Εθισμός των νέων στο διαδίκτυο και οι επιπτώσεις του

 

(Στη φωτογραφία η κα. Παλιομυλίτου Νόνη και o κ. Κωνσταντίνος Σιώμος).

Το Δημοτικό Συμβούλιο Νεολαίας του Δήμου Λατσιών σε συνεργασία με τον Σύνδεσμο Εθελοντών Ψυχοκοινωνικής Στήριξης Παιδιών και Εφήβων διοργάνωσαν διάλεξη με θέμα: «Ο ΕΘΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΚΑΙ ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΟΥ» το Σάββατο, 15 Μαΐου 2010, 4:00 μμ στο χώρο του Δημαρχιακού Μεγάρου Λατσιών. 

Εισηγητές του θέματος ήταν η κα. Παλιομυλίτου Νόνη Παιδίατρος και o Κωνσταντίνος Σιώμος Παιδοψυχίατρος Δρ. Ιατρικής Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας. Καλωσόρισμα απεύθυνε εκ μέρους του Συμβουλίου Νεολαίας ο κ. Βασίλης Σαββίδης. Χαιρετισμούς απηύθηναν ο Δήμαρχος Λατσιών κ. Παναγιώτης Κυπριανού, η Πρόεδρος του Συνδέσμου Εθελοντών κα. Γεωργία Ανδρέου και ο Πρόεδρος του Συμβουλίου Νεολαίας Δήμου Λατσιών κ. Κώστας Γεωργίου. 

Μετά τις εισηγήσεις ακολούθησε συζήτηση. Την συζήτηση συντόνιζε η Παιδοψυχίατρος κα. Άννα Παραδεισιώτη.Στην εκδήλωση παρευρέθηκαν και μέλη της Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος της Αστυνομίας. Παραθέτουμε πιο κάτω μέρος της ομιλίας του κ. Σιώμου.

Ο Δήμαρχος Λατσιών κ. Παναγιώτης Κυπριανού

Στη μεγάλη εξάπλωση των νέων τεχνολογιών κυρίαρχη είναι η θέση που κατέχει το Διαδίκτυο. Το 25% του παγκόσμιου πληθυσμού είναι χρήστες του διαδικτύου. Οι θετικές επιδράσεις του είναι αναμφίβολες στην ανθρώπινη καθημερινότητα. Η τηλεϊατρική, η δυνατότητα των ατόμων με ειδικές ανάγκες για εκπαίδευση και επικοινωνία, η υπέρβαση των γεωπολιτικών περιορισμών στη διάδοση της γνώσης και η γένεση ενός χώρου έκφρασης και συμμετοχής των δυναμικών ομάδων του πληθυσμού είναι μερικά από τις θετικά επακόλουθα της τεχνολογικής επανάστασης.

 

Εντούτοις την τελευταία δεκαετία άρχισε η μελέτη σε διεθνές επίπεδο της παθολογικής χρήσης του διαδικτύου από τον άνθρωπο. Οι επιδράσεις στη σωματική υγεία της πολύωρης έκθεσης στην οθόνη και του καθιστικού τρόπου ζωής, ο εθισμός στο διαδίκτυο, η υπερβολική ενασχόληση παιδιών και εφήβων με τα διαδικτυακά παιχνίδια και τις ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης και η ανάδυση νέου τύπου αντικοινωνικών συμπεριφορών που εκφράζονται με την παρενόχληση, τον εκφοβισμό, το ηλεκτρονικό έγκλημα και τις αυτοκτονίες στο διαδίκτυο αποτελούν το νέο πεδίο έρευνας στη αρχή της ψηφιακής εποχής.

(Στη φωτογραφία ο κ. Βασίλης Σαββίδης).

