Άννα Σιδηροπούλου

The strangle for the Parthenon marbles
By Phivos Nicolaides
Mrs. Anna Sidiropoulou, a senior citizen from Athens, was campaigning in her own way for the return of the Parthenon marbles, by collecting signatures. She was deeply touched by the campaign for the marbles’ return in 1982. After that she decided to collect as much as she could endorsement signatures for the return of the Parthenon marbles home.

On a small table outside the main entrance of Acropolis under the heat and the cold for the last 12 years, she persuaded 35.000 people around the global to sign for the return of the marbles. Last week Mr. Phylaktos an archaeologist specialist in marbles, another lover of the classical civilization invited Mrs. Anna Sidiropoulou to a special program in a Greek TV channel.

The Parthenon marbles which are now in the British Museum, are a large collection of marble sculptures that were brought to Britain between 1801 and 1805 after they were removed by Thomas Bruce, 7th Earl of Elgin, the British ambassador to the Ottoman Empire. More than half of what now remains of the surviving sculptural decoration of the Parthenon were taken by Lord Elgin.

The Marbles were transported to Britain, and were purchased by the British Government in 1816 after public debate in Parliament. They were placed on display in the British Museum. Lord Elgin was subsequently vilified by Lord Byron in the poem Childe Harold's Pilgrimage. Since then, much has been written about the Parthenon Marbles.

The modern campaign for the sculptures' return dates to 1982, when the then-culture minister of Greece, the late actress Melina Mercouri, called for their return at a UN conference. After 200 years, the British Museum continues to hold nearly half the surviving sculptures from the Parthenon. All polls, for the past decade, have shown that the British public wants the marbles back in Greece. But the British Museum has refused to be drawn into the debate, saying that the display in London allows «complementary stories to be told about them».

Supporters of the return now believe that the question now is when, not if, the marbles will be returned. As they put it: «The return of the Parthenon Marbles is a fair request of all the Greeks. It is a request of all the people, regardless of nationality, who visualise the reunification of a mutilated monument belonging to the world cultural heritage».

British Committee for the Restitution of the Parthenon Marbles

Information on the Parthenon (Elgin) Marbles, together with the case for their return to Athens, Greece. If you would like to get involved with the campaign, or simply to learn more about the subject, then please click on : http://www.parthenonuk.com/

View also : The Parthenon Marbles

Η «κυρά του Παρθενώνα»

Του Φοίβου Νικολαΐδη

Την κυρία Δέσποινα Αχλαδιώτη, τη μεγάλη εκείνη Ελληνίδα, που έγινε γνωστή στο πανελλήνιο ως «κυρά της Ρω», που επί 40 χρόνια (από το 1943 ως το θάνατό της το 1982) ύψωνε την ελληνική σημαία στην ακριτική νησίδα της Ρω, μου θύμισε η κυρία Άννα Σιδηροπούλου.

Πριν λίγες μέρες έτυχε να παρακολουθήσω την εκπομπή «Πάμε πακέτο» με την εξαιρετική δημοσιογράφο και παρουσιάστρια Βίκυ Χατζηβασιλείου. Οφείλω να ομολογήσω ότι καθηλώθηκα, ανακαλύπτοντας τη υπέροχη ιστορία μιας γυναίκας, που εντελώς μόνη και αβοήθητη θέλησε να βάλει το λιθαράκι της στη συλλογική προσπάθεια επιστροφής των Μαρμάρων του Παρθενώνα.

Η κυρία Άννα Σιδηροπούλου, για 12 χρόνια, κάτω από την Ακρόπολη μάζεψε 35.000 υπογραφές από ξένους τουρίστες, για την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα στην Ελλάδα. Στους δέλτους της «κυράς της Ακρόπολης» συγκαταλέγονται προσωπικότητες, βουλευτές, πολιτευτές, επιστήμονες και άλλοι.

Για τη μοναδική αυτή δράση της, η κ. Αννα Σιδηροπούλου τιμήθηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού. Η Ελληνική πολιτεία όμως, γενικά και όχι μόνο το κράτος θα πρέπει να αναγνωρίσουν τη σημαντική αυτή πατριωτική πράξη της κυρίας Σιδηροπούλου, η οποία αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση. Οργανωμένοι φορείς, κόμματα και πολιτιστικοί σύνδεσμοι και οργανώσεις θα πρέπει να ενδιαφερθούν για το έργο το οποίο προσέφερε και να την τιμήσουν ανάλογα.

Η ιστορία της «κυράς της Ακρόπολης» έγινε γνωστή χάρις στον ειδικό επί των μαρμάρων, αρχαιολάτρη κύριο Φυλακτό και φυσικά τη Βίκυ Χατζηβασιλείου που την παρουσίασε με τόση αγάπη στην εκπομπή της.

Ο κύριος Φυλακτός μάλιστα μετέφερε την εκτίμηση των μαθητών του Γυμνασίου Πεύκων, η Πολιτιστική Ομάδα, του οποίου μάζεψε ορισμένα χρήματα, για να ταξιδέψει η κυρία Σιδηροπούλου στο Λονδίνο και να επισκεφθεί τα κομμάτια της Ακρόπολης που ξεριζώθηκαν και βρίσκονται στο Βρετανικό Μουσείο. Ομολογουμένως συγκινητική και αξιέπαινη η πράξη αυτή των μαθητών και της καθηγήτριάς τους Φανής Γκέκα, που είχε την πρωτοβουλία αυτή.

Αγαπητή Άννα, σε ευχαριστούμε μέσα από τα βάθη της ψυχής μας, για τον ανιδιοτελή, προσωπικό σου αγώνα για τον Ελληνικό πολιτισμό. Τιμώντάς σε, τιμούμε τους εαυτούς μας. Τα λίγα αυτά λόγια από τη μαρτυρική Κύπρο, ας θεωρηθούν ελάχιστο δείγμα της μεγάλης εκτίμησης και σεβασμού προς το πρόσωπό σας.
Φοίβος Νικολαΐδης

Mάζεψε 27.000 υπογραφές για τα Mάρμαρα!

Xθες το πρωί, ο υπουργός Πολιτισμού Eυ. Bενιζέλος, τίμησε στο γραφείο στο κτίριο της οδού Mπουμπουλίνας την πρωτοβουλία, την αυτενέργεια και τη μαχητικότητα ενός πολίτη: της Aννας Σιδηροπούλου, η οποία από το 1997 μέχρι σήμερα έχει καταφέρει κάτι μοναδικό: να συγκεντρώσει, μόνη της, είκοσι επτά χιλιάδες υπογραφές, υπέρ της επιστροφής των μαρμάρων του Παρθενώνα στην Eλλάδα. «Mόνο τα καλοκαίρια», όπως είπε, «γιατί τον χειμώνα δεν έχουμε πολλούς τουρίστες». Oι υπογράφοντες είναι οι τουρίστες, απ’ όλον τον κόσμο, που επισκέπτονται την Aκρόπολη και τη χώρα μας.

«Eξαιρετική πρωτοβουλία. H δουλειά σας είναι εντυπωσιακή. Eίναι μια σύγχρονη μορφή πατριωτισμού. Nα σας ευχαριστήσω εκ μέρους της πολιτείας», είπε ο Eυ. Bενιζέλος στην κ. Aννα Σιδηροπούλου. Kαι σαν ανάμνηση αυτής της δραστηριότητάς της, η πολιτεία χάρισε στην κ. Σιδηροπούλου ένα αναθηματικό ανάγλυφο του 5ου αιώνα π. X. από την Aκρόπολή. «Για να σας θυμίζει πάντα ότι η πολιτεία τιμά αυτού του είδους τις πρωτοβουλίες».

H κ. Aννα Σιδηροπούλου, μια δυναμική και αεικίνητη γυναίκα, είναι «Πόντια και Mακεδονίτισσα», όπως είπε η ίδια, μένει στ’ Aναφιώτικα, και την έμπνευσή της γι’ αυτή την πρωτοβουλία της την έδωσε η γνωριμία της με τη Mελίνα Mερκούρη. «Oι Bρετανοί πολίτες που υπογράφουν λένε ότι τα μάρμαρα πρέπει να επιστρέψουν στην Eλλάδα», τόνισε η κ. Aννα Σιδηροπούλου. Kαι ο υπουργός Πολιτισμού πρόσθεσε: «H ξένη παγκόσμια γνώμη είναι υπέρ της επιστροφής. Kαι τα κοινοβούλια είναι υπέρ και η αγγλική κοινή γνώμη είναι υπέρ, όπως έδειξε η έρευνα που κάναμε πρόσφατα. Mένει να πειστούν και οι κυβερνήσεις».

H κ. Aννα Σιδηροπούλου συγκεντρώνει τις υπογραφές των τουριστών σ’ ένα μεγάλο ντοσιέ. Tο τελευταίο από τα πολλά που έχει συγκεντρώσει είχε μαζί της χθες το πρωί στο υπουργείο Πολιτισμού. Στην πρώτη σελίδα, υπάρχει ένα χειρόγραφο κείμενο, που εξηγεί τους λόγους για τους οποίους ζητάει την υπογραφή των επισκεπτών της Aκρόπολης. Mια δραστηριότητα από την οποία δεν φαίνεται να παραιτείται η κ. Σιδηροπούλου. «Θα συνεχίσω», δήλωσε.
Εφημερίδα «Καθημερινή» 18.1.2003 Kathimerini

"Πίσω απ' όλα βρίσκεται η Μελίνα"
Χρειάστηκε πέντε χρόνια, μεγάλη επιμονή και λίγα αγγλικά, η Άννα Σιδηροπούλου, για να συγκεντρώσει 27.000 υπογραφές ξένων τουριστών υπέρ της επιστροφής των Γλυπτών του Παρθενώνα

ΜΑΙΡΗ ΑΔΑΜΟΠΟΥΛΟΥ
"Μου πρότειναν να επισκεφθώ το Βρετανικό Μουσείο για να δω τα Γλυπτά, αλλά αρνήθηκα γιατί φοβάμαι το αεροπλάνο. Θα τα δώ όταν επιστραφούν στην Ελλάδα", λέει η Άννα Σιδηροπούλου (εδώ, στην αυλή του σπιτιού της στα Αναφιώτικα, κάτω από το μπελβεντέρε του Ιερού Βράχου), που μάζεψε 27.000 υπογραφές τουριστών υπέρ της επιστροφής των Γλυπτών του Παρθενώνα.

Ζει μια ανάσα από τον Παρθενώνα, κάτω από το μπελβεντέρε του Ιερού Βράχου, στα Αναφιώτικα της Πλάκας, για σχεδόν 40 χρόνια και το μόνο που ονειρεύεται είναι να επιστραφούν τα Γλυπτά του Παρθενώνα στην Αθήνα. Για να δει το όνειρό της να υλοποιείται, η 60χρονη Άννα Σιδηροπούλου δίνει τον δικό της αγώνα. Και κατάφερε μέσα σε πέντε χρόνια να συγκεντρώσει περίπου 27.000 υπογραφές τουριστών υπέρ της επιστροφής στα τέσσερα βιβλία της, τις οποίες και παρέδωσε την Παρασκευή στον υπουργό Πολιτισμού, Ευάγγελο Βενιζέλο.

"Όταν άκουσα πως οι Εργατικοί υπόσχονταν την επιστροφή των Γλυπτών, έκανα μέχρι τάμα στην Παναγία την Αναφιώτισσα να κερδίσουν τις εκλογές", λέει στα "ΝΕΑ". "Λίγους μήνες αργότερα, όμως, ο υπουργός Πολιτισμού της κυβέρνησης Μπλερ αρνήθηκε πως θα γινόταν τέτοια κίνηση. Θύμωσα και είπα μέσα μου "θα σε φτιάξω". Την άλλη μέρα το πρωί αγόρασα το πρώτο μου βιβλίο και ξεκίνησα να συγκεντρώνω υπογραφές.

