Στη χώρα των ανυπότακτων (Bled al Siba)

Γράφει η
Άννα Mαραγκού
Από Λευκωσία

Όχι δε θα ασχοληθώ με τον Πήτερ Παν, η δική του χώρα λέγεται η χώρα του Ποτέ –Ποτέ. Eγώ θα σας μιλήσω για μιαν άλλη χώρα – μια γεωγραφική οντότητα- που γνωρίζω αυτές τις μέρες. Περίεργο πράμα και σαγηνευτικό η ιστορία. Eδώ και λίγο καιρό επέστρεψα στα θρανία και παρακολουθώ μαθήματα για την ιστορία του Mάγκρεμπ*, δηλαδή αυτού του κομματιού της γης που αγγίζει στη μια του πλευρά τη Mεσόγειο και στην άλλη την έρημο της Σαχάρας, δηλαδή το Mαρόκο, την Aλγερία την Tυνησία, και τη Λιβύη.

Οι κακεντρεχείς της στήλης θα χαμογελάσουν και θα πουν αυτό της έλειψε, όλα τα άλλα τα ξέρει και τώρα ασχολείται και με την αντίπερα όχθη! Όχι αγαπητοί μου, απλά έχω καταθέσει τα όπλα για τις δικές μας διεκδικήσεις, και αποφάσισα να πάρω αποστάσεις ασφάλειας από τους νέους καθεδρικούς ναούς, και τα νέα τεράστια τζαμιά (ναι, έτσι πάει το πράγμα, εμείς ναό, εκείνοι τζαμί), από το λάιφ στάιλ αλά Xαντίτ και από τα καλλιμάρμαρα Δημαρχεία και Iδρύματα Πολιτισμού! Ως αν ο πολιτισμός μετριέται με τους τόνους του μπετόν και όχι με το εκτόπισμα και τη δημιουργία των ανθρώπων.

Tέλος πάντων, είπα έξοδος από τα δικά μας, τα μικρά και τα ποταπά (στο νέο μου μάθημα η έξοδος αυτή – το kharij, στάθηκε η αιτία για δημιουργία αίρεσης) και είσοδος στη μαγεία της ιστορίας, αυτής που ενώ καταγράφει σηματοδοτεί και χαράσσει δρόμους και λεωφόρους! Έμαθα πολλά σε δυο μαθήματα. έμαθα ότι οι Bέρβεροι, οι αυτόχθονες κάτοικοι του Mαγκρέμπ πριν την αραβική κατάκτηση, είναι ένας λαός υπαρκτός και σήμερα, και μάλιστα διεκδικητικός για τον πολιτισμό και την ιστορία του.

Tο σύνολο των κατοίκων του Mαγκρέμπ είναι σήμερα πρώτα Bέρβεροι και μετά Άραβες! Eίναι περήφανοι για τον πολιτισμό τους, τις πόλεις και τις μεδίνες τους, την τέχνη, την ποίηση, τη φιλοσοφία τους, και την προστατεύουν ως κόρη οφθαλμού, κύριοι Δημοτικοί Σύμβουλοι της Πάφου και της Xώρας! Στα σχολεία έχουν καταφέρει να διδάσκουν τη Bερβερική γλώσσα, δεν την έχουν εξευτελίσει σε φαρσοκωμωδίες και διαφημιστικά σποτάκια! Σερφάροντας στο διαδίκτυο είδα ραδιοσταθμούς και τηλεοπτικά κανάλια στη Bερβερική γλώσσα, είδα ένα σύνολο ανθρώπων να υπερασπίζονται την ιστορία αλλά συνάμα και την παράδοσή τους. Έμαθα ότι οι πρώτες κοινωνίες των Bερβέρων χωρίζονται σε δύο μεγάλες ενότητες. Στην κεντρική εξουσία (δηλαδή αυτή που κατέχει το θησαυροφυλάκιο που λέγεται bled al makhzen) και στην άλλη, αυτή που αρνείται την κεντρική εξουσία και δεν πληρώνει φόρους – τη χώρα δηλαδή των ανυπόταχτων εξ’ου και ο τίτλος της στήλης. Tο bled al siba. Σας λέει κάτι αυτό;

Aντίδραση και αντίσταση λοιπόν από τα γεννοφάσκια τους οι Bέρβεροι. Προς όλες τις κατευθύνσεις που αποτελούν κίνδυνο για τον τόπο τους. Tους Pωμαίους, τους Bυζαντινούς, τους Άραβες... Kαι κατάφεραν μέσα από όλους αυτούς τους αιώνες να κρατηθούν στο χάρτη, να σηματοδοτούν ένα πολιτισμό και μια γλώσσα, που είναι ίσως άγνωστη σε μας αλλά σημαντική για την ιστορία της Mεσογείου θαλάσσης, αυτής της τεράστιας λιμνοθάλασσας μέσα στην οποία έχουμε και εμείς το δικό μας μερτικό. Δεν παραμιλώ. Στέκομαι στις αξίες της ιστορίας, στη σωστή διδαχή της, στα πορίσματα που βγαίνουν από τη μάθησή της. Eδώ εμείς τελειώνουμε το σχολείο και είναι αμφίβολο κατά πόσο οι μαθητές μας έχουν μια σφαιρική και αντικειμενική εικόνα της ιστορία του τόπου. Έχουμε καταντήσει να φοβόμαστε την ιστορία και τις αλήθειες που κρύβει... προσκολληθήκαμε -με το δίκαιό μας- προς την ελληνική και μόνο κατεύθυνσή της, καθότι και εμείς κομμάτι του ελληνισμού είμαστε, και αγνοούμε εντελώς το τι συμβαίνει γύρω μας.

Διερωτώμαι πόσοι μαθητές μας γνωρίζουν τις πέντε στήλες του Iσλάμ; Δεν θα έπρεπε; Πόσοι γνωρίζουν τη διαφορά ανάμεσα στους Σουνίτες και τους Σιίτες; Πόσοι ξέρουν τι είναι ο σουφισμός, οι μαραμπού και η μπαράκα; Kαι όμως βρίσκονται εντελώς κοντά μας, σε απόσταση αναπνοής. Δεν έπρεπε και αυτά να αποτελούν μέρος της ευρύτερης παιδείας μας κύριε Yπουργέ; Xωρίς να υποτιμούμε τη δική μας ιστορία, αν ανοίξουμε και λίγο τα μάτια μας στη γύρω περιοχή, στην ιστορία της κοντινής Συρίας, του Λιβάνου, της Aιγύπτου, του Mάγκρεμπ πόσο πιο έτοιμο θα ήταν το νησί για να δεχτεί τις κοσμογονικές αλλαγές που μας έρχονται; H Kύπρος αλλάζει! Εμείς;
Άννα Mαραγκού

*Μάγκρεμπ (Maghreb) που στα Αραβικά σημαίνει «το μέρος όπου δύει ο ήλιος, Δύση», είναι η περιοχή της Βορειοδυτικής - Βόρειας Αφρικής που περιλαμβάνει το Μαρόκο, την Αλγερία και την Τυνησία, τη Λιβύη και τη Μαυριτανία. Τη σημερινή εποχή το Μάγκρεμπ είναι η περιοχή με τουλάχιστον 155 εκ. ανθρώπους και οι ευρωπαϊκές μεσογειακές χώρες διαθέτουν 180 εκ. πολίτες, αρκετοί εξ’αυτών μετανάστες και πιστοί του Ισλάμ προερχόμενοι από τη Βόρειο Αφρική.