ΡΙΚ: Πενήντα χρόνια ειδησεογραφικής φαγούρας

Τι είναι τελικά είδηση;

Φεύγοντας οι Άγγλοι το 1960, (η τηλεόραση λειτούργησε τον Οκτώβρη του 1957 με ολιγόλεπτες εκπομπές δυο φορές τη βδομάδα) η νεαρή τότε Δημοκρατία, βρήκε έτοιμο ένα καλοστημένο μηχανισμό προπαγάνδας, τον οποίο αξιοποίησε στο έπακρο. Ήταν, τότε, που η τηλεόραση υπηρετούσε αποκλειστικά την προεδρία του κράτους.

Για δεκαετίες, το ΡΙΚ ως κυρίαρχο, μονοπωλιακό ίδρυμα (ιδιωτική ραδιοτηλεόραση παρουσιάστηκε το 1993 ), διαμόρφωνε την κοινή γνώμη των πολιτών, σε απόλυτη ταύτιση και στενή συνεργασία με την εκάστοτε πολιτική εξουσία, συντελώντας στην ακαμψία της κριτικής σκέψης.

Είναι εξόχως απολαυστικό, να ακούεις σήμερα ειδήμονες, να περιγράφουν την εποχή εκείνη, όπου οι ειδήσεις, ακολουθούσαν ένα αυστηρό, σχεδόν τυπολατρικό πρωτόκολλο. «Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δέχτηκε σήμερα τον τάδε, δεξιώθηκε τον δείνα…». Έπρεπε μάλιστα, να ανακοινώνονταν και τα ονόματα όλων των ‘επιφανών’ παρευρισκομένων…

Στη δεκαετία του ’80 (Δεκέμβριος, 1982, ήρθε η έγχρωμη τηλεόραση), η ‘προεδρική’ Ραδιοτηλεόραση ‘χρωματίστηκε’ κομματική και το δελτίο ειδήσεων έγινε ‘συγκεκριμένων απόψεων’! Η εν πολλοίς ήδη αμαρτίες περιπεσούσα ραδιοτηλεόραση, συνέχισε την πλύση εγκεφάλου, υποτιμώντας τη νοημοσύνη των τηλεθεατών. Λόγω της κατάστασης αυτής, το 1984 η Βουλή των Αντιπροσώπων, θέσπισε κανονισμούς, οι οποίοι μεταξύ άλλων νομοθετούσαν το τι είναι είδηση!

Από τότε και παρά τη σημαντική ανάπτυξη των δημοκρατικών θεσμών, την εισδοχή της Κύπρου στην Ε.Ε. την ανάπτυξη της ψηφιακής και διαδικτυακής τεχνολογίας, οι ειδήσεις εξυπηρετούν περισσότερο ποικίλες σκοπιμότητες, συντηρώντας ένα μικρόκοσμο, παρά τη σωστή ενημέρωση πολιτών, χώρας μέλους της Ε.Ε.

Μεγάλο μέρος των ειδήσεων αφορούν ασήμαντες δηλώσεις, απόψεις, αποσπάσματα ομιλιών ή εκδηλώσεις πολιτικού περιεχομένου. Μερικές δε φορές, είναι λίθοι, πλίνθοι και κέραμοι, ατάκτως ερημμένα, από κυπριακό, δυστυχήματα, ληστείες, ναρκωτικά, μόδα, αθλητικά, τα πάντα. Η εξαντλητική δε παρουσίαση γεγονότων, όπως λ.χ. ενός τροχαίου και τα επαναλαμβανόμενα «δραματικά» πλάνα , καταλήγουν να είναι μέσα παραπλάνησης για το τι είναι τελικά είδηση. Θυμηθείτε για λίγο τις επαναλαμβανόμενες εικόνες με τους S300 σε δράση…

Είναι άραγε σημαντική είδηση και σε τόση λεπτομέρεια για κεντρικό δελτίο ειδήσεων η σύλληψη αλλοδαπού με δυο αποτσίγαρα ναρκωτικών ουσιών, βάρους πέντε γραμμαρίων κ.λπ. κλπ.;

Ειδήσεις για σημαντικές χώρες από απόψεως πολιτικής σημασίας, όπως είναι η Ευρωπαϊκή Ένωση, ΗΠΑ, Αγγλία, Τουρκία συνήθως, απουσιάζουν, ενώ, θα έπρεπε η πολιτική και η οικονομία τους, να είναι καθημερινό θέμα λόγω της ζωτικής σημασίας που έχουν για την Κύπρο.

Ε, καλά, θα σπεύσουν να ρωτήσουν μερικοί. Τα κόμματα και οι πολιτικοί δεν επεμβαίνουν στο έργο μας; Παρόλον, που όλοι ξέρουμε τι συμβαίνει, σπάνια, δημοσιοποιήθηκε οποιαδήποτε ατομική ή συλλογική διαμαρτυρία.

Θα μπορούσε κάποιος να ρωτήσει. Τι είναι είδηση; Γνωστό είναι το κλασικό παράδειγμα, του αν ο σκύλος δάγκωσε άνθρωπο ή άνθρωπος δάγκωσε σκύλο. Υπάρχουν όμως και καλύτερα ίσως παραδείγματα, όπως αυτό! Ένας υπουργός, παραπονέθηκε σε τηλεοπτικό κανάλι ότι δεν κάλυψε την επίσκεψή του στο Ψυχιατρείο. Ο δημοσιγράφος τού απάντησε ότι δεν ήταν είδηση, μια επίσκεψη ρουτίνας. Ο υπουργός επέμεινε και τον ρώτησε: «Και τι είναι είδηση;». Ο δημοσιογράφος τότε, του απάντησε ως εξής: «Είδηση θα ήταν αν σε κρατούσαν στο ψυχιατρείο»...

Η ανεξαρτησία των δημόσιων οργανισμών αποτελεί μια από τις βασικές αρχές του Συμβουλίου της Ευρώπης, που καθορίζει για τη δημόσια ραδιοτηλεόραση.

Όχι, πως, οι ειδήσεις των ιδιωτικών καναλιών είναι καλύτερες, αντίθετα μάλιστα. Aλλά, η Δημόσια Ραδιοτηλεόραση έχει ένα διαφορετικό ρόλο να επιτελέσει. Το ΡΙΚ με απόλυτο σεβασμό στην υψηλή Αποστολή και το Όραμά του, θα πρέπει να εξετάσει σε βάθος και με νηφαλιότητα το δελτίο ειδήσεων. Πέραν, από το Δημοσιογραφικό Κώδικα Δεοντολογίας, χρειάζεται να επαναπροσδιοριστεί το περιεχόμενο των δελτίων ειδήσεων, ώστε να είναι πραγματικά ειδήσεις και όχι πολλές φορές απλή επικαιρότητα.

Οι ειδήσεις της Δημόσιας Ραδιοτηλεόρασης θα πρέπει να είναι στρατηγικά δομημένες, με σκοπό την προώθηση των ευρύτερων συμφερόντων του τόπου και όχι της εκάστοτε εξουσίας. Σωστή πληροφόρηση, βασισμένη στα εθνικά συμφέροντα σημαίνει πολύ περισσότερα από ότι παρουσιάζονται σήμερα. Σίγουρα, όχι η είδηση που για μερικούς, εξακολουθεί να είναι η μικροληστεία του περιπτέρου της γειτονιάς, η παρουσία του Προέδρου ή του Υπουργού στη γιορτή του παλουζέ και όχι η αλλαγή του τάδε κανονισμού στην Ευρωπαϊκή Ένωση, που επηρεάζει άμεσα τη χώρα.

Φοίβος Νικολαΐδης