Το κάνω γιατί το θέλω. Νιώθω ικανοποίηση όταν ακούω πως το ελληνικό αίτημα είναι δίκαιο", υποστηρίζει η Άννα Σιδηροπούλου, απόφοιτη Δημοτικού, χήρα, μητέρα τεσσάρων παιδιών και γιαγιά. "Πίσω από την προσπάθειά μου όμως βρίσκεται η Μελίνα, που δεν μπορώ να την ξεχάσω γιατί ήταν άνθρωπος και με είχε βοηθήσει από την πρώτη μέρα που έγινε υπουργός. Με έκανε να καταλάβω πως σημασία δεν έχουν τα κόμματα, αλλά ο άνθρωπος που αγαπάει την Ελλάδα".

Το έργο της δεν είχε ωράρια και αργίες. Καθημερινά από Απρίλιο μέχρι Οκτώβριο έστηνε το τραπεζάκι της στην Κυδαθηναίων, ακόμα και την ώρα που δούλευε ως εργάτρια στον Δήμο Αθηναίων. Η ταμπελίτσα εξάλλου που της είχε γράψει η κόρη της στα αγγλικά και εξηγούσε στους τουρίστες γιατί έπρεπε να υπογράψουν, δεν έκανε απαραίτητη την παρουσία της. Και όταν έπιανε υπερβολική ζέστη και τα προβλήματα υγείας δεν της επέτρεπαν να σταθεί στο πόστο της "πότε ο κυρ Γιάννης από το γειτονικό παλαιοπωλείο και πότε ο κυρ Νάσος από το "Βυζαντινό" εστιατόριο, πρόσεχαν το βιβλίο μου και όταν επέστρεφα μου έλεγαν "Κοίτα πόσες υπογραφές σου μαζέψαμε!", θυμάται.

Στα βιβλία της θα βρει κανείς υπογραφές υποστηρικτών του ελληνικού αιτήματος από κάθε γωνιά του πλανήτη. Από τη Βρετανία έως το Θιβέτ και από την Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία έως τη Νότιο Αφρική. Ανάμεσά τους από σπουδαστές έως γιατροί και δικηγόροι και από αγρότες έως αρχιμάγειρες, αθλητές, πιλότοι και μηχανικοί, όλοι τους ξένοι. Γιατί; "Δεν αφήνω τους Έλληνες να υπογράψουν για να δείξω τη δύναμη της παγκόσμιας κοινής γνώμης", εξηγεί η κ. Σιδηροπούλου.

Σήμερα, που έχει πλέον συνταξιοδοτηθεί, το στέκι της είναι στη διασταύρωση Θρασύλλου και Θέσπιδος, "από εκεί που περνάνε οι περισσότεροι τουρίστες για την Ακρόπολη. Έχω μάθει να τους υποδέχομαι στα αγγλικά, να τους εύχομαι καλή τύχη και να τους λέω ευγενικά να υπογράψουν. Οι περισσότεροι σταματούν και χαίρομαι όταν φεύγοντας μου λένε "my pleasure" (ευχαρίστησή μου). Οι μόνοι που αρνούνται είναι όσοι δεν ξέρουν ξένες γλώσσες και φοβούνται -μία περίπτωση στις χίλιες".

Τα τέσσερα βιβλία της βρίσκονται ήδη στα χέρια του υπουργείου Πολιτισμού και "είμαι περήφανη γι' αυτό", λέει με πρόσωπο που λάμπει. Τον Αύγουστο εγκαινίασε το πέμπτο βιβλίο της. Θα συνεχίσει να συγκεντρώνει υπογραφές τουλάχιστον μέχρι τους Ολυμπιακούς Αγώνες, "αλλά αν έχω την υγειά μου και για πολύ ακόμη, μέχρι να γυρίσουν τα Γλυπτά στην Ελλάδα".
"Εχθροί μου η ζέστη και ο ήλιος"
Έχει πολλά να θυμηθεί σε τούτη την πεντάχρονη προσπάθεια. "Έπεισα έναν Βρετανό καθηγητή Αρχαιολογίας να υπογράψει με τη βοήθεια ενός σερβιτόρου, που έκανε τον μεταφραστή. Μια άλλη φορά έσβησα επιτόπου τις υπογραφές ενός Παλαιστίνιου και ενός Ισραηλινού, που αντάλλασσαν μέσω του βιβλίου υβριστικά σχόλια και αφού ζήτησαν και οι δύο συγγνώμη, υπέγραψαν ξανά". Ωστόσο η περίπτωση που την έκανε έξαλλη ήταν εκείνη τριών γυναικών από τα Σκόπια, που έγραψαν πως προέρχονται από τη Μακεδονία. "Η Μακεδονία είναι μία και ελληνική, τους φώναξα και διέγραψα τις υπογραφές τους. Εσείς είστε από τα Σκόπια, FYROM, καταλάβατε;

Εγώ είμαι Πόντια "Μακεδόνα" και δεν το επιτρέπω αυτό", θυμάται η Άννα Σιδηροπούλου που κατάγεται από την Αργυρούπολη του Κιλκίς. "Και τελικά δέχτηκαν να υπογράψουν ως FYROM". Και οι δυσκολίες ήταν στο πρόγραμμα. Κάποτε βρέθηκε στην αστυνομία, ως παράνομη που δεν διέθετε άδεια. Άλλοτε της απαγορεύτηκε από τους φύλακες της Ακρόπολης να στήσει το τραπεζάκι της κοντά στην είσοδο. Κάποιοι - ελάχιστοι - της μίλησαν άσχημα. Εκείνη όμως ως μοναδικούς εχθρούς της λογίζει "τη ζέστη, που με ενοχλεί στην καρδιά και τον ήλιο, που μου ξεθωριάζει το βιβλίο".
Εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ» Greek-language

Δείτε : Τα Μάρμαρα του Παρθενώνα

Πλουτής Σέρβας

Στερνός Λόγος*
Του Πλουτή Σέρβα

Σας αποχαιρετώ ελεύθερος από κάθε φόβο και αυταπάτη. Πιστεύω στην ατελεύτητη ζωή, που χωρίζεται σε πρόσκαιρη και αιώνια και που η δημιουργία προσφέρει στο κάθε ανθρώπινο ον. Έζησα σχεδόν ολόκληρο τον καθημαγμένο 20ον αιώνα, που σήμανε δυο παγκόσμιους πολέμους, μια αμεθόδευτη επανάσταση και τελευταία μας έδειξε τα φρικτά δόντια του ένας άλλος ασυνήθης πόλεμος. Θέλω να πιστεύω ότι σ' αυτό το διάστημα έχω βάλει ένα λιθαράκι για ένα νέο οικοδόμημα μέσα στο οποίο ο άνθρωπος θα μπορούσε να ζήσει ειρηνικά και ευτυχισμένα.

Το ανθρώπινο γένος, θα μπορούσε από τα πρώτα βήματα του να βρεί τον ορθό δρόμο προς την αυτοπραγμάτωση και την ευτυχία εάν καθόριζε τις σχέσεις μεταξύ της πρόσκαιρης και της ατελεύτητης ζωής, όπου η πρώτη υποτάσσεται στις απαιτήσεις της δεύτερης και όπου ο καθένας θα μπορούσε να δώσει όσα του είναι δυνατόν να προσφέρει. Προς αυτή την κατεύθυνση δίδαξαν σ' όλους τους χώρους σοφοί στοχαστές. Όμως οι δόλιοι προσκυνητές του μαμωνά ανέκοπταν συνεχώς αυτή την πορεία.

Κάτι άλλο οφείλω ακόμη να προσθέσω, σχετικά με τα διάφορα θρησκευτικά δόγματα, τα οποία παρόλο που αναμενόταν να προάγουν κανόνες δικαίου και ηθικής τάξεως, παραγνωρίζοντας τα κηρύγματα των ιδρυτών τους, τα κατάφεραν να ανοίξουν δρόμους προς την μισαλλοδοξία και την ανωμαλία, που διαιωνίζονται ως τα τώρα.

Διαλογίζομαι αν η Χριστιανική εκκλησία κρατούσε μόνο δύο από τα κηρύγματα του Ιησού Χριστού (το "αγαπάτε αλλήλους και το "ο συ μισείς ετέρω μη ποίησης") και εύρισκε τις μεθοδεύσεις για την εφαρμογή τους, πόσο διαφορετικός θα ήταν ο σύγχρονος κόσμος. Και αυτό χωρίς να υποτιμώ τις ιδέες, που ευαγγελίζονται άλλες θρησκείες. Απλώς με το Χριστιανισμό είμαστε εξοικειωμένοι.

Βέβαια οι προσπάθειες θα ήταν σκληρές και επίπονες ενάντια στο εκάστοτε κατεστημένο, αλλά μόνο έτσι θα ήταν μπορετό να πλαστεί ένα νέο δημιούργημα στηριζόμενο στην ανθρωπιστική παιδεία αλλά και στην τεχνολογία που μετά το μεσαίωνα άρχισε να αναπτύσσεται και που ορατά για όλους καλπάζει στις μέρες μας, για το καλό της ανθρωπότητας.

Δυστυχώς, ήταν μοιραίο, λόγω της ουσιαστικής απουσίας του δυναμικού των διανοουμένων, η θρησκεία να λοξοδρομήσει μεταφέροντας το νόημα της ατελεύτητης ζωής στα ουράνια. Πράγμα, που αποτέλεσε το κύριο μέσο, που μετέτρεψε τη θρησκεία από δυνητική πυξίδα πορείας σε "όπιο των λαών" ,όπως πρίν από 200 τόσα χρόνια σοφά διακήρυξε ο Κάρλ Μάρξ.
Είναι γι' αυτό τον λόγο που πολλοί σύγχρονοι μελετητές έχοντας να αντιμετωπίσουν μύθους και προκαταλήψεις και ακολασίες παραγνωρίζουν τη στηριζόμενη στον ορθολογισμό παιδεία των λαών.

Είναι γι' αυτόν, ακριβώς, τον ίδιο λόγο που έχω αναγκαστεί να αποστώ από όλες τις εκκλησιαστικές και τελετουργικές διατάξεις με την παράκληση όπως το φέρετρο μου χωρίς εκκλησιαστική τελετή μεταβιβαστεί προς το πλησιέστερο κρεματόριο. Και φεύγω με την προσδοκία ότι ο κόσμος της σύνεσης θα μπεί αποφασιστικά στην πορεία που θα κλείσει για πάντα το δρόμο του παραλόγου και της τρέλλας και θα ανοίξει τον δρόμο για την επικράτηση των αναλλοίωτων ηθικών αξιών, τις οποίες με συνεχείς αγώνες μπορεί να κατακτήσει το ανθρώπινο γένος.

Πλουτής Σέρβας

*Ο "Στερνός Λόγος" είναι το κείμενο που έγραψε πριν πεθάνει ο Πλουτής Σέρβας. Το άφησε στους στενούς του φίλους και το διάβασε ως επικείδιο λόγο, σε μια σεμνή τελετή την επομένη του θανάτου του Πλουτή Σέρβα στο σπίτι του, ο Μιχάλης Παπαπέτρου .

Οι αφανείς ήρωες του 1821

Τιμούμε και γιορτάζουμε σήμερα, την 25η Μαρτίου, επέτειο της εθνικής παλιγγενεσίας. Η επανάσταση του 1821 σήμανε την αναγέννηση του ελληνικού έθνους και την απαλλαγή του από τον τουρκικό ζυγό, που κράτησε τέσσερις αιώνες. Η 25η Μαρτίου σηματοδότησε την απαρχή μιας νέας πορείας για τους Έλληνες και τον ελληνικό πολιτισμό.


