Wednesday, July 16, 2008

Η μητέρα μου Ζαμπία

Από το blog της MEDITERRANEAN KIWI
http://haniadailyphoto.blogspot.com/

Η Ζαμπία ήταν το όνομα της μητέρας μου. Στη φωτογραφία (αριστερά) φαίνεται μαζί με μια φίλη της στην παραλία των Αγίων Αποστόλων, όπου τα εγγόνια της (δυστυχώς, δεν τα γνώρισε), πάνε τώρα για μαθήματα κολύμβησης. Τα κτίρια που διακρίνονται στο βάθος χρησιμοποιήθηκαν κάποτε ως στρατιωτικό κέντρο εκπαίδευσης, αλλά σήμερα είναι εγκαταλελειμμένα. Η μητέρα μου έφυγε από την Κρήτη, όταν ήταν 30 ετών. Ήταν από φτωχή οικογένεια, (εργάζετο στο μάζεμα των ελιών). Το νησί τότε, στη δεκαετία του 1960, δεν είχε προοπτικές, οπότε μετανάστεψε στη Νέα Ζηλανδία, όπου έζησε τα επόμενα 30 χρόνια της ζωής της. Το επίπεδο της ζωής ήταν πολύ καλό, έστω και αν ήταν πολύ σύντομος ο χρόνος.

Το Ζαμπία είναι ένα ασυνήθιστο όνομα. Είναι κοινό σε χωριά γύρω από όπου γεννήθηκε (Κάμποι, Κεραμιά, Χανιά, Κρήτη), και σε μερικές άλλες περιοχές του νησιού, αλλά είναι ελάχιστα γνωστό σε άλλα μέρη της Ελλάδας. Υπάρχει άλλο παρόμοιο παράδειγμα με το όνομα 'Τσαμπίκα' στη Ρόδο, όπου υπάρχουν πολλές εκκλησίες αφιερωμένες στη Παναγία της Τσαμπίκας. Δεν είμαι όμως, σίγουρη αν το όνομα αυτό έχει την ίδια καταγωγή. Μια φίλη μου αρχαιολόγος, μου είπε ότι το όνομα έχει βενετσιάνικη προέλευση. Αυτό σημαίνει ότι οι πρόγονοι της μητέρας μου ζούσαν σε αυτή την πόλη για πολλά χρόνια, δεδομένου ότι μετά τους Βενετσιάνους, τα Χανιά είχαν καταληφθεί από τον Οθωμανικό στρατό. Η ιστορία της μητέρας μου είναι αναπόσπαστο μέρος της ιστορίας της πόλης που γεννήθηκε.

Παρά το έθιμο να ονομάζονται τα παιδιά με τα όνομα των παππούδων τους, θυμάμαι, τη μάνα μου να μου λέει ότι, δεν της άρεσε το δικό της όνομα (διότι της θύμιζε φτώχεια και χωριά), ώστε να το δώσω στην κόρη μου. Έτσι δώσαμε το όνομα της άλλης γιαγιάς (Χριστίνη). Δεν ήθελα τα παιδιά μου να τα κοροϊδεύουν για το όνομά τους. Όπως υποψιάζομαι για το όνομα 'Superman' που δίνουν στη Νέα Ζηλανδία. Αντιλαμβάνεται κάποιος ότι όταν μπαίνει μέσα σε μια αίθουσα ο 'Σούπερμαν', όλοι διερωτώνται: "Είναι πουλί; Είναι αεροπλάνο; 'Οχι, είναι ο Σούπερμαν!". Υποθέτω πως είναι καλύτερο από το αρχικό όνομά που είχαν σκεφθεί οι γονείς του γι' αυτόν: φανταστείτε αν ο Superman λεγόταν 4Real: "Είστε πραγματικός;", θα τον ρωτούσαν όλοι. Ορισμένοι γονείς αδυνατούν να δουν λίγο μακριά! Αγνοούν το γεγονός ότι μπορούν να καταστρέψουν τη ζωή του παιδιού τους, πριν καν μπορέσει το ίδιο να βρει την ευκαιρία να το κάνει για τον εαυτό του.

Η φωτογραφία της μητέρας μου είχε ληφθεί στις αρχές της δεκαετίας του 1960.



