Κυπριακές εκλογές 2013: Οι κρισιμότερες από το 1960

Γράφει ο Γιώργος Πήττας

Η Προεδρική εκλογή της Κυριακής είναι  η πλέον ιδιαίτερη για την λιλιπούτεια μεσογειακή χώρα, αν όχι από την εποχή της σύστασης της Κυπριακής Δημοκρατίας με βάση τις συνθήκες Ζυρίχης Λονδίνου το 1960, σίγουρα, μετά από  το 1974, την Τουρκική εισβολή και την συνεχιζόμενη έκτοτε κατοχή. 

Η ιδιαιτερότητα της εκλογής συνίσταται στο ότι για πρώτη φορά στα χρονικά, το Κυπριακό ζήτημα και η επίλυσή του δεν βρίσκεται στην προτεραιότητα των πολιτών.

Η οικονομική κρίση, η πρωτοφανής ανεργία, τα καταστήματα που κλείνουν το ένα μετά το άλλο, οι επιχειρήσεις που μειώνουν μισθούς και απολύουν προσωπικό είτε για να επιβιώσουν όπως-όπως σε κάποιες περιπτώσεις, είτε γιατί οι εργοδότες κερδοσκοπούν σε βάρος των εργαζομένων είναι φαινόμενα στην κυριολεξία πρωτόγνωρα και ανήκουστα για την μέχρι πολύ πρόσφατα ευημερούσα νήσο. Της οποίας οι πολίτες αξίζει να σημειώσω, χαρακτηρίζονται από μία ιδιαίτερη παράδοση στην αποδοτική εργατικότητα, με άλλα λόγια στην απολύτως μετρήσιμη παραγωγικότητα. 

Οι πίσω σελίδες

Το 2008, οι Κύπριοι απέρριψαν το ενδεχόμενο μίας δεύτερης θητείας του αείμνηστου Τάσσου Παπαδόπουλου, παρά το γεγονός πως η περίοδος 2003-2008 στην οποία κυβέρνησε, ήταν μία εποχή εξαιρετικής ανάπτυξης, στη λήξη της οποίας η χώρα βρέθηκε να έχει «οικονομίες», δηλαδή πλεονάσματα. 

Οι αιτίες της μη επανεκλογής του Τάσσου, μπορούν να πυκνωθούν σε τρεις-τέσσερις  κεντρικές παραμέτρους:

1. Υπερβολική, σχεδόν αμετροεπής αυτοπεποίθηση του επιτελείου του, για εκλογές «περίπατο» βασισμένη κυρίως στο αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος για το σχέδιο Ανάν. 

2. Έντονη αίσθηση στην κοινή γνώμη για «μη διαχείριση» του «Όχι». 

3. Καλλιέργεια διχαστικού κλίματος εκ μέρους των πρωθιερέων του «Όχι» με την επίμονη λάσπη που απέδιδαν σε όσους ψήφισαν «Ναι».  Χαρακτηρίστηκαν «ενδοτικοί» «προδότες» «ανθέλληνες»  «τουρκόσποροι», «νενέκοι». Ο Τάσσος Παπαδόπουλος, μόλις ανακοινώθηκε το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος, με δήλωσή του, ζήτησε επιτακτικά να μην υπάρξουν εορτασμοί και πανηγύρια καθώς, όπως είχε πει χαρακτηριστικά  «δεν υπάρχουν νικητές ή ηττημένοι».  Το παρασκήνιο δεν το γνωρίζω, δεν ξέρω αν η δήλωση ήταν καθαρά επικοινωνιακή, η ουσία όμως είναι πως το ευρύτερο περιβάλλον, του τότε Προέδρου έπραξε ακριβώς τα αντίθετα και δημιούργησε την περίφημη «περιρρέουσα ατμόσφαιρα».  Μια ατμόσφαιρα που έσπρωξε το ρολόι σε εποχές θεωρητικά περασμένες και λησμονημένες θυμίζοντας τη μαύρη περίοδο Μακαριακών και αντί Μακαριακών . 