Οι Έλληνες αγωνίστηκαν και έδωσαν το αίμα τους για τη λευτεριά, τις πανανθρώπινες αξίες και ιδέες. Το 1821 αποτελεί ένα σημαντικό σταθμό στην ιστορία του σύγχρονου Ελληνισμού, όπου το αρχαίο ελληνικό πνεύμα με το: «πατρός τε και μητρός και των άλλων προγόνων απάντων, τιμιώτερον και αγιώτερον εστίν η πατρίς», έγινε ένα εκρηκτικό μείγμα με το «ελευθερία ή θάνατος», που καθοδήγησε τα παλληκάρια του Μεγάλου Αγώνα.

Πέρασαν χρόνια πολλά από τότε και κάπου χάσαμε τον προσανατολισμό μας! Οι φωτογραφίες που ακολουθούν, θα μπορούσαν να είχαν τον τίτλο: "Η εξέλιξη του εθνικού φρονήματος, εν Ελλάδι, Κύπρο και αλλαχού..."!!!


Στην Ελλάδα, συν τοις άλλοις, έχουμε την "εθνομπουγάδα"...

Στην Κύπρο την μετεξέλιξη της... εθνοτεχνολογίας (ευτυχώς που αφαιρέθηκε ο σταυρός από τον 'πρώην' ιστό της σημαίας!).

Και ο απόδημος Ελληνισμός να επιμένει κόσμια στο σεβασμό των συμβόλων μας. Στη φωτογραφία ο Ελληνοαμερικανός Γιάννης Κόκκινος από τη Μιννεσότα των ΗΠΑ με την σημαία του στο σαλόνι του σπιτιού του.

Οι αφανείς ήρωες του 1821

Του Γιάννη Μαρίνου

Το άρθρο του διακεκριμένου δημοσιογράφου, συγγραφέα, πρώην Ευρωβουλευτή και επίτιμου Διδάκτορα του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Γιάννη Μαρίνου, είναι από τα πιο αξιόλογα που έχω διαβάσει τα τελευταία χρόνια. Φ.Ν.

Το άδοξο τέλος των ηρώων

Ο ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ γιορτάζει και πάλιν την επέτειο της εθνικής παλιγγενεσίας του. Και τιμά τους αφανείς και επιφανείς ήρωες που με τις θυσίες τους έπλασαν το θαύμα του Εικοσιένα.

Δεν θα σταθούμε στα γνωστά από τα σχολικά βιβλία. Δεν Θα σταθούμε στη δεδομένη δόξα των αγωνιστών του Εικοσιένα. Θα σταθούμε στο άδοξο τέλος τους μετά το τέλος της δόξας τους. Μέσα στον ελεύθερο χώρο της Ελλάδας. Θα ’πρεπε κι αυτά να διδάσκονται. Για να αποτρέπονται ίσως στο μέλλον.

Ο ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ θα πεθάνει με πολλή πίκρα μέσα του, αφού πρόλαβε πρώτα να θάψει και να κλάψει το δευτερότοκο γιο του που τον σκότωσαν σε ενέδρα οι Έλληνες εχθροί του. Ο ίδιος ο Γέρος του Μωριά σύρθηκε στα δικαστήρια με την κατηγορία της εσχάτης προδοσίας και χειροδεμένο τον τραβολογούσαν μέσα στους δρόμους του Ναυπλίου για να τον φυλακίσουν στο Παλαμήδι.

Ο ΠΑΛΑΙΩΝ ΠΑΤΡΩΝ ΓΕΡΜΑΝΟΣ θα συλληφθεί από τους δικούς μας το 1824 και θα υποστεί ανήκουστα βασανιστήρια κι εξευτελισμούς. Θα πεθάνει ένα χρόνο αργότερα, αφού πρόφτασε να πει στ’ απομνημονεύματά του ότι στις 25 του Μάρτη του 1821 δεν ήταν στην Αγία Λαύρα αλλά στα Καλάβρυτα.

Ο ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΑΝΔΡΟΥΤΣΟΣ έσωσε την επανάσταση στο Χάνι της Γραβιάς για να συμμαχήσει πιο ύστερα με τους Τούρκους. Θα συλληφθεί από τους δικούς μας, θα βασανιστεί άγρια και τελικά θα βρεθεί στραγγαλισμένος απάνω στο λιθόστρωτο του ναού της Απτέρου Νίκης στην Ακρόπολη.

Η ΜΠΟΥΜΠΟΥΛΙΝΑ θα σκοτωθεί το Μάη του 1825 μ’ ένα τρόπο ύποπτο κι ανεξιχνίαστο, σαν ήταν σπίτι της και λογομαχούσε με τον αδελφό και τους συγγενείς της για θέματα οικογενειακά.

Ο ΚΑΡΑΙΣΚΑΚΗΣ θα δικαστεί σαν προδότης και θα καταδικαστεί σε εξορία. Θα πεθάνει αργότερα στη μάχη, χωρίς να μάθει ποτέ ότι η σφαίρα που τον σκότωσε μπορεί και να ’ρθε από το όπλο δικού μας.

Ο ΜΙΑΟΥΛΗΣ θα πεθάνει στα 1835 αφού τέσσερα χρόνια πριν, θύμα κι αυτός των παθών του εμφυλίου πολέμου έκαψε στον Πόρο τα πλοία του Ελληνικού στόλου.

Η ΜΑΝΤΩ ΜΑΥΡΟΓΕΝΟΥΣ θα εξορισθεί και θα πεινάσει βασανισμένη στη Μύκονο.

Ο ΝΙΚΗΤΑΡΑΣ ο Τουρκοφάγος, ξεχασμένος, αδικημένος και φτωχός έζησε τη ζωή του σ’ ένα παλιόσπιτο στον Πειραιά, τυφλωμένος όταν στα 1840 τον στείλανε εξορία στην Αίγινα.

Ο ΚΙΤΣΙΟΣ ΤΖΑΒΕΛΑΣ αγράμματος με κόπο ζωγραφίζοντας την υπογραφή του, θα διοριστεί από τον Όθωνα Υπουργό Παιδείας και Στρατιωτικών, αργότερα για λίγο Πρωθυπουργός και στο τέλος θα κατηγορηθεί σαν κλέφτης και προδότης. Θα πεθάνει στη Ναύπακτο μεθυσμένος και περιφρονημένος.

Ο ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗΣ θα συλληφθεί και θα βρεθεί στο δικαστήριο με την πλαστή κατηγορία του συνωμότη. Θα καταδικαστεί σε θάνατο και θα κλειστεί στις φυλακές.

ΑΥΤΑ! ΧΩΡΙΣ ΠΟΛΛΑ ΣΧΟΛΙΑ. Με πολλά, όμως, μηνύματα και διδάγματα. Αχ Ελλάδα σ' αγαπώ.

Πλουτής Σέρβας

Ο ηγέτης Πλουτής Σέρβας:
Ξεχωριστή προσωπικότητα

Του Φοίβου Νικολαΐδη

O παλαίμαχος πολιτευτής και συγγραφέας Πλουτής Σέρβας. O Πλουτής Σέρβας γεννήθηκε στη Λεμεσό το 1907 και σπούδασε πολιτικές και κοινωνικές επιστήμες στη Μόσχα. Εντάχθηκε από νεαρής ηλικίας στις τάξεις της Αριστεράς. Ήταν ιδρυτικό μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος Κύπρου το 1926 και του ΑΚΕΛ το 1941, του οποίου διατέλεσε Γενικός Γραμματέας από το 1936 μέχρι το 1945. Εξελέγηκε Δήμαρχος Λεμεσού από το 1943 έως το 1949. Το 1952 αποβλήθηκε από τις τάξεις του ΑΚΕΛ, του κόμματος που ο ίδιος ίδρυσε. Ο Πλουτής Σέρβας πέθανε στη Λευκωσία στις 14.2.2001 σε ηλικία 94 ετών.

Ο Πλουτής Σέρβας ήταν ακούραστος αγωνιστής της ελευθερίας, λάτρης της ειρήνης και των σοσιαλιστικών ιδεωδών. Ανθρωπιστής, ιδεολόγος και πνευματικός άνθρωπος, συνδύαζε σπάνια χαρίσματα σε μια μοναδική προσωπικότητα.

Με τον αείμνηστο Πλουτή Σέρβα γνωριστήκαμε το 1987 και από τότε βρισκόμασταν καθημερινά, γιατί το σπίτι του ήταν δίπλα στο δικό μας. Έτσι, δεν έχανα την ευκαιρία να τον ‘ενοχλώ’ με τις ανησυχίες και τις πνευματικές μου αναζητήσεις. Άριστος συζητητής, καλλιεργημένος και υπομονετικός, μου αφιέρωνε αρκετό χρόνο για να συζητούμε διάφορα θέματα, ιδιαίτερα για την πολιτική και το Κυπριακό.

Αν και διαφορετικών ιδεολογικών προτιμήσεων, εντούτοις, συζητούσαμε και επιχειρηματολογούσαμε για τις απόψεις μας πολύ φιλικά. Ποτέ, μα ποτέ δεν θυμάμαι τον Πλουτή Σέρβα να υψώνει τον τόνο της φωνής του ή να γίνεται εριστικός, για θέματα που δεν συμφωνούσε. Θυμάμαι έντονα, που όταν του ανέπτυσσα τις απόψεις μου με νεανική ορμή και πάθος πολλές φορές, ποτέ δεν με μάλωσε για ότι διαφωνούσε. Απλώς, έκανε γλυκύτατους μορφασμούς, που εγώ καταλάβαινα τη δυσφορία του!

Του Πλουτή Σέρβα του οφείλω πολλά πνευματικά δώρα που πλουσιοπάροχα, μου χάρισε. Εκείνο, όμως, που ήταν το μέγιστο, που με επηρέασε σημαντικά και μου διαμόρφωσε μια στάση ζωής, ήταν η μετριοπάθεια και η ανεκτικότητα στο διαφορετικό. Ξεκινώντας πολλές φορές από ακραίες θέσεις στα δημόσια θέματα και ζητήματα, με το διαλογισμό και τη διαλεκτική του δεινότητα συζητούσε άνετα και τα πιο ‘δύσκολα’ θέματα, κάνοντάς με να προβληματιστώ έντονα. Του οφείλω πραγματικά άπειρα ευχαριστώ, μεγάλη ευγνομοσύνη για την ευκαιρία που είχα για μια δεκαετία να ‘θητεύσω’ κοντά του και αναπτύξω τη ιδιότητα της μετριοπάθειας στη ζωή, που βασίζεται στο «Παν μέτρον άριστο».

Θυμάμαι έντονα, πολλά πράγματα από τον Πλουτή Σέρβα, τις ατέλειωτες συζητήσεις με όλο σχεδόν τον πολιτικό κόσμο, που περνούσε το κατώφλι του για καφέ και συζήτηση. Το σπίτι του, ήταν μια λέσχη στοχασμού. Σπάνια και μοναδική ευκαιρία για ένα νεαρό άτομο, όπως εγώ τότε, να έχει την ευκαιρία να είναι παρόν σε πολλές τέτοιες συζητήσεις, να μαθαίνει, να ακούει σκέψεις και ιδέες ανθρώπων με συγκροτημένη σκέψη. Ο Πλουτής εκτός από την πολιτική που την αγαπούσε παράφορα, ήταν ερωτευμένος με τη φύση, τα λουλούδια, τα ζώα, τον έρωτα και τους ανθρώπους. Είχε ανεπτυγμένο το αίσθημα του χιούμορ με το οποίο διασκεδάζαμε.