Zambia (on the left) was the name of my mother. She's standing here with a friend at Agious Apostolous beach, where her grandchildren (unfortunately, she didn't get to meet them) now go for swimming lessons. The buildings in the background were once used as a military training centre, but are now disused, left in a state of ruin. My mother left Crete when she was 30 years of age. As an olive picker from a poor family, the island offered no prospects for her in the 1960s, so she emigrated to New Zealand, where she lived the next 30 years of her life. It was a very prosperous life, albeit a very short one.

Zambia is an unusual name. It's common in the villages around where she was born (Kambous, Keramia, Hania, Crete), and in a few other pockets of the island, but is hardly known in other parts of Greece. There is another similar woman's name in Rhodes (Tzambika, where churches are dedicated to St Tzambika), but I'm not sure if it is of the same origin. An archaeologist friend of mine told me that the name has Venetian origins; this means that my mother's ancestors have been living in this town since before it was occupied by the Ottoman army, ie before 1500. My mother's history is an integral part of the history of the town she was born in.

It's the custom to name children after their grandparents, but I clearly remember my mother telling me that she didn't like her own name (because it was so reminiscent of Greek peasantry), so I gave my daughter her other grandmother's name (Christine). I didn't want my children getting teased over their names, like I suspect Superman in New Zealand does whenever he walks into the room: "Is it a bird? Is it a plane? No, it's Superman!" I suppose it's better than the original name his parents had planned for him: imagine if Superman did eventually get called 4Real: "Are you for real?" everyone would be asking him. Some parents have no foresight; they are oblivious to the fact that they have screwed up their child's life before the child itself can have a chance to do it for himself.The photograph of my mother was taken in the early 1960s.

Posted by MEDITERRANEAN KIWI

7 comments:

Maria Verivaki said...

thank you very much for hosting me, phivos

Phivos Nicolaides said...

Mediterranean kiwi. I thank you for sharing this lovely story of your dearest mom. She was a great woman!

Anonymous said...

Μια καλημέρα από μια Ζαμπία.
Έφτασα τυχαία στο μπλόγκ σας και ξαφνιάστηκα ευχάριστα διαβάζοντας για το όνομά μου...

Phivos Nicolaides said...

Zambia. Χαίρομαι ιδιαίτερα γι' αυτό. Αν θέλετε μπορείτε να στείλετε κι εσείς κάτι για να αναρτηθεί.

Anonymous said...

zâmbi sta roymanika roumanika - xamolelw :-)

Betty Syrigou said...

Διάβασα το άρθρο σας και είδα ότι αναφέρετε το όνομα με λανθασμένο τονισμό και αφού ήταν και το όνομα της μητέρας σας θα έπρεπε να το γνωρίζετε.Το όνομα είναι Ζαμπία και όχι Ζάμπια, δεν είναι το Αφικανικό κράτος.Είναι όνομα ενετοκρητικό από την εποχή που υπήρχε ενετοκρατία στην Κρήτη και στα νησιά του Αιγαίου αλλά και στην Πελοπόννησο.Το όνομα αν δείτε στο εορτολόγιο προέρχεται από το Ιταλικό όνομα Σαβίνα.Ίσως και να προέρχεται και από το Ελιζαμπέτα και εξελληνισμένο μετατράπηκε σε Ζαμπία.Πάντως σύμφωνα με το εορτολόγιο η Ζαμπία γιορτάζει 11 Μαρτίου των αγίων Πιονίου και Σαβίνας. Το όνομα Ζαμπία δεν είναι καθόλου άσχημο όπως λέτε απλά είναι ασυνήθιστο.Ήταν τό όνομα της μητέρας του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη η οποία επίσης ήταν από την Κρήτη αλλά ζούσε στην Αρκαδία αλλά και το όνομα της μητέρας του μεγάλου μας ποιητή Βιτσέντζου Κορνάρου. Ειναι επίσης το όνομα πολλών γυναικών σε Κρήτη,Σαντορίνη και Πάρο.Ήταν το όνομα της γιαγιάς μου που την φώναζαν Ζαμπέτα αντί για Ζαμπία καιτο δικό μου όνομα μόνο που εμένα οι γονείς μου καθιέρωσαν να με φωνάζουν Μπέττυ

Phivos Nicolaides said...

@ Betty Syrigou: Ευχαριστώ για την καλόπιστη παρέμβαση. Το λάθος ήταν του γράφοντος και όχι της συγγραφέως, αφού, αν βλέπατε το πρωτότυπο κείμενο στο Μπλογκ της, ήταν ορθά γραμμένο. Ευχαριστώ και πάλι.