4. Η υποψηφιότητα Χριστόφια. Αν και εξαιρετικά άγαρμπη, καθώς μέχρι την τελευταία στιγμή επαναλαμβάνονταν πως όλα είναι «μέλι και γάλα» στη συνεργασία του ΑΚΕΛ με τον τότε Πρόεδρο (θύμισε λίγο το χυδαίο «άδειασμα» Ανδρέα Παπανδρέου στον Κωνσταντίνο Καραμανλή το 1985) έφερε στο προσκήνιο τις ελπίδες για επίλυση του Κυπριακού, λόγω των παραδοσιακά καλών σχέσεων του ΑΚΕΛ με την Τ/Κ κοινότητα, της πάγιας «επαναπροσεγγιστικής» στρατηγικής του και, των πολυδιαφημισμένων (από το ΑΚΕΛ) συντροφικών σχέσεων Χριστόφια  με τον τότε ηγέτη των Τουρκοκυπρίων Μεχμέτ Αλή Ταλάτ. 

Ο βασικός λόγος λοιπόν για τον οποίο ο κος Χριστόφιας έγινε Πρόεδρος ήταν το Κυπριακό. 

Η κοινωνία, απηυδισμένη από την χαίνουσα πληγή, είδε στο πρόσωπο του γενικού γραμματέα του ΑΚΕΛ την τελευταία ευκαιρία για Λύση αλλά και συμφιλίωση όχι μόνο με τους Τ/Κ αλλά και με την κοινωνία που είχε τραυματιστεί από το μένος των λεγόμενων «Απορριπτικών». 

Τον πρώτο ένα, ενάμιση χρόνο, ο Πρόεδρος Χριστόφιας απόλαυσε όχι μόνο πρωτόγνωρη δημοφιλία για ενεργό Πρόεδρο, αλλά και απίστευτη ανοχή και συναίνεση από όλο το πολιτικό φάσμα. Συγκυβερνούσε με τα κόμματα του Κέντρου, ΔΗΚΟ & ΕΔΕΚ και, είχε αμέριστη στήριξη από το Δημοκρατικό Συναγερμό του κου Αναστασιάδη, που είχε επιλέξει το «Ναι» το 2004.

Ο κος Χριστόφιας απογοήτευσε

Στα μάτια πολλών πολιτών (και ψηφοφόρων του ΑΚΕΛ) αποδείχθηκε τραγικά ανεπαρκής, καθώς η στρατηγική του περί «Λύσης Κυπριακής Ιδιοκτησίας», μεταφράστηκε σε αμέτρητους καφέδες με τον κο Ταλάτ και διαπραγματεύσεις επιπέδου καφενείου με χτυπήματα στην πλάτη. 

Η αποδόμηση του κου Χριστόφια, ξεκίνησε αρκετά νωρίτερα και από την άφιξη της οικονομικής κρίσης στη μεγαλόνησο, αλλά και από την εξωφρενική διαχείριση της τραγωδίας στο Μαρί το 2011. Για να καταλήξει σήμερα να είναι δακτυλοδεικτούμενος ως ο χειρότερος Πρόεδρος που είχε ποτέ η Κυπριακή Δημοκρατία.  

Εμμονές, αδυναμία ανάγνωσης του διεθνούς περιβάλλοντος, ρουσφέτια, κατασπατάληση των οικονομιών του κράτους σε διάφορα επιδόματα χωρίς στόχευση (βρέθηκαν πολίτες που τα επέστρεψαν διαμαρτυρόμενοι γιατί δεν τα είχαν ανάγκη!!!) διεθνή ρεζιλίκια με την επιμονή του να μιλά αγγλικά που δεν γνωρίζει (αμέτρητα ανέκδοτα δημιουργήθηκαν από τις φράσεις του) περιφρόνηση στους πολιτικούς του αντιπάλους αλλά και στις συμβουλές κοντινών του πολιτικών προσώπων, απόλυτη ανυπαρξία στοιχειώδους οξυδέρκειας αναφορικά με τους κινδύνους μόλυνσης της οικονομίας από τη διεθνή κρίση, του χάρισαν επίθετα όπως «Αχριστόφιας» και «Καταστρόφιας» ενώ έγινε η χαρά των σκιτσογράφων και των συγγραφέων σάτιρας.  