Δεν ξεχνώ μια ιστορία που μου διηγήθηκε και έσκαγε στα γέλια. Όταν εργαζόταν σε μια ιδιωτική εταιρία, έγραφε παράλληλα διάφορα άρθρα, τα οποία φαίνεται ενόχλησαν μερικούς. Αυτοί οι μερικοί ως ισχυροί που ήσαν, ζήτησαν από τα αφεντικά του Πλουτή ή να τον απολύσουν ή να τον αναγκάσουν να σταματήσει να γράφει. (Μιλάμε για εποχές που τα ατομικά δικαιώματα στην Κύπρο ήταν στον πάτο!). Ο εργοδότης του, τον κάλεσε παρουσία του νομικού του συμβούλου και του εξέθεσε την κατάσταση. Είπε στον Πλουτή ότι δεν ήθελε να τον απολύσει, ούτε να χάσει τις πολύτιμες υπηρεσίες του. Έπρεπε όμως να γίνει κάτι, γιατί είχε να κάνει με ισχυρούς παράγοντες του τόπου. Ο νομικός σύμβουλος ανέλαβε τότε να βρει μια συμβιβαστική λύση. Μετά από λίγες μέρες λοιπόν τον κάλεσαν με πάσα επισημότητα στο γραφείο του ιδιοκτήτη για να του ανακοινώσουν την εισήγηση του νομικού συμβούλου.

Υπερασπιστής του δικαίου ο νομικός σύμβουλος-δικηγόρος απευθυνόμενος στον Πλουτή Σέρβα, άρχισε με τα εξής: «Το να γράφει κάποιος άρθρα σκέψεις και ιδέες είναι αναφαίρετο δικαίωμά του και κανείς δεν μπορεί να του το αφαιρέσει. (Καλά τα πάμε μέχρις εδώ σκέφτηκε ο Πλουτής). Όμως, δεν μπορεί από την άλλη να αγνοούμε ότι κάποιοι θίγονται και επηρεάζονται με τα γραφόμενα σου Πλουτή. Ως εκ τούτου, εγώ εισηγούμαι το εξής: «Θα συνεχίσεις να γράφεις ότι θέλεις, αλλά απλώς δεν θα τα δημοσιεύεις…»!!! Σαν να βλέπω τον Πλουτή μπροστά μου τώρα να σκάει στα γέλια. Το ευχάριστο της υπόθεσης είναι ότι ο Πλουτής συνέχισε να γράφει και ο εργοδότης τους έκανε τα στραβά μάτια.

Από αριστερά, Φοίβος Νικολαΐδης, μ. Χριστάκης Κατσαμπάς (αρχισυντάκτης "Φιλελευθέρου" και Βουλευτής), Τάκης Ευδόκας (πολιτευτής), κυρία Ευδόκα, Πλουτής Σέρβας και όρθιος ο Αριστείδης Κουδουνάρης (συγγραφέας), αναμνηστική φωτογραφία από τις βραδυνές, ατέλειωτες πολιτικές συζητήσεις...

Με την ανηψιά μας Έφη Μάρκου, την αγαπημένη του μικρή παρέα, η οποία είχε άποψη σε πολλά θέματα. Αυτό ενθουσίαζε τον Πλουτή Σέρβα.
Για τον Πλουτή είχα γράψει ένα μικρό κείμενο, χωρίς φυσικά να το ξέρει, γιατί ήθελα να το διαβάσει ο ίδιος ενόσω ζούσε. Συγκινήθηκε πολύ. Με πήρε τηλέφωνο και μου είπε: «Βρε παλιόπαιδο, τι μου έκανες!»

Πλουτής Σέρβας: Ο οραματιστής ηγέτης
Ξεχωριστή προσωπικότητα

Η εκτίμηση που δείχνουμε προς το πρόσωπο ενός ατόμου και ιδιαίτερα η αναγνώριση προς το έργο του, είναι η μεγαλύτερη από όλες τις εφήμερες διακρίσεις, γιατί τον ενθαρρύνει, για να συνεχίσει τον ανοδικό δρόμο που ακολουθεί.

Κατά κανόνα, η αποτίμηση τιμών σε διακριθέντα άτομα γίνεται μετά το τέλος του φυσικού τους βίου. Κι αυτό ίσως να είναι φυσικό, αφού για να ολοκληρωθεί το έργο ενός ανθρώπου, συνήθως χρειάζεται τη διαδρομή ολόκληρου του βιολογικού του κύκλου.

Όμως, υπάρχουν και οι λαμπερές εξαιρέσεις , όπου ο βίος και η πολιτεία ορισμένων προικισμένων ανθρώπων φθάνει σ’ ένα θαυμαστό πνευματικό επίπεδο ωρίμανσης και καλλιέργειας, πολύ πριν του τέρματος.

Ένα τέτοιο φωτεινό παράδειγμα αποτελεί και ο Πλουτής Σέρβας, ο οποίος ξεκινώντας από κακοτράχηλους και δύσβατους δρόμους, κατάφερε να με την πλούσια πολιτική του δράση, το πολύμορφο συγγραφικό του έργο, την αξιόλογη δημοσιογραφική του δουλειά και την ενεργό συμμετοχή του στα κοινά, να κατακτήσει τη γενική αναγνώριση.

Ζώντας μια μακρόχρονη ζωή με συγκλονιστικές εμπειρίες, παρά τις κακουχίες και τις φοβερές δυσκολίες στο ξεκίνημα της ζωής του, αλλά και στα μετέπειτα χρόνια, ευτύχησε να ακολουθήσει μια πορεία συνειδητών επιλογών, γεμάτη δράση, πίκρα, αλλά και ικανοποίηση.

Η συνειδητοποιημένη του ζωή άρχισε από πολύ ενωρίς, μέσα από τη δυστυχία που του προκάλεσε ο πρόωρος και άδικος χαμός της λατρευτής του μητέρας. Ήταν ακόμη βρέφος πέντε μηνών όταν δέχτηκε το φοβερό πλήγμα της στέρησης της μητρικής στοργής και φροντίδας. Τη μαρτυρία αυτής της δύσκολης διαδρομής τη δίνει ο ίδιος στο υπέροχο βιβλίο του «Όταν ήμασταν παιδιά».

Από μικρό παιδί ρίχτηκε σ’ ένα συνεχή αγώνα επιβίωσης που σηματοδότησε όλη τη μετέπειτα ζωή του. Ίσως γι’ αυτό να έμεινε τόσο βαθιά πολιτικοποιημένος και τόσο ανήσυχο πνεύμα, με τόση φρεσκάδα στη σκέψη και στο γραπτό του λόγο.

Είναι πράγματι εκπληκτικό να ακούεις ή να διαβάζεις κείμενα του Πλουτή Σέρβα και να γνωρίζεις ταυτόχρονα την ηλικία του. Η προοδευτικότητα στη σκέψη του είναι κάτι που συναρπάζει. Είναι δύσκολο να πιστέψεις ότι παρά τις εννέα δεκαετίες που κουβαλά στην πλάτη του, εκφράζεται τόσο σύγχρονα και δέχεται τόσο εύκολα τις νέες ιδέες. Αν του το επέτρεπε η υγεία του, σίγουρα θα ήταν από τους ανθρώπους που θα μάθαιναν να χειρίζονται ηλεκτρονικό υπολογιστή. Αυτός ο γεμάτος σοφία άνθρωπος, δεν διστάζει να ακούσει ακόμη κι ένα μαθητή να του εκφράζει σκέψεις τις οποίες ακούει πάντα με περισσή προσοχή κι ενδιαφέρον.Ψυχικά χαρίσματαΔιαθέτει σπάνια ψυχικά χαρίσματα και άφθαστη εσωτερική δύναμη. Η επιμονή του να συνεχίζει μέχρι σήμερα να διαβάζει και να γράφει ακόμη και με τη βοήθεια φακού, λόγω μειωμένης όρασης, είναι κάτι το συγκλονιστικό. Μόνο όταν τύχει κάποιος να τον δει «σε δράση» κάτω από τέτοιες συνθήκες , τότε μόνο μπορεί ίσως να κατανοήσει καλύτερα τι σημαίνει δύναμη της θέλησης.

Άνθρωπος με υψηλούς στόχους και οραματισμούς, δεν θα ‘ταν δυνατό ο δύσκολος αγώνας για επιβίωση να ον ξεστρατίσει. Αντίθετα, τον όπλισε με θάρρος, καρτερία και πείσμα, για να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις της μίζερης τότε καθημερινότητας και να παλέψει με όλο το είναι του για μόρφωση και προκοπή.

Η οξυδέρκεια και η επιμέλειά του τον βοήθησαν να φθάσει νικητής στα κάστρα της γνώσης, σε μια εποχή όπου τα γράμματα ήταν είδος πολυτελείας. Το νεανικό φτερούγισμα της ψυχής του για μια καλύτερη ζωή, τον πίεζε συνέχεια να απογειωθεί.

Από πολύ ενωρίς, ο Πλουτής Σέρβας είχε ροπή προς τα μεγάλα και τα ιδανικά. Οι ριζοσπαστικές ιδέες της εποχής, το όνειρο για κοινωνική δικαιοσύνη, ισότητα και αδελφοσύνη βρήκαν πρόσφορο έδαφος στο νεαρό επαναστάτη. Οι μεγάλες αυτές ηθικές αξίες ρίζωσαν στο μυαλό του και καθόρισαν τη μετέπειτα πορεία του.

Γεμάτος πατριωτικά αισθήματα και κοινωνική συνείδηση, έστρεψε την προσοχή του στα κοινά, αφιερώνοντας ολοκληρωτικά το είναι του στα ιδανικά της ελευθερίας και του ανθρωπισμού. Όποιους αγώνες έκανε μέχρι σήμερα, ήταν για τον άνθρωπο και τον τόπο του, αδιάλειπτα επίκεντρα του ενδιαφέροντός του. Η αγάπη για την πατρίδα και το συνάνθρωπο του, ανέκαθεν μαγνητίζει τις σκέψεις του, ηλεκτρίζει το πνεύμα του και κυριαρχεί στις πράξεις του.

Μέσα από το καμίνι των κοινωνικών και πολιτικών του αγώνων, ξεπήδησε η δυναμική ηγετική φυσιογνωμία του Πλουτή Σέρβα, που για δεκαετίες ολόκληρες ήταν κυρίαρχη και αδιαμφισβήτητη. Πότε ως ριζοσπάστης, ισχυρός πολιτικός ηγέτης της Αριστεράς, πότε ως εκσυγχρονιστής πετυχημένος Δήμαρχος της Λεμεσού και πότε ως απλός μάχιμος πολίτης στην πρώτη γραμμή του δημόσιου βίου, κατάφερε να διακρίνεται με τη δράση του και να σφραγίζει μ’ ένα ξεχωριστό τρόπο το πολιτικοκοινωνικό σκηνικό του τόπου μας.

Με γνώση, πείρα, βαθύ στοχασμό σε μόνιμη αναζήτηση ου ωραίου και του κάλλιστου, εφαρμόζει στην πράξη το μέτρο και την αρμονία, επιζητώντας συνέχεια τη πνευματική ολοκλήρωση και τελείωση. Σήμερα, ασχολείται συστηματικά με το συγγραφικό του έργο, όταν άλλοι στη θέση του θα επιζητούσαν επίμονα την ξεγνοιασιά τους.

Θεωρώ τιμή μου τις λίγες αυτές γραμμές, για μια εξέχουσα προσωπικότητα, ένα διακεκριμένο ελεύθερο άνθρωπο, που στο βάθος του γήρατός του συνεχίζει αδιάφθορος και αλύγιστος , να ανηφορίζει το δρόμο της αρετής, αποτελώντας για τους νεώτερους παράδειγμα προς μίμηση .

