Το Κυπριακό χωρίς ψευδαισθήσεις

Του Στέφανου Κωνσταντινίδη* 

Στο Κραν Μοντάνα αποδείχτηκαν δύο πράγματα: Το πρώτο ήταν η τουρκική αδιαλλαξία και η επιμονή της Άγκυρας για επικυριαρχία σε ολόκληρη την Κύπρο. Αυτό ήταν που οδήγησε την πενταμερή διάσκεψη σε κατάρρευση. Όσο και αν υπάρχουν άνθρωποι στην Κύπρο –μεμονωμένοι πάντως, τουλάχιστον ανοιχτά–, που ενοχοποιούν την Ελλάδα γιατί δεν αποδέχτηκε την παραμονή τουρκικού στρατού στο νησί και τουρκικά επεμβατικά δικαιώματα. Το δεύτερο είναι οι ευθύνες του Αναστασιάδη και των συμμάχων του που πήγαν απροετοίμαστοι σε αυτή τη διάσκεψη και με υποχωρήσεις που θέτουν σε κίνδυνο το ίδιο το νόμιμο κράτος, την Κυπριακή Δημοκρατία. Οι υποχωρήσεις και η αναδίπλωση Αναστασιάδη άρχισαν με το περιβόητο δείπνο της 1ης Δεκεμβρίου 2016 και συνεχίστηκαν στο δείπνο της Νέας Υόρκης τον περασμένο Ιούνιο. Στο Κραν Μοντάνα, ουσιαστικά κατέρρευσε και υπέβαλε, κάτω από την πίεση και του ΑΚΕΛ, τις γνωστές προτάσεις που τα έδινε σχεδόν όλα στους Τούρκους. 

Η Κυπριακή Δημοκρατία σώθηκε λόγω της τουρκικής αδιαλλαξίας και της επιμονής της Αθήνας για μηδενική παρουσία τουρκικού στρατού και μηδενικών τουρκικών επεμβατικών δικαιωμάτων.

Με τις συνεδρίες του Εθνικού Συμβουλίου που ακολούθησαν στην Λευκωσία, συνεχίστηκαν τα γνωστά μικροκομματικά παιγνίδια. Ο Αναστασιάδης λόγω προεδρικών εκλογών ξαναφόρεσε τη φουστανέλα του –για πολλοστή φορά– και το ΑΚΕΛ τον κατηγορεί γιατί δεν έκανε έγκαιρα τις μοιραίες υποχωρήσεις του, ενώ προσαρμόζεται όλο και περισσότερο στη λογική της όποιας λύσης – στην ανάγκη, με μειωμένη τουρκική στρατιωτική παρουσία. Κι αυτό γιατί στοχεύει στους δεξιούς ψηφοφόρους του ΔΗΣΥ, τους οπαδούς της όποιας λύσης, και σε μίας μορφής συνεργασία με το μεταπρατικό κυπριακό κεφάλαιο. Αυτό δηλαδή που επεδίωξε με την υποψηφιότητα Σπανού. 

Και μπορεί μεν η προσπάθεια με τον Σπανό να απέτυχε, αλλά στην ηγετική πυραμίδα του ΑΚΕΛ ελπίζουν πάντα σε μια υποψηφιότητα από τη μεταπρατική αστική τάξη. Ψάχνουν λέει τον... Κύπριο Μακρόν! Αμφίβολο βέβαια αν θα βρουν τέτοιο υποψήφιο. Στον χώρο των λεγόμενων ενδιάμεσων φαίνεται να μη συνειδητοποιούν ότι αθωώνοντας τον Αναστασιάδη για το Κραν Μοντάνα και την προηγούμενη πολιτική του στο Κυπριακό, στο όνομα της καταδίκης της τουρκικής αδιαλλαξίας, κινδυνεύουν να τον επανεκλέξουν στις προσεχείς προεδρικές εκλογές. Όπως έγινε και στις προηγούμενες προεδρικές εκλογές που κάποιοι του έδωσαν άφεση αμαρτιών για το 2004, γιατί ο Λιλλήκας, έλεγαν, θα έφερνε το ΑΚΕΛ από την πίσω πόρτα. Και είδαμε στη συνέχεια την αγαστή συνεργασία ΑΚΕΛ – ΔΗΣΥ – Αναστασιάδη στο Κυπριακό.

