Η επίδραση του Κορονοιού (COVID 19) στη βιομηχανία τροφίμων

Του Γιώργου Γιωργαλλά

Καμία ένδειξη επί του παρόντος ότι τα τρόφιμα αποτελούν πηγή ή διαδρομή μετάδοσης του

Με αφορμή την πανδημία που ξέσπασε από την μόλυνση του αναπνευστικού συστήματος από τον κορονοιό (COVID 19) και παρόλο που προσπαθούμε όλοι να διατηρούμε την ψυχραιμία μας, να μένουμε σπίτι και κυρίως να μένουμε αισιόδοξοι, εντούτοις μας προβληματίζουν διάφορα γεγονότα σχετικά με τον κορονοϊό. Και φυσικά δεν θα μπορούσε να λείπει από αυτά και το ερώτημα κατά πόσο υπάρχει κίνδυνος μόλυνσης των τροφίμων από τον ιό.

Σύμφωνα με τη μέχρι στιγμής γνώση ο νέος τύπος διαταραχής της αναπνευστικής οδού COVID-19, βασίζεται σε μια μόλυνση με τον νέο τύπο του κορονοϊού (SARS-CoV-2). Ο ιός εξαπλώνεται σταδιακά από άνθρωπο σε άνθρωπο κυρίως από αναπνευστικά σταγονίδια μετά από φτάρνισμα, βήχα ή σταγονίδια κατά την εκπνοή.

Η Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων (EFSA) αναφέρει ότι, επιστήμονες και αρμόδιες αρχές επί του παρόντος διερευνούν την μετάδοση του ιού και δεν υπάρχουν στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι άνθρωποι έχουν μολυνθεί με τον νέο τύπο κορωνοϊού μέσω της κατανάλωσης μολυσμένων τροφίμων, ούτε επίσης υπάρχουν γνωστές αναφορές για άλλους κορονοϊούς σχετικά με λοιμώξεις που οφείλονται σε τρόφιμα. Επίσης, σύμφωνα με τον Οργανισμό Αξιολόγησης Επικινδυνότητας της Γερμανίας (BfR), επί του παρόντος δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι έχουν μολυνθεί άνθρωποι με τον νέο τύπο κορωνοϊού μέσω της κατανάλωσης τροφίμων. 

Παρόλο που φαίνεται πως είναι δύσκολο να μεταδοθεί ο ιός μέσω των τροφίμων, εντούτοις πρέπει να τηρούνται αυστηρά και καθημερινά οι γενικοί κανόνες υγιεινής όπως, σχολαστικό πλύσιμο των χεριών και εφαρμογή των αυστηρών κανόνων κατά την προετοιμασία των τροφίμων και του χειρισμού τους. Επειδή οι ιοί είναι γενικά ευαίσθητοι στη θερμότητα, ο κίνδυνος μόλυνσης μπορεί επίσης να μειωθεί περαιτέρω μετά από ένα καλό ψήσιμο των τροφίμων άνω των 60° C.

Ποιος είναι ο αντίκτυπος για τις επιχειρήσεις τροφίμων;

Ο αντίκτυπος διαφέρει από επιχείρηση σε επιχείρηση καθώς και από τη σύνθεση του εργατικού δυναμικού της. Επειδή η μετάδοση του ιού γίνεται από άνθρωπο σε άνθρωπο, αν δεν ελεγχθεί σε ικανοποιητικό βαθμό και αν δεν ληφθούν κάποια προληπτικά μέτρα, υπάρχει κίνδυνος ο ιός να μολύνει πολλαπλά άτομα σε μια επιχείρηση ιδιαίτερα αν εργοδοτείται μεγάλος αριθμός ατόμων και αυτό θα επηρεάσει την υγεία του προσωπικού όσο και τη δυνατότητα παραγωγής προϊόντων με συνεπακόλουθο την οικονομική επιβάρυνση της επιχείρησης. 

Η πλειοψηφία των προτύπων για την ασφάλεια των τροφίμων απαιτούν όπως οι επιχειρήσεις τροφίμων παραμένουν ενήμερες και επικαιροποιημένες σε σχέση με νέους και αναδυόμενους κινδύνους. Τα πρότυπα αυτά ορίζουν επίσης ότι οι επιχειρήσεις τροφίμων θα πρέπει να πραγματοποιούν μια ανασκόπηση του σχεδίου ασφάλειας των τροφίμων τους HACCP κ.λπ., κάθε φορά που θα προκύπτουν νέες πληροφορίες σχετικά με πιθανούς κινδύνους που σχετίζονται με τα τρόφιμα.

Αξιολογήστε τον κίνδυνο

Για να σταματήσει η μετάδοση οποιασδήποτε ασθένειας, είναι αναγκαίο να εφαρμοσθούν κατάλληλα μέτρα ελέγχου. Σε πρώτο στάδιο η επιχείρηση τροφίμων, πρέπει να αξιολογήσει τον κίνδυνο. Μια ορθή πρακτική είναι όλοι οι εργαζόμενοι σε μια επιχείρηση τροφίμων να συμπληρώσουν ένα ερωτηματολόγιο που να αφορά τον "Ιατρικό έλεγχο για χειριστές τροφίμων".

Τα συμπληρωμένα ερωτηματολόγια θα δώσουν βασικές πληροφορίες γύρω από τυχόν πρόσφατα ταξίδια στην Κίνα ή σε άλλες μολυσμένες από τον ιό χώρες Ευρώπη κ.λπ., αν οι εργαζόμενοι υποφέρουν από συμπτώματα τύπου «γρίπης» ή άλλα συμπτώματα τροφικής δηλητηρίασης και εάν έχουν έλθει σε επαφή με οποιοδήποτε άτομο που έχει παρόμοια συμπτώματα θα πρέπει να ενημερώνουν τον προϊστάμενο τους.

Διαδικασίες ελέγχου εργαζομένων

Με βάση τις πληροφορίες που έχουν συλλεγεί από τα ερωτηματολόγια της ιατρικής έρευνας, προτείνεται η εφαρμογή των ακόλουθων μέτρων ελέγχου και παρακολούθησης:

·         Αύξηση της παρακολούθησης των εργαζομένων για τυχόν συμπτώματα που προσομοιάζουν με γρίπη και λήψη της θερμοκρασίας τους πριν την προσέλευση τους στον εργασιακό χώρο.

·         Ενθάρρυνση του προσωπικού να αναφέρει αν υποφέρει από κάποια ασθένεια ή αν ήλθε σε επαφή με μέλη της οικογένειας του ή της κοινότητας που μπορεί να έχουν συμπτώματα τύπου «γρίπης».

·         Αποφυγή της στενής επαφής και του συνωστισμού του προσωπικού κατά την εργασία στη γραμμή παραγωγής και στους χώρους εστίασης και διαλείμματος και διατήρηση ικανοποιητικής απόστασης μεταξύ του (τουλάχιστο 2 μέτρα).

·         Κάθε χειριστής τροφίμων θα πρέπει να κατέχει έγκυρο πιστοποιητικό υγείας και να αποφεύγει την άμεση επαφή των χεριών με ανοικτά τρόφιμα.

·         Εφαρμογή ενός επαναληπτικού εκπαιδευτικού προγράμματος για τη σημασία εφαρμογής των καλών πρακτικών προσωπικής υγιεινής.

·         Xρήση κατάλληλης προστατευτικής στολής κατά την επεξεργασία των τροφίμων (στολή, μάσκες, σκούφο, γάντια κ.λπ.) και καθημερινό πλύσιμο των στολών σε θερμοκρασίες 60°-90°C με κατάλληλα απορρυπαντικά που έχουν βάση το χλώριο.

·         Εφαρμογή από την επιχείρηση των κανόνων ορθής βιομηχανικής και υγιεινής πρακτικής κατά τον χειρισμό και προετοιμασία των τροφίμων. (όπως το συχνό πλύσιμο των χεριών, το καλό ψήσιμο των τροφίμων και την αποφυγή πιθανής διασταυρούμενης επιμόλυνσης ανάμεσα σε μαγειρεμένα και ωμά τρόφιμα, του εξοπλισμού και αποφυγή επαφής τροφίμων με γυμνά χέρια κ.λπ).

·         Ανάρτηση σε τουαλέτες και σε άλλους χώρους διευκόλυνσης του προσωπικού κατάλληλου διαφωτιστικού υλικού για μέτρα πρόληψης, είναι ένας πολύ καλός τρόπος για να επικοινωνήσετε το μήνυμα ώστε να ακολουθούν τους κανόνες υγιεινής.

Διαδικασίες ελέγχου επισκεπτών

·         Αναστολή εισόδου επιθεωρητών οργανισμών πιστοποίησης στην επιχείρηση για σκοπούς επιθεώρησης για διάστημα 2 μηνών.

·         Ανασκόπηση της ακολουθούμενης διαδικασίας για την υγιεινή των επισκεπτών, έλεγχος εισόδου τους και απαγόρευση εισόδου τους στους χώρους παραγωγής. Έλεγχος της θερμοκρασίας τους και συμπλήρωση ειδικού ερωτηματολογίου. Επισκέπτες θεωρούνται όλα τα άτομα που δεν εργάζονται στην περιοχή παραγωγής.