Τιμώντας ανθρώπους σαν τον Πλουτή Σέρβα, τιμούμε τον ίδιο μας τον εαυτό μας και αντλούμε διδάγματα για παρόμοιους αγώνες και προσπάθειες.

Φοίβος Νικολαΐδης
Εφημ. «Φιλελεύθερος» 12.12.1999
Έργα του Πλουτή Σέρβα
Η Ισπανία μέσα στη φωτιά 1936
Το εργατικό ζήτημα 1936
Το ΑΚΕΛ και τα προβλήματα του τόπου 1942
Τα πορτραίτα της Παλμεροκρατίας 1946
Η Κορέα 1949
Η άνοιξη της Πράγας 1973
Πώς τα καταφέραμε και φτάσαμε στο μηδέν (Η Κυπριακή Τραγωδία) 1975
Παληά και νέα Κίνα 1977
Ευθύνες Α τόμος 1980
Ευθύνες Β τόμος (Ι και ΙΙ ημίτομος) 1984
Ευθύνες Γ τόμος 1985
Στρατηγική και «Στρατηγικός» 1988
Ένα άλλο μνημόσυνο 1989
Τα Επίκαιρα 1990
Ευθύνες μεταεισβολής 1 τόμος Α ημίτομος 1991
Ευθύνες μεταεισβολής 1 τόμος Β ημίτομος 1993
Όταν ήμασταν παιδιά 1993
Στα 85 γενέθλια του Πλουτή Σέρβα πλαισιούμενος από τα δυο του παιδιά Ιόβη, τη σύζυγο του Ελίζαμπεθ, τον μ. Βλάτη, τον αγαπημένο του εγγονό Σταύρο και τα παιδιά μας Ρένο και Περικλή.Με την αγαπημένη του εγγονή, κόρη του μεγάλου του γιού, μ. Βλάτη.
Με τον γιό του Ιόβη, στο σπίτι του στη Λευκωσία.

Χαιρετισμός Δημάρχου Λεμεσού, κ. Ανδρέα Χρίστου, στο φιλολογικό μνημόσυνο που διοργάνωσε η ΕΘΑΛ, με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 100 χρόνων από τη γέννηση του Πλουτή Σέρβα, την Πέμπτη, 1η Νοεμβρίου 2007

Ο Πλουτής Σέρβας υπήρξε μια από τις πιο σημαντικές προσωπικότητες, ένας από τους φωτισμένους ανθρώπους της πόλης μας και ολόκληρης της Κύπρου.
Η παρουσία του στην κοινωνική και πολιτική ζωή ήταν καταλυτική και καθοριστική με ενέργειες, δράσεις και αποφάσεις που ανέτρεψαν τα συνηθισμένα και έφεραν μια νέα ποιότητα και δυναμική στα πράγματα του τόπου.

΄Ηταν ο πρώτος Κύπριος που στάληκε από το κόμμα του να σπουδάσει στη Μόσχα, υπήρξε ο αναμορφωτής του Κομμουνιστικού Κόμματος Κύπρου και ο πρωτοστάτης στη δημιουργία του ΑΚΕΛ, ήταν από τους εμπνευστές της απόφασης της 16ης Ιουνίου για την οργανωμένη κατάταξη των Ακελιστών στο στρατό, στον πόλεμο κατά του χιτλεροφασισμού.

Ο πρώτος εκλεγμένος μετά την Παλμεροκρατία Δήμαρχος - επικεφαλής των λαϊκών Δημοτικών Συμβουλίων - λαοφιλής και πρωτοπόρος δημοτικός άρχοντας με πολύ σημαντικό και καινοτόμο έργο.

Απαράμιλλος ρήτορας, φύσει μεταρρυθμιστής προικισμένος με ξεχωριστές αρετές, διορατικός πολιτικός όσο λίγοι, εμπνευσμένος ηγέτης με διευρυμένους ορίζοντες, σκέψεις, πρωτοπόρος στις ιδέες και στην καθημερινή του δράση, μας άφησε μια πλούσια παρακαταθήκη πολιτικής σκέψης, κοινωνικής δράσης και ανάλυσης της πρόσφατης ιστορίας του τόπου μας.

Παρέμεινε μέχρι το τέλος της ζωής του πολυγραφότατος - μας χάρισε βιβλία για το πολιτικό μας ζήτημα, αλλά και για τη Λεμεσό, την πόλη του - ήταν μέχρι το τέλος ένας αδιόρθωτος οραματιστής και βαθιά πεπεισμένος μαρξιστής.

Η πόλη του, όλοι εμείς δεν κλείσαμε με την υποχρέωση μας απέναντι στον Πλουτή.
Πιστεύω ότι οφείλουμε, εδώ στη γενέτειρα του, στο Δήμο του, στα πλαίσια του Παττιχείου Ιστορικού Αρχείου και Μουσείου της πόλης να μαζέψουμε για φύλαξη, παρουσίαση, αλλά κυρίως περαιτέρω μελέτη, όλα όσα σχετίζονται με τη ζωή και το έργο του.

Αυτό θα είναι μια μικρή, επιπρόσθετη τιμή και αναγνώριση προς τον ιδεολόγο και στοχαστή Πλουτή Σέρβα, που επάξια εκπροσωπεί τη συνείδηση της Αριστεράς, τη συνείδηση της Λεμεσού, τη συνείδηση μιας ολόκληρης ιστορικής περιόδου.

Χαιρετισμός του Δημάρχου Λεμεσού κ. Ανδρέα Χρίστου, στην τελετή εγκατάστασης της προτομής του Πλουτή Σέρβα στη μικρή πλατεία επί της οδού Ελένης Παλαιολογίνας, (νοτίως της Πλατείας Ηρώων) την Παρασκευή 2 Νοεμβρίου 2007
Κλείνουν φέτος 100 χρόνια από τη γέννηση του Πλουτή Σέρβα, που διετέλεσε Δήμαρχος Λεμεσού από το 1943 μέχρι το 1949 και υπήρξε εξέχουσα προσωπικότητα, με εμβέλεια δράσης πολύ πέραν της Λεμεσού, ανά το παγκύπριο και το πανελλήνιο.
Με την ευκαιρία αυτή το Δημοτικό Συμβούλιο αποφάσισε τη μετεγκατάσταση της προτομής του αείμνηστου Δημάρχου της πόλης μας από την αίθουσα εκδηλώσεων κάτω από το μνημείο της Πλατείας Ηρώων, εδώ στη μικρή αυτή πλατεία, που πρόσφατα διαμορφώθηκε και που αποτελεί στην ουσία αναπόσπαστο κομμάτι της ευρύτερης περιοχής της Πλατείας, με την οποία η δημαρχία, η δράση και η εποχή του Πλουτή Σέρβα υπήρξαν άρρηκτα συνδεδεμένες.

Εμπνευστής και πρωτεργάτης της δημιουργίας της Πλατείας Ηρώων ο Πλουτής Σέρβας, άφησε στο χώρο αυτό ανεξίτηλο το στίγμα του, αφού απ΄ εδώ απηύθυνε το λόγο σε πολιτικές συγκεντρώσεις, περιερχόταν τις συντεχνίες και τις πολιτικές οργανώσεις, που στεγάζονταν στα πέριξ οικήματα, συναναστρεφόταν και συνομιλούσε με Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους φίλους και συνεργάτες, που συμβίωναν αρμονικά στην περιοχή αυτή, γνωστή ως Κεσογλούδκια.

Χωρίς αμφιβολία, δεν υπάρχει καταλληλότερο σημείο στην πόλη μας για την τοποθέτηση της προτομής του Πλουτή Σέρβα από την Πλατεία Ηρώων, όπου άλλωστε φιλοξενήθηκε μέχρι τώρα.

Επί δημαρχίας Δημήτρη Κοντίδη έγιναν τα αποκαλυπτήρια του έργου, που φιλοτέχνησε ο γνωστός συμπολίτης μας γλύπτης Φαίδων Ποταμίτης. Τώρα, με την ανάπλαση του χώρου τούτου επί της οδού Ελένης Παλαιολογίνας και τη δημιουργία της μικρής αυτής πλατείας που ξεπροβάλλει ανάμεσα, αντίκρυ και πλάι σε γκαλερί, χώρους αναψυχής, αλλά και κέντρα πολιτισμού, σηματοδοτείται η απαρχή μιας ανακατάταξης και καινούργιας δραστηριοποίησης για το ιστορικό κέντρο της πόλης μας. Γι' αυτό πιστεύουμε ότι ήταν η κατάλληλη στιγμή να τοποθετηθεί η προτομή του αεικίνητου Δημάρχου της, εν μέσω της ακατάπαυστης κινητικότητας που αναδύεται απ΄ τους ίδιους τους ανθρώπους που συχνάζουν εδώ, ανθρώπους απλούς ή διανοούμενους, της βιοπάλης, της τέχνης και του πνεύματος, του καρναβαλιού και της διασκέδασης, του πολιτισμού και της αναψυχής, περαστικούς ή φιλότεχνους.

Εδώ στην καρδιά της Λεμεσού αρμόζει να βρίσκεται το γλυπτό αυτό αφιέρωμα στον Πλουτή Σέρβα, έναν ακραιφνή Λεμεσιανό, γέννημα θρέμμα της ανοικτόκαρδης και φιλοπρόοδης πόλης μας, ένα στοχαστή με ανοικτούς ορίζοντες και μακρόπνοη αντίληψη των πραγμάτων, που αφιέρωσε σημαντικό μέρος της ζωής του για την ευημερία και ανάπτυξη της γενέτειράς του και που άφησε πίσω του πολύτιμο συγγραφικό έργο γι΄ αυτήν.

Πέραν βεβαίως απ΄ όλα ταύτα, ο Πλουτής Σέρβας είναι γνωστός για τη σημαντική πολιτικοκοινωνική του δράση. Από τα μαθητικά του χρόνια ασπάσθηκε τις ιδέες της αριστεράς και υπήρξε ο πρώτος Κύπριος που σπούδασε στη Μόσχα. Ανέλαβε γενικός γραμματέας του Κομμουνιστικού Κόμματος Κύπρου, τον καιρό της παλμεροκρατίας και όταν ιδρύθηκε το ΑΚΕΛ το 1941 υπήρξε ο πρώτος γενικός του γραμματέας.

Όταν το 1943 επετράπη από τους Άγγλους η διεξαγωγή Δημοτικών Εκλογών, οι οποίες είχαν καταργηθεί μετά τα Οκτωβριανά του 1931, ο Πλουτής Σέρβας κατήλθε υποψήφιος του ευρύτερου μετώπου της αριστεράς ΕΜΕΚΕΛ και εκλέγηκε Δήμαρχος Λεμεσού, αξίωμα στο οποίο επανεκλέγηκε το 1946 για δεύτερη τριετία μέχρι και το 1949. Κατά τη διάρκεια της θητείας του ως Δήμαρχος ανέπτυξε έντονη αντιαποικιακή δράση με αποτέλεσμα τη σύλληψη και φυλάκιση του το 1948.

Ο Πλουτής Σέρβας, ανέπτυξε επίσης πλούσια κοινωνική δράση αφού κατ΄ εξοχήν υπήρξε ο Δήμαρχος της εργατιάς, με ιδιαίτερη ευαισθητοποίηση για τα λαϊκά στρώματα από τα οποία προερχόταν. Έκτισε τις λαϊκές πολυκατοικίες, ίδρυσε την Παιδική Στέγη και είχε πάντα άμεση επαφή με το λαό, έχοντας χωρίσει τη Λεμεσό σε 18 τομείς, που διευθύνονταν από εκλελεγμένες λαϊκές επιτροπές.

