Sunday, April 16, 2023

Γυμνάσιο Αιγιαλούσας, ίδρυση και δράση

Του Δρ Ανδρέα Σοφόκλη
Το Γυμνάσιο Αιγιαλούσας αρχικά αποτελείτο από δύο αίθουσες διδασκαλίας, όπου διδάσκονταν κυρίως τα αγγλικά, αφού ακόμα και τότε υπήρχαν χίλιοι πεντακόσιοι μετανάστες στην Αγγλία. Όπως πολλές άλλες Κοινότητες της Κύπρου και η Αιγιαλούσα την τότε εποχή (1920-1960 περίπου) αποτελούσε προθάλαμο μετανάστευσης κυρίως προς την Αγγλία για μια καλύτερη ζωή.

Οι άνθρωποι της Αιγιαλούσας ήταν φιλήσυχοι, ήρεμοι, εργατικοί, άνθρωποι της γης, του κάμπου, του δάσους, της θάλασσας. Οι κάτοικοί της ήταν ένα από τα ατόφια κομμάτια του ελληνισμού.

Ύβριζες τον Γιαλουσίτη αν τον αποκαλούσες κλέφτη. Τα σπίτια ήταν συνεχώς ανοικτά, τίποτα δε χανόταν. Οι Γιαλουσίτες και οι Γιαλουσίτισσες είχαν αναπτυγμένη τη σύμπνοια, τη συνεργασία, σε πρακτικό επίπεδο με την χειρωνακτική αλληλοβοήθεια, με την ανταλλαγή γεωργοκτηνοτροφικών προϊόντων.

Ο Παύλος Ξιούτας υπήρξε ο αναμορφωτής της Κωμόπολής μας. Αυτός λόγω της ισχυρής του φιλίας με τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο Γ΄ τον κάλεσε στην Αιγιαλούσα, με ένα μόνο στόχο, το έναυσμα για την ίδρυση και για τη λειτουργία σύγχρονου Περιφερειακού Εξατάξιου Γυμνασίου, το οποίο με την ίδρυσή του έλαβε την ονομασία: Γυμνάσιο Αιγιαλούσης.

Ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος Γ΄ ανταποκρίθηκε άμεσα στο κάλεσμα του σεβαστού του δασκάλου Παύλου Ξιούτα. Κατά τη διάρκεια της ημερήσιας επίσκεψής του πραγματοποιήθηκε έρανος όπου συγκεντρώθηκαν πεντακόσιες λίρες, ο έρανος σε είδη συγκέντρωσε διακόσιες λύρες, επίσης συγκεντρώθηκαν πεντακόσιες λίτρες λάδι που αντιστοιχούσαν σε διακόσιες λύρες.

Τρελό και εξωπραγματικό έργο, με τόσο ισχνά οικονομικά μέσα, που όμως έγινε πραγματικότητα, το διώροφο Γυμνάσιο Αιγιαλούσης, με πλήρεις αίθουσες διδασκαλίας, πλήρως εξοπλισμένο, με γήπεδα, αφού οι Γιαλουσίτες και ευρύτερα οι Καρπασίτες διακρίνονταν και στον αθλητισμό, όπως ποδόσφαιρο, πετόσφαιρα, ατομικά αθλήματα.

Το ωραιότερο επαρχιακό σχολείο του Ελληνισμού, σύμφωνα με μαρτυρία Έλληνα επιθεωρητή που το επισκέφθηκε, έγινε πραγματικότητα. Μέχρι σήμερα δεσπόζει στο φαντασμαγορικό ύψωμα και ως κτίσμα και ως πνευματικός φάρος, ακόμα και για τους κατακτητές.

Το Γυμνάσιο κτίστηκε από τους Έλληνες Κύπριους της Αιγιαλούσης και των γύρω Κοινοτήτων αλλά συνέβαλαν και Τούρκοι Κύπριοι της περιοχής. Δηλώνοντας τη συνεργασία, την αλληλεγγύη, τη σύμπνοια. Στοιχεία τα οποία πηγάζουν από την Κοινή Καταγωγή, από την πηγαία αγάπη.

Το Γυμνάσιο της Αιγιαλούσης διαδραμάτισε ραγδαία και καταπληκτική επίδραση. Ως Περιφερειακό Εξατάξιο Γυμνάσιο, φοιτούσαν σ` αυτό μαθητές και μαθήτριες από τις Κοινότητες: Αιγιαλούσα, Αγία Τριάδα Αιγιαλούσης, Μελάναγρα, Άγιο Ανδρόνικο, Λεονάρισσο, Λιθράγκωμη, Βασίλι, Βαθύλακα, Κώμα του Γιαλού. Η έφεση για μόρφωση, η θέληση για άνοδο του μορφωτικού επιπέδου καταδεικνύεται από το γεγονός της φοίτησης και μαθητών και μαθητριών, γεγονός που αντιστοίχως αναλογικώς σε τόσο μεγάλους αριθμούς πιθανώς να μην υπήρχε την εποχή εκείνη σε άλλη περιοχή, αγροτική ή/και αστική στην Κύπρο και στην Ελλάδα. 