Ο δε κατάλογος των «καταπληκτικών επενδύσεων» που κάθε τόσο έφταναν πανηγυρικά αλλά ποτέ δεν ήρθαν, είναι δυστυχώς μεγάλος. Έμειναν οι χειραψίες και τα φιλιά με εμίρηδες, αρμένιους κ.α. Στα θετικά-πρέπει να το πούμε-είναι όχι τόσο το Φυσικό Αέριο που ξεκινά από την εποχή Ρολάνδη (Υπουργός Βιομηχανίας επί Κυβερνήσεων Δημοκρατικού Συναγερμού-Κληρίδη) όσο η καλλιέργεια σχέσεων με το Ισραήλ , του ισχυρότερου και πολυτιμότερου συμμάχου που μπορεί να έχει η Κύπρος στη γειτονιά της-ειδικά στην παρούσα συγκυρία των αντιθέσεων Ισραήλ και Τουρκίας. 

Τώρα;

Εύλογο είναι, με όλα αυτά, το πρώτο θύμα (μετά την κοινωνία) της πολιτείας του κου Χριστόφια, να είναι το κόμμα της Κυπριακής Αριστεράς, το ΑΚΕΛ, το οποίο κινδυνεύει  να πληρώσει ακριβά  τις ανεπάρκειες του εκλεκτού του, αλλά και της ατολμίας του να διαχωρίσει κάποιες φορές τη θέση του από τις πρακτικές του (επικοινωνιακή διαχείριση Μαρί για παράδειγμα). 

Είναι εξόχως ενδεικτικό, πως το ΑΚΕΛ διέθετε ένα πολύ καλό άλογο κούρσας για αυτές τις εκλογές, τον κο Νίκο Κατσουρίδη του οποίου η εμβέλεια ξεπερνά κατά πολύ την κομματική βάση, αλλά δεν τον επέλεξε. Γιατί; Κάποιοι λένε για να μην τον κάψει, εν όψει μίας βέβαιης ήττας. Άλλοι, υποστηρίζουν πως τον έχει περιθωριοποιήσει ο ίδιος ο Χριστόφιας καθώς τον θεωρεί εσωκομματικό αντίπαλο. Και αυτή, είναι η άποψη που επικρατεί. 

Αντί λοιπόν του ευφυέστατου και πολύπειρου Κατσουρίδη, το ΑΚΕΛ στηρίζει τον κο Σταύρο Μαλά. Έναν αξιοπρεπέστατο άνθρωπο, γενετιστή στο επάγγελμα, εξαιρετικά χαμηλών τόνων και χωρίς πολιτική εμπειρία-αν εξαιρέσει κάποιος τη μικρή του θητεία στην  μετά Μαρί Κυβέρνηση ως Υπουργού Υγείας. Ο κος Μαλάς, επωμίσθηκε έναν εξαιρετικά άχαρο ρόλο, καθώς ανεξάρτητα από την ελάχιστη ευθύνη που φέρει για το σύνολο της διακυβέρνησης Χριστόφια, στο πρόσωπό του συμβολικά συμπυκνώνονται τα πεπραγμένα της. 

Και ήταν αμέτρητες οι φορές που του ζητήθηκε από τους δημοσιογράφους να τοποθετηθεί για το σύνολο της Προεδρίας και υποχρεώθηκε σε υπεραπλουστεύσεις του τύπου «ε, μια διακυβέρνηση έχει και τα αρνητικά της…».

Απέναντι από τον κο Μαλά, ο Νίκος Αναστασιάδης του Δημοκρατικού Συναγερμού, στηριζόμενος από το ΔΗΚΟ (του Τάσσου Παπαδόπουλου). 

Ανεξάρτητα από τις έντονες αναταράξεις που προκάλεσε αυτή η σύμπραξη στο εσωτερικό του ΔΗΚΟ,  σε επίπεδα συμβόλων παρουσιάζει ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον:

Προβάλλει το «πάντρεμα» των δυνάμεων του «Όχι» και του «Ναι» σε μια εποχή, στην οποία η ενότητα κοινωνίας και πολιτικών δυνάμεων είναι πιο αναγκαία από ποτέ. Ο Νίκος Αναστασιάδης είναι ομολογουμένως «πανέξυπνος».

Στήριξε το «Ναι» ακολουθώντας πιστά την κληρονομιά του ιστορικού Συναγερμικού ηγέτη Γλαύκου Κληρίδη και το έκανε αυτό, χωρίς να «σπάσει αυγά» στο κόμμα του, ένα κόμμα το οποίο παραδοσιακά ήταν ο πιο φιλόξενος χώρος για τους «εθνικόφρονες». Στις πρόσφατες Βουλευτικές εκλογές κατάφερε δε, να φέρει  το κόμμα του πρώτο και ενισχυμένο, εξαφανίζοντας έτσι τα όποια τραύματα υπήρξαν από την επιλογή του 2004. 

Προβάλλει, το πιο σαφές Ηγετικό προφίλ, κάτι που το επιτελείο του φρόντισε να αναδείξει έντονα σε όλη την προεκλογική περίοδο τόσο μέσα από τις αγαθές σχέσεις που ο κος Αναστασιάδης με τους ευρωπαίους ομολόγους του, όσο και με το «βομβαρδισμό» των ολοκληρωμένων προτάσεων που έχει –ή που διατείνεται πως έχει- για την έξοδο από την κρίση. 

Απέναντι από τους Αναστασιάδη και Μαλά, βρίσκεται ο κος Γιώργος Λιλλήκας. Με το  επικοινωνιακό μότο «Ο υποψήφιος των Πολιτών» απολαμβάνει την στήριξη της ΕΔΕΚ του κου Ομήρου, κόμμα που ίδρυσε το 1969 ο Βάσος Λυσσαρίδης. Του προσάπτουν πως είναι «φυσανέμης», πως αλλάζει πολιτικό κοστούμι ανάλογα με τις περιστάσεις. Το βιογραφικό του, ενισχύει την κατηγορία, αν και, κατά τη γνώμη μου δεν είναι αυτό απόλυτο κριτήριο. Και ο Winston Churchill είχε αλλάξει αρκετά πουκάμισα πριν κατασταλάξει.  

Τα ζήτημα, είναι για πολλούς, πως ο κος Λιλλήκας, πρώην πολιτικός συνεργάτης του Προέδρου Βασιλείου, πρώην Υπουργός Εμπορίου & Τουρισμού και Εξωτερικών του ΑΚΕΛ στην Κυβέρνηση Τάσσου Παπαδόπουλου, ουσιαστικά μέσα από την εκστρατεία του,  αναπαράγει σε μεγάλο βαθμό την αντιπαλότητα του 2004, περιφέρει τον εαυτό του ως κληρονόμο της πολιτικής παρακαταθήκης του αείμνηστου και λίγο πολύ, προβάλλει τους αντιπάλους του ως «ενδοτικούς» και προδότες. 

