσσουν ποικιλοτρόπως την καταστροφή. Και κανένας στίχος, καμιά πύρινη διακήρυξη, καμιά φλογερή πρόθεση δεν γίνεται ανάχωμα σε αυτή την ακατάσχετη επιδρομή ενάντια στην πιο αθώα εκδοχή της ανθρωπότητας.

Κι αν μεγαλώνουμε με αυτό τον τρόπο νυχθημερόν τα τραύματα, θα έρθει η ώρα που μόνο φονικά θα περισυλλέγουμε. Η πιο σημαντική ερώτηση, σύμφωνα με την Αμερικανίδα συγγραφέα Alice Walker είναι « Γιατί κλαίει το παιδί;». Το εφιαλτικό πλέον, είναι πως έχουμε όλες τις πιθανές απαντήσεις γι΄αυτή την ερώτηση, αλλά επιμένουμε να είμαστε ανεξεταστέοι στο σπουδαιότερο μάθημα που καλούμαστε να καταθέσουμε γνώσεις , στάσεις, αξίες, συναίσθημα. Αυτό της ανθρωπιάς και της αγάπης. Της βαθιάς συνειδητοποίησης του χρέους απέναντι στους επίγονούς μας.

Και τα παιδιά , όταν δεν πνίγονται, όταν δεν σκοτώνονται, όταν δεν κακοποιούνται. όταν δεν πεθαίνουν από πείνα, δίψα, εγκατάλειψη, μας κοιτάζουν με δυο διεσταλμένες ίριδες σιωπής και περιμένουν επιτέλους τη φωνή μας να υψωθεί κραταιά, σαν λησμονημένος άγγελος Κυρίου, επάνω από τα πάθη και τα λάθη μας.
Ελένη Αρτεμίου Φωτιάδου 

Για τους 50άρηδες και βάλε…

Το χτες με το σήμερα…

Σύμφωνα με τις στατιστικές, αυτοί από εμάς που ήμασταν παιδιά τις δεκαετίες του 40, 50, 60 και 70, πιθανόν δεν θα έπρεπε να είχαμε επιζήσει.
Οι κούνιες μας ήταν βαμμένες με γυαλιστερή λαδομπογιά με βάση το μόλυβδο. Τα πατώματα είχαν μωσαϊκό που σου περόνιαζε τα κόκκαλα κι οι κρεβατοκάμαρες ξύλινα πατώματα που τα γυάλιζαν με παρκετίνη, με κάτι βαρειές παρκετέζες και κάθε τόσο αγκίθες καρφωνόντουσαν στις ξυπόλητες πατούσες μας.

Οι παιδικές αρρώστιες έκαναν θραύση. Κάθε τόσο κι ένας φίλος ή συμμαθητής πάθαινε ιλαρά, κοκύτη, μαγουλάδες, ανεμοβλογιά.
Δεν είχαμε καπάκια ασφαλείας στα μπουκάλια με τα φάρμακα, ούτε καπάκια στις πρίζες του δωματίου, εκείνες τις σκούρες τις φτιαγμένες από βακελίτη.
Ζεσταινόμασταν με σóμπες με ξύλα ή με… κάρβουνο, ή με θερμάστρες πετρελαίου. Που να βρεθεί καλοριφέρ τότε.

Τηλέφωνο είχε ή σε κανένα θάλαμο του ΟΤΕ με κερματοδέκτη με εκείνες τις μάρκες τις χαραγμένες, ή στο περίπτερο της γειτονιάς, που είχε κρεμασμένα με μανταλάκια τα περιοδικά μας ο Μικρός Ηρωας κι ο Μικρός Σερίφης, κι ακόμα το Ρομάντζο, το Πάνθεον, το Ντομινό, η Βεντέττα, το Πρώτο, το Εμπρός.