Μετά τα τραγικά γεγονότα του 1974, ο Πλουτής Σέρβας εγκαταστάθηκε στην Αθήνα όπου διετέλεσε αρθρογράφος της εφημερίδας «Καθημερινή». Επιστρέφοντας στην Κύπρο, μετά από μια δεκαπενταετία, εξακολούθησε να ενδιαφέρεται ενεργά για τα κοινά και να εκφράζει την άποψη του κυρίως μέσω της δημοσιογραφίας.
Πολυγραφότατος, ο Πλουτής Σέρβας έχει πραγματευτεί όχι μόνο πτυχές της ιστορίας της πόλης του, της Λεμεσού, αλλά και της σύγχρονης ιστορίας της Κύπρου και του κυπριακού προβλήματος.

Αγωνιστής, διανοητής και οραματιστής, ο Πλουτής Σέρβας έφυγε με τη στερνή επιθυμία να σκορπιστεί η τέφρα του στη θάλασσα της Λεμεσού, έτσι ώστε και μετά το θάνατό του, η αύρα του διαχέεται στην όλη ατμόσφαιρα της πόλης, να γίνεται ένα με τους ανθρώπους της, με το φυσικό και το δομημένο της περιβάλλον, με όλα ταύτα τα συστατικά και καθοριστικά της στοιχεία, ανάμεσα στα οποία από σήμερα ξεχωριστή θέση θα κατέχει η προτομή του εναποθετημένη εδώ στην καρδιά της Λεμεσού, της πόλης που τόσο αγάπησε.

Διαφοροποιηθείτε - Ξεχωρίστε και Ανταγωνιστείτε

Του Δρα Κώστα Γ. Κονή *
konis@innovageconsulting.com

Οι Κινέζοι, οι οποίοι ως γνωστό χρησιμοποιούν ειδικά σύμβολα για να αποδώσουν το νόημα της κάθε λέξης, γράφουν τη λέξη κρίση με ένα συνδιασμό από δύο σύμβολα.

Το ένα, είναι το σύμβολο που χρησιμοποιούν για τη λέξη πρόβλημα και το άλλο, εκείνο που χρησιμοποιούν για τη λέξη ευκαιρία. Πρόβλημα και ευκαιρία λοιπόν είναι η κρίση. Γιατο γεγονός οτι μιά κρίση αποτελεί και δημιουργεί πρόβλημα δεν υπάρχει λόγος να ενδατρίψει κανείς. Η άλλη όμως πτυχή, σύμφωνα με τη Κινέζικη γραφή εκείνη της ευκαιρίας, αξίζει να μας προβληματίσει.

Μπορεί δηλαδή μια κρίση και με ποιό τρόπο να αποτελέσει ευκαιρία ; Προσωπικά θα έλεγα πως ναί. Μια κρίση, άν αξιοποιηθεί σωστά και δημιουργικά, μπορεί να αποτελέσει ευκαιρία. Ευκαιρία για προβληματισμό, αναζήτηση νέων δυνατοτήτων, νέων τρόπων δράσης και νέων πρακτικών. Νέων συνεργιών και συνεργασιών. Ακόμα πιο σημαντικό αναζήτησης της δικής μας διαφορετικότητας. Της διαφορετικότητας του δικού μας προιόντος ή της δικής μας υπηρεσίας.

Εφησυχασμένοι απο την καλή, πολλές φορές, οικονομική κατάσταση και την εύκολη πώληση και κέρδος, μας δημιουργείται καμιά φορά η εντύπωση πως οι πελάτες μας είναι δεδομένοι. Οτι η αγορά έχει ξεχωρίσει το προιόν ή τις υπηρεσίες μας και ότι αυτή θα είναι μια μόνιμη κατάσταση. Θεωρούμε δηλαδή οτι το προιόν ή υπηρεσία μας είχε και θα έχει πάντα ζήτηση και πως τα περιθώρια του κέρδους μας ειναι κατοχυρωμένα και δεδομένα. Δέν είναι όμως έτσι τα πράγματα. Σε μια κρίση ή μια οποιαδήποτε δύσκολη περίοδο, ο ανταγωνισμός εντείνεται και ο αγοραστής έχει να επιλέξει με περιορισμένους πόρους, ανάμεσα σε πολλές επιλογές, το πιο καλό, κατά τη δική του άποψη, το ποιό ποιοτικό, το ποιό συμφέρον και γενικά, για να χρησιμοποιήσουμε τη λέξη που μας ενδιαφέρει στη σύντομη αυτή ανάλυση το διαφορετικό.

Μιά δύσκολη λοιπόν περίοδος, ενώ δημιουργεί προβλήματα, μας προσφέρει και μια μοναδική ευκαιρία για να αναζητήσουμε τα στοιχεία εκείνα που μας κάνουν, μπροστά στα μάτια των πελατών μας ξεχωριστούς και διαφορετικούς. Τα στοιχεία που μας κάνουν προτιμητέους ανάμεσα στις πάμπολλες και διαφορετικές σήμερα επιλογές που έχουν μπροστά τους οι πιθανοί πελάτες μας. Χωρίς τέτοια ξεχωριστά σημεία διαφορεικότητας είναι αδύνατο να βελτιωθούμε και να αντέξουμε τον ανταγωνισμό. Ιδιαίτερα σε περιόδους κρίσεις.

Ευκαιρία λοιπόν να τα αναζητήσουμε και να τα αναδείξουμε. Αν δεν τα έχουμε θα πρέπει να φροντίσουμε να τα δημιουργήσουμε. Δεν είναι ανάγκη να είναι πολλά και ούτε είναι ανάγκη να υπερτερούμε και να είμαστε διαφορετκοί σε όλα. Αρκεί να θεωρούνται απο του πελάτες μας σημαντικά και να αποελούν λόγο προτίμησης μας. Απο τη άλλη πλευρά, αν έχουμε τέοια σημεία διαφορετικότητας και δεν τα αναδικνύουμε θα πρέπι να να ανησυχήσουμε. Γιατί είναι σαν να μην τα έχουμε.

Δικαιολογημένα ίσως να μπορεί κάποιος να πεί. Έστω, και αν θεωρήσουμε ότι αυτά που λέμε είναι σημαντικά, παρόλο που μας φαίνοντα αρκετά θεωρητικά, πώς μπορούμε να το κάνουμε αυτό ;

Πρώτα θα λέγαμε ότι δεν πρόκειτα καθόλου για θέμα θεωρητικό αλλά θέμα πραγματικής και πρακτικής σημασίας. Μια επιχείρηση που δεν καταφέρνει να πείσει για την διαφοερετικότητα της και την αξία και ποιότητα των υπηρεσιών και προιόντων της δεν αντιμετωπίζει θεωρητικό αλλά σοβαρό, αληθινό και πρακτικό πρόβλημα ανταγωνισμού και ίσως επιβίωσης.

Όσον αφορά τώρα το πώς επιτυγχάνουμε αυτη την διαφοερετικότητα, θα έλεγα πως ο καλύτερος τρόπος είναι να αρχίσουμε από την αναζήτηση της απάντησης σαυτό το πολύ απλό ερώτημα. «Αν ήμουν εγώ ο υποψήφιος πελάτης της επιχείρησης μου, για ποιό ή ποιούς λόγους θα αποφάσιζα να επιλέξω τη δική μου επιχείρηση και όχι μια οποιαδήποτε άλλη για να ικανοποιήσω τις ανάγκες μου ;»

Στη συνέχεια, θα πρέπι να καταγράψομε τον ή τους λόγους που θα βρούμε, και να προχωρήσουμε στο επόμενο στάδιο. Να απαντήσουμε δηλαδή στην ερώτηση : «Eίναι ο λόγος η οι λόγοι που βρήκαμε πραγματικά σημαντικοί ;» Μήπως είμαστε λίγο ελαστικοί κα μεροληπτικοί ; Είναι πραγματικά αυτοί σοβαροί λόγοι και μας διαφοροποιούν ουσιαστικά στα μάτια των υποψήφιων πελατών μας ;

Αν η απάντηση είναι ανεπιφύλακτα θετική μπρούμε να κοιμόμαστε ήσυχοι. Αν όχι, θα πρέπει να περάσουμε στην τρίτη φάση. Εκείνη της δημιουργίας και της ανάδειξης των λόγων εκείνων που θα διαλαλούν την διαφορετικότητα μας. Πώς το επιτυγχάνουμε αυτό ; Εμπλόκεμενοι σε μια δημιουργική συζήτηση με τα στελέχη μας και αναζητώντας ή δημιουργώντας συνθήκες για απαντήσεις στις πιο κάτω ενδικτικές ερωτήσεις ;

Πως επικοινωνώ με τους πελάτες μου ;
Ποιά μέσα χρησιμοποιώ για να επιτύχω την επικοινωνία αυτή ;
Πως υποδέχομαι του πελάτες μου ;
Ποιά υλικά χρησιμοποιώ ; Ποιούς ξεχωριστούς συνεργάτες έχω ;
Πόσο νοιάζομαι και πόσο στηρίζω τους πελάτες μου ;
Πόσο απλές είναι οι διαδικασίες μου ;
Πόσο διευκολύνω τον πελάτη μου να εμπλακεί σε μια επαγγελματική σχέση μαζί μου ; Πόσο μεγάλη εγγύηση δίνω για τα προιόντα και τις υπηρεσίες μου;
Πόσο ελαχιστοποιώ τους κινδύνους για τον πελάτη μου ;
Ποιές παρεμφερείς υπηρεσίες ή προιόντα έχω φροντίσει να προσφέρω στον πελάτη μου σε πιο ανταγωνιστικές τιμές έτσι που να διευκολύνω τις οποιεσδήποτε ανάγκες και επιδιώξεις του ;

Πόσο εύκολο είναι για το πελάτη μου να έρθει σε άμεση προσωπική επαφή μαζί μου ; Πόσο εύκολο είναι να επικοινωνήσει τηλεφωνικά ή ηλεκτρονικά με το προσωπικό και να εξυπηρετηθεί με ευγένια και αποτελεσματικότητα ;
Πόσο εύκολη είναι η πληρωμή και ποιές ξεχωριστές διευκολύνσεις έχω επινοήσει ;

Όλες βέβαια οι απαντήσεις θα πρέπει να έχουν κατά νούν τον ανταγωνισμό. Θα πρέπει δηλαδή να δημιουργήσουμε τις διαδικασίες, τις αλλαγές και τις προυποθέσεις για τέτοιες απαντήσεις που να μας διαφοροποιούν προς το καλύτερο και να μας ξεχωρίζουν απο τον ανταγωνισμό.

Ιδού λοιπόν η πρόκληση και η ευκαιρία. Διαφοροποίηση. Ο κωδικός που ανοίγει την κλειδαριά του επιτυχεμένου ανταγωνισμού. Ακόμα και σε περιόδους κρίσης.

* Ο Δρ. Κώστας Γ. Κονής είναι Διευθύνων Σύμβουλος του συμβουλευτικού οίκου Innovage Consulting konis@innovageconsulting.com – tel. +357 99 697 484

Ο πολυτεχνίτης αλλά όχι ερημοσπίτης

Τον κύριο Αγαθοκλή Χατζηγεωργίου είχα την εξαιρετική τιμή να τον γνωρίσω μέσω της κόρης του Άντρης Λυμπουρή, παντρεμένης με τον συμμαθητής μου Κώστα Λυμπουρή, αμφότεροι εκπαιδευτικοί, με τους οποίους τυγχάνει να είμαστε γείτονες. Ο Κώστας Λυμπουρής, σήμερα υπηρετεί ως Μορφωτικός Σύμβουλος στην Κυπριακή Πρεσβεία στην Αθήνα, διευθυντής στο «Σπίτι της Κύπρου».