·         Παροχή σε όλους τους επισκέπτες προστατευτικού εξοπλισμού μιας χρήσης όπως μάσκες, γάντια, προστατευτικά ρούχα τα οποία μετά την επίσκεψη να τοποθετούνται σε σκυβαλοδοχεία για καταστροφή και όχι επαναχρησιμοποίηση τους.

·         Λήψη πρόσθετων μέτρων στις εισόδους της εγκατάστασης (απολύμανση χειρολαβών κ.λπ.).

Διαδικασίες καθαρισμού απολύμανσης

·         Επαναξιολόγηση της υφιστάμενης διαδικασίας καθαρισμού και απολύμανσης όπως: των καθαριστικών/απολυμαντικών που χρησιμοποιούνται, η συχνότητα χρήσης τους, οι περιοχές, ο εξοπλισμός και οι επιφάνειες που θα καθαρισθούν και απολυμανθούν και τέλος επαναξιολόγηση της μεθόδου επαλήθευσης του καθαρισμού/απολύμανσης.

·         Εφαρμογή του προγράμματος μυοκτονίας και απεντόμωσης (Pest Control).

·         Επανάληψη εκπαιδευτικού προγράμματος για τις διαδικασίες καθαρισμού και απολύμανσης με έμφαση στις νέες διαδικασίες που εφαρμόζονται κατά την περίοδο της κρίσης.

·         Πρόσθετη καθαριότητα στο εξωτερικό περιβάλλον της εγκατάστασης και επικοινωνία με τους προμηθευτές ειδών καθαρισμού και απολυμαντικών για τυχόν επιπρόσθετες συστάσεις/οδηγίες. Τα μέχρι στιγμής δεδομένα δείχνουν πως η χλωρίνη και το υπεροξείδιο του υδρογόνου καταστρέφουν τον ιό.

Λόγω του ότι είναι μια πρωτόγνωρη συνθήκη, ακόμα και για τους επιστήμονες, υπάρχουν πολλά που δεν ξέρουμε για τον κορονοϊό. Πιστή λοιπόν και αυστηρή τήρηση των κανόνων ατομικής υγιεινής και εφαρμογή των κανόνων ορθής βιομηχανικής και υγιεινής πρακτικής.

Γιώργος Γιωργαλλάς
π. Προϊστάμενος Υγειονομικών Υπηρεσιών
Σύμβουλος Διαχείρισης και
Ασφάλειας Τροφίμων 

Πολιτικοί και ΜΜΕ εναντίον Κορονοϊού

Του Άντη Ροδίτη

Εν όψει ΑΚΕΛ, που δεν υπήρξε εθνικό κόμμα, στήριξε μόνο περιστασιακά και υστερόβουλα το πανελλήνιο, σωτήριο αίτημα της Ένωσης, και του οποίου η προσφορά περιορίζεται στα συμφέροντα και δικαιώματα μιας μόνο ομάδας ανθρώπων και εν όψει της στάσης τού κόμματος αυτού μετά το ’74, που και πάλι υπήρξε ξεκάθαρα κομματική και ιδεολογική, στείρα αντιπολιτευτική και σε περιπτώσεις καίρια ζημιογόνα για τον τόπο, αφού στήριξε προσωπικότητες της «δεξιάς» για την Προεδρία που ήξερε καλά πως ήσαν ακατάλληλοι άνθρωποι, εν όψει αυτών, στήριξα και στηρίζω την παράταξη που ανέδειξε τον Κληρίδη και τον Αναστασιάδη στην Προεδρία. Αυτό κάνω και τώρα.

Αλλά αυτό δεν με εμποδίζει να λέω την άποψή μου.

Οι δυνάμεις που αποφασίζουν σε αυτό τον τόπο το μέλλον του είναι η Κυβέρνηση και οι υπουργοί της και τα ΜΜΕ με τους ανθρώπους τους. Ούτε η μια ομάδα ούτε η άλλη έχουν αναδείξει προσωπικότητες ικανού πνευματικού εκτοπίσματος, ώστε να πείθεται ο λαός με την παρουσία και τον λόγο τους.

Και στις δύο ομάδες υπάρχουν ευφυέστατοι και ευσυνείδητοι άνθρωποι, πιστοί στο καθήκον που επιβάλλει το λειτούργημά τους. Αυτό, όμως, δεν είναι αρκετό.

Οι άνθρωποι αυτοί, οι υπουργοί και οι λειτουργοί των ΜΜΕ, δεν υπερέβησαν ποτέ (και αυτό δεν ήταν φανερό) το πνευματικό επίπεδο του μέσου Κυπρίου, όσο εξαιρετικές σπουδές κι αν έχουν να παρουσιάσουν ο καθένας στον τομέα τους. Η κρίση του κορονοϊού έβγαλε στην επιφάνεια (έκαμε πλέον φανερό) το πνευματικό επίπεδο και των δύο ομάδων, που είναι το ίδιο με εκείνο του μέσου Κυπρίου: Του «ειδικού» στον τομέα του και του παντελώς ανενημέρωτου πάνω σε άλλους ουσιώδεις τομείς της του ανθρώπινου πολιτισμού. Είναι, δηλαδή, αδιάβαστοι. Προσθέστε τώρα και το γεγονός ότι παραδοσιακά μάς λείπει η φαντασία και τα ευεργετήματά, η δημιουργικότητα, και, βέβαια, το πνεύμα και το χιούμορ.

Παρακολουθείστε ένα οποιοδήποτε επεισόδιο του τηλεοπτικού προγράμματος του ταλαντούχου και ικανότατου κωμικού Λούη Πατσαλίδη. Σε κάθε 6-7 αστεία που λέει, τα 3-4 έχουν θέμα το σεξ και ένα είναι σίγουρα απαράδεκτα χυδαίο (με διφορούμενες λέξεις, νοήματα και χειρονομίες). Μόνο το ένα στα 7 «αστεία» χαρακτηρίζεται από πραγματικά δημιουργικό πνεύμα.

Ότι αυτό είναι η «μόδα», ότι το αντιγράψαμε από την Ελλάδα κυρίως (γιατί οι Άγγλοι -όσο και να τους κατηγορούμε- δεν είναι του ιδίου επιπέδου με μάς), δεν αποτελεί δικαιολογία. Αντίθετα, είναι απόδειξη της πνευματικής φτώχειας που μας δέρνει.

Στο προκείμενο: Ο Κύπριος, υπουργός/πολιτικός ή τηλεοπτικός παρουσιαστής/σχολιαστής των ειδήσεων, υποφέρει από το σύνδρομο που υποφέρει και ο σουβλιτζής, ο παγωτάρης ή ο οικοδόμος: Αδυνατεί να αναλύσει το γενικό σε ειδικό, όπως και να δει το ειδικό μέσα στο γενικότερο. Συγκεκριμένα: Τόσο οι αρμόδιοι υπουργοί και οι άλλοι άμεσα αναμεμιγμένοι με το πρόβλημα του κορονοϊού επιστήμονες, όσο και οι τηλεπαρουσιαστές, μένουν κολλημένοι στη γενική πληροφόρηση ότι η τελευταία (χθεσινή) αύξηση των κρουσμάτων που παρατηρήθηκε οφείλεται σε «επαφές συγγενικών προσώπων»! Κανείς δεν καταλαβαίνει ότι η γενική αυτή πληροφόρηση πρέπει ν’ αναλυθεί στο «κοινό» με συγκεκριμένα παραδείγματα για να γίνει από όλους κατανοητή. Από ένα κοινό που γενικά δεν έμαθε ποτέ να ξεφεύγει από τη στυγνή πραγματικότητα για να δεχτεί ως υπαρκτή οποιαδήποτε άλλην.

Πείτε τους, εσείς οι ισχυροί της εκτελεστικής αλλά και της τέταρτης εξουσίας, αυτάρεσκοι τηλεαστέρες του πολλού μπλα-μπλα με το λίγο περιεχόμενο, πείτε τους ευθέως ότι: επειδή ο μπαμπάς δύο κόρων έκτισε διπλοκατοικία για προίκα στις δυο κόρες του, δεν σημαίνει ότι τα παιδιά τους μπορούν να παίζουν μαζί στην κοινή αυλή, ούτε ότι εφόσον δεν μπορούν να βγουν μαζικά έξω μπορούν να μαζεύονται όλοι στο σπίτι πότε της μιας και πότε της άλλης οικογένειας για να τρων μαζί – για να περνούν ευχάριστα οι ώρες του εγκλεισμού. Πείτε τους ότι δεν είναι το ίδιο με τα «κέρφιου» των Εγγλέζων, όταν οι γείτονες, που μόνο ένα τέλι τους χώριζε -αν υπήρχε κι αυτό- περνούσαν μαζί τις περισσότερες ώρες της απαγόρευσης της κυκλοφορίας. Πείτε τους ΟΛΑ τα συγκεκριμένα παραδείγματα. Ο αστοιχείωτος, γενικά Κύπριος, σουβλιτζής ή επιστήμων, δεν καταλαβαίνει γενικούς και αφηρημένους όρους του τύπου «από τα 35 νέα κρούσματα τα 31 οφείλονται σε επαφές συγγενικών προσώπων»!

