Wednesday, March 4, 2009

Νηστεία

Άννα Γιάλλουρου
Karpasia

Νηστεία είναι η αποχή για ένα χρονικό διάστημα από τρόφιμα ζωικής προέλευσης (π.χ. γάλα και γαλακτοκομικά προϊόντα, αυγά και κρέας), και η αντικατάστασή τους με τρόφιμα φυτικής προέλευσης όπως είναι τα φρούτα και λαχανικά, τα δημητριακά, τα όσπρια. Επίσης δεν επιτρέπονται το λάδι και οινοπνευματώδη ποτά εκτός από τα Σαββατοκύριακα και μερικές γιορτές όπως στις 25 Μαρτίου (του Ευαγγελισμού).
Η νηστεία των Ορθοδόξων, επιβάλλει στους πιστούς την περιοδική χορτοφαγία, για ένα διάστημα 180-200 ημερών κατά τη διάρκεια του έτους. Ο τρόπος που έχει σχεδιαστεί η νηστεία από τους πατέρες της Εκκλησίας μας, όπως παρατηρούν οι ειδικοί, είναι πραγματικά σοφός! Μας δίνει την ευκαιρία να υιοθετήσουμε ένα τρόπο διατροφής πιο υγιεινό.
Νηστεία - Ετοιμολογία = νήστις (νηστικός), νη-εδ-τις από το νη- στερητικό εδ- του ρήματος έδω (τρώγω) εξού έδεσμα και -τις (κάποιος). = Αποχή από την τροφή.

Οι περίοδοι νηστείας είναι:
· Η Μεγάλη Σαρακοστή, νηστεία σαράντα ημερών πριν το Πάσχα. ( Συμπίπτει, μάλιστα, με την εποχή γέννησης των κατσικιών και των αρνιών).
· Τριάντα ημέρες πριν τα Χριστούγεννα.
· Δεκαπέντε ημέρες πριν τον Δεκαπενταύγουστο, και
· Σε εβδομαδιαία βάση, η Τετάρτη και η Παρασκευή

Τα οφέλη της νηστείας
Βοηθά στην καλύτερη ρύθμιση του σακχάρου και της αρτηριακής πίεσης.
Μειώνει τα επίπεδα χοληστερίνης και τριγλυκεριδίων στο αίμα.
Προστατεύει από την οστεοπόρωση και διάφορους τύπους καρκίνου.
Διαθέτει αντιγηραντικές ιδιότητες.
Ευνοεί την καλύτερη λειτουργία του εντέρου.
Ευνοεί την διατήρηση του ιδανικού βάρους δεν ευνοεί την παχυσαρκία.
Η νηστεία μπορεί να προκαλέσει ελλείψεις ουσιαστικών ουσιών.

Oι φυτικές πρωτεΐνες, αν και δεν είναι πλήρεις, όταν συνδυαστούν σωστά (για παράδειγμα ο συνδυασμός οσπρίων, πηγή φυτικών πρωτεϊνών, με υδατάνθρακες όπως ρύζι ή πλιγούρι), δίνουν πρωτεΐνες υψηλής βιολογικής αξίας.

Το ασβέστιο υπάρχει στα γαλακτοκομικά προϊόντα και είναι απαραίτητο για την ανάπτυξη και προστασία των οστών. Φυτικές πηγές (όχι όμως και τόσο πλούσιες) είναι το τοφού(παράγωγο της σόγιας), το μπρόκολο, το σπανάκι, τα αμύγδαλα, το σησάμι.
Tο κόκκινο κρέας αποτελεί την καλύτερη πηγή σιδήρου και την πιο εύκολα απορροφήσιμη από το έντερο. Eκτός όμως από το κρέας, τα όσπρια (φακές, φασόλια, αρακάς), τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά (σπανάκι, μπρόκολο), το ψωμί ολικής άλεσης τα εμπλουτισμένα δημητριακά πρωινού και τα αποξηραμένα φρούτα αποτελούν καλές πηγές σιδήρου, που όμως απορροφάται δύσκολα. Για το λόγο αυτό, προσπαθήστε να τα συνδυάζετε με βιταμίνη C (εσπεριδοειδή, μπρόκολο, ακτινίδιο), η οποία αυξάνει την απορροφησημότητα του.
Ο ψευδάργυρος είναι απαραίτητος για την ομαλή λειτουργία του μεταβολισμού μας. Kαλές πηγές ψευδαργύρου, εκτός από το κρέας, είναι τα όσπρια (μαυρομάτικα φασόλια), οι ξηροί καρποί (καρύδια, φιστίκια τύπου pecan) και τα δημητριακά ολικής άλεσης.

