Μέγας Κωνσταντίνος

 Γράφει ο Δρ. Ανδρέας Σοφόκλης

Η Ορθόδοξη Εκκλησία είχε ανακηρύξει τον Μέγα Κωνσταντίνο και τη μητέρα του «ισαποστόλους» και τους κατέταξε στον χώρο των Αγίων. Ο Μέγας Κωνσταντίνος ήταν γιος του Αύγουστου Ηγεμόνα της Δύσης Κωνστάντιου του Χλωρού. Αρχικά διαδέχτηκε τον πατέρα του Κωνστάντιο, στο αξίωμά του, αμέσως μετά τον θάνατό του.

Όπως ήταν τότε τα δεδομένα της εποχής οι νέοι ηγέτες αντιμετώπιζαν, όπως και στην πορεία, στρατιωτικά, στα πεδία των μαχών εξίσου φιλόδοξους για την ηγεσία. Για να σταθεροποιούνταν στην ηγεσία έπρεπε να κερδίζουν καταφανώς στις στρατιωτικές συγκρούσεις τους ισχυρούς τους αντιπάλους.

Ο Μέγας Κωνσταντίνος κατόρθωσε με ταχύτητα να εξουδετερώσει τους αντιπάλους του.

Συγκρούστηκε, όπως είναι ιστορικώς καταγεγραμμένο, με τον Μαξέντιο. Το προηγούμενο βράδυ είδε το όραμα του Σταυρού: «Εν Τούτω Νίκα», όπως το καταγράφει ο Ιστορικός Ευσέβιος.

Μετά από αυτό το όραμα και με τον Σταυρό μπροστά νίκησε τον Μαξέντιο. Πίστεψε στον Χριστό, Τον υπηρέτησε εμπράκτως, μέχρι το τέλος της ζωής του. Με το Διάταγμα των Μεδιολάνων (Μιλάνο), το 313, απέδειξε την πίστη του και την προστασία που είχαν πλέον οι Χριστιανοί τόσο από τον ίδιο όσο και από τους επόμενους Αυτοκράτορες, αφού διατάγματα και νόμοι ισχύουν διαχρονικά, ανεξαρτήτως από τα πρόσωπα, που κυβερνούν και από το πέρασμα των χρόνων.

Έξυπνος και διορατικός, όπως χαρακτηρίζεται, λόγω του έργου και των δράσεών του, ενίσχυσε την Εκκλησία εμπράκτως. Παραχώρησε, για την εποχή, πρωτοποριακά Προνόμια στην Εκκλησία. Προνόμια, που εφαρμόζονταν στο Βυζάντιο και τα οποία μέχρι σήμερα εφαρμόζονται διαχρονικώς και αδιαλείπτως, από όλες τις Πολιτειακές ηγεσίες, τόσο των κατά καιρούς κατακτητών, όσο και από όλα τα κράτη που υπάρχουν και λειτουργούν Χριστιανικές Εκκλησίες. 

Τέτοια ισχυρά Προνόμια είναι η Εκκλησία να έχει δικαίωμα να δέχεται δωρεές, να χειρίζεται κατ` επέκταση αυτόνομα τα οικονομικά της θέματα και ο πνευματικός Ηγέτης (ο Πατριάρχης), ως Εκκλησία να ασκεί έλεγχο και δικαστική εξουσία στους Κληρικούς. Δηλαδή η Εκκλησία, από την απόφαση αυτή του Μεγάλου Κωνσταντίνου και στο εξής, διαχρονικώς, έχει πλήρη οργανωτική και διοικητική αυτονομία. 

Κατάργησε, επίσης, τον σταυρικό θάνατο, αφού σε αυτόν ανέβηκε ο Ίδιος ο Ιησούς Χριστός, από αγάπη για τους ανθρώπους, ώστε να τους οδηγήσει από το σκοτάδι της ζωής και της αβύσσου στο Φως της ζωής και της αιωνιότητας, με τη Δική Του Σταυρική Θυσία και Πανένδοξη Ανάσταση.

Αφού, ο Μέγας Κωνσταντίνος, νίκησε τον Μαξέντιο και κυρίευσε τη Ρώμη, μετέφερε την Πρωτεύουσα, θεσμικά, διοικητικά, πολιτιστικά, πνευματικά, από τη φθαρμένη και αλλοιωμένη Ρώμη στη Νέα Ρώμη, στο Βυζάντιο.  

Η γεωγραφική, η στρατηγική της θέση, προνοούσε ένδοξη πορεία, συνδυαστικά με τον συμπαγή ελληνικό πληθυσμό, σε όλη την περιοχή.

Το 323 νίκησε και τον Λικίνιο. Αμέσως προχώρησε στη μείωση της φορολογίας. Είναι ίσως ο πρώτος ηγέτης, χρονικώς, στην Ιστορία, που ταυτοχρόνως με τη μείωση της φορολογίας, προχώρησε στη δημιουργία έργων προς όφελος του συνόλου των μελών της Αυτοκρατορίας του.

Με δική του πρωτοβουλία, διαβλέποντας τον κίνδυνο της θρησκευτικής, συνεπώς και της κοινωνικής διάσπασης, με συνέπειες για την Αυτοκρατορία, συνήλθε η Α΄ Οικουμενική Σύνοδος στη Νίκαια της Βιθυνίας, το 325, η οποία, ως γνωστό καταδίκασε τον Άρειο.

Ένας  Ηγέτης δεν ήταν δυνατό να ανεχθεί εγκεφαλικού τύπου ερμηνείες των Θείων Μυστηρίων και Αρχών. Είχε συνείδηση ότι αυτά που επιτύγχανε, δεν ήταν δικές του επιτυχίες αλλά θέλημα του Ιησού Χριστού, με το: «Εν Τούτω Νίκα», με μπροστάρη τον Σταυρό.

Πρέπει να σημειώσουμε το γεγονός ότι πριν να αποβιώσει και όχι πριν να φύγει, όπως αναφέρεται σήμερα, από όσους τους αρέσουν τα γήινα ταξίδια και θεωρούν την αποβίωση ως ταξίδι, είχε βαπτιστεί. Αυτό δηλώνει τη βαθιά του Πίστη στον Ιησού Χριστό.

Εκτιμώ ότι δεν είναι τυχαία η χρονική επιλογή της βάπτισής του, ούτε βεβαίως αμφιταλαντευόταν, αλλά συνδέεται με διαχρονικό μήνυμα της ουσιώδους σημασίας της βάπτισης, ως το Θείο Μυστήριο που οδηγεί τον άνθρωπο στην πορεία και στη μίμηση της εν τη γη ζωής του Ιησού Χριστού. Στα χρόνια του Μεγάλου Κωνσταντίνου οι Χριστιανοί της Αυτοκρατορίας δεν ήταν η πλειοψηφία. Επίσης και στις ημέρες μας βλέπουμε ανθρώπους από άλλες θρησκείες να ασπάζονται την Ορθοδοξία και με ενθουσιασμό, ανεξαρτήτως από ηλικία, να βαπτίζονται. Η ενέργειά του αυτή, εκτιμώ ότι είχε και έχει ουσιώδεις πνευματικώς σωτήριες προεκτάσεις.

Η μεταφορά της Πρωτεύουσας, από τον ίδιο στην μετέπειτα προς τιμή του ονομαζόμενη Κωνσταντινούπολη (Η του Κωνσταντίνου Πόλη), προσέφερε χιλιόχρονη δόξα στους Έλληνες, εξελληνίζοντας την Αυτοκρατορία και τοποθετώντας την σε γνήσια ελληνικά εδάφη. Τι κι αν σήμερα είναι κατακτημένη, όπως και όλα τα ελληνικά εδάφη της Μικράς Ασίας μέχρι και τον Εύξεινο Πόντο, η Πόλη αυτή έχει μέσα στα σπλάχνα της, όπως και όλες εκείνες οι περιοχές Ελληνισμό, με προεξάρχοντες χιλιάδες Σταυρούς.

Όποιος, Παγκοσμίως, στοχεύει να έχει την αξία και την πνευματική βαρύτητα μορφωμένου, γνωρίζει ότι οφείλει να μελετά Βυζάντιο, Κωνσταντινούπολη, Σμύρνη, Μικρά Ασία, επιδράσεις του ελληνικού πολιτισμού και πνεύματος, που εκκινούν από τους Προσωκρατικούς Φιλοσόφους μέχρι τα Ελληνικά παραδοσιακά τραγούδια των περιοχών αυτών, τα οποία διδάσκουν.

Αυτή η Αυτοκρατορία, χάρη στον Μέγα Κωνσταντίνο και στη μητέρα του Αγία Ελένη, με τις αρετές του πατέρα του Κωνστάντιου Χλωρού, με τις ουσιώδεις Χριστιανικές ηθικές αρετές και νουθεσίες, που έλαβε, δεν περιορίζεται στον χρόνο που έζησε αλλά απλώνεται ανά τους αιώνες. Τι να γράψει κάποιος από την όλη πορεία της! Αγίους, Τρεις Ιεράρχες, Βυζαντινή τέχνη, αποκρούσεις εξ` ανατολών εχθρών και κινδύνων, Πέρσες, Άραβες, σώζοντας και τον εαυτό της και την λόγω ανυπαρξίας δομών, ανύπαρκτη Ευρώπη με τους λαούς της, τους τόσο τότε ταλαιπωρημένους από έλλειψη πολιτισμών, πνεύματος, δομών κλπ. Ιουστινιανός, Αγία Σοφία, Θεοδώρα, Ζωή, Ηράκλειος, Θεολογική Σχολή της Χάλκης, Οικουμενικό Πατριαρχείο, Άγιο Όρος.

Όλα τα πάρα πάνω και πολλά άλλα, διαχρονικώς ποιοτικού χαρακτήρα, συνθέτουν τη φυσική συνέχεια και συνέπεια του Ελληνισμού προς την ανθρωπότητα. Είναι το μοναδικό, όπως συνήθως τονίζεται και γράφεται, από έγκριτους μελετητές και Ιστορικούς, φαινόμενο Κράτους-Αυτοκρατορίας, που ενώ δεν υφίσταται, εξακολουθεί η πνευματική του πορεία και διδασκαλία.

Τιμούμε  Μέγα Κωνσταντίνο, Αγία Ελένη, Κωνστάντιο Χλωρό, σημαίνει τιμούμε, μελετούμε, γνωρίζουμε την ιστορία μας και όλες αυτές τις προσωπικότητες χάρη στις οποίες πατάμε εμείς  στο Παγκόσμιο Προσκήνιο, εάν θέλουμε να έχουμε μέλλον!

Δρ. Ανδρέας Σοφόκλης

Ερευνητής, Μελετητής