Η Κυπριακή Δημοκρατία σε κίνδυνο

Στον σοβαρό μελετητή του Κυπριακού δεν πρέπει να προκάλεσαν έκπληξη τα όσα ανάφερε ο Αχμέτ Νταβούτογλου κατά την επίσκεψή του στα κατεχόμενα στις 1.12.2015. Και ο πιο αφελής θα πρέπει να έχει πειστεί ότι πρωταρχική επιδίωξη της Τουρκίας σε μια λύση είναι να «προστατεύσει» τα συμφέροντά της στην Ανατολική Μεσόγειο. Σε τούτο απέβλεπαν και οι προκλητικές της ενέργειες στην κυπριακή ΑΟΖ με τις οποίες αποσκοπούσε να διακηρύξει ότι διεκδικεί και αυτή μερίδιο στην «ενεργειακή πίτα». Εμπόδιο στους επεκτατικούς σχεδιασμούς της είναι η Κυπριακή Δημοκρατία, κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ούτε πρέπει να ξενίζει η δήλωση για τη δημιουργία «μιας νέας Κυπριακής Δημοκρατίας που να βασίζεται στη διζωνικότητα, στο δίκαιο και την πολιτική ισότητα, στη βάση δύο ιδρυτικών πολιτειών». Νταβούτογλου και Ακιντζί έχουν, χωρίς περιστροφές, ξεκαθαρίσει πως η Κυπριακή Δημοκρατία και η «ΤΔΒΚ» θα μετεξελιχθούν ως ιδρυτικές οντότητες σε ελληνοκυπριακό και τουρκοκυπριακό κρατίδιο και θα ιδρύσουν τη νέα Κυπριακή Δημοκρατία.

Η Τουρκία, που επιδιώκει την κατάργηση της Κυπριακής Δημοκρατίας από το 1964, την εξασφαλίζει με την «Κοινή Δήλωση» των Χριστόφια-Ταλάτ της 23ης Μαΐου 2008 και με την «Κοινή Διακήρυξη» της 11ης Φεβρουαρίου 2014 των Αναστασιάδη-Έρογλου, αν οι συνομιλίες καταλήξουν σε λύση βασιζόμενη στην παράγραφο 4 της «Κοινής Διακήρυξης» της 11ης Φεβρουαρίου 2014. Η παράγραφος αυτή προβλέπει ότι «το Ομοσπονδιακό Σύνταγμα θα ορίζει ότι η ενωμένη Κυπριακή Ομοσπονδία θα αποτελείται από δύο συνιστώσες πολιτείες ισότιμου καθεστώτος». Γι' αυτό, και ο σημερινός Πρωθυπουργός και τότε υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας δήλωνε ότι «έγινε αποδεκτό ένα κείμενο το οποίο λαμβάνει υπόψη τις βασικές αρχές που υιοθετεί η τουρκική πλευρά, για μια λύση βασισμένη στα δύο ιδρυτικά κράτη». Επανειλημμένα το τόνισα και θα το επαναλάβω: τις ασάφειες στις διεθνείς συμφωνίες δεν είναι οι διεθνολόγοι ή οι συνταγματολόγοι που τις ερμηνεύουν, αλλά οι ισχυροί.

Όπως έγραψα και σε προηγούμενα άρθρα μου, ο όρος «συνιστώντα κράτη» (constituent states) απαντάται το πρώτον στο σχέδιο Ανάν ΙΙΙ και συνεχίζει να χρησιμοποιείται και στα επόμενα, ενώ προηγουμένως γινόταν λόγος για «συστατικά κράτη» (component states). Η διαφορά είναι τεράστια. «Συνιστώντα κράτη» (constituent states) σημαίνει κράτη που θα καθιδρύσουν το νέο κράτος, ενώ «συστατικά κράτη» (component states) σημαίνει τα κράτη που θα αποτελέσουν τα μέρη του νέου κράτους. Για να αντιληφθεί κάποιος τη σημασία αυτής της αλλαγής θα πρέπει να ανατρέξει στο ιστορικό της. Εμπνευστής του όρου των «constituent states», που δεν απαντάται σε κανένα σύγγραμμα συνταγματικού δικαίου, ήταν ο τότε Sir David Hannay, ο σημερινός Lord Hannay of Chiswick. Στο πολύ ενδιαφέρον και χρήσιμο για τους μελετητές του Κυπριακού βιβλίο του «Cyprus, The Search for a Solution, 2005», στις σελίδες 151 και 152, ο David Hannay είναι αρκετά αποκαλυπτικός για το πώς υιοθετήθηκε ο πιο πάνω όρος και, το πιο σημαντικό, σε τι η υιοθέτηση του όρου αυτού απέβλεπε. Ήταν μια από τις «εποικοδομητικές ασάφειες» για τις οποίες επαίρεται. 

Αναφερόμενος στο άρθρο 1 του σχεδίου ΙΙΙ, ο David Hannay στη σελίδα 208 αναφέρει ότι αυτή η «σολομώντεια απόφαση» πρόσφερε στους Ελληνοκύπριους την «ομοσπονδιακή ετικέτα» (federal label) στην οποία πάντα επέμεναν και «στους Τουρκοκύπριους την ιδέα των συνιστώντων κρατών και ένα πολύ ελκυστικό όνομα για το κράτος τους. Θα μπορούσε να λεχθεί ότι η παρθενογένεση είχε επιτευχθεί» (… the Turkish Cypriots getting the concept of constituent states and a very attractive name for their own state. It could be said that parthenogenesis had been achieved). (Βλ. άρθρα μου στον «Φιλελεύθερο» ημερ. 5.1.2014 και 27.4.2014).

Οι συνομιλίες, αν καταλήξουν με βάση την «Κοινή Διακήρυξη» της 11ης Φεβρουαρίου 2014 των Αναστασιάδη-Έρογλου, δεν μπορούν να οδηγήσουν σε βιώσιμη λύση. Θα οδηγήσουν στην κατάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας και τη διαδοχή της από ένα συμφωνημένο θνησιγενές κρατικό μόρφωμα, με το ψευδεπίγραφο της «διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας», στο οποίο το βόρειο τμήμα θα τελεί υπό τον πλήρη έλεγχο της Τουρκίας και το νότιο υπό την επικυριαρχία της. 

Η Τουρκία σε καμιά περίπτωση δεν θα δεχθεί τη μετεξέλιξη της Κυπριακής Δημοκρατίας και ούτε συμφώνησε σε κάτι τέτοιο στην «Κοινή Διακήρυξη» της 11ης Φεβρουαρίου 2014. Αυτό το κρατικό έκτρωμα, που η Τουρκία επιδιώκει να προκύψει από τις συνομιλίες, θα διαλυθεί εις τα εξ ων συνετέθη, όταν η Τουρκία βρει την κατάλληλη ευκαιρία για ολοκλήρωση του τελικού της στόχου, όπως τούτο θα συνέβαινε και στην περίπτωση του σχεδίου Ανάν. Και τότε δεν θα υπάρχει η Κυπριακή Δημοκρατία για να αμυνθεί. Και τότε η Ελλάδα θα είναι ξανά μακριά!

Νίκος Χρ. Χαραλάμπους
Εφημερίδα "Ο Φιλελεύθερος" 6.12.2015
Νίκος Χρ. Χαραλάμπους Website