Saturday, March 25, 2023

Εκκλησιαστικά κείμενα και Ορθόδοξη ψαλμωδία.

Του Δρ Ανδρέα Σοφόκλη
Η γλώσσα των Εκκλησιαστικών κειμένων είναι συγκροτημένη και δομημένη με χαρακτηριστικά όπως ακρίβεια, σαφήνεια, ευκρίνεια, καθαρότητα. Τα νοήματα είναι κατανοητά, αρκεί να αποκτήσει ο άνθρωπος την ωραία συνήθεια να πηγαίνει στην Εκκλησία. Οι απλοί άνθρωποι των πόλεων, των μικρών και των μεγάλων κοινοτήτων, οι οποίοι, χωρίς να έχουν αποφοιτήσει από Λύκεια, πολλοί ούτε από Γυμνάσια, κατανοούν πλήρως και τα εκκλησιαστικά κείμενα και τις ψαλμωδίες.

Γιατί, όμως, εκτός από το θέμα της πίστεως, πρέπει να πηγαίνουμε στις εκκλησίες και να αποκτούμε αυτή τη θετική για εμάς κουλτούρα; Τι δύναται να μας προσφέρει αυτή η συνήθεια; Μήπως όσοι πηγαίνουν στις Εκκλησίες απλά χάνουν τον καιρό τους; Δεν έχουν να κάνουν κάτι άλλο;

Η Εκκλησία, οι ύμνοι, οι ψαλμωδίες, μας μορφώνουν, με την πραγματική έννοια και σημασία του όρου αυτού, και σε ελάχιστο χρόνο που αφιερώνουμε για εμάς. Μας μορφώνουν γλωσσικά, λεκτικά, αποκτούμε πλούσιο λεξιλόγιο, μέσα από την ικανότητα της επικέντρωσης, της προσοχής, της σιωπής. Μαθαίνουμε στην πειθαρχία της ησυχίας, ώστε να κατανοούμε ορθά όλα όσα λέγονται. Αποκτούμε τη δεξιότητα της υπομονής, μέσα από τη γαλήνη που αποκτά σταδιακά η καρδιά και η ψυχή.

Τα ιερά μας κείμενα, όπως ακριβώς και η δημοτική ποίηση, τα ακριτικά τραγούδια, μας προσφέρουν την ιστορική μας γνώση, τη γλωσσική μας πορεία, μας εντάσσουν στον ιστορικό χρόνο της πρωτοδημιουργίας τους και μας βοηθούν να κατανοήσουμε πως όντως είμαστε η φυσική συνέχεια των προγόνων μας, αυτών που καθιέρωσαν την πίστη και τη γλώσσα αλλά και καθιερώθηκαν μέσα από την πίστη στη Θρησκεία και στην Πατρίδα. Μας εξασφαλίζουν την ασφαλή οδό που είναι οι αρχές, οι αξίες, ο πολιτισμός, η ιστορική μας παράδοση.

Η γλωσσομάθεια, δεν είναι πολυτέλεια, δεν ανήκει στη σφαίρα της επίδειξης γνώσεων, είναι ζήτημα εθνικής επιβίωσης, όπως και η μεταλαμπάδευση αρχών και αξιών. Φυσικά εντάσσεται, ως πλεονέκτημα και στην κοινωνική αναγνώριση και στην επαγγελματική αποκατάσταση και ανέλιξη. Η φτώχεια και η μετριότητα στον γραπτό και στον προφορικό λόγο είναι, θεωρώ, εμφανής, με την ταυτόχρονη ικανότητα και δεξιότητα στον λόγο, γεγονός που παρέχει ισχυρό πλεονέκτημα σε όσους αποκτούν αυτή τη δεξιότητα.

Τα εκκλησιαστικά κείμενα και η ψαλμωδία είναι μία σημαντική παράμετρος επιτυχίας των ανθρώπων στον συγκεκριμένο τομέα. Όταν ο άνθρωπος αδυνατεί να διαβάζει σωστά ανάγνωση, να κατανοεί, να ακούει με προσοχή σε χρονικά διαστήματα χωρίς να μιλά, πώς είναι δυνατό να δύναται να γράφει, να ετοιμάζει αναφορές και εκθέσεις στον επαγγελματικό του χώρο;

Ο εκκλησιασμός, με συνέχεια και με συνέπεια, δίνει ειδικά στα παιδιά και στους εφήβους και μια άλλη σημαντική παράμετρο στη ζωή τους, να συνηθίσουν να μιλούν και να συνεργάζονται με συνομηλίκους τους των ίδιων ενδιαφερόντων, ενός ήρεμου και γαλήνιου χαρακτήρα, με διαλόγους επιπέδου, μακριά από τα συνηθισμένα, από τα τετριμμένα, που μειώνουν τις νοητικές και αντιληπτικές ικανότητες και δεξιότητες. Αυτά τα παιδιά προστατεύονται, μέσα στο χώρο της Εκκλησίας, από τάσεις βίας-παραβατικότητας, εξαρτησιογόνων ουσιών, αποκτούν τη συνήθεια να επιλέγουν φίλους και συνεργάτες στη ζωή, με σοβαρά, με αντικειμενικά κριτήρια, με πολύ περιορισμένες πιθανότητες λαθών και συνεπειών που προέρχονται από τέτοιου είδους λάθη και παραλείψεις. Επιλέγουν με πνευματικά κριτήρια τους ανθρώπους με τους οποίους ταιριάζουν για να συμπορευτούν στη ζωή.

Εργάζονται για το ομαδικό όφελος, θέτουν τις αρχές πάνω από την ίδια τη ζωή τους ( Ήρωες της Εθνεγερσίας, Αγωνιστές του 1955-59, ήρωες του 1974 όπως Τάσος Μάρκου). Αυτά τα παιδιά τα ενδιαφέρει η εντιμότητα και η φιλοπατρία, έχουν συνείδηση της ενάρετης πορείας στη ζωή και πως μεγαλώνουν και γαλουχούν τα δικά τους τα παιδιά.

Η Εκκλησία, αυτή η τόσο ταλαιπωρημένη, συνεχίζει την ιερή της αποστολή, το αν εντασσόμαστε σε αυτή, είναι ζήτημα της δικής μας απόφασης και ελευθερίας, όμως αν εμείς έχουμε διαφορετική ή/και αντίθετη άποψη έχουμε κάθε δικαίωμα αλλά δεν έχουμε το δικαίωμα και τη δικαιοδοσία να στερούμε τα παιδιά μας από τα χαρίσματα που τους προσφέρει.


Δρ. Ανδρέας Σοφόκλη
ΕΜΕ Φιλολογικών Μαθημάτων, ΥΠΑΝ  

No comments: