Εσείς έχετε στρατηγική;

Του Δρ Κώστα Κονή

Ένα τεράστιο θέμα θα μας απασχολήσει στο σύντομο αυτό άρθρο. Θέμα που γίνεται ακόμα πιο κρίσιμο όταν περνάμε δύσκολους καιρούς. Εκείνο της ανάγκης ύπαρξης στρατηγικής στις επιχειρήσεις μας. Μικρομεσαίες και μη. Είναι πραγματικά εκπληκτικό, πόσο μικρό ποσοστό επιχειρήσεων, και αυτό δεν ισχύει μόνο στην χώρα μας, έχουν συγκεκριμένη, κατανοητή και υλοποιήσιμη στρατηγική.

Χωρίς όμως στρατηγική πώς είναι δυνατό να γνωρίζουμε προς τα που βαδίζουμε; Πώς μπορούμε να ξέρουμε αν είμαστε στη σωστή πορεία; Πόσο απέχουμε από τους στόχους μας;

Ακόμα, πώς μπορούμε να ξέρουμε, ποιές διορθωτικές κινήσεις και πότε θα πρέπει να κάνουμε για να οδηγήσουμε την επιχείρησης μας με επιτυχία στον προορισμό της;

Υπάρχει βέβαια η λανθασμένη αντίληψη ότι η στρατηγική αφορά μόνο μεγάλους οργανισμούς με πολυάριθμο προσωπικό και κεφάλαια και διεθνή ίσως δραστηριοποίηση και εμβέλεια. Αυτό είναι λάθος. Μεγάλο λάθος. Η στρατηγική είναι απαραίτητη για όλες ανεξάρτητα τις επιχειρήσεις. Ανεξάρτητα από το μέγεθος και τον κύκλο εργασίας. Μήπως οι μικροί έχουν την πολυτέλεια και τον μαγικό τρόπο να οδηγούνται εκεί που θέλουν χωρίς να γνωρίζουν πού πάνε;

Το ευχάριστο είναι ότι υπάρχουν σήμερα τα μέσα και τα «εργαλεία» με τα οποία μπορεί μια επιχείρηση να δημιουργήσει τη στρατηγική της, εφ’ όσον υπάρχουν τα αναγκαία στοιχεία, σε λιγότερο από μία μέρα! Αναφέρομαι βέβαια σε ένα στρατηγικό πλάνο (strategic plan).Ένα σύντομο δηλαδή και ολιγοσέλιδο αλλά περιεκτικό κείμενο που θα καθορίζει τις βασικές «γραμμές πλεύσης» της επιχείρησης. Ίσως το πιο σημαντικό κείμενο που αφορά την επιχείρηση μας.

Πολλοί επιχειρηματίες μας όταν ρωτώ «έχετε στρατηγική καταγεγραμμένη σε κάποιο επίσημο κείμενο;» μου απαντούν «βεβαίως», και με παραπέμπουν σε κάποιο πολυσέλιδο κείμενο που βρίσκεται κάπου σκονισμένο σε κάποια μεριά της βιβλιοθήκης τους με τον τίτλο «Επιχειρηματικό Σχέδιο», ή πιο γνωστό ως Business Plan! Δεν αναφέρομαι βέβαια σε αυτό. Και αυτό είναι βέβαια χρήσιμο αλλά σε άλλο επίπεδο λεπτομέρειας και για άλλο σκοπό.

Γιατί λοιπόν να περπατούμε στα τυφλά; Αν δεν γνωρίζουμε που πάμε είναι φυσικό να θεωρούμε ότι όλοι οι δρόμοι οδηγούν στον προορισμό μας. Οι περισσότεροι όμως από τους δρόμους αυτούς θα μας οδηγήσουν στον καταστροφή. Χρειαζόμαστε στρατηγική λοιπόν. Απαραίτητο στοιχείο επιτυχίας. Όπως ακριβώς η πυξίδα και το νερό στον οδοιπόρο.
Ας δούμε όμως τι είναι στρατηγική.