Πριν μερικά χρόνια όταν μα επισκέφθηκε ο Τζο Μπάιντεν, ο σημερινός αντίπαλος του Τραμπ, έδειξε φανερά και ανεμπόδιστα τη δυσφορία του απέναντι στους Τούρκους, επειδή πέρα από τις δεσμεύσεις που του επιβάλλουν τα συμφέροντα της χώρας του είχε και έχει το πνευματικό και μορφωτικό εκτόπισμα να το κάνει, και αποχαιρέτησε εμάς με στίχους από ένα ποίημα, θέλοντας να μας δώσει θάρρος και ελπίδα στο αδιέξοδο που με τον νου μας κλειστήκαμε μόνοι χωρίς πολλές ελπίδες να γλιτώσουμε. Πείτε μου ένα δικό μας, Κύπριο, που θα μπορούσε να έχει το πολιτικό/πνευματικό εκτόπισμα του Μπάιντεν. Να μπορεί ν’ ανοίγει το στόμα του και να λέει κάτι πραγματικά ανθρώπινο ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΠΙΣΗΜΕΣ ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΕΣ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ. Δεν υπάρχει κανένας. Κι ο λόγος είναι απλός: Κανένας πολιτικός ή επιστήμονας δεν έχει την αυτοπεποίθηση του δικού του λόγου. Ο λόγος τους είναι εκείνος των επίσημων ανακοινώσεων, του κόμματος ή της Κυβέρνησης, και ο είναι λόγος αυστηρά της «επιστήμης» τους. Που όσο αναγκαία κι αν είναι, σε τέτοιες κρίσεις είναι ανεπαρκής από μόνη της. Και στη ΚΡΙΣΗ βγαίνει στην επιφάνεια η ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ.

Κι ενώ στην Ελλάδα υπήρξαν (όλο και λιγοστεύουν κι εκεί τώρα) τέτοιοι άνθρωποι, ηγέτες με πολιτική σκέψη και πνευματικό, πολιτισμικό εκτόπισμα, εμείς κάναμε το παν να αποσυνδεθούμε από την Ελλάδα, υπό την ηγεσία μάλιστα ό,τι πιο «πνευματικού» διαθέταμε, ενός Αρχιεπισκόπου. Κι όταν κατά λάθος και κατ’ εξαίρεση βρίσκεται κάποιος να τους το πει ευθέως, τότε πέφτει απάνω του η ντόπια ιστορική και από κοντά η φιλολογική επιστήμη να του κλείσουν το στόμα. Άλλο θέμα κι αυτό της κυπριακής ιδιοφυίας, που το μόνο που γνωρίζει απ’ έξω κι ανακατωτά, που το αναγνωρίζει και με κλειστά τα μάτια είναι το αυτοκρατορικό του καθενός προσωπικό συμφέρον.

Ότι το πνευματικό επίπεδο ενός λαού είναι αναγκαίο σε στιγμές που κρίνεται η επιβίωσή του είναι φανερό· μα από την άλλη είναι στις στιγμές που κρίνεται η επιβίωσή του που φαίνεται το πνευματικό του επίπεδο. 

Μιλώντας στον Σεφέρη ο Έλιοτ για το φτωχό επίπεδο του λόγου των «πολιτικών», ανάφερε το παράδειγμα του Στραβίνσκι, που ακούγοντας ένα βράδυ στο ραδιόφωνο τον Κρούστσεφ να μιλά, το έκλεισε. «Ένας άνθρωπος» είπε, «με τόσες ευθύνες και να μιλά τέτοια ρωσικά»!

Άντης Ροδίτης  

Το αληθινό νόημα της Οδύσσειας

Να διαβαστεί μετά απείρου προσοχής

Αρχαία Ελλάδα

Άραγε αυτό γιατί δεν μας τα διδάξαν στο σχολείο; “...Διαβάστε το! Αρκούν δυο λεπτά. Αλλά μπορεί να το σκέπτεστε για πολύ περισσότερο.

Άραγε μας τα διδάξαν στο σχολείο; μάλλον όχι γιατί… πρόσεχα την ώρα των αρχαίων...

Είναι πολύ σημαντικό, αυτές τις κρίσιμες ώρες, να ρίξουμε μια ματιά  στα ΟΜΗΡΙΚΑ ΕΠΗ και να διδαχτούμε, έστω και την τελευταία στιγμή, από το πνεύμα του Οδυσσέα.

ΔΗΛΑΔΗ: Να κρατήσουμε την ψυχραιμία μας, να ελέγξουμε την παρόρμηση να έχουμε τις αισθήσεις μας και τις αντένες μας ΑΝΟΙΧΤΕΣ και να μην παρασυρθούμε από την οργή και το μένος που μας διακατέχει, ώστε να γίνουμε βορρά, στους σύγχρονους “μνηστήρες”.

Όταν ο Οδυσσέας φτάνει στην Ιθάκη, η μεγίστη επιθυμία του είναι ΝΑ ΠΑΡΕΙ ΠΙΣΩ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΟΥ, τον κόσμο που του έκλεψαν. Παρά την μεγάλη του λαχτάρα, διατηρεί την ανωνυμία του και μεταμορφωμένος σε ζητιάνο από την ΘΕΑ ΑΘΗΝΑ, πηγαίνει στο παλάτι ώστε να ελέγξει την κατάσταση και να πάρει τις πληροφορίες που θέλει, υπομένοντας καρτερικά τις προσβολές και την χλεύη των μνηστήρων.

ΓΙΑΤΙ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΤΟΝ ΕΝΔΙΑΦΕΡΕΙ, ΕΙΝΑΙ Η ΕΠΙΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΣΤΟΧΟΥ ΚΑΙ ΟΧΙ Η ΣΤΕΙΡΑ ΑΝΤΙΠΑΡΑΘΕΣΗ. Γι αυτό τον λόγο και είναι ο αγαπημένος της Θεάς ΑΘΗΝΑΣ, της Θεάς που αντιπροσωπεύει την ΝΟΗΣΗ ΤΟΥ ΔΙΟΣ, την ΣΟΦΙΑ, την ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΗΣ ΣΚΕΨΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ.

Της Θεάς που μελετά τον εχθρό και τον πολεμά με τα ίδια του τα όπλα. Όταν όμως έρχεται η ώρα, όταν τους έχει στριμώξει όλους άοπλους σε ένα δωμάτιο, όταν φανερώνεται πάνοπλος, ΤΟΤΕ ΕΚΦΡΑΖΕΙ ΤΗΝ ΟΡΓΗ ΤΟΥ. ΚΑΙ ΔΕΝ ΔΕΙΧΝΕΙ ΟΙΚΤΟ, ΓΙΑΤΙ Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΒΙΟΣ ΤΟΥ, που δημιούργησε με τον δικό του ιδρώτα, ΕΙΝΑΙ Η ΠΑΤΡΙΔΑ ΤΟΥ που οι μνηστήρες καταχράστηκαν και καπηλεύτηκαν μαζί με την φιλοξενία του οίκου του που τιμησε τον ΞΕΝΙΟ ΔΙΑ.

Ο ισχυρότερος αντίπαλός του είναι ο ΑΝΤΙΝΟΟΣ. Η λέξη μιλά απο μόνη της. Είναι η ΑΝΤΙ-ΝΟΗΣΗ, είναι αυτό που μας κάνουν ΤΩΡΑ, είναι ο τρόπος με τον οποίο θολώνουν τις καταστάσεις και την πραγματικότητα ώστε ΝΑ ΜΗΝ ΣΚΕΦΤΟΜΑΣΤΕ ΚΑΘΑΡΑ ΚΑΙ ΝΑ ΜΑΣ ΕΛΕΓΧΟΥΝ. Είναι ο μεγαλύτερος κίνδυνος για την καθυπόταξη και δουλεία του ανθρώπου.

Ο επόμενος είναι ο ΕΥΡΥ-ΜΑΧΟΣ. Αυτός που μάχεται με κάθε τρόπο, με εύρος, ΜΕ ΚΑΘΕ ΜΕΣΟΝ, ο δεινός και αδίστακτος μαχητής.

Ο ΑΜΦΙ-ΝΟΜΟΣ! Αυτός που διαστρεβλώνει τον ΝΟΜΟ και την τάξη των πραγμάτων, ο επικίνδυνος γιατί είναι ΕΤΣΙ και ΑΛΛΙΩΣ!

Ο ΑΓΕ-ΛΑΟΣ! Αυτός που άγει τον λαό, που τον παρασύρει με την βοήθεια του ΑΝΤΙ-ΝΟΟΥ. Που τον μετατρέπει σε ΚΑΤΕΥΘΥΝΟΜΕΝΗ ΑΓΕΛΗ!

Κανένα όνομα στα Ομηρικά έπη δεν είναι δοσμένο στην τύχη! Κρύβουν βαθύτατα νοήματα και στο χέρι μας είναι να τα αποκρυπτογραφήσουμε και να διδαχτούμε, ή καλύτερα να συνετιστούμε. Οι πρόγονοί μας μιλούν, ΟΙ ΠΡΟΓΟΝΟΙ ΜΑΣ ΛΕΝΕ ΤΙ ΝΑ ΚΑΝΟΥΜΕ, μας λένε ΠΩΣ ΝΑ ΠΟΛΕΜΗΣΟΥΜΕ, μας λένε πως να τινάξουμε τον ζυγό. ΑΡΚΕΙ, ΝΑ ΤΟΥΣ ΑΚΟΥΣΟΥΜΕ!

