Friday, March 1, 2019

Τα ελληνικά συνιστώντα κράτη και το μνήμα του Αγίου Νεοφύτου

Γράφει ο Δρ Γιάννος Χαραλαμπίδης 
Η Επιτροπή Εξωτερικών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ψήφισε την περασμένη Τετάρτη την έκθεση αξιολόγησης για την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας και έβαλε τις σχέσεις της Άγκυρας με την ΕΕ σε μια νέα κατεύθυνση. Αυτήν της ειδικής σχέσης, αντί της πλήρους ένταξης. Και αυτό προκύπτει από το εξής: Από τη μια ζητείται η αναστολή των ενταξιακών διαδικασιών της Τουρκίας με την ΕΕ έως ότου η χώρα αυτή προχωρήσει στον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και λειτουργήσει στοιχειωδώς δημοκρατικά και, από την άλλη, προσφέρεται ως εναλλακτική επιλογή, η εμβάθυνση της τελωνειακής ένωσης μεταξύ της Τουρκίας και της ΕΕ. Χρησιμοποιείται, μάλιστα, για τον σκοπό αυτό μια διατύπωση, η οποία δεν είναι καθόλου τυχαία.

Γίνεται εισήγηση για την εμβάθυνση της τελωνειακής ένωσης, με την εξής φράση: «Για να διατηρηθεί -εννοεί η Τουρκία- αγκιστρωμένη στην ΕΕ». Η φράση αυτή είναι «κλοπιμαία» από την παράγραφο 23 των συμπερασμάτων του Δεκεμβρίου του 2004, στα οποία αναφέρεται ότι οι ενταξιακές διαδικασίες της Τουρκίας θα ξεκινούσαν, αλλά με ανοικτό το αποτέλεσμα και ότι εάν δεν κατέληγαν σε πλήρη ένταξη, θα έπρεπε να βρεθούν άλλοι τρόποι για να διατηρηθεί η Τουρκία αγκιστρωμένη στην ΕΕ.

Αποσύνδεση από Κυπριακό
Όσα έχουμε ήδη αναφέρει είναι άμεσα συσχετιζόμενα με το Κυπριακό, ανεξαρτήτων λύσης ή όχι, καθότι η αναβάθμιση της τελωνειακής ένωσης είναι συναφής με τις υποχρεώσεις της Άγκυρας, όπως αυτές προκύπτουν από την υφιστάμενη τελωνειακή ένωση. Επί του σημείου αυτού εγείρεται άλλο ένα ζήτημα: Πώς μπορεί να προχωρήσει η ΕΕ σε εμβάθυνση της τελωνειακής ένωσης, όταν η Τουρκία δεν εκπληρώνει τις υποχρεώσεις προς την Κυπριακή Δημοκρατία από την ήδη υφιστάμενη;

Ενώ, λοιπόν, είχαμε ακούσει ορθά και από τον Υπουργό Εξωτερικών Ν. Χριστοδουλίδη και από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, ότι δεν μπορεί να προκύψει εμβάθυνση, εάν δεν εκπληρώσει η Τουρκία τις υφιστάμενες υποχρεώσεις της, η συμβιβαστική τροπολογία επί του σχετικού θέματος στην έκθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την ενταξιακή διαδικασία για την Τουρκία, άλλα λέει. Τονίζει ότι θα ήταν δυνατό να αρχίσει η διαδικασία εφόσον η Άγκυρα προχωρήσει σε δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών. Καμιά αναφορά δεν υπάρχει στη συγκεκριμένη παράγραφο για το θέμα της εκπλήρωσης των τουρκικών υποχρεώσεων, που να εκληφθεί ως προϋπόθεση για την εμβάθυνση.

Εκείνο που επισημαίνεται είναι το εξής: «Η υφιστάμενη τελωνειακή ένωση δεν θα αποκτήσει την πλήρη δυναμική της έως ότου η Τουρκία εκπληρώσει το πρόσθετο πρωτόκολλο». Άμα, όμως, της φτιάξουν νέα τελωνειακή ένωση, τι την ενδιαφέρει εάν η υφιστάμενη δεν φτάσει την πλήρη δυναμική, αφού το όφελος από τη νέα θα είναι μεγαλύτερο από την πλήρη δυναμική της παλιάς; Η Αριστερά και το ΑΚΕΛ καταψήφισαν. 


