Ενναλλακτική εκπαίδευση για μαθησιακές δυσκολίες

Ο Σεπτέμβριος είναι ο μήνας της Παιδείας, της εκπαίδευσης, της μάθησης, των μαθητών, του σχολείου. Ιδιαίτερα σημαντική περίοδος είναι για τα πρωτάκια του δημοτικού, αλλά και του γυμνασίου και των πρωτοετών φοιτητών.

Η εκπαίδευση περιλαμβάνει όλες τις δραστηριότητες που έχουν σκοπό την επίδραση με συγκεκριμένο τρόπο στη σκέψη, στο χαρακτήρα και στη σωματική αγωγή του ατόμου. Η λέξη προέρχεται από το αρχαίο ελληνικό ρήμα εκπαιδεύω που σημαίνει ανατρέφω από παιδική ηλικία.

Η εκπαίδευση γίνεται με βάση συγκεκριμένες μεθόδους (θεωρητική διδασκαλία, ανάθεση εργασιών, πρακτική εξάσκηση, κτλ), σε ένα ειδικά σχεδιασμένο πρόγραμμα και είναι οριοθετημένη χρονικά. Έτσι αποκτώνται συγκεκριμένες γνώσεις, δεξιότητες, ικανότητες και αξίες (ηθική, ειλικρίνεια, ακεραιότητα χαρακτήρα, αφοσίωση, επαγγελματισμός, υπευθυνότητα, κτλ). 

Η παιδεία στόχο έχει την δημιουργία του ιδανικού ανθρώπου που να εξυπηρετεί την κοινωνία. Επίσης εφοδιάζει τους νέους με γνώσεις και δεξιότητες ανάλογα με τις ικανότητές τους, ώστε να κερδίσουν τα απαραίτητα για τη ζωή και να συμβάλλουν στην περαιτέρω ανάπτυξη της εθνικής οικονομίας.

Πολλά παιδιά δυσκολεύονται να παρακολουθήσουν τις συγκεκριμένες μεθόδους και παρουσιάζουν μαθησιακά προβλήματα.

Oι Μαθησιακές Δυσκολίες είναι διαταραχές που έχουν επιπτώσεις στην ικανότητα για χρήση του προφορικού και γραπτού λόγου, στην ικανότητα για μαθηματικούς υπολογισμούς, και στις συντονισμένες κινήσεις και στην διατήρηση της προσοχής. Μολονότι οι Μαθησιακές Δυσκολίες παρουσιάζονται σε πολύ νεαρή ηλικία, οι διαταραχές αυτές συνήθως δεν αναγνωρίζονται μέχρι το παιδί να φτάσει στην σχολική ηλικία.

• Δυσκολίες λόγου και ομιλίας. Πρόκειται για δυσκολίες στην παραγωγή και κατανόηση του προφορικού λόγου. Τέτοιες μπορεί να αφορούν την παραγωγή ήχων (άρθρωση), τη μετατροπή ιδεών σε λόγο (έκφραση) ή την κατανόηση των λεγομένων του συνομιλητή.

• Δυσκολίες γραπτού λόγου. Οι δυσκολίες αυτές μπορεί να αφορούν προβλήματα στην αποκωδικοποίηση του γραπτού λόγου, προβλήματα ορθογραφίας και γενικότερα προβλήματα στην παραγωγή γραπτού λόγου. Σε αυτές συμπεριλαμβάνεται και η περισσότερο γνωστή περίπτωση της δυσλεξίας.

• Δυσκολίες μαθηματικού λόγου. Σε αυτή την κατηγορία εμπίπτουν δυσκολίες στην αναγνώριση αριθμών και μαθηματικών συμβόλων, στην απομνημόνευση, στην κατανόηση αφηρημένων μαθηματικών εννοιών και στην επίλυση μαθηματικών προβλημάτων.

-Συχνά παρατηρείται μία σύγχυση ανάμεσα στους όρους μαθησιακή δυσκολία και νοητική καθυστέρηση. Αυτό που ισχύει είναι το εξής: Για να χαρακτηριστεί κάποιος ως άτομο με μαθησιακές δυσκολίες πρέπει να έχει φυσιολογική νοημοσύνη. Δηλαδή να έχει κανονικό ή υψηλό δείκτη νοημοσύνης. Η κατανομή των δεικτών νοημοσύνης των ατόμων με μαθησιακές δυσκολίες είναι παρόμοια με αυτή των φυσιολογικών ατόμων.

