Νεκτάριος Φορής Ασσιώτης: Στα βήματα του πατριάρχη του κυπριακού χορού…

Χρήστος Φορής Ασσιώτης & Νεκτάριος Φορής Ασσιώτης

συνεχίζουν τη μεγάλη κληρονομιά στο χορό

Ο χορός πάει πίσω στα βάθη των αιώνων με τον άνθρωπο να χορεύει για να εκφράσει τη χαρά και τη λύπη, τον πόνο και το πάθος του. Ο χορός ως ανθρώπινη έκφραση φέρνει τον άνθρωπο κοντά στον εαυτό του και τελικά στην αυτογνωσία.

Για την προέλευση της λέξης “χορός” υπάρχουν διάφορες εκδοχές. Η πρώτη είναι ότι προήλθε από τη λέξη “χαρά”, αφού συνήθως χορεύουμε από χαρά. Η άλλη εκδοχή είναι ότι προήλθε από τη λέξη ‘‘χορονός’’ που σημαίνει κίνηση. Άλλοι υποστηρίζουν ότι προήλθε από την λέξη “χώρος”, τον τόπο όπου χόρευαν.

Από αρχαιοτάτων χρόνων οι λαοί έδιναν μεγάλη σημασία στο χορό. Οι Αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι ο χορός ήταν θείο δώρο, για αυτό και τους είχαν συνδέσει µε θρησκευτικές και λατρευτικές εκδηλώσεις. Στη Μούσα Πολύμνια αποδίδεται η εφεύρεση του χορού, ενώ τη χάρη στην τέχνη του χορού την είχε η Μούσα Τερψιχόρη, (τέρψη-απόλαυση του χορού). Επίσης η Ουρανία ήταν και προστάτιδα του χορού. 

Στην αρχαία Ελλάδα είχε σημαντική παρουσία και ήταν αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής των Ελλήνων. Πέρα από το τελετουργικό αποτελούσε μέρος της εκάστοτε παιδείας τους. Ο Πλάτωνας είχε πει χαρακτηριστικά ότι ο άνθρωπος που δε χορεύει είναι αμόρφωτος!

Ένας από τους κορυφαίους Κύπριους που ασχολήθηκε με το χορό και “ξεκλείδωσε” όλα σχεδόν τα μυστικά των παραδοσιακών κυπριακών χορών ήταν ο Γρηγόρης Ασσιώτης, γόνος οικογένειας με παράδοση στη μουσική και στο χορό. Αν και με πενιχρά μέσα και λιγοστές γνώσεις ασχολήθηκε συστηματικά με το χορό αφήνοντας πίσω του ανεκτίμητο έργο.

Ο Γρηγόρης Ασσιώτης είχε πει εμφαντικά: «Κάθε χορός μας έχει τη δική του ιστορία και μάλιστα ελληνικότατη ιστορία και ο ερμηνευτής πρέπει να ξέρει αλλά και να αισθάνεται αυτήν την ιστορία όταν ερμηνεύει ένα χορό, για να μπορέσει ο θεατής να καταλάβει το νόημα του έργου».

Πίστευε σθεναρά ότι ένας χορευτής παραδοσιακών χορών, θα πρέπει να έχει θεωρητική γνώση του χορού και όχι απλώς να γνωρίζει τη σειρά των βημάτων.

Είναι αυτόν τον “καλό άνθρωπο” που θέλησε να σφυρηλατήσει μέσω του χορού ο Γρηγόρης Ασσιώτης διδάσκοντας άρτια τον κυπριακό χορό σε χιλιάδες νέους ανθρώπους σ’ ολόκληρη την Κύπρο.

«Ένας τέτοιος καλός άνθρωπος και άρτιος χορευτής ήταν ο παππούς μου Γρηγόρης και θείος του πατέρα μου», λέει παραστατικά ο Νεκτάριος Φορής, χορευτής δεύτερης γενιάς της κληρονομιάς του Γρηγόρη Ασσιώτη και οι κόρες των ματιών του ανοίγουν διάπλατα όπως και η ψυχή του.