Με δεδομένο ότι η χρήση του διαδικτύου σε διεθνές επίπεδο είναι περισσότερο διαδεδομένη μεταξύ των παιδιών και των εφήβων σε σχέση με τον ενήλικο πληθυσμό, αποτελώντας αναπόσπαστο μέρος της καθημερινότητας τους, όλα τα παραπάνω ζητήματα αρχίζουν να απασχολούν την οικογένεια, την κοινωνία και την επιστημονική κοινότητα.

(Στη φωτογραφία η κα. Γεωργία Ανδρέου).

Στην Ελλάδα, τελευταίες έρευνες όπως παρουσιάστηκαν στο 1ο Πανελλήνιο διεπιστημονικό συνέδριο, της Ελληνικής Εταιρείας μελέτης της διαταραχής εθισμού στο διαδίκτυο, που πραγματοποιήθηκε στη Λάρισα τον Νοέμβριο του 2009, αποκαλύπτουν το ποσοστό εθισμού των εφήβων στο 8.2% στη Θεσσαλία, 11.3% στην Κω και 15% στην Χίο μεταξύ των χρηστών, που τοποθετεί την χώρα μας μαζί με την Κίνα (2.4%-11.3%), την Ταιβάν (12.8%) και την Ν. Κορέα (1.6%-20.3%) στις χώρες με τα υψηλότερα ποσοστά εθισμού των εφήβων στο διαδίκτυο παγκοσμίως. Ο επιπολασμός του εθισμού των εφήβων στο διαδίκτυο στην Ελλάδα έχει μεγάλη σημασία, αν συγκριθεί με το 2% του αντίστοιχου εφηβικού μαθητικού πληθυσμού της Νορβηγίας (Johansson & Götestam 2004).

 

Σε μία χώρα επομένως όπως η Νορβηγία, με το υψηλότερο ποσοστό χρηστών διαδικτύου (90%) στον κόσμο, το χαμηλό ποσοστό των εθισμένων εφήβων στο διαδίκτυο μπορεί να εξηγηθεί μόνο μέσα από την ομαλή διείσδυση του διαδικτύου (ποσοστό ανάπτυξης 92.5% τα έτη 2000-2009) και ένα πολύ συντονισμένο πρόγραμμα ψηφιακού αλφαβητισμού από τις πολύ μικρές ηλικίες που ακολούθησε η χώρα αυτή. Αντίθετα σε χώρες όπως η Κίνα η ξαφνική και γρήγορη διείσδυση των νέων τεχνολογιών (1500%, τα έτη 2000-2009), δημιούργησε προβλήματα. Ο εθισμός στο διαδίκτυο αφορά το 13.7% των Κινέζων εφήβων (10 εκατομμύρια περίπου) και ξεκίνησε η εφαρμογή πολιτικών μέτρων αντιμετώπισης του φαινομένου με περιορισμό της χρήσης των ηλεκτρονικών παιχνιδιών σε τρεις ώρες την ημέρα. Ο εθισμός στο διαδίκτυο αποτελεί σήμερα ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα δημόσιας υγείας για την Ν. Κορέα και για το λόγο αυτό το 2007 εκπαιδεύτηκαν 1100 ειδικοί σε 190 δομές ψυχικής υγείας (Block 2008). 

 

Στην Ελλάδα τα μέχρι τώρα κλινικά δεδομένα δείχνουν πώς το προφίλ του εθισμένου αφορά αγόρια στην εφηβεία, με κορύφωση στα 15-16 έτη, με μ.ο χρήσης 6 ώρες την ημέρα, που παίζουν διαδικτυακά παιχνίδια προσομοίωσης μάχης, στρατηγικής και παιχνίδια ρόλων (MMORPGs), είναι απομονωμένα πολλές ώρες στο δωμάτιό τους, έχουν χαμηλές επιδόσεις και μειωμένα κίνητρα για μάθηση στο περιβάλλον του σχολείου. 

