Την εποχή του κορώνα βάιρους!

(Σκέψεις πέραν της πεπατημένης)       Του Άντη Ροδίτη

Μια γνωστή μου με «κατηγόρησε» ότι είμαι φευγάτος. Τι ωραία λέξη! Προς στιγμή σκέφτηκα να ξεπετάξω στα γρήγορα κανένα «μυθιστόρημα» με πρωταγωνιστή τον… Γιώργο Φευγάτο! Ο Φευγάτος έτσι κι ο Φευγάτος αλλιώς και κύριε Φευγάτε μου και ο Φευγάτος έκαμε εκείνο και το άλλο και σκέφτηκε και είπε και φαντάστηκε κ.ο.κ.

Της απάντησα:
Μια από τις μεγαλύτερες ρήσεις που δεν ξεχνώ ποτέ είναι του Χρήστου Βακαλόπουλου, το: «Η πραγματική Ελλάς είναι εκτός πραγματικότητας».

Αλλά, μόλις έχω τελειώσει τη μετάφραση, δηλαδή μεταγραφή, δηλαδή «προσάρτηση» (κατά τον Καψάλη) στην ελληνική τού «θεατρικού» έργου του Έλιοτ The Rock, Ο Βράχος. Εκεί να δεις πόσο φευγάτος είναι ο Έλιοτ!

Ο Βράχος παίχτηκε στο Λονδίνο το 1934 κι ακόμα μια φορά το 1937 κι εκδόθηκε μόνο μια φορά το 1934. Από τότε έβαλαν το έργο στο περιθώριο. Ούτε στα ελληνικά δεν τόλμησε να το μεταφράσει ποτέ κανείς. Ο Βράχος περιέχει τον πυρήνα όλων σχεδόν των ιδεών που βρίσκονται μέσα στα Τέσσερα Κουαρτέτα, που θεωρείται τόσο αριστουργηματικό όσο και η Έρημη Χώρα.

Στην Έρημη Χώρα ο Έλιοτ είναι προσγειωμένος αλλά με φουλ ξεκινημένες τις μηχανές του… έτοιμος να φύγει! Απογειώθηκε 12 χρόνια αργότερα με τον Βράχο και η κριτική είπε «αυτό το έργο είναι σκάρτο». Ο Βράχος συνετρίβη στο έδαφος των «κριτικών» που για να καταλάβουν, συνήθως, ένα ιπτάμενο αντικείμενο πρέπει άλλοι να τους έχουν δείξει προηγουμένως ένα φτυστό άλλο! Ο Βράχος καθόλου δεν είναι σκάρτο έργο. Απλώς εκεί ο Έλιοτ έλεγε τα πράματα ευθέως, με τ’ όνομά τους και με επικεφαλίδες. Δεν πήγαινε σε πολύ μεγάλο βάθος το θέμα. Κάπου είπε: «Θα προτιμούσα εντελώς αγράμματους θεατές». Εξάλλου, το 1939 έγραψε το The Idea for a Christian society. Εκεί δίνει… πρακτικές συμβουλές στους Άγγλους πώς να εκχριστιανισθούν(!) σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής τους(!), της πολιτικής συμπεριλαμβανομένης!

Μπορείς να φανταστείς πόσο φευγάτος ήταν!

Στο μεταξύ, μόλις χτες, στο «Γράμμα σ’ έναν ξένο φίλο», του Σεφέρη, διάβασα: «Ήμουν αξιοθαύμαστα χαμένος και ονειροπαρμένος»! Φευγάτος, δηλαδή.

Συμπέρασμα:
Φανταστείτε να υπήρχαν μόνο οι «Τραμπ» στον κόσμο τούτο, που νομίζουν ότι η οικονομική ευμάρεια είναι το μόνο που μετρά για τους ανθρώπους. Ξέρετε πού θα καταλήγαμε; Εύκολο. Σε αυτό που έχουμε καταλήξει, σε αυτό που πάει φυρί-φυρί να μας ξεκάνει σαν είδος και μπορεί να το καταφέρει κιόλας. Οπότε ποια είναι η χρήση των «φευγάτων», άλλως «ποιητών», αφού δεν παίζουν κανένα πρακτικό ρόλο στον τρέχοντα πολιτισμό;

Εδώ η απάντηση είναι σχεδόν απλή: Μόνο με τους Τραμπ, που κυβερνούν τον παρόντα κόσμο, δεν θα υπήρχε η γνώση του άλλου τρόπου, του άλλου κόσμου, που θα μπορούσε να είναι ο παρών κόσμος.

Δηλαδή, οι φευγάτοι ξέρουν πού είναι η θύρα… και την κρατούν ανοικτή.

Footfalls echo in the memory

Down the passage which we did not take

Towards the door we never opened

Into the rose-garden. My words echo

Thus, in your mind.

«Μέσα στη μνήμη μας ηχούν, τα βήματα που δεν τολμούν να μπουν, στο πέρασμα, προς τη θύρα του κήπου των τριανταφυλλιών. Έτσι τα λόγια μου ηχούν στη σκέψη σας».

Λοιπόν, όλη η ποίηση του Έλιοτ είναι μέσα σε αυτούς τους 5 στίχους. Σε όλα του τα έργα αυτούς αναπτύσσει. Στην Έρημη Χώρα περιέγραψε τον κόσμο με μόνο Τραμπ μέσα. Ο κήπος με τις τριανταφυλλιές δεν απουσίαζε βέβαια, αλλά ήταν μακριά.

Τέλος: Ο κόσμος είναι αυτός που είναι και, μάλλον, θα είναι πάντα τέτοιος, αν όχι και χειρότερος. Η μνήμη του κήπου με τις τριανταφυλλιές αξίζει να υπάρχει, αλλιώς είμαστε χαμένοι, που έτσι κι αλλιώς είμαστε χαμένοι. Αλλά οι Φευγάτοι επιμένουν… Πίστις, Ελπίς, Αγάπη, τα τρία ταύτα, μείζων δε τούτο η Αγάπη. 

Εγώ, βέβαια, θα έλεγα -αν μου το επιτρέπει ο Ιησούς- πως «μείζων» είναι η Πίστις, που χωρίς της είναι πάρα πολύ δύσκολη, μα πολύ δύσκολη η Αγάπη – κι εννοώ η Αγάπη, όχι τον καθημερινό εξευτελισμό της λέξης.

Άντης Ροδίτης