Και ο Αντίνοος, ο στόχος της πρώτης φονικής βολής του Οδυσσέα. Είναι αυτός ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ να πεθάνει πρώτος. Γι’ αυτό, μακριά από την προπαγάνδα των ΜΜΕ. Και τον σκοτώνει ρίχνοντας του το βέλος στον ΛΑΙΜΟ, το ΟΡΓΑΝΟ ΤΗΣ ΟΜΙΛΙΑΣ δηλαδή της επικοινωνίας που την χρησιμοποιεί ενάντια στην νόηση των ανθρώπων! ..”.

Πηγή: ww.tilestwra.com

Την εποχή του κορώνα βάιρους!

(Σκέψεις πέραν της πεπατημένης)       Του Άντη Ροδίτη

Μια γνωστή μου με «κατηγόρησε» ότι είμαι φευγάτος. Τι ωραία λέξη! Προς στιγμή σκέφτηκα να ξεπετάξω στα γρήγορα κανένα «μυθιστόρημα» με πρωταγωνιστή τον… Γιώργο Φευγάτο! Ο Φευγάτος έτσι κι ο Φευγάτος αλλιώς και κύριε Φευγάτε μου και ο Φευγάτος έκαμε εκείνο και το άλλο και σκέφτηκε και είπε και φαντάστηκε κ.ο.κ.

Της απάντησα:
Μια από τις μεγαλύτερες ρήσεις που δεν ξεχνώ ποτέ είναι του Χρήστου Βακαλόπουλου, το: «Η πραγματική Ελλάς είναι εκτός πραγματικότητας».

Αλλά, μόλις έχω τελειώσει τη μετάφραση, δηλαδή μεταγραφή, δηλαδή «προσάρτηση» (κατά τον Καψάλη) στην ελληνική τού «θεατρικού» έργου του Έλιοτ The Rock, Ο Βράχος. Εκεί να δεις πόσο φευγάτος είναι ο Έλιοτ!

Ο Βράχος παίχτηκε στο Λονδίνο το 1934 κι ακόμα μια φορά το 1937 κι εκδόθηκε μόνο μια φορά το 1934. Από τότε έβαλαν το έργο στο περιθώριο. Ούτε στα ελληνικά δεν τόλμησε να το μεταφράσει ποτέ κανείς. Ο Βράχος περιέχει τον πυρήνα όλων σχεδόν των ιδεών που βρίσκονται μέσα στα Τέσσερα Κουαρτέτα, που θεωρείται τόσο αριστουργηματικό όσο και η Έρημη Χώρα.

Στην Έρημη Χώρα ο Έλιοτ είναι προσγειωμένος αλλά με φουλ ξεκινημένες τις μηχανές του… έτοιμος να φύγει! Απογειώθηκε 12 χρόνια αργότερα με τον Βράχο και η κριτική είπε «αυτό το έργο είναι σκάρτο». Ο Βράχος συνετρίβη στο έδαφος των «κριτικών» που για να καταλάβουν, συνήθως, ένα ιπτάμενο αντικείμενο πρέπει άλλοι να τους έχουν δείξει προηγουμένως ένα φτυστό άλλο! Ο Βράχος καθόλου δεν είναι σκάρτο έργο. Απλώς εκεί ο Έλιοτ έλεγε τα πράματα ευθέως, με τ’ όνομά τους και με επικεφαλίδες. Δεν πήγαινε σε πολύ μεγάλο βάθος το θέμα. Κάπου είπε: «Θα προτιμούσα εντελώς αγράμματους θεατές». Εξάλλου, το 1939 έγραψε το The Idea for a Christian society. Εκεί δίνει… πρακτικές συμβουλές στους Άγγλους πώς να εκχριστιανισθούν(!) σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής τους(!), της πολιτικής συμπεριλαμβανομένης!

Μπορείς να φανταστείς πόσο φευγάτος ήταν!

Στο μεταξύ, μόλις χτες, στο «Γράμμα σ’ έναν ξένο φίλο», του Σεφέρη, διάβασα: «Ήμουν αξιοθαύμαστα χαμένος και ονειροπαρμένος»! Φευγάτος, δηλαδή.

Συμπέρασμα:
Φανταστείτε να υπήρχαν μόνο οι «Τραμπ» στον κόσμο τούτο, που νομίζουν ότι η οικονομική ευμάρεια είναι το μόνο που μετρά για τους ανθρώπους. Ξέρετε πού θα καταλήγαμε; Εύκολο. Σε αυτό που έχουμε καταλήξει, σε αυτό που πάει φυρί-φυρί να μας ξεκάνει σαν είδος και μπορεί να το καταφέρει κιόλας. Οπότε ποια είναι η χρήση των «φευγάτων», άλλως «ποιητών», αφού δεν παίζουν κανένα πρακτικό ρόλο στον τρέχοντα πολιτισμό;

Εδώ η απάντηση είναι σχεδόν απλή: Μόνο με τους Τραμπ, που κυβερνούν τον παρόντα κόσμο, δεν θα υπήρχε η γνώση του άλλου τρόπου, του άλλου κόσμου, που θα μπορούσε να είναι ο παρών κόσμος.

Δηλαδή, οι φευγάτοι ξέρουν πού είναι η θύρα… και την κρατούν ανοικτή.

Footfalls echo in the memory

Down the passage which we did not take

Towards the door we never opened

Into the rose-garden. My words echo

Thus, in your mind.

«Μέσα στη μνήμη μας ηχούν, τα βήματα που δεν τολμούν να μπουν, στο πέρασμα, προς τη θύρα του κήπου των τριανταφυλλιών. Έτσι τα λόγια μου ηχούν στη σκέψη σας».

Λοιπόν, όλη η ποίηση του Έλιοτ είναι μέσα σε αυτούς τους 5 στίχους. Σε όλα του τα έργα αυτούς αναπτύσσει. Στην Έρημη Χώρα περιέγραψε τον κόσμο με μόνο Τραμπ μέσα. Ο κήπος με τις τριανταφυλλιές δεν απουσίαζε βέβαια, αλλά ήταν μακριά.

Τέλος: Ο κόσμος είναι αυτός που είναι και, μάλλον, θα είναι πάντα τέτοιος, αν όχι και χειρότερος. Η μνήμη του κήπου με τις τριανταφυλλιές αξίζει να υπάρχει, αλλιώς είμαστε χαμένοι, που έτσι κι αλλιώς είμαστε χαμένοι. Αλλά οι Φευγάτοι επιμένουν… Πίστις, Ελπίς, Αγάπη, τα τρία ταύτα, μείζων δε τούτο η Αγάπη. 

Εγώ, βέβαια, θα έλεγα -αν μου το επιτρέπει ο Ιησούς- πως «μείζων» είναι η Πίστις, που χωρίς της είναι πάρα πολύ δύσκολη, μα πολύ δύσκολη η Αγάπη – κι εννοώ η Αγάπη, όχι τον καθημερινό εξευτελισμό της λέξης.

Άντης Ροδίτης   

Δέκα χιλιάδες μέλισσες, Άντη Ροδίτη

Θ. Ι. Ζιάκα, Α. Ροδίτη, Δέκα χιλιάδες μέλισσες – Το παχύ μας δέρμα 

Από το Άρδην τ. 85, Απρίλιος-Μάιος 2011

Το βιβλίο Δέκα χιλιάδες μέλισσες1, που σας παρουσιάζουμε απόψε, είναι το μυθιστόρημα της Κύπρου του 20ου αιώνα. Το μυθιστόρημα της Αυτογνωσίας της.

Αποτελεί ιστορικό αίνιγμα. Πώς μπόρεσε να εμφανιστεί, ξαφνικά κι από το πουθενά, ένα τόσο δυνατό έργο; Είναι Λογοτεχνία, αλλά συγχρόνως και Ιστορία, Ανθρωπολογία, Ψυχολογία, Φιλοσοφία, -όπως ταιριάζει στην μεγάλη Λογοτεχνία. Θα έπρεπε να διαθέτουμε πολύ χρόνο, για να πλησιάσουμε το έργο απ’ όλους τους δρόμους που μας ανοίγει. Επιτρέψτε μου να περιοριστώ μόνο σε ορισμένα από τα μακροϊστορικά του συμφραζόμενα.

Το πιο συγκλονιστικό, από τα αληθινά γεγονότα που συνθέτουν το μυθιστόρημα του Ροδίτη, διαδραματίζεται στη Λευκωσία, στο προεδρικό μέγαρο, τον Αύγουστο του 1964, όπου η Αμερική μας προσφέρει την Ένωση στο πιάτο, χωρίς όρους και ανταλλάγματα. Κι εμείς -ο Εθνάρχης μας- λέμε: «Όχι, ευχαριστώ, δεν θα πάρω», …επειδή το πιάτο είναι νατοϊκό!

