Οικογένεια, ορισμός και αξίες

 Γράφει ο Δρ Ανδρέας Σοφόκλης

Οικογένεια είναι το σύνολο των ανθρώπων που απαρτίζεται από τον πατέρα, από τη μητέρα από το/τα παιδί/διά. Έχουν είτε με εξ` αίματος είτε με υιοθεσία δεσμό, τα τέκνα μετά των γονέων τους και κατ` επέκταση τούτου, κατοικούν υπό την ίδια στέγη.

Ο όρος Οικογένεια προέρχεται από το Οίκος + Γένος. Οίκος σημαίνει το ίδιο κτίσμα, στο οποίο κατοικούν οι άνθρωποι, πατέρας-μητέρα-παιδί/διά. Ταυτοχρόνως, βεβαίως, δηλώνει το αυτό γενεαλογικό δέντρο. Ο Οίκος δηλώνει τη Ράτσα, γι` αυτό στην Παλαιά Διαθήκη, όπως και σε γραπτά Κείμενα αναφέρεται ότι ο/η τάδε κατάγεται από τον τάδε Οίκο και διαφορετικά ο Οίκος του Τάδε. Η Γενεά δηλώνει την Καταγωγή από τις γενεές της μητέρας, αυτό το συναντούμε συχνά σε ομιλίες έγκριτων πνευματικών Ορθόδοξων ομιλητών. Οίκος και Γενεά συνθέτουν την Καταγωγή, δηλώνουν την Πατρική και τη Μητρική καταγωγή και ως φυσικό θετικό αποτέλεσμα, τον χώρο Καταγωγής, δηλαδή την Πατρίδα.

Η Οικογένεια δηλώνει τα: Όμαιμο, Ομόγλωσσο, Ομόθρησκο, Ομότροπο (= Ήθη, Έθιμα, Αξίες, Αρχές, που περνούν από γενεά σε γενεά). Ο όρος Οίκος συμφώνως προς την ετοιμολογία προέρχεται από το ρήμα Οικώ που σημαίνει Κατοικώ και έχει τη σημασία των: γενεά, οικογένεια, σόι, τζάκι. Αυτό το ερμηνεύει και ο Όμηρος στον διάλογο του Λεβεντόπαιδου γιου του Οδυσσέα Τηλέμαχου με τον Μενέλαο. Όταν ο Μενέλαος ρωτά τον Τηλέμαχο ποιος είναι αυτός του απαντά: «Είμαι ο γιος του Οδυσσέα του γιου του Λαέρτη, έτσι λέει η μάνα μου», το λέει σημαίνει πολλά, δηλαδή το δηλώνει, η μάνα επειδή η μάνα είναι η πηγή της συνέχειας των γενεών με όλα τα προαναφερθέντα χαρακτηριστικά.

Τρανά παραδείγματα Οίκων + Γενεών ιστορικών μέχρι και σήμερα βρίσκονται στην Παλαιά Διαθήκη (αναφέρονται αρκετά κατά τη διάρκεια της γαμήλιας Ορθόδοξης Θρησκευτικής Τελετής), σε Ιστορικές Κοινότητες της Κύπρου, της Ελλάδας, Ιστορικές Οικογένειες πλοιοκτητών και πολλών άλλων, αποφεύγω να δώσω τέτοια επίθετα, επειδή είναι αρκετά και σεβαστά, φοβούμενος να μην αφήσω σημαντικά χωρίς να τα καταγράψω.

Οικογένεια είναι όταν τα νέα ζευγάρια συνεχίζουν να παντρεύονται με τον θρησκευτικό γάμο. Συνεχίζουν τις πατροπαράδοτες αρχές, με σεβασμό, με αλληλεγγύη. Όταν τοποθετούνται μακριά από πεποιθήσεις που αλλοιώνουν το όντως κύτταρο της Πατρίδας, της ευνομουμενοηθικής Κοινωνίας. Όταν ακολουθούν την πορεία των Ιστορικών Ευσεβών Οικογενειών της Παλαιάς Διαθήκης.

Η Οικογένεια είναι το Κύτταρο της Πατρίδας. Σ` αυτήν, ισχύει το Εμείς, όσες μπόρες κι αν εισβάλουν στη ζωή τους. Έχουν γερά κουπιά, ισχυρό κατάρτι. Τιμονιέρη δοκιμασμένο τον Ιησού Χριστό. Τα παιδιά μεγαλώνουν με τους παππούδες, με τις γιαγιάδες. Φωτίζονται από τις δικές τους γνώσεις και εμπειρίες. Τι κι αν κάνουν στα εγγόνια τους κάποια χατίρια, που πιθανόν να διαφωνούν οι γονείς, μητέρα και πατέρας. Αυτοί οι γονείς είναι τα παιδιά που οι παππούδες και οι γιαγιάδες μεγάλωσαν, είναι αυτά που θα γίνουν παππούδες και γιαγιάδες. Είναι αυτοί που τώρα, ως γονείς/κηδεμόνες, βρίσκονται στο μέσο, είναι ο σπόνδυλος της Οικογένειας, της Ράτσας=Οίκος της Γενεάς και οφείλουν να την κρατήσουν. 

Είναι αυτοί που διά του παραδείγματός τους οφείλουν να διδάξουν στα παιδιά τους όλες τις ήδη περιγραφόμενες αξίες, μαζί με τον σεβασμό. Είναι αυτοί που πρέπει, ως φόρο τιμής και ως μάθημα ζωής, για τα παιδιά τους, να έχουν στο τραπέζι, δίπλα τους, σε όλες τις χαρές, τους παππούδες και τις γιαγιάδες, αν όχι θα έχουν πιθανώς την τύχη των γονέων που όπως έβαζαν στη γωνιά του σπιτιού τον παππού ξεχασμένο και υποτιμημένο, το ίδιο έπραξε και ο γιος τους σε αυτούς όταν μεγάλωσε και αυτοί έφτασαν στα βαθιά γεράματα, το ίδιο θα πράττουν και τους ταιριάζει να πράττουν γι` αυτούς και τα παιδιά τους.

Τα παιδιά, τα εγγόνια για το δικό τους ψυχονοητικό όφελος, πρέπει να κρατούν το χέρι των παππούδων, των γιαγιάδων, των γονέων, όταν αυτοί φτάσουν στα βαθιά γηρατειά, είτε όταν έχουν την όποια σοβαρή ασθένεια, ώστε όλοι μαζί να ζουν και να διαβαίνουν τον κυκλικό δρόμο της ζωής. Αυτή είναι ασφαλής οδός, ώστε τα παιδιά, ως οι συνεχιστές, να μετατρέπονται σε οδηγούς για τα δικά τους τα παιδιά, για τη δική τους οικογένεια.

Γένος, σημαίνει τη φαμίλια, τις ρίζες, τις καταβολές, την καταγωγή. Γι` αυτό επιβάλλεται τα παιδιά να έχουν ως επώνυμο, αυτό των αρχικών τους προγόνων, για να έχουν και για να διδάσκονται από τους γονείς, από τους παππούδες, από τις γιαγιάδες την καταγωγή τους, αυτό όπως και τα οικογενειακά ονόματα, δίνουν κύρος και δύναμη στα παιδιά, διαφορετικά μοιάζουν με τα δέντρα π ου τους κόβουν είτε το σύνολο των ριζών τους είτε μέρος είτε μόλις αναπτύσσονται οι κλώνοι τους κόβουν και τα μετατρέπουν σε καλλωπιστικά για να γεμίζουν γωνίες.

Στην οικογένεια δε χωρούν εγωισμοί. Η Ιεραρχία είναι σεβασμός, είναι αξία πολύτιμη. Όποιος/όποια συνηθίζει στο πλαίσιο του σεβασμού και της πορείας της ιεραρχίας, γνωρίζει και πώς να είναι ηγέτης όπου αναπτυχθεί κοινωνικοοικονομικά, φτιάχνει δομημένη οικογένεια, απαρέγκλιτη από τις αρχές. Γι` αυτό η πλούσια ελληνική γλώσσα έδωσε τον όρο Οικογενειάρχης. Ο όρος αυτός σημαίνει τον ηγέτη που έχει Οίκο + Γένος τον σύζυγο που σχηματίζει τον Οίκο και τη σύζυγο που σχηματίζει τη Γενεά. Ο σύζυγος είναι ο Ηγέτης και η σύζυγος είναι η Βασίλισσα, η Αρχόντισσα, μαζί οδεύουν σταθερά και ισχυρά.

Ο σεβασμός στους ηλικιωμένους και η προσοχή στα λόγια τους προσφέρουν σοφία, τι κι αν δεν έχουν τις τεχνοκρατικές γνώσεις των παιδιών τους και των εγγονιών τους, αυτοί έχουν τη σοφία της ζωής. Στο σημείο αυτό επιστρέφουμε την προσοχή μας και πάλι στον Όμηρο, με τον Βασιλιά Πρίαμο, με τον Λαέρτη, με τον Διομήδη, στην Παλαιά Διαθήκη με τον Μωυσή, με τον Νώε, με τον Λωτ.

Σε μια εποχή στην οποία οι αξίες παραποιούνται, όπου πολλοί πιστεύουν ότι όλα πωλούνται και αγοράζονται σε τιμές ευκαιρίας, ας επαναφέρουμε αυτές τις αρχές μέσα στις οικογένειές μας, μέσα στις Κοινότητες. Εκεί και όπου ισχύουν ας τις προβάλουμε.

 Επειδή ίσως θεωρηθώ συντηρητικός, πίσω από τη σύγχρονη εποχή, απλά θα θέσω προς προβληματισμό, εάν γνωρίζουμε τις εκατοντάδες στην Κύπρο, τα εκατομμύρια στον Κόσμο ράκη από τις εξαρτησιογόνες ουσίες, τους αριθμούς των βιασμένων κοριτσιών, αγοριών, γυναικών, τους αριθμούς των εξαρτημένων από τα κινητά, από τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές, τους αριθμούς των επαγγελματιών μισθοφόρων, τους αριθμούς των θυμάτων του σκότους της νύκτας, τους αριθμούς των άστεγων, τους αριθμούς των ασθενών με ψυχολογικά νοσήματα και τα βαθύτερα αίτια αλλά και των φανταχτερών φώτων της ημέρας και της νύκτας.

Τους αριθμούς αυτών που πιστεύουν πως ό,τι λάμπει είναι και χρυσός, τους αριθμούς των θυμάτων του τζόγου, τους αριθμούς των διαλυμένων οικογενειών, με θύματα τα παιδιά, με τους αριθμούς όσων «ξαναφτιάχνουν» τη ζωή τους με περιπτώσεις που θέτουν στο περιθώρια τα παιδιά τους από τον/τους προηγούμενο/νους γάμο/μους, τους αριθμούς όσων πάσχουν από μεταδοτικά νοσήματα λόγω αμελούς ζωής, τους..τους…τους. 

Όλους αυτούς συν συν συν με όλες τις τραγικές συνέπειες για όλα τα μέλη των Οικογενειών τους και ποτέ κανείς και καμία να μην πει ότι όλα αυτά δε συμβαίνουν και δε θα συμβούν στη δική μου οικογένεια, αυτή η δήλωση είναι η κύρια παγίδα.

Οι αρχές που μας κράτησαν τόσους αιώνες είναι το απάνεμο λιμάνι, είναι η ασφαλής οδός. Ας τους δώσουμε, μέσα από την Οικογένεια, τη δομή και αυτά που αξίζουν για να πορευθούν με ασφάλεια. Ας μάθουμε και ας διδάξουμε εμπράκτως τα νέα παιδιά, μέσα από την Οικογένεια, να αποφεύγουν τις Οδυσσειακές Σειρήνες, που αφήνουν μόνο, ως συνέπειες, σάπια οστά.

Οι πόλεμοι που διεξάγονται και οι εισβολές, με όποιους τρόπους και με όποιες μεθόδους, ποια πραγματικά αίτια έχουν; Το χρήμα; Τα κέρδη; Αν ήταν αυτά δε θα τους έκαναν, αφού οι ζημιές είναι τεράστιες. Επιβάλλεται να διεισδύουμε, ερευνητικά, μέσα στους αιώνες, μέσα στις καταβολές, για να ανακαλύπτουμε το σήμερα και το κάθε σήμερα των πολέμων, των συγκρούσεων που συνδέεται με το Οίκος + Γένος, όπως και οι φιλίες και οι συμμαχίες.

Όποιοι και όποιες θέλουν να διαδραματίσουν, ως ενοποιητικά στοιχεία ρόλο στην ειρήνη, στη συνεργασία, αλλά και να ζήσουν και να συνεχιστεί ο δικός τους Οίκος = Γένος, δηλαδή τα δικά τους παιδιά, η δική τους Κοινωνία, η Πατρίδα τους που είναι κατ` ουσία όλα αυτά, μαζί, βεβαίως με τις ρίζες τους προγόνους που συναποτελούν, όπως ήδη έχει σημειωθεί το Ράτσα και Γενεά κινούνται στα: Γνωρίζω κι Εφαρμόζω, αλλιώς είτε δούλοι είτε ράκη γίνονται είτε αφανίζονται.

Κλείνοντας, εκτιμώ, πως όταν δύο νέοι άνθρωποι, ενώνουν τις ζωές τους αυτό σημαίνει, ότι ενώνουν τις καρδιές και τις ψυχές τους όχι μόνο ο άνδρας και η γυναίκα αλλά και οι γονείς/κηδεμόνες του νέου Ορθοδόξως ευλογημένου ανδρογύνου. Ο μόνος ρόλος που έχουν να διαδραματίζουν, ως γονείς- ΟΔΗΓΟΙ είναι αυτοί να δίνουν συνεχώς και αδιαλείπτως στα συζευγμένα τέκνα τους το ορθόδοξο μεταξύ τους παράδειγμα αγάπης, οπότε με τέτοιους γονείς είναι περιορισμένες οι πιθανότητες διαζυγίων. 

Κυρίως όταν όλοι εκκλησιάζονται και όλοι αποτελούν μια γροθιά ορθόδοξης χριστιανικής αλληλεγγύης.

Δρ. Ανδρέας Σοφόκλης

Συγγραφέας, Ερευνητής, Αρθρογράφος, Δοκιμιογράφος