Αν ο Αναστασιάδης επανεκλεγεί, κάτι που μάλλον έμμεσα επιδιώκει και το ΑΚΕΛ, το Κυπριακό θα κλείσει με βάση τις ΝΑΤΟϊκές και τουρκικές προδιαγραφές. Το νόμιμο κυπριακό κράτος, η Κυπριακή Δημοκρατία, θα καταλυθεί και ο τόπος θα βιώσει τη δική του βοσνιοποίηση-παλαιστινοποίηση. Διότι στο μεταξύ θα εκλείψει και το ανάχωμα που δημιούργησε η Αθήνα με την πολιτική της, με μηδενικά τουρκικά εγγυητικά δικαιώματα και μηδενική τουρκική στρατιωτική παρουσία στην Κύπρο. Ο λόγος είναι απλός. Μετά τις προεδρικές εκλογές στην Κύπρο, κάποια στιγμή θα ακολουθήσουν και οι εκλογές στην Ελλάδα. Και με τα δεδομένα που έχουμε αυτή τη στιγμή, στην εξουσία θα βρεθεί η ΝΔ με πρωθυπουργό τον Κυριάκο Μητσοτάκη και με πιθανή υπουργό Εξωτερικών την αδελφή του Ντόρα Μπακογιάννη. 

Μπορεί κανείς να φανταστεί ποιες θα είναι οι συνέπειες για την Κύπρο από την παρουσία ενός διδύμου Αναστασιάδη – Μητσοτάκη! Είναι γι' αυτό τον λόγο που θα πρέπει να ανακοπεί, πάση θυσία, ο δρόμος του Αναστασιάδη για μια δεύτερη θητεία στην Κύπρο. Και η ευθύνη γι΄αυτό ανήκει στους ενδιάμεσους, τον κεντροαριστερό κυπριακό χώρο. Διότι με όλες τις αδυναμίες του και όλα τα στραβά του, αυτός ο χώρος είναι ο μόνος που παρέχει κάποιες ελπίδες σωτηρίας. Και ασήκωτες θα είναι οι ευθύνες των ηγετών του αν εγκλωβιστούν στα παιγνίδια του Αναστασιάδη, του ΔΗΣΥ, αλλά ακόμη και του ΑΚΕΛ που παραμένουν δέσμιοι μιας αδιέξοδης πολιτικής με κίνδυνο να εξελιχθεί καταστροφική για τον τόπο.

Θα επαναλάβω αυτό που έγραψα και την περασμένη Κυριακή: Οι καιροί είναι δύσκολοι αλλά οι ανακατατάξεις στην ευρύτερη περιοχή μάς δημιουργούν ευκαιρίες που δεν πρέπει να μείνουν ανεκμετάλλευτες λόγω φοβικών συνδρόμων και επιμονής στην πεπατημένη. Πρέπει κάποτε να ξεφύγει η διαχείριση του Κυπριακού από τους ερασιτεχνισμούς και τις περιστασιακές προτάσεις, όπως οι τελευταίες που υπέβαλε στο Κραν Μοντάνα ο Αναστασιάδης. Αυτή λέγεται πολιτική του ποδαριού! Η Άγκυρα έχει στρατηγική! Εμείς όχι. Με εξαίρεση την ελλαδική πολιτική των τελευταίων χρόνων στο θέμα των εγγυητικών δικαιωμάτων και την παραμονή τουρκικών στρατευμάτων. Αλλά δεν είναι δυνατό στα θέματα της συνταγματικής δομής του κράτους να υιοθετείται ένα φυλετικό μοντέλο εκτός δημοκρατικού πλαισίου. Ούτε και είναι δυνατό να διαχωρίζεται η συνταγματική πτυχή από την αρχιτεκτονική της ασφάλειας του κράτους. 

Η νέα στρατηγική που θα υιοθετηθεί θα πρέπει να επικαλύπτει όλες τις πτυχές του Κυπριακού. Αν αυτό δεν γίνει, η Κύπρος θα σύρεται σε έναν άγονο διάλογο, με την Τουρκία και τα διάφορα ξένα κέντρα να έχουν τον πρώτο λόγο και με κίνδυνο να οδηγηθούμε κάποια στιγμή στην κατάλυση του νόμιμου κυπριακού κράτους.
Στέφανος Κωνσταντινίδης
Εφημερίδα «Ο Φιλελεύθερος» 27.7. 2017
*Πανεπιστημιακός, διευθυντής του Κέντρου Ελληνικών Ερευνών Καναδά-ΚΕΕΚ και μέχρι πρόσφατα επιστημονικός συνεργάτης του ΕΔΙΑΜΜΕ στο Πανεπιστήμιο Κρήτης.
stephanos.constantinides@gmail.com