Αδιανόητο. Και απολύτως καταστροφικό. Γιατί αν ο Μακάριος δεχόταν την Ένωση, οι Αμερικανοί δεν θα στρέφονταν στην Τουρκία. Η Κύπρος θα γινόταν ελληνικό νησί, εξίσου ασφαλές με τα υπόλοιπα. Ούτε την δικτατορία θα γνωρίζαμε στην Ελλάδα, ούτε την τουρκική κατάκτηση στην Κύπρο. Πρόσφυγες δεν θα είχαμε. Ούτε νεκρούς και αγνοούμενους. Και, βέβαια, ούτε τα εσωτερικά παράσιτα που θέριεψε η καταστροφή σε Ελλάδα και Κύπρο και μας έχουν καταπνίξει.

Η Ένωση εγκαταλείφθηκε, όχι γιατί ήταν «ανέφικτη», αλλά γιατί ήταν ανεπιθύμητη. α) Δεν την ήθελε ο «Εθνάρχης» μας, που φαντασιωνόταν τον εαυτό του κορυφαίο ηγέτη των «Αδεσμεύτων». β) Δεν την ήθελε η κυπριακή άρχουσα τάξη, που φοβόταν μη φτωχύνει από την ένωση με την Ψωροκώσταινα. γ) Δεν την ήθελε το ΑΚΕΛ, που φαντασιωνόταν τον εαυτό του μπροστάρη στον αγώνα για την επικείμενη ανατροπή του ιμπεριαλισμού και την παγκόσμια νίκη του κομμουνισμού. (Συγκατένευνε βέβαια στην Ένωση, υπό τον όρο να φύγει πρώτα η Ελλάδα από το ΝΑΤΟ!) Ο μόνος που αληθινά την ήθελε ήταν η μεγάλη μάζα του κυπριακού λαού. Αδαής όμως και ευχειραγώγητη, ακολούθησε σαστισμένη τον «Εθνάρχη», σαν το κοπάδι στη γραμμή για τον γκρεμό.

Όλα τούτα μαζί (αρνητική ηγεσία / αρνητική άρχουσα τάξη / αρνητική αριστερά / ευχειραγώγητη μάζα) περιγράφουν το «παχύ δέρμα», που φορούσε ο Εθνάρχης μας και πάνω στο οποίο ψόφησαν οι μέλισσες της εθνικής συνείδησης. Δείχνουν την αλήθεια με ακρίβεια.

Την αλήθεια βέβαια αυτή μας την είχε πει ο Ποιητής, με τον συμβολικό τρόπο που ξέρει να λέει την αλήθεια η Ποίηση. Τον ακούσαμε, αλλά τον αγνοήσαμε και τον περιπαίξαμε. Κάτι περισσότερο: τον κυνηγήσαμε. Τώρα όμως, με το άνοιγμα των βρετανικών και των αμερικανικών αρχείων, που πρώτες διερεύνησαν και έφεραν στο φώς οι φίλεργες «Μέλισσες» του Ροδίτη, η ποιητική αλήθεια τεκμηριώθηκε με τρόπο αναμφισβήτητο.

Οι Χίμαιρες τού κομμουνιστικού κινήματος αφ’ ενός και του κινήματος των Αδεσμεύτων αφ’ ετέρου, κατίσχυσαν του εθνικοενωτικού κινήματος, προμηθεύοντας το αναγκαίο ιδεολογικό κίνητρο, άλλοθι ή πρόσχημα, για να μεταμορφωθεί το πλήθος των στελεχών του ενωτικού αγώνα (της ΕΟΚΑ) σε νομενκλατούρα-στήριγμα της ψευδώνυμης Ανεξαρτησίας. Να γίνουν δηλαδή οι ίδιοι το αδιαπέραστο χοντρόπετσο, πάνω στο οποίο θα ήταν καταδικασμένες να ψοφήσουν όχι δέκα, αλλά εκατό χιλιάδες ενωτικές μέλισσες. Και πράγματι. Η «μαγική» αυτή μετάλλαξη των χτεσινών ενωτικών αγωνιστών σε πραιτωριανούς του ανθενωτικού καθεστώτος αποδείχτηκε με τη σειρά της ικανή να μεταμορφώσει ακόμα και τους λίγους εναπομείναντες πιστούς της Ένωσης σε αποδιοπομπαίους τράγους, υπόλογους για όλες τις συμφορές. Αγνοώντας, αυτοί οι τελευταίοι, πού βρίσκονται και με τι φαινόμενο είχαν να κάνουν, καταλήφθηκαν από την τραγική παραίσθηση μιας νικηφόρας πραξικοπηματικής δευτερολογίας (ΕΟΚΑ Β’) και επέπεσαν τυφλά – αυτοκτονικά πάνω σ’ αυτό το μπετόν. Το μόνο που κατάφεραν ήταν να καταστήσουν ηθικώς άτρωτο το ανθενωτικό καθεστώς.

Η Ένωση ήταν η κυπριακή όψη της Μεγάλη Ιδέας, η οποία εμφανίζεται αμέσως μετά την Άλωση. Το γεγονός, ότι η Μεγάλη Ιδέα κατέρρευσε, σαράντα χρόνια νωρίτερα από την κυπριακή όψη της, έχει τη σημασία του, αλλά δεν αναιρεί την ουσιώδη ενότητά τους.

Είναι επομένως καλό να διερωτηθούμε για τη σχέση της ενιαίας εθνικής αποτυχίας με τον τρόπο που πραγματοποιήθηκε η ένταξη του Ελληνισμού στον νεωτερικό ιστορικό κύκλο.

Την πρώτη σαφή διατύπωση της Μεγάλης Ιδέας τη βρίσκουμε στον Βυζαντινό ιστορικό Λαόνικο Χαλκοκονδύλη. Λίγα χρόνια μετά την Άλωση έγραφε στην Ιστορία του: «Και όταν έρθει ο καιρός… τα τέκνα των Ελλήνων θα συγκεντρωθούν και θα συστήσουν κράτος δικό τους και θα ζουν τη ζωή τους με τρόπο που θα αρέσει στους ίδιους και θα θαυμάζουν οι ξένοι.»1 Στον κατάλληλο δηλαδή καιρό θα αποτινάξουμε τον οθωμανικό ζυγό και θα ανακτήσουμε την εθνική μας ελευθερία.

Ο καιρός επέστη τον 18ο αιώνα με την γένεση στη Δύση του νεωτερικού πολιτισμού. Τότε εμφανίζεται και η πρώτη επιχειρησιακή διατύπωση της Μεγάλης Ιδέας. Ήταν το Πρόγραμμα του Ρήγα, το οποίο είχε ρητό στόχο την επαναστατική ανατροπή της οθωμανικής κρατικής δεσποτείας και την ανασύσταση της ελληνικής Οικουμένης στα βυζαντινά της όρια. Έπειτα όμως από τη δολοφονία του Ρήγα, το Πρόγραμμά του εγκαταλείπεται και η Μεγάλη Ιδέα αλλάζει ριζικά περιεχόμενο. Στόχος του εθνικού Προγράμματος τώρα είναι η δημιουργία κράτους ευρωπαϊκού τύπου (κράτους-έθνους) και μάλιστα στα αρχαιοελλαδικά όρια. Η ταυτότητα του νεωτερικού ελληνικού κράτους θα βασίζεται στη ζεύξη του εισαγόμενου Κλασικισμού και του εισαγόμενου Διαφωτισμού, στη βάση της επίσης εισαγόμενης, αποπομπής του Βυζαντίου στο σκότος το εξώτερο, κατ’ αντίστιξη της ευρωπαϊκής αποπομπής του φεουδαρχικού «Μεσαίωνα».

Ο νεωτερικός Έλληνας δεν θα είναι πλέον Ρωμιός. Θα είναι «γραικογάλλος», σύμφωνα με την περιβόητη διατύπωση του Κοραή!

Υπ’ αυτήν τη μεταπρατική/εθνοκρατική εκδοχή της η «Μεγάλη Ιδέα» σφράγισε τις τύχες του νεωτερικού Ελληνισμού. Κατηύθυνε, πριν απ’ όλα, την σταδιακή εθνοκρατική ολοκλήρωση του μετεπαναστατικού ελληνικού κράτους, για να κλείσει άδοξα τον κύκλο της στην Ιωνία, με την καταστροφή του 1922.

Το πείραμα της κατασκευής «γραικογάλλων» όπως ορίστηκε με σαφήνεια από τον Κοραή έχει πια ολοκληρωθεί. Γενιά με τη γενιά, ο Ρωμιός έβγαινε ολοένα και πιο «άλλος άνθρωπος». Για να καταλήξει στο Τίποτα. «Τίποτα» στο πεδίο του πολιτισμού σημαίνει απουσία συλλογικής δημιουργίας, απουσία στο πεδίο της αυθυπερβατικής συνάντησης του εγώ με το εμείς. Σημαίνει δηλαδή μεταπρατισμό, παρασιτισμό και τελικά τομαρισμό. Δεν είναι τυχαίο ότι αυτός θα ήταν ο χαρακτήρας του νεωτερικού Έλληνα (του «γραικογάλλου»): μεταπρατικός και εντέλει παρασιτικός και τομαριστικός (γραικύλος κατά την αρχαία ορολογία). Σήμερα το είδος αυτό κυριαρχεί παντού, αλλά παλιότερα ενδημούσε σχεδόν αποκλειστικά στον χώρο των ευρω-σπουδασμένων, ενθαρρύνοντας π.χ. τη «Γενιά του ‘30» να προσβλέπει στην απείραχτη -ακόμη- ελληνικότητα του απλού λαού, -ελληνικότητα την οποία και ταύτιζαν με τη συλλογική δημιουργία. Χαρακτηριστικές, εν προκειμένω, είναι οι αναφορές του Σεφέρη, για τους σπουδαγμένους, που τους βρίσκει «όλους χαλασμένους», να προφέρουν «σπασμένες λέξεις από ξένες γλώσσες». Όπως χαρακτηριστική είναι και η έκστασή του μπρος στην ασύλληπτη αυθυπερβατική ανάταση του απλού, αγροτικού κυρίως, λαού της Κύπρου, στον αγώνα για την Ένωση με την Ελλάδα.

Το αντίτιμο που κατέβαλαν οι Έλληνες, για την απόκτηση της εθνικής ελευθερίας τους (το μη άρχεσθαι υπό ετέρου έθνους), ήταν η απώλεια της κουλτούρας, της γνώσης και της μνήμης τους. Η επίτευξη μιας τέτοιας κλίμακας ανθρωπολογικής οπισθοδρόμησης ισοδυναμεί φυσικά με την αποδοχή μιας ριζικής λοβοτομής. Ότι η λοβοτομή επέτυχε, μπορούμε κάλλιστα να το διαπιστώσουμε στον θεσμό της κυπριακής Εθναρχίας: Ενώ ο αγώνας έχει στόχο την Ένωση με την νεωτερική-εθνοκρατική Ελλάδα, αρχηγός του εθνοκρατικού ενωτικού αγώνα ήταν ο Αρχιεπίσκοπος! Κατά παράβαση του νεωτερικού δόγματος, όπου έθνος και κράτος ταυτίζονται και όπου κράτος και εκκλησία δεν έχουν καμία σχέση. Ο οθωμανικός εθνάρχης –ο μιλέτ μπασί- ανέλαβε ρόλο νεωτερικού-αντιιμπεριαλιστή «εθνάρχη». Κατά παράβαση επίσης όλων των προνεωτερικών ελληνικών δογμάτων, πολιτειακών και εκκλησιαστικών, σύμφωνα με τα οποία η σύμπτωση στο ίδιο πρόσωπο του εθναρχικού και του επισκοπικού αξιώματος αποτελεί πελώρια ύβρη, τόσο προς το Έθνος όσο και προς την Εκκλησία. Τον Μακάριο τον ανέδειξε και τον επέβαλε ένα ένα Μοναστήρι (Ι. Μ. Κύκκου). Ο Ασκητής είχε πλήρως μεταλλαχθεί σε Σοφιστή. Κοντολογίς: Το υβρίδιο Εθνάρχης-Αρχιεπίσκοπος δεν μπορούσε να είναι ούτε Εθνάρχης ούτε Αρχιεπίσκοπος. Το ακόμα φοβερότερο βέβαια είναι ότι κανείς δεν το καταλάβαινε αυτό. Εδώ κι αν ήταν τέλεια η λοβοτομή.

Η εθνοκάθαρση είναι σύμφυτη με τη νεωτερική νοηματοδότηση της εθνικής ιδέας και αναπόφευκτη στον δρόμο των απελεύθερων οθωμανικών εθνών προς την Εσπερία. Την εθνοκάθαρση την κατοχυρώσαμε ως προοπτική και στην Κύπρο, με τις Συνθήκες της «Ανεξαρτησίας». Για να τη δοκιμάσουμε βεβαίως στο πετσί μας το 1974. Και να διδαχτούμε, με τον εποπτικότερο δυνατό τρόπο, ότι η πραγματοποίηση της Ένωσης δεν ήταν θέμα ξεπερασμένης εθνικιστικής λόξας ούτε μπακαλίστικης λογιστικής, αλλά ζήτημα ασφάλειας και φυσικής επιβίωσης του ελληνικού πληθυσμού. Και επειδή οι εθνοκαθάρσεις γίνονται πράξη, αφού πρώτα έχουν πραγματοποιηθεί στο πεδίο των εννοιών, δεν είναι άσκοπο να υπογραμμίσουμε, ότι το πρότυπο της κυπριακής «Ανεξαρτησίας» ήταν εξ ορισμού εθνοκρατικό και εν δυνάμει αναγκαστικά μονοεθνικό, εφόσον, στο νεωτερικό εννοιολογικό πλαίσιο, το κράτος ρητά ισούται με το έθνος, κι αν το κράτος συμβαίνει να μην έχει ακόμη το «δικό του» έθνος, τείνει αυτομάτως να το «παραγάγει» στα μέτρα του, όπως φερ’ ειπείν το κράτος της FYROM, που νομίζει ότι έχει βρει στη λέξη «Μακεδονία» τον «εθνικό» του προσδιορισμό. Ή το «ανεξάρτητο» κράτος της Κύπρου, η οποία, αφού απέπτυσε την ένωσή της με το υπαρκτό έθνος στο οποίο φυσιολογικά ανήκει, αναζητά εναγωνίως το ανύπαρκτο «νεοκυπριακό έθνος», ώστε να καταστεί κι αυτή «έθνος-κράτος» …εφάμιλλο των ευρωπαϊκών!

Δεν είναι σύμπτωση που τον τελευταίο λόγο στις εθνικές μας επιλογές τον έχει ο χαμένος εξ αίματος αδελφός μας: ο Τούρκος. – «Εξ αίματος αδελφός», καθότι εξισλαμισμένος Έλληνας. Πήραμε τον δρόμο προς τη Δύση για να απαλλαγούμε απ’ αυτόν. Και ενώ πετύχαμε πλέον να «ανήκουμε στη Δύση» -καθώς τα έχουμε δώσει όλα- βρίσκουμε και πάλι τον Τούρκο μπροστά μας. Τι τραγική η ειρωνεία της Ιστορίας! Εύλογη θα ’λεγε κανείς η αταβιστική – ανομολόγητη σκέψη: «Μήπως αν πάψουμε να είμαστε Έλληνες και Χριστιανοί, θα σταματήσει επιτέλους να μας κυνηγά ο Τούρκος;» Άλλωστε τι σημαίνει να είσαι Έλληνας και Χριστιανός σήμερα; Ύστερα από τόση λοβοτομή; Και μέσα στη μεταμοντέρνα Χωματερή; Τίποτα! Ίσως αυτό να λέει κάτι, επιπλέον των ήδη εντοπισμένων παραμέτρων της εθνικής μας παχυδερμίας: των ιδιοτελών συμφερόντων, του αποπροσανατολισμού από διεθνιστικές χίμαιρες και του προκρούστειου εκνεωτερισμού μας. Αυτό το «επιπλέον» εξηγεί ίσως την έκτοτε εμφάνιση πρόσθετων και σκληρότερων κερατοειδών επιστρώσεων στο παχύ μας δέρμα.

Το πρόβλημα είναι πλέον γενικό. Ζητείται «νέο Παράδειγμα». Νέο Πρόταγμα πολιτισμού. Ίσως ένας άλλος τύπος ανθρώπου. Μέχρι τώρα νομίζαμε ότι «είμαστε πίσω». Ότι το θέμα είναι να τρέξουμε να φτάσουμε τη Δύση. Εν ανάγκη, «κόβοντας δρόμο». Επέστη όμως ο καιρός να αντιληφθούμε ότι αλλού είναι το πρόβλημα: Ήμασταν ενήλικες και, για να συγχρονιστούμε με τα ανθρωπολογικά βρέφη της Ιστορίας, μάθαμε να μπουσουλάμε πίσω τους. Και συνεχίσαμε. Ξεχνώντας ότι υπάρχει και όρθιο βάδισμα.

Μπρος στα δύσκολα, όπως σήμερα, που όλοι οι τυφλοσούρτες έχουν αχρηστευτεί και πρέπει μόνοι να βρούμε διέξοδο, ξυπνάει καμιά φορά ο απροκατάληπτος νους μέσα μας και ξαφνικά βλέπει δίοδο εκεί που πριν βλέπαμε τοίχο. Αυτή είναι ίσως και η εξήγηση στο αίνιγμα που ανέφερα στην αρχή. Πώς δηλαδή γίνεται, ξαφνικά και από το πουθενά, να εμφανιστεί ένα τέτοιο επίτευγμα Αυτογνωσίας στο πεδίο της Λογοτεχνίας, όπως το βιβλίο που μας χάρισε ο Άντης Ροδίτης;

Θ.Ι.Ζιάκας

[Το πιο πάνω κείμενο αποτελεί σύντμηση της ομιλίας του Θ.Ι.Ζ. που έγινε σε εκδήλωση του ΚΥ.Κ.Ε.Μ. για την παρουσίαση του βιβλίου στις 11.2.2011, στη Λευκωσία. Ολόκληρη η ομιλία εδώ: http://ardin-rixi.gr/archives/216736 ]

Βιογραφικό Θ.Ι.Ζ: Είναι μαθηματικός. Εργάστηκε στον δημόσιο τομέα, ως πληροφορικός. Νέος είχε κάποια πολιτικο-ιδεολογική δραστηριότητα στον χώρο της Αριστεράς, τα αδιέξοδα της οποίας τον ανάγκασαν να ασχοληθεί συστηματικά με την κοινωνική θεωρία, στην οποία και αφιέρωσε τον ελεύθερο χρόνο του. Από το 1980 μελετά το εθνικό φαινόμενο σε συνδυασμό με την κοινωνική οντολογία του συλλογικού και του ατομικού υποκειμένου και επικεντρώνεται στα προβλήματα ταυτότητας, επεξεργαζόμενος με έναν διαφορετικό τρόπο την έννοια της «παράδοσης». Στο πλαίσιο αυτό διερεύνησε την παθολογία του κυρίαρχου ανθρωπολογικού τύπου και την σχέση της με την τρέχουσα κατάρρευση των συλλογικών αξιών. Μερικά από τα βιβλία του είναι: Εθνισμός και Αριστερά, Έθνος και Παράδοση, Η έκλειψη του υποκειμένου, Πέρα από το άτομο, Αυτοείδωλον εγενόμην, Ο σύγχρονος μηδενισμός, Πατριδεγωφάγος, Τα δύο τέρατα και η Αριστερά κ.α. Άρθρα και συνεντεύξεις του στο ΑΝΤΙΦΩΝΟ.