Με απλά λόγια, στρατηγική είναι ο τρόπος με τον οποίο εμείς επιλέγουμε να υλοποιήσουμε ένα όραμα μας. Στην προσπάθεια μας αυτή χρησιμοποιούμε «εργαλεία», μεθόδους και τακτικές που θα επιφέρουν τα επιθυμητά αποτελέσματα.

Ο τελικός στόχος δηλαδή μιας στρατηγικής είναι να δημιουργήσει και υλοποιήσει ένα τέτοιο πρόγραμμα δράσης το οποίο θα έχει τις μεγαλύτερες πιθανότητες επίτευξης του επιθυμητού στόχου.

Λέμε «τις μεγαλύτερες πιθανότητες» γιατί στον κόσμο των επιχειρήσεων, όπως και στην ζωή δεν υπάρχει ποτέ καμία εγγύηση για την τελική έκβαση των πραγμάτων.
Παραστατικά, θα μπορούσαμε να πούμε ότι μια πετυχημένη στρατηγική θα πρέπει να περιλαμβάνει τα βασικά στοιχεία της κίνησης.

Θα πρέπει δηλαδή να υπάρχει ένας συμφωνημένος προορισμός, κάποιο ή κάποια μέσα για να κινηθούμε προς τον προορισμό αυτό και οι γνώσεις , οι ικανότητες και οι πόροι για να πορευθούμε προς τον προορισμό.

Ο στρατηγικός βέβαια προγραμματισμός δεν είναι κάτι το καινούργιο. Υπάρχει εδώ και αιώνες. Από στρατιωτική τουλάχιστον άποψη, τον βρίσκουμε από τους βιβλικούς χρόνους. Στον επιχειρηματικό τομέα η ηλικία του είναι μόνο μερικές εκατοντάδες χρόνια.

Αν όμως η χρησιμότητα της στρατηγικής ήταν μεγάλη, εκατοντάδες χρόνια πριν, σήμερα είναι πολύ πιο μεγάλη. Και αυτό γιατί τα τελευταία 10-15 χρόνια τα πράγματα έχουν αλλάξει πολύ δραματικά. Μιλάμε βέβαια για την επανάσταση του διαδικτύου και τη λεγόμενη «νέα» ή «ψηφιακή» κοινωνία. Στην προ διαδικτύου περίοδο οι επιχειρήσεις είχαν την «άνεση» να κινούνται με πολύ πιο αργούς ρυθμούς και να συνδέονται και συνεργάζονται με πελάτες και προμηθευτές με άλλες ταχύτητες.

Στη σημερινή όμως εποχή του διεθνούς ανταγωνισμού, της ταχύτητας και της εξαφάνισης των αποστάσεων, οι επιχειρήσεις πρέπει να προγραμματίζουν και να έχουν στρατηγικές αποδοτικές και ευέλικτες αν θέλουν να μη χάσουν το τρένο.
Ας αρχίσουμε λοιπόν με την απόφαση να αποκτήσουμε εδώ και τώρα ένα στρατηγικό πλάνο. Ας αρχίσουμε με προβληματισμό στις πιο κάτω πολύ βασικές ερωτήσεις.

Πού θέλουμε να πάμε; Πόσο εφικτό είναι; Ποιά είναι η αγορά μας; Ποιός είναι ο ανταγωνισμός μας;Πώς θα επιτύχουμε το στόχο μας; Πότε και πώς θα κάνουμε αλλαγές αν τα πράγματα δεν εξελιχθούν όπως τα σχεδιάσαμε;

Θα πρέπει να αντιληφθούμε και να χωνέψουμε το συντομότερο ότι δεν αρκεί να γεμίζουμε το όχημα μας με βενζίνη, ούτε ακόμη να το συντηρούμε καλά. Πρέπει να γνωρίζουμε πρώτα από όλα «πού πάμε».

Στρατηγική λοιπόν. Για κάθε επιχείρηση. Μικρή η μεγάλη. Σύγχρονη όμως στρατηγική και ευέλικτη. Προσαρμοσμένη στους σύγχρονους καιρούς. Είναι απαραίτητη προϋπόθεση επιβίωσης και επιτυχίας.

Δρ Κώστας Κονής
* Γενικός Διευθυντής Innovage Consulting Επισκέπτης Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας Konis@InnovageConsulting tel. +357 99 697 484