Τόσο ο πατέρας του Νεκτάριου, Χρήστος Φορής όσο και ο ίδιος νιώθουν μεγάλο το βάρος της ευθύνης για συνέχιση αυτού που παρέλαβαν ως μεγάλη κληρονομιά από τον μέγα διδάσκαλο τους Γρηγόρη Ασσιώτη. Μιλούν με απόλυτο σεβασμό γι’ αυτόν που τους έμαθε όλα τα μυστικά των κυπριακών παραδοσιακών χορών και με τη δική τους θέληση ανέπτυξαν το ταλέντό τους και διακρίθηκαν κι αυτοί στη συνέχεια.

Ο Χρήστος Φορής Ασσιώτης, γιός της Μελούς (Ελένη) αδελφής του Γρηγόρη Ασσιώτη, του πατριάρχη των κυπριακών παραδοσιακών χορών θυμάται και εξιστορεί:

«Η προσφορά του Γρηγόρη Ασσιώτη στον κυπριακό χορό έχει τεράστια σημασία ιδίως κατά τη δεκαετία 1950-1960. Είναι ο πρώτος Κύπριος που σκέφτηκε και κατέγραψε σε αριθμημένα βήματα αυτά που χόρευαν τότε -με ρυθμό μεν- αλλά σε ελεύθερα βήματα. Αυτή ήταν μια σημαντική ενέργεια στη μετέπειτα εξέλιξη του κυπριακού χορού. Πήρε ένα σάκο ασβέστη το έχυσε κάτω στο τσιμέντο και χόρευε πάνω του. Από τα παπούτσια του έβγαιναν τα αποτυπώματα κι αυτός τα κατέγραφε στο χαρτί!

Δεν έμεινε όμως μόνο σ’ αυτό. Δημιούργησε το πρώτο συγκρότημα κυπριακών χορών και ήταν το πρώτο που παρουσιάστηκε στο εξωτερικό. Εγώ ήμουν από τους πρώτους μαθητές του, αρχίζοντας από την ηλικία των επτά ετών.

Ήταν η κορυφαία μορφή στο χορό που μεσουράνησε τις προηγούμενες δεκαετίες. Έχει αναδειχθεί το μεγαλύτερο ταλέντο που βρέθηκε στην κορυφή για δεκαετίες αιχμαλωτίζοντας το κοινό με τη χάρη και τον επαγγελματισμό του. Αν και δεν ήταν επαγγελματίας χορευτής, αλλά, απλά ένας λάτρης του χορού που έδινε τα πάντα στην πίστα. Υπήρξε ο αδιαμφισβήτητος ηγέτης, δάσκαλος και μέντορας μας.

Δίκαια κέρδισε την παγκύπρια αναγνώριση για την αρτιότητα της κίνησής του, παίρνοντας σπουδαίες διακρίσεις. Γνωστός για την ακρίβεια της κίνησης και την εκφραστικότητά του που έφεραν την αλλαγή στον κόσμο του κυπριακού παραδοσιακού χορού. Έχει διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο ως χορευτής, χορογράφος και δάσκαλος του χορού.

Και συνέχισε ο Χρήστος να μιλά για τον δάσκαλό του. Είναι ο πρώτος που “τόλμησε” να παρουσιάσει δημόσια μικτούς χορούς σε μια συντηρητική κοινωνία και να οργανώσει το πρώτο μικτό χορευτικό συγκρότημα, πράγμα αδιανόητο μέχρι τότε».

Πιστεύει ότι δεν μπορούν να αποδοθούν σωστά οι λαϊκοί μας χοροί όταν υπάρχει άγνοια για τα βασικά στοιχεία τους χαρακτηρίζουν. «Είναι εύκολο ο καθένας πια να μαθαίνει πέντε βήματα και να βγει να παριστάνει τον χορευτή. Όπως λέει ο δάσκαλος συχνά οι κυπριακοί χοροί έχουν ψυχή, χαρακτήρα κουβαλούν μέσα τους τον πλούτο και τις παραδόσεις του τόπου μας. Όλα αυτά πρέπει να αναδεικνύονται στην πίστα όταν χορεύουμε. Γιατί οι Κυπριακοί χοροί δεν είναι μονάχα βήματα και φιγούρες».