1 Το βιβλίο Δέκα χιλιάδες μέλισσες, ακολούθησε το 2013 η έκδοση τού βιβλίου Κουράγιο Πηνελόπη το οποίο περιλαμβάνει τα επίσημα αμερικανικά, αγγλικά και ελληνικά έγγραφα (μερικά από τα οποία πρώτη φορά βλέπουν το φως της δημοσιότητας) που καταδεικνύουν πώς ακριβώς οι Αμερικανοί έδωσαν στον ελληνισμό το 1964 την ευκαιρία πραγματοποίησης της Ενώσεως άνευ ανταλλαγμάτων στην Τουρκία. Η ευκαιρία έμεινε ανεκμετάλλευτη λόγω της εχθρικής στάσης του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου απέναντι στην Ένωση με την Ελλάδα, η οποία εκδηλωνόταν και σε λαϊκό επίπεδο τότε, με τη σύμπραξη του ΑΚΕΛ, με απευθείας επιθέσεις ακόμα και με ξυλοδαρμούς φαντάρων της Μεραρχίας και της Ελ.ΔΥ.Κ. Αδιάψευστη γραπτή μαρτυρία, πέρα από τα γραφόμενα των τότε εφημερίδων, αποτελούν δύο άρθρα του Σάββα Παύλου με τίτλο «Μεραρχία, συγγνώμη» (στο διαδίχτυο). Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι η λαλίστατη κυπριακή (και κατ’ ακολουθία η ελλαδική ιστοριογραφία-αρθρογραφία) αποφεύγουν πάσει θυσία το θέμα. Η αποκάλυψη της αλήθειας θα σήμαινε καθολική ανατροπή των μύθων που οδήγησαν στη σημερινή ελληνική παρακμή.   

Άντης Ροδίτης

Κώστας Τσολάκης : Μια σύνδεση με τον θησαυρό της λαϊκής παράδοσης...

Του Φοίβου Νικολαΐδη

Εδώ και χρόνια ο Κώστας Τσολάκης ασχολείται σοβαρά και μεθοδικά με την έρευνα και την ανάδειξη των πολιτισμικών, θρησκευτικών και λαϊκών παραδόσεων του τόπου του. Λατρεύει με πάθος τη λαϊκή παράδοση τα ήθη και τα έθιμα. Από πολύ παλιά μάζευε λαογραφικό υλικό το οποίο κατάφερε να καταγράψει στα βιβλία του.

Η πλούσια λαογραφική ύλη που συμπυκνώνεται στις σελίδες των βιβλίων του ρίχνει άπλετο φως στο λαϊκό πολιτισμό της περιοχής. Μας θυμίζει επίσης το χρέος μας για τη διαφύλαξη, του μοναδικού μας πλούτου, που συνδέει με το παρελθόν και διατηρεί τα στοιχεία της πολιτιστικής μας ταυτότητας.

 

Λάτρης της παράδοσης, ακούραστος ερευνητής μελετά με ιδιαίτερο ενδιαφέρον και με διεισδυτική ματιά το παρελθόν της γενέτειρας του,  προσπαθώντας να δείξει τις βαθιές ρίζες που συγκροτούν τις παραδόσεις και να αναδείξει την αξία τους.

Αυθεντικοί άνθρωποι σαν τον Κώστα Τσολάκη είναι ξεχωριστοί, γεμάτοι ζεστασιά και ακτινοβόλο φως που εκπέμπουν στους γύρω τους. Κάποτε, διερωτάσαι αν αυτοδίδακτοι άνθρωποι όπως ο Κώστας Τσολάκης είχαν την ευκαιρία να εκπαιδευτούν σε σχολεία και πανεπιστήμια, τι θα μπορούσαν άραγε να κάνουν στη ζωή τους.

Ο Κώστας Τσολάκης μιλά με πάθος για το Παραλίμνι και την ιστορία του, που τη γνωρίζει σαν τρεχάμενο νερό. Με δικαιολογημένη υπερηφάνεια αλλά και συγκίνηση μιλά για τα βιβλία του, που θα τα ζήλευαν πολλοί μελετητές με δοκτοράτα. Αν και δεν ευτύχισε να πάει γυμνάσιο, αφού ο σχολικός του κύκλος τελείωσε στο δημοτικό, εντούτοις με την αγάπη και την έφεση του προς τα γράμματα, συμπλήρωσε τη μόρφωση και τις γνώσεις του σε ένα υψηλό επίπεδο.

Με λόγο λιτό και ματιά καθαρή, η συνομιλία μαζί του είναι ενδιαφέρουσα και αναδύει την ευχάριστη προσωπικότητά του. Προσπαθώντας να εξηγήσει το μεγάλο του ενδιαφέρον για τη λαϊκή παράδοση, άθελα του αφήνεσαι στη γοητεία του πάθους του για την παράδοση του Παραλιμνιού.

Δραστήριος και δημιουργικός ασχολείται συστηματικά με την έρευνα και την ανάδειξη των πολιτισμικών και θρησκευτικών παραδόσεων του Παραλιμνιού  καθαρά από ενδιαφέρον και αγάπη. Ο στόχος του για μια ουσιαστική γνωριμία με την παλιά ζωή σε όλες της τις εκφάνσεις της και τα έργα των παλιών κατοίκων της περιοχής έγινε πραγματικότητα. 

Η πρώτη συγγραφική του προσπάθεια ξεκίνησε με το βιβλίο του «Βηματισμοί στο Παραλίμνι του χθες», Από την Αρχαιότητα ως τις μέρες μας. Μια καλαίσθητη έκδοση 462 σελίδων, εκδόσεων Επιφανίου, 2003.

Ακόμη και η αφιέρωση του βιβλίου από τον συγγραφέα είναι ξεχωριστή: Στους γονείς μου Λοΐζο και Ευαλλού Τσολάκη και στους ακάματους εργάτες της γης που έζησαν σεμνά κι ευλογημένα και ρίζωσαν σε τούτη την άκρη του νησιού μας, το Παραλίμνι. Το βιβλίο αυτό, που το δουλέψαμε με πολλή αγάπη, το χαρίζουμε στους Παραλαμνίτες, στους νεότερους και τους μελλοντικούς με την υπόμνηση να μην ξεχνούν τις βαθιές ρίζες πάνω στις οποίες μπορούμε με σιγουριά να στηριζόμαστε σαν άτομα και σαν κοινότητα για δημιουργία, προκοπή, επιβίωση και όραμα… 

Το βιβλίο περιέχει ένα ογκώδες πολύτιμο ιστορικό υλικό και σημαντικές πληροφορίες τις οποίες ο συγγραφέας είχε το κουράγιο και την επιμονή να συλλέξει από διάφορες πηγές. 

Μια καθ’ όλα καλαίσθητη έκδοση που περιγράφει τις ρίζες και την παράδοση του Παραλιμνιού. Μια γραπτή μαρτυρία για το Παραλίμνι του μακρινού χθες. Η προφορική παράδοση που έγινε πλέον γραπτή.

Εξώφυλλο: Συνδυασμός του παλιού και του καινούργιου στο Παραλίμνι. Το εκκλησάκι της Αγίας Άννας (13^ος αιώνας μ.Χ.) δίπλα από την καινούργια μεγάλη εκκλησία του Αγίου Γεωργίου.

Το εξώφυλλο του βιβλίου κοσμείται από δυο εκκλησίες του Παραλιμνιού, γιατί πρέπει: «από Θεού άρχεσθαι», όπως γράφει στον πρόλογο της η Σοφία Σωφρονίου-Δετοράκη, που βοήθησε σημαντικά τον συγγραφέα με τα χειρόγραφα του συγγραφέα.

 

Στο οπισθόφυλλο: Κρίνο του γιαλού ή αλίανθος (Pancratium Maritimum), προστατευόμενο απ’ όλα τα κράτη της Ευρώπης, ένα πολύ όμορφο φυτό της χλωρίδας Παραλιμνίου.