Μέχρι το 1974 φοιτούσαν περίπου κάθε χρόνο τετρακόσιοι τριάντα μαθητές, μαθήτριες. Χαρακτηριστικό της αγάπης των Γιαλουσιτών και των Γιαλουσίτισσων για την ποδοσφαιρική τους ομάδα και για την εντιμότητα, είναι ότι τη συνόδευαν σε εκτός έδρας αγώνες. Μάλιστα σε ποδοσφαιρικό αγώνα, σύμφωνα με σύγχρονες μαρτυρίες από μνήμες, στην Κοινότητα του Αυγόρου, ο διαιτητής σε μία φάση αδίκησε κατάφορα την Ομάδα της Αιγιαλούσης, οπότε ανέλαβαν δράση οι γυναίκες της Ομάδας μας που συνόδευσαν τους ποδοσφαιριστές, με αποτέλεσμα την διά της βίας διόρθωση του λάθους.

Με την ίδρυση και με τη λειτουργία του Γυμνασίου, δεν έφευγαν πλέον οι Γιαλουσίτες, από την Επτάλοφή τους Κωμόπολη (περικλείεται από επτά λόφους, όπως και η του Μεγάλου Κωνσταντίνου Πόλη), ούτε προς την Αμμόχωστο, ούτε στο εξωτερικό.

Γιατροί, δάσκαλοι, Καπνοπαραγωγοί, σταθμοί βενζίνης, καταστήματα, κρεοπωλεία, κουρεία, καφενεία, λέσχη, ξενοδοχείο, δύο Δημοτικά Σχολεία, εστιατόρια, ταβέρνες, σινεμά, αστυνομικός σταθμός, δανειστική βιβλιοθήκη, μελισσοκομεία, κτηνοτροφικές μονάδες, Συνεργατικός Οργανισμός Καπνοπαραγωγών (Σ.Ο.Κ.) (Το γνωστό εργοστάσιο), ψαροκάϊκα, γεωργία, φαρμακείο, Νοσοκομείο, όλα αυτά και άλλα λειτουργούσαν πλέον σε σύγχρονες βάσεις.

Ο ίδιος ο Γυμνασιάρχης, ο Παύλος Ξιούτας, ως άλλος Μεγαλέξανδρος στον πνευματικώς ηγετικό στίβο, πρωτοστατούσε, κουβαλώντας πέτρες και ό, τι άλλο χρειαζόταν για την οικοδόμηση του Γυμνασίου, με αυτό τον τρόπο, με αυτή την ηθικοπνευματική αξιοπρέπεια, ως ο μπροστάρης, πέτυχε το ακατόρθωτο, το Γυμνάσιο Αιγιαλούσης ολοκληρώθηκε σε σχεδόν επτά μήνες, με την εργασιακή προσφορά, με τις εισφορές σε οικοδομικά υλικά όλων των οικογενειών. Χωρίς οικονομικά έξοδα!

Αυτή η περιοχή που έπρεπε να ήταν ανεπιθύμητη, λόγω της τότε απόστασης, από την Αμμόχωστο, από την Πρωτεύουσα Λευκωσία, γενικότερα από την υπόλοιπη Κύπρο, μεταβλήθηκε, λόγω του Γυμνασίου Αιγιαλούσης, πόλος έλξης μορφωμένων ανθρώπων και των οικογενειών τους, όχι μόνο για επαγγελματικούς, επιχειρηματικούς σκοπούς μικρού ή μεγάλου χρονικού διαστήματος αλλά για μόνιμη παραμονή και για μόνιμη εγκατάσταση. Αυτές οι οικογένειες ένιωθαν την Αιγιαλούσα ως τη δική τους Πατρίδα, αυτήν που αναμόρφωνε καθημερινώς την ποιότητα της ζωής τους.

Η αγνότητα, η φιλοξενία, η διασκέδαση, οι πνευματικές δράσεις ήταν συνεχείς και αλληλοδιαδοχούμενες. Τα Πανηγύρια προς τιμή του Αρχαγγέλου Μιχαήλ και της Αγίας Μαρίνας, άφηναν γλυκές πνευματικές και κοινωνικές αναμνήσεις, αφού συγκεντρώνονταν πλήθος ανθρώπων από όλη σχεδόν την Κύπρο προς τιμή τους, ενισχύοντας ταυτόχρονα την οικονομία της Κοινότητας. Οι Εθνικές Επέτειοι, τα Χριστούγεννα, η Λαμπρά τύγχαναν τιμής με όλη τη Χριστιανική τελετουργία και με παραδοσιακή μεγαλοπρέπεια.