Χαρακτηριστικό διαφημιστικό σποτ του επιτελείου του, κόπηκε από την Αρχή Ραδιοτηλεόρασης, ακριβώς για αυτό το λόγο. Αλλά και γιατί, ενδεχομένως διακυβεύει τις σχέσεις της Κύπρου με χώρες που θεωρητικά τουλάχιστον είναι φίλιες καθώς και με διεθνείς οργανισμούς όπως είναι ο ΟΗΕ. Δείτε το σποτ:  Politiki difimisi

Αξίζει πάντως να δείτε και το σποτ της Sara Palin κατά της Hillary Clinton από όπου το επιτελείο Λιλλήκα «δανείστηκε» το concept: Hillary Clinton's Nightmare

Ενώ (ο κος Λιλλήκας)  είναι αρκετά νεώτερος από τον κο Αναστασιάδη, επικοινωνιακά και πολιτικά προτείνει μία γηραιά και ξεπερασμένη αντίληψη ενώ παράλληλα, δεν έχει εμφανίσει προτάσεις για την οικονομία που να πείθουν πως είναι εφαρμόσιμες και άμεσα υλοποιήσιμες. Οι δε συνεχείς αναφορές της εκστρατείας του στο Σχέδιο Ανάν και το δημοψήφισμα απευθύνονται σε ένα συγκεκριμένο ακροατήριο που είναι χαρακτηρισμένο ως μάλλον φανατικό, μη ανεκτικό, συναισθηματικό και παρωχημένο.  

Η πειστική εικόνα που κάποτε είχε δημιουργήσει ο κος Λιλλήκας, εκείνη του πιο σύγχρονου Ευρωπαίου Κύπριου πολιτικού μπήκε στο συρτάρι, τη στιγμή που ήταν ίσως η πιο κατάλληλη στιγμή για αξιοποίηση και εμβάθυνση-έχω την πεποίθηση πως αν είχε «παίξει» έτσι, οι αντίπαλοί του, θα είχαν λόγους να ανησυχούν. 

Κυριακή 17 Φεβρουαρίου

Πολλοί είναι που λένε: Όποιος και να εκλεγεί, στο τέλος, θα πρέπει  «να κάνει τη δουλειά». Φέρνουν σαν παράδειγμα το Σαμαρά, που έλεγε όσα έλεγε πριν εκλεγεί Πρωθυπουργός και μετά, θέλοντας και μη, αφού μπήκε στο χορό, χόρεψε. Πιστεύουν πως η Κύπρος, θα  ξεμπερδέψει πιο ανώδυνα από την Ελλάδα. (Μακάρι να έχουν δίκιο, βέβαιος δεν είμαι).

Το Φυσικό Αέριο από τη μια πλευρά, η κουλτούρα «σηκώνουμε μανίκια» που διαθέτουν οι Κύπριοι από την άλλη, η κρίσιμη ανάγκη να μη χαθεί ούτε μία μέρα ταυτόχρονα, η ανάγκη ανάδειξης ενός Προέδρου που ξέρει να ελίσσεται να διαπραγματεύεται και να εξισορροπεί αντίρροπες δυνάμεις και τάσεις,   ίσως οδηγήσουν σε εκλογές ενός γύρου. Κάτι, που σύμφωνα με τους αναλυτές, θα εκπέμψει ισχυρό μήνυμα τόσο προς το εξωτερικό όσο και προς το εσωτερικό, καθώς θα κατασιγάσει τις έριδες και θα δείξει πως η συνθηματολογία του 2004 πέθανε, καιρός να «πάμε εμπρός». 

Αν συμβεί αυτό, τότε το σίγουρο είναι πως θα έχουμε εξαιρετικά ενδιαφέρουσες εξελίξεις ενώ η «τιμωρία» του ΑΚΕΛ θα απελευθερώσει φρέσκιες και ζωογόνες δυνάμεις της ευρύτερης Αριστεράς που θα βγουν μπροστά με δημόσια κριτική για τη «χαμένη ευκαιρία 2008-2013» και ενδεχομένως να επιδράσουν καταλυτικά προς τη συνολική φιλοσοφία, πρακτική και εικόνα του κόμματος  το οποίο έχει κατεπείγουσα ανάγκη μεταφοράς του στον 21ο αιώνα. Ήδη, εδώ και κάποιον καιρό σε διαδικτυακά Μέσα Ενημέρωσης όπως το δυναμικό  http://cyprusnews.eu έχουν εμφανιστεί σημαντικά άρθρα προς αυτή την κατεύθυνση. 