Δεύτερη εκδοτική προσπάθεια του Κώστα Τσολάκη το «Γενεαλογικό δέντρο του Παραλιμνίου. 

Το βιβλίο "Λεύκωμα Παραλιμνίου στον 20όν αιώνα", ακολουθεί τα προηγούμενα βιβλία του Κώστα Τσολάκη, μελετητή της τοπικής ιστορίας της γενέτειράς του, Παραλιμνίου: «Βηματισμοί στο Παραλίμνι του χθες από την αρχαιότητα ως τις μέρες μας» και «Το γενεαλογικό δέντρο του Παραλιμνίου».

Στην παρούσα έκδοση παρουσιάζονται δεκάδες άγνωστες και σπάνιες φωτογραφίες για το Παραλίμνι και τους Παραλιμνίτες του χθες, που συγκεντρώθηκαν μετά από πολύχρονη έρευνα. Φωτογραφίες που απεικονίζουν στιγμές της πολιτικής, εκκλησιαστικής, κοινωνικής, εκπαιδευτικής, καλλιτεχνικής και αθλητικής ιστορίας της μεγάλης κωμόπολης της επαρχίας Αμμοχώστου και αποτελούν πολύτιμες ψηφίδες για την ιστορία της Κύπρου στον 20όν αιώνα. 

Κυπριακή Λαϊκή Παράδοση, Οι ποιητάρηδες του Παραλιμνιού

Το 2012 ο Κώστας Τσολάκης προχώρησε στην τέταρτη του συγγραφική προσπάθεια με το βιβλίο «Κυπριακή Λαϊκή Παράδοση, Οι ποιητάρηδες του Παραλιμνιού».

Όπως γράφει και στον πρόλογο του ο Συγγραφέας: Το Παραλίμνι διέθετε και διαθέτει μερικούς από τους καλύτερους λαϊκούς ποιητές της Κύπρου. Οι λαϊκοί αυτοί καλλιτέχνες έκαμναν επίδειξη του ταλέντου και της τέχνης τους σε κάθε κοινωνική εκδήλωση και κυρίως στους γάμους, τα πανηγύρια, τις διάφορες θρησκευτικές και άλλες γιορτές και σε διαγωνισμούς.

Ιδιαίτερη ήταν η επίδοση τους στα ερωτικά τραγούδια και τα «τσιαττίσματα». Τα ερωτικά τραγούδια ή τραγούδια της αγάπης είναι δίστιχα ή τετράστιχα ποιήματα με ομοιοκαταληξία που έχουν θέμα τους την αγάπη, τον έρωτα, τη γυναίκα, τα βάσανα τους πόθους των ερωτευμένων.

Οι λαϊκοί ποιητές τα τραγουδούσαν σε κάθε εκδήλωση και ο καθένας προσπαθούσε να πει το καλύτερο και το πιο πρωτότυπο τραγούδι, για να κερδίσει το βραβείο. 

Το τσιάττισμα είναι ένα άλλο είδος έντεχνου ποιητικού λόγου που καλλιεργήθηκε πολύ στο Παραλίμνι. Σε κάθε κοινωνική εκδήλωση ή γιορτή, συνήθως υπήρχε και υπάρχει ακόμα ο διαγωνισμός τσιαττίσματος. Δυο λαϊκοί ποιητές είναι αντιμέτωποι και ο καθένας «πολεμά» τον άλλο με δίστιχα «τσιαττιστά», τραγούδια που αυτοσχεδιάζουν την ώρα εκείνη. Ο ένα προκαλεί, σατιρίζει ή κοροϊδεύει τον αντίπαλό του με δίστιχο. Εκείνος αμέσως πρέπει να ταιριάσει δίστιχο, για να απαντήσει, να αμυνθεί και να περάσει στην επίθεση. Ο αγώνας συνεχίζεται μέχρι να βρει ο νικητής ή όσο καθορίζουν οι όροι της κριτικής επιτροπής.

Τέτοιους διαγωνισμούς μπορεί να παρακολουθήσει κανένας ακόμα και σήμερα, κυρίως σε κοινοτικές εκδηλώσεις και γιορτές.

Τα ερωτικά τραγούδια αναπτύχθηκα από την εποχή της λατρείας της Αφροδίτης στην Κύπρο και μέχρι σήμερα οι Κύπριοι ποιητάρηδες δίνουν έμφαση στα τραγούδια του είδους αυτού.

Η Σοφία Σωφρονίου Δεροράκη σημειώνει στο βιβλίο: Ο Κώστας Τσολάκης έχει σκοπό να αναδείξει την ποίηση των συγχωριανών του ως τέχνη δημιουργίας ποιημάτων, ως παραγωγή ποιητικού λόγου, ως τέχνη και τεχνική δημιουργίας ποιητικού κειμένου που μόνο οι ίδιοι οι λαϊκοί ποιητές γνωρίζουν.

Καταπιάστηκαν με τη μορφή του έντεχνου λόγου που διαθέτει το στοιχείο της ποιητικότητας και διατύπωσαν την πραγματικότητα με διαφορετική οπτική γωνία σύλληψης και έκφρασης.

Ο Κώστας Τσολάκης έχει ως στόχο να διατηρήσει την παράδοση του τόπου του, προβάλλοντας τους ποιητάρηδες του Παραλιμνίου, τους λαϊκούς αυτούς δημιουργούς, που διακρίνονται για την ικανότητά τους να συνθέτουν στίχους πάνω σε επίκαιρα θέματα και να τους απαγγέλλουν τραγουδιστά, μπροστά σε κοινό, κατά τη διάρκεια εορτών και εκδηλώσεων.

Οι λαϊκοί μας ποιητές συνεχίζουν τη φωτεινή παραδοσιακή και διαχρονική πορεία, που έχει ως αφετηρία τους ομηρικούς ραψωδούς και αναδεικνύονται άξιοι συνεχιστές της ποιητικής αυτής παράδοσης.

Οι λαϊκοί μας ποιητές με το ποιητικό τους έργο προβλημάτισαν γενιές Κυπρίων του Παραλαμνίου και εξακολουθούν ακόμα να λειτουργούν πολυσήμαντα, ως οδοδείκτες και συνεχιστές στη χρήση της κυπριακής διαλέκτου και την παραλιμνίτικης τοπολαλιάς.

Ο Κώστας Τσολάκης επιτελεί έργο εξαιρετικά σημαντικό και πολύτιμο και συμβάλλει στην πολιτιστική αναβάθμιση στης κοινότητας του Παραλιμνίου.

Η Κατελίτσα Ζουβάνη Φυλακτού προλογίζει το βιβλίο και γράφει μεταξύ άλλων τα εξής: Ο Κώστας Τσολάκης μετά από άοκνες προσπάθειες και κόπους χρόνων αφήνει ως ιερά παρακαταθήκη σε μας ένα σπουδαίο πολιτιστικό θησαυρό. Με διάχυτη την αγωνία για το μέλλον της ποιητικής δημιουργίας του τόπου του, παραδίδει στο αναγνωστικό κοινό της Κύπρου ένα αξιόλογο πόνημα.

Μέσα από αυτό επιχειρεί να συγκεντρώσει και να διασώσει το σύνολο της ποιητικής παραγωγής του Παραλιμνίου. Απώτερός του στόχος είναι προφανώς η διαφύλαξη της λεγόμενης ποίησης της «τοπολαλιάς» που συντηρεί τα έθιμα, τις παραδόσεις και γενικά την εθνική ταυτότητα του λαού μας, που στις μέρες μας φθίνει και συρρικνώνεται ραγδαία. Παράλληλα, με το έργο αυτό κληροδοτεί «ες αεί» στη νέα γενιά μια αυθεντική πηγή για τη μελέτη της κυπριακής διαλέκτου.

Ένας τίτλος που τον δικαιούται είναι ο «Τσολάκης της Παραλαμνίτικης Παράδοσης», αφού ασχολήθηκε χρόνια ολόκληρα, τόσο συστηματικά όσο και σε βάθος με τα ήθη τα έθιμα και τις παραδόσεις του Παραλιμνιού.

Ο Φοίβος Νικολαΐδης και Κώστας Τσαλάκης συνομιλούν για τα βιβλία του στο σπίτι του στο Παραλίμνι.

 Βιογραφία συγγραφέα: Τσολάκης Κώστας Λ.

Ο Κώστας Τσολάκης γεννήθηκε στις 4/6/1934 στο Παραλίμνι. Φοίτησε στο Α' Δημοτικό Σχολείο Παραλιμνίου (1947). Μετά την αποφοίτηση του από το δημοτικό σχολείο, εργάστηκε στις γεωργικές εργασίες του πατέρα του, μέχρι το 1970. 

Στη συνέχεια εργάστηκε για μερικά χρόνια στις αποθήκες της Συνεργατικής στο Βαρώσι και μετά την εισβολή στη Λάρνακα και Λευκωσία. Μετά το 1980 άρχισε ν' ασχολείται με τις τουριστικές επιχειρήσεις. 

Είναι νυμφευμένος με την Ελένη Μιχαήλ Αναγιωτού από την Ευρύχου, με την οποίαν απέκτησε τρία παιδιά, την Εύα, τον Μιχάλη και τη Λουΐζα.

Φοίβος Νικολαΐδης

Λευκωσία

19.3.2020