Ακόμα ζητάω τη σοκολάτα ΙΟΝ αμυγδάλου του ταλήρου, ή τις πρώτες γκοφρέτες ΜΕΛΟ με τα χαρτάκια με τις φορεσιές και τις σημαίες των χωρών του κόσμου, ακόμα θυμάμαι το Γλυφιτζούρι κοκοράκι, το μαλλί της γριάς στα πρόχειρα λούνα παρκ, το φρεσκοψημένο ποπ κορν , τις καραμέλες γάλακτος τις τυλιγμένες στο χρυσό χαρτί, τις κατακόκκινες καραμέλες τσάρλεστον ,το πεστίλι πέτσα βερίκοκο , το αυθεντικό παστέλι, και το κάτασπρο μαντολάτο. Ακόμα θυμάμαι τη γεύση απ το καλαμπόκι και τα κάστανα και συγκινούμαι όταν βλέπω καστανάδες, λίγους πια και καλαμποκάδες σε κάνα πανηγύρι.

Χάθηκαν τα αυθεντικά σουβλάκια με τα ντονέρ και την ξεροψημένη πίτα και το κοκινοπίπερο.
Τα αστικά λεωφορεία Σκανια Βάμπις, Σκόντα, Βόλβο κι αργότερα Βritish Leyland και ΗΙΝΟ, είχαν τη μηχανή μέσα και ήταν συνήθως καλυμμένη με μπλέ δερμάτινα καπιτονέ καλύμματα. Βόγκαγαν κάθε φορά που ο οδηγός άλλαζε ταχύτητα. Καμμιά φορά είχε και μια θέση μπροστά δεξιά δίπλα στη μηχανή που ηταν η καλύτερη για τα παιδικά μας όνειρα. Υπήρχε και εισπράκτορας στριμωγμένος δίπλα στην πίσω πόρτα με το κλασσικό γκρί καπέλο με το γείσο, ένα πρωτόγονο μικρόφωνο κι έλεγε τις στάσεις ή φώναζε τέρμα τα μία και είκοσι. Θυμάστε εκείνες τις κερματοθήκες που έβαζε τα κέρματα και που τώρα τελευταία ξανάγιναν της μόδας;

Τα κίτρινα τρόλευ με τους οδηγούς και τους εισπράκτορες με τις καφέ στολές, κι εκείνο το περίεργο μηχανάκι με τη μανιβέλλα που έκοβε τα εισιτήρια.

Τα γκρίζα αμερικάνικα πελώρια ταξί με τα καθισματάκια που έπεφταν από τις πλάτες των μπροστινών καθισμάτων, γυρόφερναν ή άραζαν στις πιάτσες. Κι οι πειρατές, «ένα διφραγκάκι Σύνταγμα» τους έκοβαν το μεροκάματο.
Ποιος να έχει τότε Ι.Χ Οι λίγοι τυχεροί αγόραζαν VW σκαραβαίους, ή μεταχειρισμένα Consoul Cortina, Hansa, Wartburg, FIAT 1100, Opel Olympia. Θυμάστε τα Anglia, τα Peugeot 403, τα Renault 10 ή το Simca 1000, με τα ανύπαρκτα καλοριφέρ και τα λιγνά λάστιχα.

Το γάλα μας το έφερνε ο γαλατάς ή μέσα σε γυάλινα μπουκάλια με αλουμινένια καπάκια ή μας το άδειαζε από μεγάλες καρδάρες στην κατσαρόλα στην εξώπορτα.
Οι κολώνες του πάγου που τις έφερνε ο παγοπώλης με την τρίκυκλη μοτοσυκλέτα του και τις κουβάλαγε με εκείνο το περίεργο εργαλείο γάντζο, αργοέλιωναν στο κεφαλόσκαλο. Και η βρύση του ψυγείου είχε στο στόμιο της τυλιγμένο ένα λευκό τουλπάνι σα φίλτρο. Που ηλεκτρικά ψυγεία. Αργότερα θυμάμαι κάτι ΠΙΤΣΟΣ ΙΖΟΛΑ και ΚΕΛΒΙΝΕΙΤΟΡ.

