Η Κοιμωμένη του Χαλεπά

 

Μόλις στα 24 του είχε ήδη φτιάξει το αριστούργημα του, τότε εμφανίστηκαν και τα πρώτα σημάδια της ψυχικής του ασθένειας, πιθανώς κάποια ερωτική απογοήτευση σε συνδυασμό με κληρονομική προδιάθεση.

Η αυταρχική μάνα του θεώρησε ότι αυτή που τον τρελαίνει είναι η γλυπτική, ενώ συνέβαινε ακριβώς το ανάποδο. Μόνο η γλυπτική θα μπορούσε να τον γλιτώσει, όπως φάνηκε αργότερα.

Του απαγόρευσε αυστηρά να ασκεί την τέχνη του. Τον πήγανε στο εξωτερικό, αλλά δε είδαν βελτίωση. Δέκα χρόνια βολόδερνε στην Τήνο, αποπειράθηκε να αυτοκτονήσει κι έπειτα τον κλείσαν για 16 χρόνια στο ψυχιατρείο της Κέρκυρας.

Εκεί, χωρίς φάρμακα, μέσα στη βρόμα, δεμένος με αλυσίδες, αποτρελάθηκε. Η προσωπικότητα του αποδομήθηκε εντελώς. Όταν πέθανε ο πατέρας του, η μάνα του τον ξαναπήρε στην Τήνο, ενώ ήταν πια 51 ετών. Η γριά συνέχισε να του απαγορεύει κάθε επαφή με το μάρμαρο και τη γλυπτική.

Είχε πετάξει ανάκατα τα έργα του στο υπόγειο που το έχει κλειδωμένο. Μερικές φορές τον έπιανε να φτιάχνει κάποια προπλάσματα κρυφά και του τα έσπαγε. Ο μπάρμπα-Γιάννης, έτσι τον φώναζαν, στα 51 του χρόνια είχε γίνει ο τρελός του χωριού.

Έγινε νεροκουβαλητής, οι χωριανοί του έδιναν τις κατσίκες τους να τις βοσκήσει, τα παιδιά τον κοροΐδευαν κι αυτός τριγύριζε κουρελής, μαζεύοντας από χάμω τις γόπες για να τις καπνίσει. Τα βράδια γύριζε στο σπίτι του και καθόταν αμίλητος σε μια γωνιά, για να μην τον μαλώσει η γριά μάνα του.

Η Αθήνα τον έχει ξεχάσει, το έργο του έχει τελειώσει πρόωρα. Και γίνεται το θαύμα! Το 1916, η μάνα του πεθαίνει. Και τότε ο 65χρονος Γιαννούλης κάνει το απίστευτο. Δε χύνει σταγόνα δάκρυ, δεν ακολουθεί την κηδεία της, αλλά ανοίγει το υπόγειο και αρχίζει αμέσως να δουλεύει.

Οι χωριανοί το θεώρησαν ως την αναμενόμενη αντίδραση ενός τρελού, αλλά δεν ήταν έτσι. Η καταπιεσμένη τέχνη του εκρήγνυται. Μέσα σε λίγους μήνες είχε θεραπευτεί εντελώς. Η σμίλη του άρχισε να βγάζει και πάλι αριστουργήματα, και μάλιστα με μια εντελώς νέα τεχνοτροπία.

Το φαινόμενο μοναδικό. 40 χρόνια δε δούλεψε την τέχνη του, δεν ενημερώθηκε για τις εξελίξεις και ξαφνικά αναδύθηκε ένας ολοκαίνουριος καλλιτέχνης, σαν να φοιτούσε σε ένα δικό του εσωτερικό σχολείο.

Από τα 65 του χρόνια, ως τα 84 που πέθανε, έφτιαξε μια ολόκληρη σειρά από αριστουργήματα. Αυτή ήταν η ιστορία του μπάρμπα Γιάννη, του Γιαννούλη, του τρελού του χωριού.

Του Γιαννούλη Χαλεπά.

(Το πρώτο του έργο, που έφτιαξε στην ηλικία των 24, βρίσκεται στο Α' Νεκροταφείο και είναι η γνωστή σε όλους "Κοιμωμένη ")
Η Κοιμωμένη του Χαλεπά είναι γλυπτό του γνωστού Έλληνα γλύπτη, Γιαννούλη Χαλεπά, στη μορφή της Σοφίας Αφεντάκη. Φιλοτεχνήθηκε τη δεκαετία 1880 και τοποθετήθηκε στο Α' Νεκροταφείο Αθηνών. Το γλυπτό παρουσιάζει την Σοφία Αφεντάκη ξαπλωμένη, να έχει το κεφάλι προς τα δεξιά, πάνω σε ένα μαξιλάρι και με το αριστερό της χέρι, κρατάει έναν σταυρό πάνω στο στήθος. Θεωρείται ένα από τα αριστουργήματα τέχνης ανάμεσα στα γλυπτά του Α' Νεκροταφείου Αθηνών καθώς και ένα από τα πιο καθοριστικά έργα για τη φήμη του Χαλεπά.