Ο συμπαθέστατος και αξιαγάπητος κύριος Αγαθοκλής σε κερδίζει από την πρώτη στιγμή. Η καλοσύνη που εκπέμπει, η απλότητα και καταδεκτικότητα είναι από τα κύρια χαρακτηριστικά του, που ξεχώρισα.
Άνθρωπος της βιοπάλης, αγνός μαχητής του επιούσιου από τα παιδικά του χρόνια, κατέγραψε τη μυθιστορηματική ζωή του, με ένα απλό, ευχάριστο και γλαφυρό τρόπο, που σε ελκύει να τελειώσεις το βιβλίο του έτσι και το άρχισες.

Όπως γράφει και στον πρόλογο του βιβλίου του, ο δρ Γιάννης Κατσούρης, «Το βιβλίο είναι πρώτα-πρώτα η αυτοβιογραφία ενός απλού ανθρώπου, που ξεκινώντας χωρίς ιδιαίτερα εφόδια κατάφερε όχι μόνο να επιβιώσει αλλά τελικά να ζει με άνεση μαζί με την πολυμελή οικογένειά του, δουλεύοντας πάντα σκληρά και αδιάκοπα, χρησιμοποιώντας και τα χέρια και το μυαλό και την εφευρετικότητά του αλλά κυρίως το πείσμα του. Ο ίδιος αναφέρει ότι στη ζωή του έκανε είκοσι έξι επαγγέλματα και χρησιμοποίησε ως χώρους διαμονής του τριάντα εννέα διαφορετικά καταλύματα».

Ο συγγραφέας κατάφερε να βγει νικητής από το καμίνι της ζωής. Παρά την ατυχία του να μη θητεύσει σε ανώτερα σχολεία και τα γράμματά του να είναι λιγοστά, εντούτοις έγινε στο τέλος ποιητής και συγγραφέας, ένας άνθρωπος γεμάτος πνευματικές αναζητήσεις.

Το βιβλίο του αποτελεί μια πολύτιμη προσωπική μαρτυρία, όχι μόνο για την συναρπαστική ζωή του, τα βιώματα και τις εμπειρίες του, αλλά και για τη ζωή γενικά της εποχής που περιγράφει με τόσο γλυκό τρόπο.

Ο Αγαθοκλής Χατζηγεωργίου αποτελεί το πρότυπο του σύγχρονου Οδυσσέα που
στο δύσκολο ταξίδι της ζωή, που αναγκάστηκε να κάνει μέσα από άγνωστα λιμάνια, φουρτουνιασμένες θάλασσες, κύκλωπες και Λαιστρυγόνες και απίθανες δυσκολίες, μετέτρεψε την «Οδύσσεια» του σε περίλαμπρη πορεία. Στο απάνεμο λιμάνι της προσωπικής του Ιθάκης. Είναι να μην χαίρεσαι τέτοιους ανθρώπους;

Κύριε Αγαθοκλής σου σφίγγουμε το χέρι και σε ευχαριστούμε μέσα από την καρδιά μας, γι’ αυτά που με τόση καλοσύνη μας χαράζεις.
Φοίβος Νικολαΐδης

Λόγος απλός, κατανοητός, βγαλμένος μέσα από τα σπλάχνα της καθημερινότητας, χωρίς επιτήδευση και προσπάθεια εντυπωσιασμού.

Μια σούμα με τα επαγγέλματα που ασχολήθηκε

Ορνιθοβοσκός, Σταχυοσυλλέχτης,

Καλαθοκουβαλητής, Συλλέχτης χαρουπιών,

Στην εκκοπή συκαμινοφύλλων,
Βοηθός βοθροκαθαριστής, Κουλλουράς
Πωλητής οφτών σιταροπούλλων,
Πωλητής αμυγδάλων, Μαννάβης,
Καφετζής και ταβερνιάρης,
Υπάλληλος σε ελαιοτριβείο,
Εργάτης, Ποδηλατάς, Κονικλοτρόφος,
Ιδιοκτήτης ταξί και υπάλληλος,
Καλουπτζής, Μεταλλωρύχος,
Κοτοπουλλοτρόφος και περιστεροτρόφος,
Αναβατορτζής, Πωλητής, Κτηματικά,
Πωλητής αυτοκινήτων,
Ιδιοκτήτης Λούνα Παρκ,
Πλασιέ ηλεκτρικών, Κατασκευαστής παπουτσιών,

(Σύνολο 26)

Ο Αγαθοκλής Χατζηγεωργίου είναι και ποιητής. Σωστός χείμαρρος όταν τον πιάσει ο ποιητικός του οίστρος. Απαγγέλλει εκ του προχείρου αμέτρητους στίχους των ποιημάτων του. Στο τέλος του βιβλίο του υπάρχει ανθολογία ποιημάτων του, τα οποία είναι γραμμένα όλα στην Κυπριακή διάλεκτο.

«Τα κακά της Ρωμιοσύνης»

Είμαστεν χουμισιάρηες
Στα κατορθώματά μας
Τζι εν τα βαστάχνει ο Θεός
Τούν’ τα καμώματά μας.

Είμαστεν αζολιάρηδες,
Ζηλεύκει ο ένας τ’ άλλον,
Ζηλεύκει ο μιάλος τον μιτσή
τζια ο μιτσής τον μιάλον.

Είμαστεν τετραπέρατοι
Μα τζιαι διαστρεμμένοι
Γι’ αυτόν τζιαι πάντα είμαστεν
Ούλλοι κατααστρεμμένοι

Είμαστεν ούλλοι ρήτορες,
Πολιτικοί σπουδαίοι,
Κάμνει ο βοσκός πολιτικήν
τζιαι ο λούστρος ρητορεύει.

Περί «αδρώπων» και παντελονάδων
Της Άννας Μαραγκού

Μια αυτοβιογραφία που καλό θα ήταν να τη διαβάσουν τα νεαρά βλαστάρια της κοινωνίας μας

Σε πρόσφατη εκδήλωση στην Πύλη Αμμοχώστου συνάντησα έναν περήφανο Κύπριο. Τον κύριο Αγαθοκλή Χατζηγεωργίου. Έναν άνθρωπο που έζησε μια πλέρια και περήφανη ζωή, την οποία κατέγραψε σε ένα βιβλίο του, που φέρει τον ωραίο τίτλο «Ο πολυτεχνίτης αλλά όχι ερημοσπίτης». Μια αυτοβιογραφία που καλό θα ήταν να τη διαβάσουν τα νεαρά βλαστάρια της κοινωνίας μας, που εμμένουν στη θεωρία ότι τα λεφτά οι γονείς τα βρίσκουν σε μια τρύπα κάτω από τη συτζιά του κήπου.

Ο κ. Αγαθοκλής γεννήθηκε το 1926 και κατάφερε χρησιμοποιώντας το μυαλό και τα χέρια του, κυρίως όμως το πείσμα και την εφευρετικότητά του, να επιβιώσει σε δύσκολους καιρούς, να σπουδάσει τα παιδιά του και να καταγράψει για μας όλους τους νεωτεριστές από πού πέρασε. Διάβασα το βιβλίο του σε ένα απόγευμα, σαν ένα παραμύθι με ήχους και χώρους γνώριμους, μια διήγηση απλή που περιέχει γέλιο, πόνο, ανθρωπιά, τόλμη, αλλά πάνω απ' όλα μιαν αγάπη και μια στοργή για τον τόπο του και τις δυσκολίες από τις οποίες πέρασε και δυστυχώς περνά. Από το βιβλίο του φαίνεται πόσο σημαντικό ρόλο στη ζωή του είχε η μητέρα του που ήταν το στήριγμα της οικογένειας.

Πέρασε δύσκολη ζωή. Μετακόμιζε συνέχεια «επειδή η μητέρα μου δεν είχε σπίτι δικό της, ενοικίαζε ένα δωμάτιο όπου έβρισκε στο Κτήμα, δέκα σελίνια τον μήνα και επειδή δεν τα είχε, οι ιδιοκτήτες μας έκαμναν έξωση. Στα εννιά μου χρόνια αλλάξαμε 20 σπίτια». Το καθημερινό ψωμί για τα εφτά στόματα δεν ήταν εύκολη υπόθεση. «Στην Πάφο η μητέρα μου είχε ένα πολύ μικρό μανάβικο και έβαζε εκεί τα αγριόχορτα που έβρισκε στα χωράφια και τους αγρούς και κανένα κοφίνι σταφύλι και έβγαζε κανένα σελίνι την ημέρα. Το ψωμί ήταν ενάμισι γρόσι η οκκά»". Ο κύριος Αγαθοκλής ήταν κατά σειρά «σταχυοσυλλέκτης», μάζευε δηλαδή τα στάχυα και η μάνα του έλιωνε το σιτάρι και έκαμνε πουρκούρι.

Ήταν καλαθοκουβαλητής, «πριν πάω σχολείο το πρωί, η μάνα μου με έπαιρνε στο παντοπωλείο. Εκεί ερχόντουσαν μερικοί πλούσιοι με το καλάθι τους να ψωνίσουν. Εγώ έπαιρνα το καλάθι στο σπίτι τους και μου έδιναν ένα ή δύο γρόσια. Αν έπαιρνα τρία καλάθια, έπαιρνα τεσσεράμισι γρόσια και αγοράζαμε τρία ψωμιά». Βοηθούσε τον Πάφιο τον καραγκιοζοπαίχτη στην Πάφο, ανάγιωνε τους μεταξοσκώληκες της μητέρας του, μάζευε τα «πογκλόγια», δηλαδή αυτά που έμεναν επάνω στα δέντρα μετά το μάζεμα, είτε ελιές, είτε χαρούπια, είτε σταφύλια.

Τίποτα δεν πήγαινε χαμένο. Έβοσκε τις όρνιθες, πουλούσε αυγά, οι ώρες της μέρας δεν τον έφταναν. Το 1937, δηλαδή σε ηλικία 11 χρονών τον πήραν να γίνει «άνθρωπος» σε ένα καφετζή και ταβερνιάρη στο Καϊμακλί. Έφευγε από το καφενείο στις 9 το βράδυ και ξυπνούσε πριν γεννηθεί ο ήλιος. Κοιμόταν «πάνω σε ένα παλιό μπαούλο αρχαίο με πατανίες τζαι πέφτζια που φάνισκαν με τα λουριά από ρούχο και έκλαιγα κάθε νύχτα μέχρι να με πάρει ο ύπνος γιατί είχα μείνει μακριά από την οικογένειά μου». Δούλεψε περβολάρης, κουλουράς, σκαρπάρης, συνδικαλιστής, έψηνε σιταροπούλες έξω από τον κινηματογράφο του Χατζηχαμπή στο Βαρώσι, ένα γρόσι τις αγόραζε το πρωί στο παντοπωλείο, τρία γρόσια τις πωλούσε.

Περιουσία έβγαλε ο Αγαθοκλής στα δώδεκά του «οι αστυνομικοί έπιαναν κάτω που 10 λίρες το μήνα μισθό, ενώ εγώ έβγαζα με τις σιταροπούλες 40 λίρες το μήνα». Δίπλα στο Ακταίο έσπαζε αθάσια που τα αγόραζε από την Αναφωτία. «Ενοικίαζα ένα ποδήλατο και πλήρωνα ένα σελίνι τη βδομάδα. Πήγαινα στην Αναφωτία [από το Βαρώσι] κάθε Δευτέρα και Παρασκευή αγόραζα μια σακούλα αθάσια, τα έβαλα πίσω στη σκάλα του ποδηλάτου...» Τρία γρόσια το χωνί. Απτόητος ο κύριος Αγαθοκλής συνέχισε, δούλεψε σε ελαιοτριβείο, πουλούσε πάγο και όταν έπεσε η μεγάλη πείνα το '40 λόγω του πολέμου, ο Αγαθοκλής μαζί με τον Νικόλα Φανή αγόρασε κινηματογραφική μηχανή και μερικές ταινίες και αλώνισαν την Κύπρο.