Οι παπλωματάδες, οι καρεκλάδες οι γανωτζήδες οι ακονιστές κι οι τσαγκάρηδες είχαν πολλή δουλειά. Στην κεντρική λεωφόρο ένα πλήθος από λούστρους με καλογυαλισμένα κασελάκια που λαμποκοπούσαν περιίμεναν πελάτη. Και σε κάποια γωνιά σε μια καμαρούλα 2Χ2 ήταν το βασίλειο του τσαγκάρη με εκείνο το περίεργο καλαπόδι που έβαζε ανάποδα το παπούτσι και το κόλλαγε και το κάρφωνε με εκείνες τις μαύρες πρόκες με το πλατύ κεφάλι και διάχυτη η μυρουδιά της βενζινόκολλας.

Στη γωνιά του δρόμου μια ΕΒΓΑ που πούλαγε γάλα, γιαούρτια και παγωτά σε ψυγεία με μαύρα λαχιστένια καπάκια, και σε μια γωνιά μεταλλικά κουτιά με γυάλινο επάνω μέρος και μέσα μπισκότα γεμιστά με κρέμα γεύση βανίλλια σοκολάτα φράουλα και μπανάνα και κουραμπιέδες Μπούσιου αν θυμάμαι τυλιγμένους σε ημιδιαφανές χαρτί.

Στο κομμωτήριο της γειτονιάς οι κυρίες ψηνόντουσαν με τις ώρες κάτω απ τις κάσκες σεσουάρ με τα μαλλιά πασαλειμένα πλίξ τυλιγμένα σε ρόλλει κι όλα μαζί σκεπασμένα με δίχτυ και τα αυτιά σκεπασμένα με κοκκάλινα καπάκια. Η μανικιουρίστα καθάριζε τα πετσάκια και έβαφε τα νύχια με κατακόκκινο μανό που μύριζε ασετόν από δέκα μέτρα μακριά.

Ο καφές στα καφενεία ήταν μόνο Ελληνικός, τούρκικος τότε. Δεν υπήρχε νες ούτε φραπέ ούτε καπουτσίνο ούτε εσπρέσσο ούτε κάν φίλτρου γαλλικός. Μόνο σε κανένα ζαχαροπλαστείο εύρισκες γαλλικό και βέβαια τον πλήρωνες πανάκριβα. Οι πρώτες καφετιέρες ήταν κάτι γυάλινες κανάτες γεμάτες νερό πάνω στη φωτιά,με ένα ειδικό μεταλλικό φίλτρο που ο ατμός που υγροποιόταν έπεφτε πάνω στον καφέ τον έριχνε στο νερό και ο κύκλος συνεχιζόταν μέχρις εξαντλήσεως του περιεχομένου.

Σαββατόβραδο στα μικράτα μας σινεμαδάκι την σπουδαία περίοδο του Ελληνικού κινηματογράφου και το βράδυ ταβερνάκι με μπριζολίτσα παιδάκια και μια γουλιά μπύρα που μας έδινε κρυφά η μάνα μας γιατί «το παιδί δεν πρέπει να πίνει».
Και αργότερα πιο μεγάλοι πια σινεμά και καφετέρια στον Πύργο των Αθηνών ,το Loubier, το Blue Bell, του Φλόκα, το Βυζάντιο, του Βρυλώνια με τις φοβερές μακαρονάδες. Τη Σόνια.

Με πόση χαρά ακολουθούσαμε Κυριακή πρωϊ τον πατέρα στο καφενείο και απολαμβάναμε επί ώρες μια κουταλιά βανίλια, το γνωστο υποβρύχιο μεσα σε ένα ποτήρι παγωμένο νερό, ή τρώγαμε το μεζέ του ούζου και του αφήναμε το ούζο ξεροσφύρι. Κι ύστερα με το ποδήλατο πάνω κάτω στο πεζοδρόμιο κι εκείνος να μας ρίχνει κλεφτές ματιές κάθε που σήκωνε το κεφάλι του απ το τραπέζι με την πρέφα ή το τάβλι. Και το μεσημέρι της Κυριακής μετά το οικογενειακό γεύμα πόση πίκρα όταν έφευγε για το γήπεδο χωρίς εμάς γιατί ήταν μεγάλο παιγνίδι και με πόση λαχτάρα περιμέναμε να ακούσουμε την περιγραφή απ το ραδιόφωνο. Γεωργίου, Φώσκολος, Λογοθέτης κι αργότερα απ την τηλεόραση Διακογιάννης Φουντουκίδης Κατσαρός.

