Η βουλευτική ασυλία θεωρείται ως εκ των ων ουκ άνευ της δημοκρατίας

Γράφει ο δημοσιογράφος Χριστάκης Γιαννακός

Η βουλευτική ασυλία έλκει την καταγωγή και θεωρία της από την εποχή της συνόδου του Βρετανικού Κοινοβουλίου μεταξύ 12 Ιανουαρίου με 12 Φεβρουαρίου 1397, όταν ο βουλευτής Thomas Haxey είχε την πρωτοβουλία να εισαγάγει πρόταση Νόμου, η οποία έγινε αποδεκτή, αποκηρύσσοντας τη σκανδαλώδη και πολυέξοδη συμπεριφορά της αυλής και του ίδιου του βασιλιά Ριχάρδου ΙΙ. 

Ο βουλευτής, για αυτή τη μομφή και νομοθετική προώθηση, δικάστηκε και καταδικάστηκε σε θάνατο, αλλά, μετά από πίεση της Βουλής, η ποινή δεν εκτελέστηκε, ως αποτέλεσμα βασιλικής χάριτος. Αυτή η διένεξη έδωσε έναυσμα συζήτησης στο Κοινοβούλιο, με στόχο τα μέλη του Κοινοβουλίου να μπορούν εντελώς ελεύθερα και απροκάλυπτα να συζητούν και να ψηφίζουν, χωρίς επέμβαση από τον βασιλιά. Εν τέλει η ελευθερία έκφρασης ενσωματώθηκε στο άρθρο 9 του Bill of Rights 1689. 

Σκοπός της βουλευτικής ασυλίας είναι η προστασία της εκφράσεως λόγου από τους εκλελεγμένους αντιπροσώπους του λαού, ώστε να εκτελείται το κοινοβουλευτικό καθήκον, χωρίς εξωτερικές πιέσεις και αναμείξεις, κυρίως, από την Εκτελεστική Εξουσία. Ως έκφραση και επέκταση της λαϊκής κυριαρχίας, η βουλευτική ασυλία θεωρείται ως εκ των ων ουκ άνευ της δημοκρατικής λειτουργίας μιας χώρας. Θεωρείται ακόμη και αναγκαία στοιχείο της διάκρισης των εξουσιών. Αναγνωρίζεται συναφώς ότι η ασυλία λαμβάνει δύο μορφές: 

(α) την ελεύθερη έκφραση λόγου εντός Κοινοβουλίου που παρέχει στην ουσία απόλυτο προνόμιο στον τρόπο που ο βουλευτής εκφράζεται κατά τη διεξαγωγή των κοινοβουλευτικών του καθηκόντων και τον τρόπο που ελευθέρως επιλέγει να ψηφίσει, και 

(β) το απαραβίαστο που ανάλογα με το κοινοβουλευτικό σύστημα και την οικεία νομοθεσία, συνταγματική ή άλλη, θωρακίζει τον βουλευτή από έρευνα, δίωξη, σύλληψη ή και φυλάκιση για λόγια ή έργα που εκφεύγουν του πεδίου της ελεύθερης έκφρασης εντός του Κοινοβουλίου. Με αυτά τα ελάχιστα βασικά το Άρθρο 83.1 του Συντάγματος σαφώς και απερίφραστα καθιστά τη βουλευτική ασυλία συνταγματική επιταγή, συμφώνως της αρχής του non-accountability. 

Καλύπτει οτιδήποτε λέγεται ή τον τρόπο ψηφοφορίας, πάντοτε κατά την ορθή, νοείται, ενάσκηση της κοινοβουλευτικής εργασίας. Γι' αυτό, λόγια ή πράξεις βουλευτών, ακόμη και εντός του Κοινοβουλίου, άσχετα όμως με την κοινοβουλευτική τους εργασία και καθήκοντα, ενδεχομένως να μην καλύπτονται από την εν λόγω ασυλία. Η ελευθερία έκφρασης λόγου είναι το στοιχείο που νομιμοποιεί τον βουλευτή να συνδιαλέγεται και να εκφράζεται ελεύθερα προς ευόδωση του κοινοβουλευτικού καθήκοντος. 

(Σημείωση: Οι πιο πάνω πληροφορίες ελήφθησαν από την απόφαση του δικαστή του Ανωτάτου Δικαστηρίου Στέλιου Ναθαναήλ στην υπόθεση αρ.: 1/2016).

Χριστάκης Γιαννακός

Εφημερίδα "Ο Φιλελελεύθερος" 8.3.2016

christakis.yiannakos@phileleftheros.com