-Τα άτομα με Μαθησιακές Δυσκολίες τελικά μαθαίνουν, μπορούν μάλιστα να φτάσουν και σε επίπεδο ακαδημαϊκών σπουδών. Η διαφορά είναι ότι μαθαίνουν κυρίως μέσα από εναλλακτικές διδακτικές διαδικασίες, ανάλογα με το είδος μαθησιακής δυσκολίας που έχουν. 

Για παράδειγμα, ένας μαθητής με δυσκολίες στην κατανόηση του γραπτού λόγου μπορεί να μάθει μέσα από προφορικές διαδικασίες ή με τη χρήση εικόνων/αναπαραστάσεων. Επιπλέον οι μαθησιακές δυσκολίες αποτελούν διαρκή και μόνιμη κατάσταση, την οποία το άτομο είναι δυνατόν να μάθει να χειρίζεται και ως εκ τούτου να μειώσει την επίδρασή της στη ζωή του. Άτομα γνωστά στην ιστορία για τις μαθησιακές τους δυσκολίες είναι ο Αϊνστάιν, ο Τσόρτσιλ και πολλοί άλλοι.

-Πιθανές λοιπόν αιτίες μαθησιακών δυσκολιών πιστεύεται πως είναι:

• Λάθη στη δομή του εγκεφάλου, λανθασμένη παραγόμενη ποσότητα νευροδιαβιβαστών ή δυσλειτουργία στη χρήση τους.

• Κακή διατροφή.

• Χρήση ναρκωτικών ουσιών.

• Κληρονομικές αιτίες.

• Ελλιπής φροντίδα στα στάδια της βρεφικής ηλικίας του ατόμου.

Εκεί που πιθανότατα εντοπίζονται τα αίτια των Μαθησιακών Δυσκολιών είναι η διαφορετικότητα με την οποία τα παιδιά αυτά αντιλαμβάνονται, εσωτερικεύουν και οργανώνουν τα ποικίλα ερεθίσματα, μια διαφορετική δηλαδή οργάνωση του εγκεφάλου. Το μόνο βέβαιο είναι πως πρόκειται για γενετικά προδιαγεγραμμένες καταστάσεις, οι οποίες ενδέχεται να έχουν και κληρονομικό χαρακτήρα.

Οι Μαθησιακές Δυσκολίες είναι ένας ισχυρός παράγοντας που μπορεί να επιφέρει πολύ δυσάρεστες συνέπειες στον ευαίσθητο ψυχικό κόσμο ενός παιδιού. Το παιδί με μαθησιακές δυσκολίες, όσο μικρό κι αν είναι, βιώνει καθημερινά το άγχος της απογοήτευσης, επειδή είναι σε θέση να αντιληφθεί την αδυναμία του να ανταπεξέλθει με επιτυχία στις ακαδημαϊκές του υποχρεώσεις. Η αρνητική επίδραση που έχει μια τέτοια επαναλαμβανόμενη κατάσταση στην αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθηση είναι αυτονόητη. 

Οι μηχανισμοί άμυνας που μπορεί να αναπτύξει για να απαλύνει το αίσθημα της ανεπάρκειας ποικίλουν και εξαρτώνται από την ιδιοσυγκρασία του παιδιού, τις σχέσεις του με τους δασκάλους και τους γονείς του. Ενδέχεται να παραιτηθεί από κάθε προσπάθεια και να παρουσιάσει σχολική άρνηση, να υιοθετήσει στάση απάθειας, να ακολουθήσει επιθετικές - παραβατικές συμπεριφορές...

'Aτομα - κλειδιά προκειμένου να αποφευχθούν τέτοιου είδους δυσάρεστες και έκρυθμες καταστάσεις αποδεικνύονται οι δάσκαλοι ή οι καθηγητές του παιδιού που οφείλουν να κατευθύνουν το γονέα σε κάποια κρατική ή μη υπηρεσία, για να διερευνηθεί η τυχόν ύπαρξη Μ.Δ. Είναι μάλιστα πολύ σημαντικό ο έλεγχος να γίνει όσο το δυνατόν νωρίτερα (στις πρώτες τάξεις του δημοτικού), διότι όσο πιο έγκαιρα γίνεται η εφαρμογή του εξατομικευμένου προγράμματος αποκατάστασης των Μ.Δ., τόσο πιο αποτελεσματικό είναι αυτό. Είναι πολύ σημαντική η συνέπεια στην παρακολούθηση του προγράμματος, καθώς και η συνεργασία των γονέων με το ειδικούς παιδαγωγούς.