Η γλυκύτερη αναμονή το καλοκαίρι ήταν ο παγωτατζής με το καρότσι με τις σιδερένιες ρόδες που το σπρωχνε στο χωματόδρομο. Παπασπύρου ΑΣΤΥ ΕΒΓΑ. Μια δραχμή η κρέμα, μιάμιση το κακάο, δύο η σοκολάτα.

Τα καλοκαίρια μπάνιο με το πούλμαν ή πάνω στις καρότσες των αγροτικών ή με φορτηγά ή άντε με προϊστορικά λεωφορεία που ζεμάταγαν σαν την κόλαση στις κοντινές παραλίες, Καβούρι Βουλιαγμένη, Βάρκιζα άντε και στη Λουμπάρδα ή απ την άλλη μεριά Ραφήνα Νέα Μάκρη Κόκκινο λιμανάκι. Γελάγαμε με κάτι χοντρές γριές που κάνανε μπανιο με τις κομπιναιζόν, Πέφταμε κάτω και χτυπιόμασταν όταν βλέπαμε κάποιους με το ένα χέρι να κρατάνε τυλιγμένη την πετσέτα γύρω τους και με το άλλο να προσπαθούν να βγάλουν το μαγιό και ναι βάλουν εσώρουχο και παντελόνι. Σιχαινόμασταν τα κεφτεδάκια ή τα ντολμαδάκια στην αμμουδιά. Και το νερό που πίναμε ήταν πάντα χλιαρό.

Και φρούτα, θεούλη μου τι φρούτα ήταν αυτά! Θυμάμαι ακόμα τον πατέρα μου να κουβαλάει κάτι δωδεκάκιλα Αμερικάνικα ριγέ καρπούζια και γιαρμάδες που σε κάθε δαγκωνιά τα ζουμιά έτρεχαν στο πηγούνι και το λαιμό. Και πεπόνια που μοσχομύριζαν. Και κεράσια μέλι. Και σταφύλια ολόγλυκα. Ψωμί, τυρί φέτα και καρπούζι για φαγητό. Η υπέρτατη γεύση.

Πίναμε νερό απ το λάστιχο του κήπου (τι εμφιαλωμένα και πράσινα άλογα), τρώγαμε λουκουμάδες με ζάχαρη, κουλούρι και τριγωνάκι κεφαλοτύρι απ τον πλανόδιο κουλουρά έξω απ την εκκλησία, αμφίβολης καθαριότητας τυρόπιτες και σάμαλι ( Δεν έχω ξαναδοκιμάσει από τότε τέτοια νοστιμιά), κοκ και κορνέ με σαντιγύ, και πάστες νουγκατίνες σοκολατίνες και σεράνο απ τις ΕΒΓΑ της γειτονιάς. Γευόμασταν βούτυρα και μαρμελάδες σπιτικές και σπιτικά γλυκά κουταλιού συκαλάκι, περγαμόντο, βύσσινο και πορτοκάλι, νερατζάκι, και φαγητά που δεν τα φτιάχνουν τώρα γιατί είναι κουραστικά. Ροστ μπήφ, μελιτζάνες παπουτσάκια, ιμάμ, παστίτσια, μουσακάδες. Τρώγαμε τόνους κεφτέδες με πατάτες τηγανιτές αλλά ποτέ δεν είμασταν υπέρβαροι γιατί γυρνάγαμε όλη μέρα στους δρόμους και τις αλάνες παίζοντας.
Μοιραζόμασταν με τους φίλους μας μια πορτοκαλάδα ή γκαζόζα απ το ίδιο μπουκάλι και ποτέ κανένας μας δεν έπαθε τίποτε. Δεν πολυαρωσταίναμε , αλλά αν τύχαινε να αρρωστήσουμε πάντα υπήρχε μια καλή μάνα ή γιαγιά να μας δώσει λίγο φιδέ και να μας ρίξει βεντούζες να μας δώσει μια κουταλιά Νορισοντρίν, Ιπεσαντρίν ή ασπιρίνη διαλυμένη στο κουταλάκι μαζί με ζάχαρη, ή να μας κάνει μια ένεση με γυάλινη σύριγγα που τη βράζανε στο κατσαρολάκι, και πιο ύστερα να μας διαβάσει κανένα παραμυθάκι για να αποκοιμηθούμε. Και κάτι θερμόμετρα γυάλινα του πεντάλεπτου και στα πόδια του κρεβατιού να γουργουρίζει η γάτα η παρδαλή και να αναδεύεται και να παίζει με την άκρη της κουβέρτας.
Οταν κάναμε ποδήλατο (eska ή velamos) δεν φορούσαμε κράνος και στην πίσω ρόδα βάζαμε πάντα χαρτόνι από πακέττο τσιγάρα πιασμένο με ξύλινο μανταλάκι έτσι για να κάνει θόρυβο και να μας θυμίζει μηχανάκι.