Τα παιδιά των δύο Δημοτικών Σχολείων και του Εξατάξιου Γυμνασίου, άψογα ντυμένα, με τις παραδοσιακές ,μαθητικές ενδυμασίες, με τους δασκάλους, με τους καθηγητές τους πρωτοστάτες και παρελαύναν και παρευρίσκονταν σε όλες τις Εθνικοθρησκευτικές Τελετουργίες, σε αντίθεση με το σήμερα.

Η φιλοξενία και η εντιμότητα, με το πέρασμα των χρόνων, όχι μόνο δεν έφθιναν αλλά ενισχύονταν. Οι Γιαλουσίτες τσακώνονταν για το ποιος θα κερνούσε στα καφενεία, στη λέσχη τους άγνωστους ξένους και ποιος θα τους φιλοξενούσε στο σπίτι του για φαγητό. Ο Ξένιος Δίας τους ενέπνεε, αφού από τα βάθη των αιώνων ήταν εκεί όχι μόνο ως Αχαιοί (Αχαιών Ακτή) αλλά και ως Ίωνες, αφού ελάχιστη είναι η απόσταση από τα παράλια της Μικράς Ασίας-το χάραμα ακούγονταν οι πετεινοί από τα παράλια της Μικράς Ασίας στα παράλια της Αιγιαλούσας και για όσους δεν γνωρίζουν το γιατί το χάραμα, διότι αυτό το χρονικό σημείο του εικοσιτετραώρου επικρατούσε η απόλυτη γαλήνη, σε αντίθεση με τη βαρ-βαρ του σήμερα, όπως δήλωναν οι Αρχαίοι Έλληνες πρόγονοί μας. 

Ας μη ξεχνάμε και τα έξι χιλιάδες χρόνια π.Χ. ως Ετεοκύπριοι, όπως ονομάζονται στην ιστορία, φυσικά ως Έλληνες και σε αυτά τα έξι χιλιάδες χρόνια, αφού πλέον είναι γνωστό και μόνο πνευματικώς τυφλοί δεν το δέχονται ότι οι Έλληνες από τα βάθη των Αιώνων είχαν την Μεσόγειο ως δική τους «Λίμνη». Από αυτό το Γυμνάσιο και από αυτά τα δημοτικά αποφοίτησαν εξέχουσες προσωπικότητες στον Επιστημονικό, στον Πνευματικό, στον Κοινωνικό Τομέα που λάμπρυναν και λαμπρύνουν την Κύπρο τόσο με τις δράσεις τους στην Κύπρο όσο και σε πολλές χώρες.

Ευγνωμονούμε όλους όσους εργάστηκαν για την ίδρυση, για τη λειτουργία και των δύο δημοτικών σχολείων και του Γυμνασίου Αιγιαλούσης, απλούς καθημερινούς ανθρώπους, που όμως μεγαλούργησαν, τους οποίους η Ιστορία αλλά και ο Χριστιανισμός Κατέγραψαν με ανεξίτηλο μελάνι.

Αν θες ως ηγέτης, ως άνθρωπος να γράφεται αιωνίως το όνομά σου εφαρμόζεις τη συνταγή του Παύλου Ξιούτα και των συνεργατών του, κτίζεις, ιδρύεις, λειτουργείς σχολεία ακόμα και με ένα παιδί, αντίθετα αν θες να σβηστεί το όνομά σου από κάθε σελίδα ηθικοπνευματικής αρχής κλείνεις σχολεία.

Στον Πρωτοστάτη και Πρωτεργάτη της ιδρύσεως του Γυμνασίου της Αιγιαλούσας Παύλο Ξιούτα, όπως και σε όλους τους δασκάλους και σε όλους τους καθηγητές που δίδαξαν ταιριάζει ως σεβασμός και ως μνήμη αιώνια το του Μεγάλου Αλεξάνδρου: «Στον Πατέρα μου οφείλω το ζην, στον δε διδάσκαλό μου (Αριστοτέλη) το ευ ζην».

Αυτός ο Μπροστάρης, ο Παύλος Ξιούτας, αυτοί οι διδάσκαλοι και καθηγητές, όντως υπήρξαν φωτεινοί συνεχιστές του Αριστοτέλη, των Τριών Ιεραρχών, του Κοσμά του Αιτωλού (του Πατροκοσμά).

Αυτοί ίδρυσαν, οργάνωσαν, λειτούργησαν, και μεγαλούργησαν την Πνευματική Ανάσταση στην Κωμόπολη της Αιγιαλούσης και στις γύρω κοινότητες τις δικές τους «Βασιλειάδες».

Τους ευγνωμονούμε για την Πνευματική αυτή συνεισφορά που ισοδυναμεί με την Ανάσταση του νου και της ψυχής του ανθρώπου.

Τους ευγνωμονούμε!

Δρ. Ανδρέας Σοφόκλης
Ερευνητής, Μελετητής 

No comments: