Στην Εξορία Ερζουρούμ – Άσκαλε 1943

Το Ελληνικό Ίδρυμα Ιστορικών Μελετών (ΙΔ.ΙΣ.ΜΕ) παρουσίασε το ημερολόγιο του Κωνσταντίνου Κιουρκτσόγλου «Στην Εξορία Ερζουρούμ – Άσκαλε 1943» σε μετάφραση από τα Τουρκικά και με ιστορική επιμέλεια, της Ειρήνης Σαρίογλου στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών - Λεωφ. Βασιλέως Κωνσταντίνου 48 (Αμφιθέατρο Λεωνίδα Ζέρβα) στην Αθήνα. Προβλήθηκε επίσης, το ομώνυμο ντοκιμαντέρ της Κ. Λεγάκη (μουσική Ε. Καραΐνδρου).

Δυο λόγια για το ημερολόγιο

Ο Κωνσταντίνος Κιουρκτσόγλου κρατώντας ημερολόγιο, τόλμησε και κατέγραψε τη μαρτυρική ζωή των υπόχρεων του Φόρου Περιουσίας. Με τρόπο απλό και χωρίς να χαρίζεται σε πρόσωπα και καταστάσεις κατόρθωσε να κρατήσει σημειώσεις, καταγράφοντας καθημερινά τον αγώνα επιβίωσής τους στο Άσκαλε. Και ίσως να’ ναι αυτό το ημερολόγιο, που κράτησε στη ζωή τον Κωνσταντίνο Κιουρκτσόγλου. Γιατί όπως γράφει ο Γ.Μαγκάκης «Γράφοντας δεν είμαι φυλακή. Περνώ χαλινάρι στη σκέψη μου, την κρατώ δίπλα μου σύντροφο και μαζί της ζω στον κόσμο των απλών νοημάτων». Σήμερα, βάσει και χάρη του ημερολογίου αυτού, έρχεται στο φως της δημοσιότητας το τραγικό ιστορικό των ταγμάτων εργασίας στο Άσκαλε της Τουρκίας.

Ο Κωνσταντίνος Κιουρκτσόγλου καταγράφει στα τουρκικά με καππαδόκικο ιδίωμα, χρησιμοποιώντας εκφράσεις της οθωμανικής αλλά και της ελληνικής, τις απάνθρωπες συνθήκες που τους είχαν επιβληθεί.

Δεν υπάρχει αμφιβολία πως η χρησιμοποίηση του προαναφερομένου ιδιώματος, καθώς και η προσπάθεια της αποκρυπτογράφησης του γραφικού του χαρακτήρα, αλλά και η παντελής σχεδόν απουσία των σημείων στίξης δυσχέραιναν τη μετάφραση-απόδοση.

Μεταφράζοντας το ημερολόγιο – μετέχοντας νοερά στη ζωή του, στον παγωμένο Γολγοθά του Άσκαλε-, θαύμασα το σθένος και το ήθος του, τον αγώνα του, ενάντια στην πείνα, το κρύο, τη σκληρή δουλειά. Τον αγώνα να κρατήσει «την αξιοπρέπεια του ανθρώπου». Και μπορώ τώρα να το ομολογήσω, πως αγάπησα τον Κωσταντίνο Κιουρκτσόγλου.

Μέσα σε μία κατάμεστη αίθουσα η δημοσιογράφος Μαρία Κοζάκου παρουσίασε τους ομιλητές. Πρώτη μίλησε η ιστορικός Μαρία Δρακωνάκη γενική γραμματέας του ΙΔ.ΙΣ.ΜΕ (Ιδρυμα Ιστορικών Μελετών), ακολούθησε ο καθηγητής της Παντείου Άγγελος Συρίγος και τέλος η Ειρήνη Σαρίογλου ιδρυτικό μέλος του ΙΔ.ΙΣ.ΜΕ η οποία και επιμελήθηκε την έκδοση του ημερολογίου, του οποίου το πρωτότυπο ήταν γραμμένο στα Τούρκικα με Καραμανλήδικους ιδιωματισμούς. (Στη φωτογραφία η Ειρήνη Σαρίογλου).

H δραματική διήγηση του Κωνσταντίνου Κιουρκτσόγλου για τη ζωή στα εργατικά τάγματα μέσα στα χιονισμένα βουνά του Άσκαλε, τις κακουχίες την πείνα και τους θανάτους των πιο αδύναμων.

Η αίθουσα ήταν κατάμεστη από κόσμο.

Παρευρέθηκαν πάνω από 600 άτομα.

Μια ιστορική αλήθεια που μέχρι σήμερα ήταν άγνωστη στον κόσμο ακόμα και στους ιστορικούς, γιατί όπως είπε και η Ειρήνη Σαρίογλου, αν ρωτούσες έναν ιστορικό για την ύπαρξη ταγμάτων εργασίας (Amele taburu) μετά το 1922 θα σου απαντούσε αρνητικά.

Η Ειρήνη Σαρίογλου μαζί με τη μητέρα της Καίτη.

Ο κάτοχος του ημερολογίου Νικόλαος Κιουρκτσόγλου.

Ο καθηγητής Άγγελος Συρίγος με τη σύζυγο του, εξαιρετική η εισήγηση του.

Ο παλαίμαχος δημοσιογράφος Ανδρέας Λαμπίκης με τη σύζυγο του Ιωάννα, επίσης δημοσιογράφο και καταπληκτική σκηνοθέτης, Καλλιόπη Λεγάκη.

Το βιβλίο εκδόθηκε με την χορηγία της Βουλής των Ελλήνων.

Πρώην φοιτήτριες της Ειρήνης Σαρίογλου από το τμήμα τουρκικών σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών και σήμερα συνεργάτιδες της.

Οι παρευρεθέντες στην παρουσίαση, έδειξαν μεγάλο ενδιαφέρο για το βιβλίο.