Περνάγαμε ώρες έξω απ το σπίτι φτιάχνοντας πατίνια με ρουλεμάν και σανίδια και κατεβαίναμε τις κατηφόρες τις γειτονιάς απλά για να διαπιστώσουμε ότι είχαμε ξεχάσει να βάλουμε φρένο. Κι όταν σηκωνόμασταν μέσα απ τους θάμνους που καταλήγαμε, μαθαίναμε πώς να διορθώνουμε το πρόβλημα των φρένων. Για να μη ξαναπληγώσουμε τα γόνατα μας και να μην αποκτήσουμε ευμεγέθη καρούμπαλα στο κέντρο του μετώπου μας Κι αν τα αποκτούσαμε τα πατάγαμε με εκείνα τα μεγάλα τάλληρα για να μη φουσκώσουν.
Είχαμε φίλους. Βγαίναμε στο δρόμο και τους βρίσκαμε. Παίζαμε μπάλα και κυνηγητό στους δρόμους. Τα δοκάρια στα αυτοσχέδια γήπεδα ήταν ή οι σχολικές τσάντες ή τα πουλόβερ κι οι ζακέττες μας κουβαριασμένες και για καλάθια του μπάσκετ είχαμε τα περβάζια των παραθύρων. Πόσες φορές δεν σπάγαμε και κανένα τζάμι και εξαφανιζόμασταν όλοι μαζί αφήνοντας τη μπάλα στα χέρια κάποιου συνταξιούχου που την έσκιζε με το σουγιά και την πέταγε στο δρόμο. Ο παλιόγερος !
Σκάβαμε λακουβάκια για να παίξουμε γκαζές, ακόμα και κουτσό μαζί με τα κορίτσια, χαρτάκια ή απ αυτά που αγοράζαμε απ τα περίπτερα ή με τα χαρτόνια απ τα πακέτα τα τσιγάρα.
Πηγαίναμε στα σπίτια των φίλων μας και χτυπούσαμε την πόρτα, ή το πιο συνηθισμένο μπαίναμε χωρίς να ρωτήσουμε. Πέφταμε από δέντρα, κοβόμασταν, πληγώναμε τα γόνατα μας και σπάγαμε και κανένα χέρι και οι γονείς μας μάς κατσάδιαζαν κι αυτό ήταν. Λίγο βάμμα στην πληγή κι όξω απ την πόρτα. Τσακωνόμασταν και παίζαμε μπουνιές και μαυρίζαμε και μελανιάζαμε και πάλι φιλιώναμε. Παίζαμε ξιφομαχίες με αυτοσχέδια ξύλινα σπαθιά. Τα ακόντια μας ήταν τα κοντάρια απ τις σκούπες ειδικά από εκείνες που τύλιγαν με μια μαξιλαροθήκη και ξαράχνιαζαν τα ταβάνια. Οι ασπίδες μας ήταν τα καπάκια απ τις μεγάλες κατσαρόλες .

