Η ώρα του πολίτη στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής

Του Ανδρέα Ιωσήφ*

Σημαντικά ευρήματα τα οποία θα πρέπει να ληφθούν υπόψη από τις κυβερνήσεις κατέδειξε η τελευταία έρευνα του Ευρωβαρόμετρου. Σύμφωνα λοιπόν με τα αποτελέσματα του Ευρωβαρόμετρου το 94 % των πολιτών σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ δηλώνουν ότι η προστασία του περιβάλλοντος είναι σημαντική για τους ίδιους. Επιπλέον, το 91 % των πολιτών δήλωσαν ότι η κλιματική αλλαγή αποτελεί σοβαρό πρόβλημα στην ΕΕ. Η ευρωπαϊκή νομοθεσία είναι απαραίτητη για την προστασία του περιβάλλοντος, σύμφωνα με το 83 % των ερωτηθέντων. 

Η έρευνα του Ευρωβαρόμετρου έδειξε ότι οι πολίτες επιθυμούν να γίνουν περισσότερα για την προστασία του περιβάλλοντος. Πιστεύουν επίσης ότι την ευθύνη θα πρέπει να αναλάβουν από κοινού οι μεγάλες εταιρείες και η βιομηχανία, οι εθνικές κυβερνήσεις και η ΕΕ, καθώς και οι ίδιοι οι πολίτες. Οι πολίτες που ερωτήθηκαν, θεωρούν ότι οι πιο αποτελεσματικοί τρόποι αντιμετώπισης των περιβαλλοντικών προβλημάτων είναι να «αλλάξουμε τον τρόπο που καταναλώνουμε» και να «αλλάξουμε τον τρόπο που παράγουμε και πραγματοποιούμε τις εμπορικές μας συναλλαγές». Οι προβληματισμοί των πολιτών όπως προκύπτουν μέσα από το Ευρωβαρόμετρο δεν προκάλεσαν έκπληξη στους αρμοδίους της Ε.Ε ωστόσο θα πρέπει να δώσουν το έναυσμα για εφαρμογή πολιτικών οι οποίες θα δίδουν ρόλο στον πολίτη αφενός και αφετέρου θα συμβάλουν στην δημιουργία αλλαγών που θα είναι προς όφελος της οικονομίας και της κοινωνίας. 

Η αλλαγή του κλίματος, η ατμοσφαιρική ρύπανση και τα απόβλητα είναι τα τρία σημαντικότερα περιβαλλοντικά ζητήματα, σύμφωνα με τα πορίσματα της έρευνας. Απαιτούνται θεμελιώδεις αλλαγές οι οποίες σχετίζονται και με την δημιουργία κουλτούρας που αφορά στην προστασία του περιβάλλοντος. Οι ίδιοι πολίτες έχουν ρόλο να διαδραματίσουν σ’ αυτή την αλλαγή αλλά και τα κράτη μέλη, κυρίως οι τοπικές αρχές οφείλουν να προσφέρουν τα κατάλληλα μέσα ώστε να προωθηθούν οι πολιτικές εκείνες οι οποίες είναι προς το συμφέρον των πολιτών και στη βελτίωση της ποιότητας της ζωής τους. 

Το δίκαιο του περιβάλλοντος της Ευρωπαϊκής Ένωσης στηρίζεται σε συγκεκριμένες αρχές οι οποίες καθορίζουν την πολιτική της. Οι αρχές της πρόληψης και της προφύλαξης, η αρχή της επανόρθωσης κατά προτεραιότητα στην πηγή, η  αρχή  «ο ρυπαίνων πληρώνει», η αρχή της βιώσιμης ανάπτυξης ή αειφορίας και η αρχή της ενσωμάτωσης είναι φράσεις που έχουν μπει στο λεξιλόγιο των Ευρωπαίων πολιτών οι οποίοι με την πάροδο των χρόνων δημιουργούν κουλτούρα για τα περιβαλλοντικά θέματα προς όφελος των ιδίων αλλά και των μελλοντικών γενιών. 

Η Σύμβαση του Άαρχους η οποία υπογράφηκε το 1998 από την Οικονομική Επιτροπή του ΟΗΕ  αναγνωρίζει και στοχεύει να διασφαλίσει ότι κάθε άνθρωπος έχει το δικαίωμα να ζει σε ένα περιβάλλον κατάλληλο για την υγεία και ευημερία του, καθώς και το καθήκον του, τόσο μεμονωμένα όσο και συλλογικά, να προστατεύει και να βελτιώνει το περιβάλλον αυτό για τις σημερινές όσο και για τις μελλοντικές γενιές. 

Αναγνωρίζει ακόμα ότι, προκειμένου να ασκήσουν αυτό το δικαίωμα και να εκπληρώσουν αυτό το καθήκον, οι πολίτες πρέπει να διαθέτουν πρόσβαση στις περιβαλλοντικές πληροφορίες, να δικαιούνται να συμμετέχουν στη λήψη αποφάσεων και να έχουν πρόσβαση στη δικαιοσύνη για περιβαλλοντικά θέματα. Με τη Σύμβαση του Άαρχους επιτυγχάνεται ορθή διακυβέρνηση, θεσπίζονται σαφείς υποχρεώσεις των κρατών απέναντι στα άτομα, συνδέεται η προστασία του περιβάλλοντος με τα ανθρώπινα δικαιώματα και συντελείται η ενίσχυση περιβαλλοντικής δημοκρατίας.

Ουσιαστικά με τη Σύμβαση του Άαρχους ενισχύθηκε η δημοκρατία σε θέματα περιβαλλοντικού δικαίου και θεμελιώθηκε μια διαφορετική προσέγγιση στα ζητήματα που αφορά. 

 Ανδρέας Ιωσήφ*

*Δημοσιογράφος – Μεταπτυχιακός Φοιτητής στο Δίκαιο της Ε.Ε

Facebook