Η βιταμίνη B12 βρίσκεται κυρίως στα ζωικά προϊόντα και είναι απαραίτητη για το σχηματισμό ερυθρών αιμοσφαιρίων και την καλή λειτουργία του νευρικού συστήματος. Άνθρωποι με περιορισμένη δυνατότητα απορρόφησης της βιταμίνης Β12, αναπτύσσουν ανεπάρκεια/ έλλειψη μέσα σε δύο με τρία χρόνια. Αυστηροί χορτοφάγοι (με κίνδυνο διαιτητικής ανεπάρκειας, αλλά με φυσιολογική απορροφητική ικανότητα) μπορεί να μην εμφανίσουν συμπτώματα για 20-30 χρόνια. Βιταμίνη Β12 παράγεται από βακτήρια, μύκητες και άλγη. Ούτε τα φυτά ούτε τα ζώα μπορούν να συνθέσουν τη βιταμίνη αυτή. Έτσι, δεν μπορεί να τη συναντήσει κανείς σε μεγάλες ποσότητες σε φυτά (αν και κάποια φυτά τη διαθέτουν σε πολύ μικρές ποσότητες). Οι τροφές ζωικής προέλευσης είναι καλές πηγές Βιταμίνης 12 γιατί μεγάλος αριθμός βακτηρίων βρίσκεται στα ζώα, και με αυτόν τον τρόπο η Β12 μεταφέρεται στο κρέας, το γάλα και τα αυγά. Η υπερβολική πρόσληψη οινοπνεύματος μπορεί να επηρεάσει την απορρόφηση της βιταμίνης Β12.
Προσωπικά δεν βλέπω κανένα πρόβλημα έλλειψης για σαράντα μέρες συνεχόμενες αποχής, επιπλέον ο οργανισμός μετά την νηστεία έχει μεγαλύτερη δυνατότητα απορρόφησης και εκμετάλλευσης γενικά των στοιχείων που χρειάζεται.

Νηστεία ναι, αλλά με μέτρο
Προσπαθήστε να αποφύγετε την υπερκατανάλωση ψωμιού, κουλουριών και ζυμαρικών για να ικανοποιήσετε την λιγούρα σας. Καταναλώνετε με μέτρο ξηρούς καρπούς και χαλβά, που είναι θρεπτικοί, γευστικοί αλλά και φορτωμένοι με θερμίδες. Προτιμήστε λαχανικά, φρούτα φρέσκα ή αποξεραμένα, ανακαλύψτε τα όσπρια, πειραματιστείτε στη κουζίνα με χορτοφαγικές συνταγές. Το μυστικό για να μην έχετε διατροφικές ελλείψεις είναι η ποικιλία.
Τα θαλασσινά (γαρίδες, καλαμάρια, σουπιές, χταπόδι) είναι γενικά αρκετά πλούσια σε χοληστερίνη, γι’ αυτό καλό είναι να μην καταναλώνονται συχνά και σε μεγάλες ποσότητες από ανθρώπους που αντιμετωπίζουν προβλήματα με τα λιπίδια στο αίμα τους. Παρ’ όλα αυτά, αντίθετα με τo κρέας, η χοληστερίνη που παίρνουμε από τα θαλασσινά δεν μας επιβαρύνει πολύ, επειδή δεν συνοδεύεται από κορεσμένα λιπαρά. Τα θαλασσινά είναι επίσης πλούσια σε νάτριο (αλάτι δηλαδή), γι’ αυτό και δεν πρέπει να τα καταναλώνουν σε υπερβολικό βαθμό.

Στόχος της αποχής από συγκεκριμένες τροφές (όταν γίνεται για θρησκευτικούς λόγους και μη) είναι η στέρηση από λιχουδιές και επομένως η σωματική λιτότητα και η ψυχική πνευματική ανάταση. Web link : http://www.karpasia-hp.com/

17 comments:

phlou...flis said...

Νάσαι καλά για τις ..οδηγίες. καλή σαρακοστή

Phivos Nicolaides said...

Phlou...flis. Καλή σαρακοστή και σε σένα Φώτη.

Sike said...

πάνω απ’ όλα, η νηστεία σε ελευθερώνει από τα πάθη και σε κάνει πιο δυνατό χαρακτήρα. Το να μπορείς να ελέγξεις το τι τρως και να μπορείς να αντισταθείς σε λιχουδιές που σου αρέσουν, είναι σπουδαία αρετή. Ενώ η πολυφαγία/άνευ περιορισμών κατάλυση τροφών ατονεί την πνευματικότητα του ανθρώπου.