Τρώγαμε ακόμα και σκουλήκια και λάσπες απ τον κήπο. Θυμάστε τη γεύση της λάσπης; Ούτε μάτια βγάλαμε, ούτε τα σκουλήκια έζησαν για πολύ το στομάχι μας.
Κι όταν η γιαγιά πότιζε τον κήπο τι πλάκα να της πατάς το λάστιχο του ποτίσματος και να της κόβεις το νερό κι εκείνη να φωνάζει. Κι ο πανικός ακόμα μεγαλύτερος όταν πιάναμε το φλίτ με το εντομοκτόνο για να παίξουμε ανίδεοι για το δηλητήριο που περιείχε.
Στους ποδοσφαιρικούς μας αγώνες την ομάδα την έφτιαχναν μερικοί, οι υπόλοιποι μάθαιναν να ζουν χωρίς αρχηγιλίκι. Φεύγαμε απ το σπίτι το πρωί και παίζαμε όλη μέρα ελεύθεροι αρκεί να γυρίζαμε πίσω μόλις άρχιζε να σκοτεινιάζει, ή όταν η μάνα μας έβαζε τις φωνές απ το μπαλκόνι να τσακιστούμε να ανεβούμε για διάβασμα. Δεν είχαμε βιντεοπαιχνίδια ούτε καν τηλεόραση, ούτε κινητά ούτε υπολογιστές ή internet άντε κανένα ραδιόρφωνο με λυχνίες. Το καλύτερο δώρο ήταν ένα μικρό τρανζιστοράκι με εννιάβολτη Bereck για να ακούμε Εθνικό, ή Ενόπλων.
Πηγαίναμε σχολείο και τα Σάββατα. Τρείς μέρες πρωι, τρείς μέρες απόγευμα. Τετάρτη απόγευμα Πέμπτη πρωί και την πρώτη ώρα Μαθηματικά. Πόσες φορές δεν αισθανθήκαμε το χέρι κάποιου καθηγητή να μας σηκώνει απ τη φαβορίτα ή να μας τραβάει τα αυτιά, η να μας ρίχνει μια σβουριχτή σφαλιάρα. Κι η βίτσα, συνήθως από μουριά να μας πληγώνει την παλάμη. Οι πράξεις μας ήταν δικές μας και οι συνέπειες θα βάρυναν εμάς.
Ποιος δε θυμάται τις καζούρες ιδιαίτερα στους Θεολόγους, τις Αγγλικούδες και τους Τεχνικούς. Τα παρατσούκλια που τους βγάζαμε τα παλιόπαιδα. Ο γιαουρτάς, ο καρκίνος ο θέκλας η θρούμπος ο φισφιρίκος. Την αγωνία μόλις έμπαινε ο μαθηματικός κι άνοιγε τον κατάλογο. -Για να σηκωθεί σήμερα ο ………. Και μέχρι να πεί τον μελλοθάνατο, κόμπος το στομάχι.
Θυμάστε στα διαγωνίσματα την απεγνωσμένη προσπάθεια να αντιγράψουμε με το βιβλίο στα γόνατα, ή τα σκονάκια κρυμμένα στα μανίκια, ή τα κορίτσια που τάγραφαν με στυλό BIC ή SCHNEIDER πάνω στα μπούτια τους και τα κάλυπταν με τις μπλέ ποδιές τους. Μπλέ κοριτσίστικες ποδιές, άσπρο γιακαδάκι και άσπρη μπλέ κορδέλλα στα μαλλιά. Ποδιές που εξαφανιζόντουσαν στο λεωφορείο και χωνόντουσαν μες στις τσάντες και ταΆ αγόρια που περίμεναν στο τέρμα του λεωφορείου.
Ποιος δε θυμάται τις ημερήσιες εκδρομές στον Κάλαμο, τον Αη Γιάννη το Ρώσσο, το Ναύπλιο, τον Οσιο Λουκά, τους Δελφούς για να δούμε τον Ηνίοχο τον σκανδαλιάρη που σε κοίταγε πονηρά όπου κι αν στεκόσουνα ,με κάτι απίστευτα πούλμαν.