Στην περίπτωση ενός γύρου, εξελίξεις θα υπάρξουν και στο Κέντρο. Ο γιος του Τάσσου Παπαδόπουλου, ο Νικόλας Παπαδόπουλος (νέος πολιτικός κατηρτισμένος και με εμβέλεια έξω από τα κομματικά του όρια)   διαφώνησε μεν με την στήριξη Αναστασιάδη, αλλά παράλληλα μέχρι στιγμής, είναι ουσιαστικά αποστασιοποιημένος και από το στρατόπεδο Λιλλήκα. 

Ο χώρος του Κέντρου, στην περίπτωση ενός γύρου θα έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον καθώς φιλοδοξίες, wannabe αρχηγοί και ομάδες κλακαδόρων, θα πρέπει να εφεύρουν τελείως νέες στρατηγικές για να υπάρξουν πολιτικά. Καθόλου τυχαίο, πως η πλειοψηφία των στελεχών του ΔΗΚΟ που χρημάτισαν υπουργοί του Τάσσου Παπαδόπουλου, έχουν στοιχηθεί με τον σημερινό τους αρχηγό ( Μάριος Κάρογιαν) και στηρίζουν την υποψηφιότητα Αναστασιάδη. 

Υπάρχει βέβαια και μάλιστα έντονη, η περίπτωση εκλογής δύο γύρων. Φίλος, παραδοσιακός ψηφοφόρος του ΑΚΕΛ που για πρώτη φορά δεν θα ψηφίσει το κόμμα του, υποστηρίζει πως αν έχουμε εκλογές δύο γύρων, θα ξευτελιστεί το… σύμπαν. Όταν τον ρώτησα γιατί, μου είπε: «Είτε δεύτερος είναι ο Μαλάς είτε ο Λιλλήκας  τότε θα πρέπει να συμμαχήσουν εναντίον του Αναστασιάδη.  Μια τέτοια συμμαχία σε όποια βάση και να γίνει, όπως και να την ονομάσουν, είναι κυριολεκτικά «παρά φύσει» αν κανείς αναλογιστεί τους χαρακτηρισμούς που ανταλλάσουν από το 2008. Θα είναι η αθλιότερη συναλλαγή που έχει γίνει ποτέ και θα στείλει στον καναπέ πολύ κόσμο στη δεύτερη Κυριακή αλλά και στην ολοκληρωτική απέχθεια προς την πολιτική. Θα είναι η απόλυτη επιβράβευση της υποκρισίας».

Η Κύπρος, που σε ορισμένες πτυχές της έχει διαφορετική κουλτούρα από την Ελλαδική, βιάζεται να ξεπεράσει την οικονομική κρίση και την αβεβαιότητα. Επείγεται να νιώσει ξανά, πως έχει ένα υψηλό επίπεδο ευημερίας ως ανταπόδοση για την σκληρή δουλειά που κάνει. 

Πιστεύει πως εφόσον το κατόρθωσε μετά από έναν πόλεμο και με τη μισή πατρίδα κατεχόμενη, μπορεί να το κάνει και πάλι. Οι θολές κορώνες και οι πομφόλυγες οδηγούν στην παράταση της αβεβαιότητας –κάτι που η λιλιπούτεια χώρα της Μεσογείου δεν μπορεί να αντέξει.  

Ο Πραγματικός Πατριωτισμός της εποχής μας, δεν είναι τα Όχι και τα Ναι του 2004 αλλά, η ευημερία των Πολιτών που ζουν και εργάζονται στο τόπο. 

Γιώργος Πήττας

Blog Στήλη Άλατος

Facebook 

twitter@pittasgeorge