(http://www.myriobiblos.gr/texts/greek/basil_fast.html)

Adamantia said...

O επιλογός σου καθορίζει τη διαφορά της νηστείας απ'τη δίαιτα ή την υγιεινή διατροφή γενικά.
Καλημέρα!!

Unknown said...

Χμ! Ενδιαφέρον θέμα-όπως άλλωστε η πλειοψηφία των όσων «ανεβάζει» ο Φοίβος.

Η Νηστεία, με διάφορες μορφές, είναι πανάρχαια υπόθεση και βέβαια ξεπερνά κατά πολύ τα όσα επιβλήθηκαν με τον μονοθεϊσμό, είτε τον Χριστιανικό είτε τον Ισλαμικό.

Στην εποχή των Ελλήνων υπήρχε νηστεία δύο φορές το χρόνο, κατά τη διάρκεια των Θεσμοφορίων αλλά και των Ελευσίνιων Μυστηρίων.

Στον πλούσιο στοχαστικό κήπο των Ελλήνων, οι διάφορες Σχολές είχαν επίσης τα δικά τους τυπικά νηστείας –κυρίως οι Ορφικοί και οι Πυθαγόρειοι που εστίαζαν σε συνδυασμούς άγριων χόρτων, μελιού, κρασιού και ελιών.

Είναι νομίζω μέγιστης σημασίας να δούμε και την «ματιά» των Ελλήνων στη νηστεία που τη θεωρούσαν σαν εξισορροπητικό μέσο εναρμόνισης του σώματος με το ευρύτερο Θείον.

Κάτι δηλαδή που αποκαθιστά τη Σχέση του Ενός με το Όλον.

Με άλλα λόγια, η νηστεία στους Έλληνες αποσκοπεί σε έναν Καθαρμό, ελεύθερο από τα Ενοχικά πλέγματα που επέβαλλε ο Ιουδαϊσμός.

Το τονίζω αυτό, γιατί, στην Παλαιά Διαθήκη για παράδειγμα νηστεία αναφέρεται ως το μέσο που κάνει τον Θεό πιο «δεκτικό» στις συγνώμες και τις μετάνοιες.

Πράγματα ανήκουστα δηλαδή για το ήθος των ευθυτενών προχριστιανικών Ελλήνων και όχι μόνο.

stalamatia said...

Εχω ακούσει ανθρώπους που κάνουν τόσο μεγάλες νηστείες ότι στο τέλος έχουν πάρει κιλά.Τσακκίζουν τα ψωμιά και τα μακαρόνια αντί να εκμεταλευτούν την νηστεία.Καλή Σαρακοστή.
Εγώ δεν έχω κάνει ποτέ νηστεία 40 και 50 ημερών.

Phivos Nicolaides said...

Sike. Σωστό είναι αυτό που λες, αλλά δεν είναι μόνο η νηστεία φυσικά που απελευθερώνει τα πάθη. Η αντίσταση γενικά στον πειρασμό δίνει το μέτρο του χαρακτήρα, για πολλά θέματα στη ζωή μας...
Αν και το να νηστέψει κάποιος είναι κάτι το αυτόβουλο, που ο ίδιος ελέγχει και αποφασίζει, εντούτοις, υπάρχουν πολλοί, που κάνουν 'σικέ' νηστεία!!!

Phivos Nicolaides said...

Adamantia. Καλησπέρα. Έχεις απόλυτο δίκαιο σ' αυτά που διακρίνεις!

Phivos Nicolaides said...

Politispittas. Γιώργο μου, σ' ευχαριστώ για τα καλά σου λόγια, τα οποία ανταποδίδω και με το παραπάνω.
Αυτά που γράφεις ως σχόλιο, με το γνωστό σου ωραίο τρόπο, είναι τρομερά ενδιαφέροντα. Σ' ευχαριστώ ειλικρινά, που κάθε φορά με την εύστοχη παρέμβαση σου, συμπληρώνεις, επεκτείνεις και ουσιαστικά εμπλουτίζεις το αρχικό κείμενο. Να' σαι καλά φίλε μου!

Phivos Nicolaides said...

Stalamatia. Οι άνθρωποι που περιγράφεις, δεν γνωρίζουν ίσως, το "Παν Μέτρον Άριστον". Οι περισσότεροι, για να μη πω η μεγάλη πλειοψηφία κάνει νηστεία 6-7 μέρες...