Και τους ποδοσφαιρικούς αγώνες των τριών ωρών και βάλε στα άδεια οικόπεδα που τώρα έχουν γίνει μεζονέτες και στούντιο.
Κάποιοι μαθητές όχι τόσο έξυπνοι ή επιμελείς έχαναν την τάξη και ξαναπήγαιναν στην ίδια. Θυμηθείτε πόσους διετείς είχατε στην τάξη σας στο γυμνάσιο. Ήταν εύκολα αναγνωρίσιμοι απ τα γένια και τη χοντρή φωνή.
Ο πρώτος μας έρωτας ήταν συνήθως αδελφή ή εξαδέλφη του καλύτερου φίλου μας. Θυμόσαστε το χτυποκάρδι αλήθεια; Την αγωνία μη μας πάρουν χαμπάρι. Το πρώτο φιλί. Τα ξαναμμένα μάγουλα ,το χνούδι πάνω απ το χείλος μας.
Θυμάστε τα πάρτυ γενεθλίων με 15 αγόρια και δύο κορίτσια, (Ποιος να αφήσει την κόρη του να πάει) με πορτοκαλάδα ή ΤΑΜ ΤΑΜ, πατατάκια τσιπς και σπιτικό κέϊκ κι αργότερα βερμουτάκι και ξηρούς καρπούς. Τις άπειρες φορές που χορεύαμε το ίδιο μπλούζ σε συνενόηση με τον υπεύθυνο του πικάπ, έτσι για να μένουμε πιο πολλή ώρα αγκαλιασμένοι με το κορίτσι των ονείρων μας. Την απίστευτη φράση ΤΑ ΦΤΙΑΞΑΜΕ. Τι φτιάξαμε ο Θεός κι η ψυχή μας.
Πηγαίναμε στο γήπεδο τρείς ώρες πριν το μάτς και γυρίζαμε παπί από τη βροχή και παγωμένοι μέχρι το μεδούλι τυλιγμένοι με μουσκεμένες σημαίες και χωμένοι σε πλαστικές σακούλες Κι με τις κάλτσες να τρέχουν.

Υπήρχαν τέσσερις εποχές διακριτές μεταξύ τους. Τα φύλλα των δέντρων έπεφταν το φθινόπωρο και τα μπουμπούκια των λουλουδιών άνθιζαν την άνοιξη. Υπήρχαν δέντρα και κήποι στις αυλές των σπιτιών και πηγάδια και χώμα που μύριζε μετά το πότισμα . Θυμάστε τους πανσέδες; Τα σκυλάκια; Τα χρυσάνθεμα;
Τις πλεχτές ζακέτες που βάζαμε κάπου μετά το Πάσχα. Τα πρώτα μακριά παντελόνια.
Τα καλοκαιρινά βράδια τα βγάζαμε ή στα σκαλιά παρέες παρέες, ή παίζοντας κρυφτό και κρυφτοντένεκο, ή στα καλοκαιρινά σινεμά με τα χαλίκια, τις καρέκλες με το πλαστικό σκοινί, τις μπουκαμβίλιες στη μάντρα , τον πασατέμπο και την πορτοκαλάδα ΠΑΡΘΕΝΩΝ. Αξέχαστα χρόνια.
Οι γενιές αυτές έβγαλαν μερικούς απ τους καλύτερους επιστήμονες, γιατρούς, μηχανικούς, ανθρώπους εργατικούς και τίμιους οικογενειάρχες και πολλούς άλλους. Τα τελευταία πενήντα χρόνια έγινε έκρηξη σε καινοτομίες και νέες ιδέες. Είχαμε επιτυχίες, αποτυχίες και υπευθυνότητα και μάθαμε να τα αντιμετωπίζουμε όλα. Μεγαλώσαμε σαν παιδιά με τις χαρές και τις λύπες, μας. Ζήσαμε. Και θα εξακολουθήσουμε να ζούμε όσο μας χρωστάει ο Θεός, σε πείσμα όλων αυτών που μας πλαστικοποίησαν τη ζωή με δικές τους ιδέες και για δικό τους όφελος.

Αλιευμένο από το Facebook.