Μαθησιακές Δυσκολίες:

Δυσλεξία:

Δυσλεξία ή διαταραχή της ανάγνωσης είναι η ειδική αδυναμία εκμάθησης της ανάγνωσης και δε σχετίζεται με τα συνηθισμένα πλαίσια της επίδοσης του μαθητή. Ο δυσλεξικός μαθητής έχει, κατά κανόνα φυσιολογική ή ακόμα και πάνω από τον μέσο όρο νοημοσύνη.

Διαταραχή ελλειμματικής προσοχής, Υπερκινητικότητα:

Ο όρος αναφέρεται στην μεγάλη διάσπαση προσοχής και στην υπερδραστηριότητα. Τα υπερκινητικά παιδιά βρίσκονται διαρκώς σε υπερδιέγερση και κίνηση, προκαλούν μονίμως φασαρία και συνήθως παρουσιάζουν εξελικτικές ανωμαλίες, δηλαδή:

Διαταραχή της Γραπτής Έκφρασης, Δυσγραφία, Δυσορθογραφία. Η διαταραχή αυτή χαρακτηρίζεται από μειωμένη ικανότητα του παιδιού να συνθέσει ένα γραπτό κείμενο. Η μειωμένη αυτή δεξιότητα εκφράζεται με λάθη στην γραμματική ή στον τονισμό, κακή οργάνωση των παρα­γράφων, πολλά ορθογραφικά λάθη (Δυσορθογραφία), πολύ κακό γράψιμο (Δυσγραφία).

Πολλές φορές η διαταραχή αυτή δεν συνοδεύεται από υπερκινητικότητα αυτό συμβαίνει συνήθως στα κορίτσια.

Δυσπραξία:

O όρος αναφέρεται σε ειδική διαταραχή της περιοχής της ανάπτυξης των κινητικών δεξιοτήτων. Τα άτομα με δυσπραξία έχουν την δυσκολία να σχεδιάσουν και να ολοκληρώσουν μια πράξη. Υπολογίζεται ότι περίπου το 6% των παιδιών εμφανίζουν σημάδια δυσπραξίας και το 70% των παιδιών αυτών που έχουν την διαταραχή είναι αγόρια. Η δυσπραξία μπορεί να επηρεάσει διαφορετικές περιοχές της λειτουργικότητας που ποικίλει ανάμεσα σε ένα απλό κινητικό έργο, όπως είναι η χειρονομία του χαιρετισμού, σε περισσότερο περίπλοκα έργα, όπως είναι το πλύσιμο των δοντιών.

Αν και όχι πάντα, η Δυσπραξία συνυπάρχει συχνά με άλλες Μαθησιακές δυσκολίες, όπως την Δυσλεξία, την Δυσαριθμησία και με την Διαταραχή ελλειμματικής προσοχής-Υπερκινητικότητα,(ΔΕΠΥ). Τα συμπτώματα από αυτές τις δυσκολίες μπορεί να είναι όμοια με αυτά της Δυσπραξίας, και άσχετα αν υπάρχει αλληλοεπικάλυψη των δυσκολιών, η σοβαρότητα και ο βαθμός των δυσκολιών αυτών ποικίλουν ευρέως.

Δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι ο εγκέφαλός μας εξαρτάται από την σωστή διατροφή καθώς εκτός από το οξυγόνο χρειάζεται γλυκόζη για να λειτουργεί, όπως και υγρά, αφού αποτελείται κατά 80% από νερό. Η αφυδάτωση, η μειωμένη πρόσληψη γλυκόζης και η κακή διατροφή εν γένει μπορεί να έχουν επιπτώσεις στη μάθηση. Συζήτηση γίνεται ακόμη και για τα ω-3 και ω-6 λιπαρά οξέα, τα οποία υπάρχουν στα ψάρια και όχι μόνο και θεωρούνται σημαντικά για την ανάπτυξη του εγκεφάλου, έχοντας θετικές επιδράσεις στη διάθεση και στην αποτελεσματικότερη καλλιέργεια των γνωσιακών δεξιοτήτων. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι το DHA (ωμέγα -3, λιπαρό οξύ) υπάρχει φυσικώς στο μητρικό γάλα αλλά προστίθεται και στο τεχνητό βρεφικό γάλα για να προωθηθεί η εγκεφαλική ανάπτυξη των νεογνών.

Σας προτείνουμε Thinking caps (Lifeplan), HI-Active formula (Vega)

http://www.prasinipriza.com/PAGES/E00/E00-BIBLIO-ALFABHTO-999-V.html

http://www.prasinipriza.com/PAGES/E00/BIBLIO-DYSLEXIA-999-V.html

Επιμέλεια Δέττη Χριστοφίδου

Βοτανοθεραπεύτρια 

Καρπασία