Απολαμβάνοντας το βαθύ γαλάζιο με ασφάλεια

Γράφει ο

Διαμαντής Ζαφειριάδης*

Από Λευκωσία

Από τα αρχαία χρόνια ο άνθρωπος διακατέχεται από την επιθυμία να εξερευνά το άγνωστο. Από τα μέσα του περασμένου αιώνα ο άνθρωπος κατάφερε να βυθίζεται στο νερό και να περνά την ώρα του μέσα στο υγρό στοιχείο με ασφάλεια, ανακαλύπτοντας έναν άλλο κόσμο. Έναν κόσμο που μόνο με την αυτόνομη κατάδυση μπορούμε να εξερευνήσουμε, τουλάχιστον μέχρι ενός σημείου. Και όταν λέμε αυτόνομη κατάδυση εννοούμε την κατάδυση με αναπνευστική συσκευή ή κατάδυση με μπουκάλες συμπιεσμένου αέρα, που προσφέρει στο δύτη αυτονομία, χωρίς οποιαδήποτε παροχή αέρα από την επιφάνεια.

Στην Κύπρο, αυτό το συναρπαστικό θαλάσσιο σπορ εμφανίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του ’70 και τα τελευταία χρόνια αναπτύσσεται ραγδαία. Παρόλο που η αυτόνομη κατάδυση κατατάσσεται σε ένα από τα πιο ασφαλή αθλήματα παγκοσμίως, αν δεν γίνει σωστή θεωρητική και πρακτική εκπαίδευση αλλά και σωστή επίβλεψη στα αρχικά στάδια μπορεί να αποβεί μοιραία. Τα πρόσφατα καταδυτικά ατυχήματα έφεραν στην επιφάνεια το πρόβλημα της ελλιπούς εκπαίδευσης. Θα πρέπει να σημειωθεί πως περίπου το 60% όλων των καταδυτικών ατυχημάτων συμβαίνει κατά την διάρκεια των πρώτων 30 καταδύσεων ενός αυτοδύτη.

Με σκοπό να μειωθούν οι πιθανοί κίνδυνοι των καταδύσεων, ο Διεθνής Οργανισμός Πιστοποίησης (ISO) έχει εκπονήσει πιστοποιήσιμα πρότυπα για καταδύσεις αναψυχής. Ο σκοπός αυτών των προτύπων είναι μέσω των τακτικών επιθεωρήσεων να εξασφαλίσουν ότι ο τομέας των καταδύσεων αναψυχής επωφελείται από καλύτερη εκπαίδευση και καλύτερες υπηρεσίες ενώ παράλληλα ενισχύεται η ασφάλεια και η εμπιστοσύνη των αυτοδυτών.

Τα πρότυπα ISO 24801 και ISO 24802 ασχολούνται με τις ελάχιστες απαιτήσεις για την εκπαίδευση των καταδυτών αλλά και των εκπαιδευτών τους, όπως η γνώση που απαιτείται για την προετοιμασία και την εκτέλεση των καταδύσεων, εποπτεία ομάδων και αντιμετώπιση εκτάκτων καταστάσεων. Τα πρότυπα καθορίζουν τρία επίπεδα εκπαίδευσης και πιστοποίησης αυτοδυτών αλλά και δυο επίπεδα εκπαίδευσης και πιστοποίησης εκπαιδευτών.

Ειδικότερα το πρότυπο ISO 24803 εφαρμόζεται από καταδυτικά κέντρα σε πολλές χώρες ιδιαίτερα σε χώρες με αυξημένο τουριστικό ενδιαφέρον. Κύριος σκοπός του προτύπου είναι να διασφαλίσει ότι ο τομέας των καταδύσεων αναψυχής επωφελείται από καλύτερη εκπαίδευση και αναβαθμισμένες ποιοτικά υπηρεσίες ενώ παράλληλα ενισχύεται η ασφάλεια και η εμπιστοσύνη των αυτοδυτών.

Συγκεκριμένα η επιθεώρηση περιλαμβάνει την αξιολόγηση των ασφαλών πρακτικών και απαιτήσεων των καταδυτικών κέντρων. Κάθε κέντρο είναι υποχρεωμένο να παρέχει όλες τις απαραίτητες πληροφορίες στον πελάτη αυτοδύτη, και να διεξάγει εκτίμηση κινδύνου πριν από κάθε κατάδυση προσδιορίζοντας τον απαραίτητο εξοπλισμό και τις απαραίτητες διαδικασίες εκτάκτου ανάγκης που θα πρέπει να ληφθούν υπόψη. Η αξιολόγηση των προσόντων και των ικανοτήτων των εκπαιδευτών αλλά και η άρτια συντήρηση του καταδυτικού εξοπλισμού συμπληρώνουν τους βασικούς πυλώνες της επιθεώρησης.

Τα παραπάνω Διεθνή πρότυπα είναι ευρέως διαδεδομένα από καταδυτικά κέντρα σε όλο τον κόσμο. Ταυτόχρονα αποτελούν σημείο αναφοράς για τα προγράμματα εκπαίδευσης αυτόνομης κατάδυσης. Ορισμένες χώρες (π.χ. Μάλτα και Ελλάδα) έχουν ενσωματώσει τα εν λόγω πρότυπα στις Εθνικές τους νομοθεσίες. Στην Κύπρο αυτή την στιγμή η αδειοδότηση της παροχής καταδυτικών υπηρεσιών δεν διέπεται από οποιαδήποτε νομοθεσία. Παρόλα ταύτα γίνεται προσπάθεια από όλους του εμπλεκόμενους φορείς στην Κύπρο όπως εφαρμοστεί κατάλληλη νομοθεσία που θα βασίζεται στα εν λόγω πρότυπα.

Τα οφέλη που αποκομίζονται από την εφαρμογή και πιστοποίηση ενός τέτοιου προτύπου είναι πολλά και σημαντικά. Η βελτίωση της αξιοπιστίας του καταδυτικού κέντρου και συνεπακόλουθα η ενίσχυση της εμπιστοσύνης των πελατών αποτελούν σημαντικά πλεονεκτήματα και αναβαθμίζουν γενικότερα την εικόνα του καταδυτικού κέντρου.

Οι ενδιαφερόμενοι πολύ συχνά δυσκολεύονται να επιλέξουν το σωστό καταδυτικό κέντρο από το πλήθος των κέντρων που δραστηριοποιούνται στον χώρο των καταδύσεων αναψυχής. Η πιστοποίηση των καταδυτικών κέντρων βάσει του προτύπου ISO 24803 αποτελεί ποιοτικό κριτήριο στην επιλογή της κατάλληλης καταδυτικής σχολής.

Θα πρέπει να σημειωθεί πως η Κυπριακή Εταιρεία Πιστοποίησης (ΚΕΠ) προσφέρει πιστοποιήσεις καταδυτικών κέντρων σε συνεργασία με το European Underwater Federation (EUF) και τον Αυστριακό Οργανισμό Τυποποίησης.
Διαμαντής Ζαφειριάδης
*Λειτουργός Τυποποίησης του Κυπριακού Οργανισμού Τυποποίησης (CYS)