 

Προτείνονται Στρατηγικές ελέγχου της παθολογικής χρήσης του Διαδικτύου

Ο περιορισμός του υπερβολικού χρόνου που αφιερώνουν τα παιδιά στο διαδίκτυο επιτυγχάνεται με:

1. Καλλιέργεια εναλλακτικών δραστηριοτήτων από πολύ μικρή ηλικία.

2. Αναγνώριση του πρότυπου παθολογικής χρήσης του υπολογιστή και εφαρμογή ενός διαμετρικά αντίθετου προγράμματος χρήσης..

3. Οι σταθερές υποχρεώσεις της καθημερινότητας, να χρησιμοποιούνται ως σηματοδότες, που αναγκάζουν το χρήστη να οριοθετήσει τη χρήση του υπολογιστή.

4. Ενσωμάτωση καθορισμένων περιόδων χρήσης του διαδικτύου στο εβδομαδιαίο πρόγραμμα του χρήστη.

• Σε επίπεδο πρόληψης είναι καθήκον της πολιτείας στην αρχή της ψηφιακής εποχής, η συστηματική ενημέρωση των μαθητών σχετικά με την ασφαλή, ηθική και παραγωγική χρήση του διαδικτύου.

 

 • Ο στόχος τον ατόμων με εθισμό στο διαδίκτυο δεν πρέπει να είναι η πλήρης διακοπή της χρήσης του διαδικτύου, αλλά η χρήση του μέσου με παραγωγικό, υγιή και ελεγχόμενο τρόπο, καθώς η αποφασιστικότητα και ο αυτοέλεγχος είναι οι πιο αποτελεσματικές στρατηγικές που εφαρμόστηκαν για την αντιμετώπιση του εθισμού.

• Συχνά, οι ασθενείς δεν αναγνωρίζουν το Διαδίκτυο ως το πρόβλημά τους, αλλά καθώς εξετάζονταν σταδιακά προκύπτει η προβληματική χρήση του Διαδικτύου. Οι εξειδικευμένοι Ψυχίατροι παιδιών και εφήβων να αναζητούν με μεγάλη προσοχή τη σχέση των παιδιών που εξετάζουν, με διαδραστικούς τρόπους λειτουργίας του Διαδικτύου, όπως είναι οι αίθουσες συνομιλίας και τα διαδικτυακά παιχνίδια. Παράλληλα, κρίνεται απαραίτητη η ανάπτυξη αποτελεσματικών πρωτοκόλλων θεραπείας για την αντιμετώπιση της αύξησης των καταγεγραμμένων περιστατικών εθισμού στο διαδίκτυο. Η σωστή κλινική αξιολόγηση πρέπει να περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, το βαθμό της χρήσης του διαδικτύου, τις διαδικτυακές δραστηριότητες στις οποίες επιδίδεται το άτομο, το βαθμό στον οποίο το πρόβλημα επηρεάζει τις φυσιολογικές λειτουργίες του ατόμου, την τρέχουσα κοινωνική υποστήριξη και τη δυναμική της οικογένειας.

• Η έλλειψη επίγνωσης των οικογενειών σχετικά με τη διαταραχή εθισμού στο διαδίκτυο, οδηγεί στην ανάγκη δημιουργίας εκπαιδευτικών προγραμμάτων πρόληψης που θα προάγουν τη γνώση σχετικά με τη διαταραχή σε επίπεδο κοινότητας. Ήδη η Ελληνική Εταιρεία Μελέτης της Διαταραχής Εθισμού στο Διαδίκτυο από την σύστασή της τον Νοέμβριο του 2008 αναγνωρίζοντας την ευαισθητοποίηση του κοινού ως αναγκαιότητα, έχει συμμετάσχει με ομιλίες των μελών της σε περισσότερες από 30 ημερίδες σε 15 Δήμους στην Ελλάδα [www.hasiad.gr].

Σιώμος Κωνσταντίνος

Δρ. Ιατρικής Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας,

Πρόεδρος Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης της Διαταραχής Εθισμού στο Διαδίκτυο