Anef_Oriwn said...

Blogοδεσπότα Φοίβε,
Σε χαιρετώ!

Πρώτη φορά (νομίζω) κάνω παρέμβαση στο blog σου, όμως επέτρεψε μου (μ’ όλο το θάρρος και το θράσος) μερικές διορθώσεις και κάποια σχόλια (καθώς το θέμα είναι αρκετά ενδιαφέρον – κι από θρησκευτικής άποψης αλλά κι από άποψης υγιεινής διατροφής. Πολύ ενδιαφέροντα τα όσα παραθέτει κι ο PolitisPittas για τον τρόπο διατροφής και νηστείας των αρχαίων ελλήνων).
Να σημειώσω όμως και τα εξής:
1. Η νηστεία της Μεγάλης Σαρακοστής (πριν το Πάσχα) είναι πενήντα μέρες (κι όχι σαράντα).
2. Πριν τα Χριστούγεννα η νηστεία είναι σαράντα (κι όχι τριάντα) μέρες (ξεκινά από τα μέσα σου Νιόβρη).
3. Αναφερόμενος στα όσα γράφει ο PolitisPittas να πω ότι στην Παλαιά Διαθήκη νομίζω ότι καθορίζεται (για σκοπούς υγιεινής διατροφής) ποια ζώα επιτρέπεται να τρώγονται
4. Προσωπικά σχεδόν ποτέ δεν νηστεύω (γιατί νοιώθω ότι υπάρχει μέσα το στοιχείο της επιβολής και του καταναγκασμού) όμως κατά περιόδους (μικράς διαρκείας) απέχω από την κατανάλωση προϊόντων ζωικής προέλευσης.
5. Το μέλι γιατί δεν θεωρείται προϊόν ζωικής προέλευσης;

Anef_Oriwn
Πέμπτη 5/3/2009 – 6:42 μ.μ.

Phivos Nicolaides said...

Anef_Oriwn. Blogοφίλε σε αντιχαιρετώ! Να κάνεις όσες διορθώσεις θέλεις, ιδιαίτερα αν τις θεωρείς σημαντικές.
Είμαι υπέρ της νηστείας, όχι όμως 'άνευ ορίων'!
Για το μέλι προσωπικά δεν ξέρω, τι να σου πω. Απλώς, είναι κι αυτό κατηγοριοποιημένο απλώς σε μια λίστα... Έχει σημασία τι προϊόν είναι; Απλώς διερωτώμαι. Όπως και το ψάρι... που είναι νηστίσιμο!!
Είδα το μπλοκ σου και είναι εξαιρετικό. Μπράβο σου!

stalamatia said...

Aνευ ορίων
Αστο μέλι ήσυχο.
Τα καλαμάρια και τις σουπιές γιατί τις τρώνε?

Phivos Nicolaides said...

Stalamatia. Μην το ρωτάς στον... ουρανό...

Sike said...

είναι πιο εύκολο να ξεκινήσει κανείς να αντιστέκεται σε μια μπουκιά φαγητό παρά σε άλλους πειρασμούς. Γι’ αυτό θυμώνω όταν ακούω να λένε κάποιοι «ας είμαστε εντάξει στα άλλα ούλλα τζι άηστες νηστείες». Ε πώς θα ασκηθείς για να είσαι εντάξει στα άλλα ούλλα;

Τέλος πάντων.

υ.γ. γιατί δεν απαντάς σε πολλούς-πολλούς μαζί στο ίδιο σχόλιο; :Ρ

Anonymous said...

Το μελι ειναι νηστισιμο. Το παραγει η μελισσα και μεις το παιρνουμε χωρις να κατστρεφεται το μελισσι.Αλλωστε στην νηστεια επιτρεπονται οι σουπιες,τα καλαμαρια,οι γαριδες κλπ Αννα Γιαλλουρου

Phivos Nicolaides said...

@ Sike. Άμα θυμώνεις να ξέρεις, αμαρτάνεις... Για να ασκηθεί κάποιος, μπορεί να το κάνει με διάφορους τρόπους και όχι κατ' ανάγκη μόνο με την κουτάλα...
Η αλήθεια να λέγεται, όταν επιβλήθηκαν αυτά, δεν υπήρχαν ούτε πυραύλοι, ούτε ηλεκτρονικοί υπολογιστές.

@ Anonymous. Το μέλι, όπως και το νέκταρ αγαπητή Άννα Γιάλλουρου!