Μετά το 1974 ο Χρήστος Φορής Ασσιώτης ανέλαβε το συγκρότημα της Άσσιας και οργάνωσε το πρώτο παιδικό συγκρότημα στην Κύπρο. «Σχολή Κυπριακών Χορών Γρηγόρης Ασσιώτης 1948». Επαναδραστηριοποιήθηκε το 2014.

Την σκυτάλη αυτών των άξιων και επιτυχημένων χορευτών που έγραψαν ιστορία, πήραν πολλοί άλλοι, όπως και ο γιός του Χρήστου Φορή Ασσιώτη, ο Νεκτάριος. Ο Νεκτάριος έμαθε χορούς σε διάφορες σχολές χορού ξεκινώντας φυσικά από τον παππού Γρηγόρη και τον πατέρα του Χρήστο Φορή Ασσιώτη. Από παιδί ο Νεκτάριος εξακολουθεί να πατά γερά στα βήματα του παππού και του πατέρα του.

«Το δικό μας αρχικό ενδιαφέρον για τους χορούς», λέει εμφαντικά ο Νεκτάριος, «ο δάσκαλος το έκανε μεράκι και αγάπη. Για μας τους νεότερους ο Γρηγόρης Ασσιώτης υπήρξε η ζωντανή ιστορία των κυπριακών χορών. Πίστευε ακράδαντα ότι ο χορός δεν είναι απλός μέρος της λαϊκής ψυχαγωγίας, αλλά ότι είναι πολιτιστικός πλούτος με πολιτιστικές ρίζες και παραδόσεις γι’ αυτό ο Ασσιώτης έβαλε όλο του το είναι και την ενέργειά του στην υπηρεσία του κυπριακού χορού.

Ποτέ και κανένας άλλος δεν με επηρέασε τόσο πολύ τον κυπριακό χορό, όσο Γρηγόρης Ασσιώτης. Δεν υπάρχει περίπτωση να είσαι κοντά σ’ αυτόν τον άνθρωπο και να μην γίνει ο χορός ένα με τη ζωή σου. Για μας τους νεότερους ο Γρηγόρης Ασσιώτης είναι παράδειγμα προς μίμηση, η ίδια η ιστορία των κυπριακών χορών και ο συνδετικός κρίκος που μας ενώνει με το παρελθόν και τις ρίζες μας.

Τον τιμούν και τον σέβονται ως ο μεγάλο δάσκαλο. Όπως ο πατέρας του που νιώθει ξεχωριστή εκτίμηση, μιλάει κι αυτός με υπέρμετρο θαυμασμό για τον παππού και “πατέρα” των κυπριακών χορών, Γρηγόρη Ασσιώτη. Όταν έχεις τέτοια πρότυπα η επιτυχία είναι δεδομένη

«Ο παππούς Γρηγόρης Ασσιώτης ήταν ο πρώτος που δίδαξε με βήματα τους κυπριακούς χορούς και βέβαια χορογραφίες με υψηλό αίσθημα ευθύνης και σεβασμού στην παράδοση», λέει ο Νεκτάριος. Αναδιαμόρφωσε κυριολεκτικά τον κυπριακό χορό και δεν ξέρω που θα βρισκόταν σήμερα, αν δεν τον αναδείκνυε σε τέτοιο βαθμό, ώστε να γεννιούνται το ένα μετά το άλλο χορευτικά συγκροτήματα σ’ όλη την Κύπρο.

Η μεγάλη επιθυμία και πόθος του πατέρα μου για δημιουργία μιας σχολής χορού έγινε πραγματικότητα με τη δημιουργία της σχολή “KYPRIAKOI XOROI 1948-Dance Academy Cyprus” το 2014. Η γιαγιά η Μελού είναι η νονά του συγκροτήματος της Σχολής κι αυτή αγόρασε τις στολές. Εκτός από την σχολή χορού υπάρχει και χορευτικό συγκρότημα.