Από το Παραλίμνι, στο Λεονάρισσο, στη Γιαλούσα. Ό,τι έμενε από το μπακάλικο της μητέρας του το φόρτωνε στο «Οστιν Σέβεν» και τα πουλούσε. Οι διηγήσεις του, σπαρταριστικές, στο διάβα της ζωής του, άνδρας πια, γνωρίζει ποιητάρηδες, τσιαττίζει μαζί τους, ανακαλύπτει το ταλέντο του, μαθαίνει βιολί με τον πατέρα του Τυρίμου, γνωρίζει τη Βέμπο και τον Τραϊφόρο «στο καμπαρέ του Ζανέττου», τον Νίκο Γούναρη «στο καμπαρέ του Πέτρου του Καραπέτ από την Αίγυπτο». Γίνεται ποδηλατάς, ταξιτζής, καλουπτζής, το '51 αγοράζει αναβατόριο και η περιγραφή για το στήσιμο της μηχανής αξίζει μια περιουσία. Από τότε η ζωή του κ. Αγαθοκλή αλλάζει. Στο μεταξύ παντρεύεται, κάνει οικογένεια, 6 παιδιά, ευθύνες... Κτίζει πια βεράντες, ταράτσες πάει από τη Λεμεσό στη Λευκωσία και εκεί κάνει το όνειρό του πραγματικότητα. Το πρώτο Λούνα Πάρκ στη Λευκωσία... Στο τέλος του βιβλίου ο κύριος Αγαθοκλής αραδιάζει τα 26 του επαγγέλματα. Αυτή και αν είναι ζωή, πλέρια, γεμάτη χωρίς μουρμουρητά και μικρότητες! Στην υγειά σου κύριε Αγαθοκλή!

Εφημ. "Φιλελεύθερος" 23.11.2008

Κριτική του βιβλίου

Του Ζήνωνα Ζαννέτου

Διάβασα το γραπτό σας πόνημα «Ο Πολυτεχνίτης, αλλά όχι ερημοσπίτης» με πολύ ενδιαφέρον και μεγάλη προσοχή.

Άξιος ο μιστός σας και πολλά τα έτη σας! Το διάβασα ως μια εικονογράφηση μιας ζωής άκρως ελκυστικής και σε πολλές περιπτώσεις πρότυπης γα τους νεότερους Κύπριους. Γιατί όλη αυτή η ποικιλότροπη περιπέτεια που βιώσατε, όχι από τύχη, αλλά από αγωνιστική και κατακτητική της ζωής διάθεση, αποτελεί σε πολλά της επεισόδια, μέγιστο μάθημα αισιόδοξου αντικρίσματος του ανθρώπινου βίου και συνάμα, δημιουργικής πάλης με τις βιοτικές αντιξοότητες. Η ζωή σας αξιότιμε κ. Αγαθοκλή στάθηκε μια πεισματώδης «δουλειά για να γυρίσει ο ήλιος», όπως λέει ο ποιητής, της δικής σας μοίρας και εκείνης της οικογένειάς σας.

Πολλά και διδακτικά είναι τα συμπεράσματα που ο αναγνώστης του βιβλίου σας μπορεί α συναγάγει και να οπλιστεί θετικά για τις δυσκολίες της καθημερινότητας τους:

Πρώτο, η ασταμάτητη προσπάθεια για να νικηθεί η οικονομική φτώχεια, να υπερπηδηθούν του βίου τα αναχώματα σε κάθε περίσταση, να φωτιστούν τα σκοτάδια της οδοιπορείας για το μέλλον, να προσπελαστεί η τραχεία στενωπός της καθημερινότητας μέχρι την επιτυχία και την προκοπή.

Δεύτερο, το δημιουργικό πείσμα και τα υπερβατικά άλματα για να μη βαλτώσει η ζωή και να δυστυχεί ο άνθρωπος.

Τρίτο, η αισιόδοξη απλότητα με την οποία «διαβάζατε» τον κόσμο και ανιχνεύσατε τους μαστούς της παραγωγικότητας για να αντιμετωπίσετε την ανέχεια, την αναδουλειά, την εξεύρεση του επιούσιου, του γλυκού ψωμιού της οικογένειας.

Τέταρτο, η καθαρή διάθεση και η έντιμη προαίρεση για συνεργασία με ανθρώπους για την από κοινού κερδοφορία των αγαθών της ζωής και η συναντίληψη για την επαγγελματική πάλη και επιτυχία.

Πέμπτο, η πρωτοφανής τόλμη και το διαρκές ρίσκο για νέες περιπέτειες της επιβίωσης, για καινούριες επαγγελματικές συγκινήσεις, για πρωτόγνωρες εκμαθήσεις τεχνών, που η άσκησή τους θα ΄φερνε το μεροκάματο, για σύσταση άγνωστων ως τότε επιχειρηματικών δραστηριοτήτων, που θα απέδιδαν προσφορά στο κοινό και χρήματα για τη συντήρηση της οικογένειας.

Έκτο, η αλήθεια και η απλότητα με την οποία κοινοποιούνται στον αναγνώστη τα «εν οίκω» και τα προσωπικά δρώμενα, επειδή είναι άξια επιβράβευσης και θαυμαστής μελέτης ως πεπραγμένα της ζωής με αρετή και κόπο.

Θα ΄λεγα πως η καταγραφή της αεικίνητης βιοτικής σας περιπέτειας αποτελεί ένα ελκυστικό σενάριο τηλεοπτικής ή κινηματογραφικής αποτύπωσης, ένα σχεδόν παραμύθι με τη ρώμη και την πειθώ της παιδικής αγνότητας και αφηγηματικής αλήθειας.

Υπάρχουν βέβαια και άλλα πολλά δωρήματα του βιβλίου σον αναγνώστη: Είναι η γνωριμία με την ανάσα της προπολεμικής, αλλά και μεταπολεμικής κοινωνίας της Κύπρου, μέχρι την ανεξαρτησία, ο ρυθμός της ζωής της, το καθημερινό ειδοποιό βίωμα του κόσμους της.

Αρετή της γραφής σας είναι η απροσποίητη αφήγηση, ο ειλικρινής και φιλαλήθης διάλογος με τα προβλήματα της διαβίωσης, η παντελής απουσία ωραιοποίησης καταστάσεων ή εκλογισμού της ατμόσφαιράς τους. Όλα προσφέρονται με μοναδική απλότητα ως εξομολογητική κουβέντα προς τον αναγνώστη. Το μόνο που προστίθεται στη ροή της αντικειμενικής καθημερινότητας είναι το άρωμα της προσωπικής ανάσας του συγγραφέα, η ψυχική του δύναμη στην άλωση και μηδένιση των εμποδίων της στράτας της χωής.

Μια άλλη, επίσης, αρετή που προκύπτει από την ανάγνωση του βιβλίου είναι η πίστη και ευαισθησία του συγγραφέα προς το θεσμό της οικογένειας, έτσι όπως ο θαυμαστός κόσμος της Κύπρου τη διαμόρφωσε και ως φυλακτό της κράτησε μέχρι την αποφράδα συμφορά του 74, οπότε, μαζί με τον πλάνητα βίο των ανθρώπων της προσφυγιάς άρχισε και η προϊούσα διάλυση της Κυπριακής οικογένειας. Η ευλάβεια με την οποίαν αναφέρεστε στο θεσμό της οικογένειας, μπορεί να λειτουργήσει στο σημερινό νέο αναγνώστη, ως ηθικό παρακέλευμα για τη δημιουργία της δικής του οικογένειας.

Η συχνή φράση με ην οποία εισάγονται πολλά κεφάλαια του βιβλίου: «Τώρα θα σας πω για…» μας πάει στην εξομολογητική κουβέντα που συχνά ακούεται στις αντροπαρέες της Κύπρου, καθώς νιώθουν την ανάγκη να αδειάσουν την ψυχή τους και να παραθέσουν το εμπειρικό της περιεχόμενο στην ομήγυρη τράπεζα των συνδαιτημόνων και συμποσιακών. Πνευματικό έδεσμα η αφήγηση σας κ. Αγαθοκλή, που ωθεί τον ακροατή αναγνώστη της να ονειροπολήσει, να θαυμάσει, να επικροτήσει, να διαλεχθεί με τον εαυτό του και να αυτοσκοπηθεί. Επί πλέον δεν είναι λίγες οι γνώσεις που αποκομίζει ο αναγνώστης γύρω από επαγγέλματα που έπαψαν πια να ασκούνται. Είναι ακόμα και χρήσιμη πληροφόρηση για την κοινωνική εικόνα της χειρωνακτικής εργατιάς της Κύπρου του πρώτου μισού του 20ου αιώνα, για την αγωνία της εξασφάλισης του καθημερινού για την οικονομική μιζέρια στην οποία έριξε την Κύπρο η Αγγλοκρατία στα πρώτα 70 χρόνια της Αγγλοκατοχής.

Ο σύγχρονος αναγνώστης των βιβλίων, αξιότιμε κ. Αγαθοκλή κατακλύζεται από γραφές σκοτεινές με ψυχεδελικά καμώματα από δυσνόητες σουρεαλιστικές διατυπώσεις και αποκάμνει και αγανακτεί από το διάβασμά τους , επειδή συχνά δεν αποκομίζει καμιά εσωτερική ευφορία, κανένα πνευματικό πλούτο. Αντίθετα, το βιβλίο σας με την ειλικρίνεια της κατάθεσης των βιωμάτων και των περιστατικών του βίου, με την απλότητα και την αμεσότητα της γραφής τους προσφέρει ένα ευχάριστο ανάγνωσμα, ένα ξεκούραστο πνευματικό οδοιπορικό, που το συνοδεύουν συγκινήσεις, όπως η νοσταλγία και ο θαυμασμός και συνάμα, χρήσιμα και διδακτικά πορίσματα της ζωής και κεντρίσματα για τον αναστοχασμό της.

Φίλε κ. Αγαθοκλή,
Καθώς διάβαζα το βιβλίο σας στο μυαλό μου γυρόφερνε η εξής εικόνα: Το σύνολο πληροφοριακό του υλικό μου φάνταζε σα μια σκάφη γεμάτη από μια ζύμη μυρωδάτη, από την οποία σ΄ όλη σας τη ζωή πλάθατε άοκνα τον εφτάζυμο άρτο του βίου σας και το ψωμί της οικογένειας σας. Και ο άρτος και το ζυμωτό αυτό ψωμί ήταν γλυκάνισος και μοσκοκάρυδο, ήτανε μάννα από μυαλό και νέκταρ από ιδρώτα.

Μπράβο, πάλι μπράβο σας αγαπητέ κ. Αγαθοκλή! Μπράβο για την πλουσιόμοχθη ζωή σας, μπράβο και την απλή και όμορφη καταγραφή της στο βιβλίο. «Ο πολυτεχνίτης, αλλά όχι ερημοσπίτης».

Άξιος, λοιπόν, για τούτο ο μιστός σας και πολλά να ΄ναι τα χρόνια σας μαζί με τη ζηλευτή σας οικογένεια. Σας ευχαριστώ από καρδιάς για το βιβλίο.
Με κάθε τιμή και εκτίμηση.

Ζήνων Ζαννέτος

Ρέθυμνο, Κρήτη