Ο Νεκτάριος πιστεύει βαθιά μέσα του ότι ο παππούς του Γρηγόρης έδωσε αξία στο χορό και τον ανέδειξε με το δικό του τρόπο ώστε και η δική γενιά να σέβεται αυτό το σημαντικό στοιχείο της πολιτιστικής μας παράδοσης και του πολιτισμού μας. Γι’ αυτό επιδιώκει και προσπαθεί να είναι ένας από τους συνεχιστές αυτού του σκαπανέα και πρωτοπόρου χορευτή.

Με σκληρή δουλεία, επαγγελματισμό, γνώσεις και τις πλούσιες εμπειρίες του ο Νεκτάριος έχει κερδίσει πολλές τιμητικές διακρίσεις στο χορό.

Στην ερώτηση για τους μοντέρνους και ξένους χορούς ο Νεκτάριος απάντησε: «Φυσικά σήμερα οι χοροί που γνωρίζουμε ως Ευρωπαϊκούς και Λάτιν αποκτούν δημοτικότητα και η σχολή μας διδάσκει παράλληλα και αυτούς τους χορούς».

Στην τελευταία ερώτηση για τις εμπειρίες του ως χορευτής και δάσκαλος, απάντησε: «Μέσα από τη διδασκαλία του χορού, δεν διδάχτηκα μόνο να ακολουθώ τα βήματα στο ρυθμό της μουσικής, αλλά έμαθα παράλληλα πειθαρχία και ομαδικότητα, όπως ακριβώς χρειάζεται να κάνει ένα καλός χορευτής. Αυτό με βοήθησε ώστε να περπατώ στα βήματα της ζωής με την ίδια υπομονή και αυτοπειθαρχία».

Η μαθήτρια της Σχολής, Πόπη Νικολαΐδου μιλά για τον Νεκτάριο: «Οι απλοί άνθρωποι χορεύουν για να εκφράσουν τα συναισθήματά τους. Το ύφος και ο χαρακτήρας του χορού, εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως και ο δάσκαλος που διδάσκει. Ο Νεκτάριος διαθέτει αυτή την αισθητική που είναι απαραίτητη για ένα πολύ καλό αποτέλεσμα στο χορό. Με την ικανότητα και την εκφραστικότητα που διαθέτει, μεταδίδει τον απαραίτητο συναισθηματισμό σε κάθε βήμα και μεταφέρει στους μαθητές τους με υπομονή και δεξιοτεχνία τη χάρη του χορού, ώστε όχι μόνο να μάθουν, αλλά και να απολαμβάνουν αυτό που κάνουν».

Μια άλλη μαθήτρια της σχολής του Νεκτάριου, η Αθηνούλλα Θεμιστοκλέους λέει: «Ο Νεκτάριος είναι πολύ καλός χορευτής και δάσκαλος. Προσπαθεί να μας μεταδώσει όλη αυτή την αγάπη που έχει για το χορό, δίνοντας ψυχή στα χορευτικά βήματα. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι θέλει να συνεχίσει αυτό που πήρε ως πολύτιμη κληρονομιά από τον παππού του και τον πατέρα του».

Σε μια συνέντευξη του ο Γρηγόρης Ασσιώτης μεταξύ άλλων είχε πει: «Πιστεύω ότι αν δώσουμε μεγαλύτερη έμφαση στον Πολιτισμό, θα κάνουμε ανθρώπους πιο αισθηματίες, σωστούς και καλλιεργημένους και θα μειώσουμε την εγκληματικότητα. Έτσι, μπορούμε πιστεύω να ατενίζουμε με αισιοδοξία το μέλλον και ταυτόχρονα να καυχόμαστε πως είμαστε απόγονοι της κοιτίδας του Παγκόσμιου Πολιτισμού και των Καλών Τεχνών, της Ελλάδας».