Το ερώτημα που εγείρεται έχει ως ακολούθως: Γιατί ο ΔΗΣΥ δεν προστάτευσε τον Πρόεδρο και τον Υπουργό Εξωτερικών μέσω του ΕΛΚ; Και εξηγούμε: Εάν το ΕΛΚ και οι Σοσιαλιστές -και εδώ μπορεί να ισχυριστεί κάποιος ότι προκύπτουν ευθύνες στο ΔΗΚΟ και την ΕΔΕΚ- εξηγούσαν τι συμβαίνει στο θέμα της τελωνειακής θέσης και ποιες είναι οι θέσεις μας, τότε η συμβιβαστική τροπολογία για την αναβάθμιση της τελωνειακής ένωσης θα ήταν διαφορετική. 

Το ζήτημα δεν είναι κομματικό. Είναι εθνικού συμφέροντος. Και τονίζονται αυτά μετά λόγου γνώσεως διότι, όταν παλαιότερα, κυρίως στο ΕΛΚ συμμετείχε ο Γ. Μάτσης ως ευρωβουλευτής, όχι μόνο τέτοιες τροπολογίες δεν περνούσαν, αλλά ούτε καν για τη διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία γινόταν σταδιακά λόγος. Τότε, μάλιστα, αλλά και αργότερα με την Ε. Θεοχάρους, ακόμη και ο Ι. Κασουλίδης έλεγε χαριτολογώντας: «Είδετε, εφάμεν τζιαι την ομοσπονδία...». Για να είμαστε δίκαιοι μαζί του, άλλοτε διεκδικούσε τις δάφνες της διαγραφής της ομοσπονδίας και άλλοτε στο παρασκήνιο έπραττε, λόγω του ευέλικτου χαρακτήρα του, τα αντίθετα... ρίχνοντας την «ευθύνη» στον Αναστασιάδη και στις οδηγίες του «Κέντρου».

Την πρώτη θητεία στην Ευρωβουλή ακόμη και οι ευρωβουλευτές του ΑΚΕΛ, Κ. Τριανταφυλλίδης και Αδ. Αδάμου, δεν συμπαθούσαν την ομοσπονδία. Το ΑΚΕΛ ήταν ακόμη σε συνεργασία με τον Τ. Παπαδόπουλο και το «όχι» στο σχέδιο Ανάν νωπό. Μάλιστα, ο κ. Τριανταφυλλίδης δήλωνε δημόσια αντιομοσπονδιακός.

Ήταν, δε, πρόδηλη η δυσφορία του ΑΚΕΛ για τη στάση των ευρωβουλευτών του, εξ ου και η θέση ότι θα έπρεπε να εκλέγονται για τις Βρυξέλλες ελεγχόμενα πρόσωπα, παρότι τους διέφυγε ο Τριανταφυλλίδης και εκλέγηκε για δεύτερη πενταετία. Γιατί αναφέρονται τα ανωτέρω; Διότι η διαμόρφωση θέσεων σε διεθνείς οργανισμούς και δη στην ΕΕ δεν πραγματοποιείται μόνο από τους ξένους, αλλά και από τους ημετέρους. Μάλιστα, το 2006 είχε εκδοθεί το καλύτερο από πλευράς περιεχομένου για το Κυπριακό ψήφισμα επί της ενταξιακής πορείας της Τουρκίας στην ΕΕ, που αναφερόταν σε λύση του Κυπριακού σύμφωνη με τις αρχές και αξίες της ΕΕ, σε άμεση και πλήρη αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων, χωρίς αναφορά στη διχοτομική διζωνική ομοσπονδία. 

Τότε, κυρίως, ενοχλήθηκε το ΑΚΕΛ, διότι δεν θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υποστηρίζει την ομοσπονδία. Την περίοδο, μάλιστα, εκείνη, παρότι δεν είχαμε Κύπριο ευρωβουλευτή στη Σοσιαλιστική Ομάδα, τον ρόλο αυτό αναλάμβανε ο ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ, Πάνος Μπεγλίτης, ο οποίος, αν και ήταν από τους υποστηριχτές του σχεδίου Ανάν, διατύπωνε πάντοτε την εξής πατριωτική θέση: Εάν μπορούμε να πετύχουμε κάτι καλύτερο από το σχέδιο Ανάν και την ομοσπονδία, γιατί όχι. Και όταν του ζητήθηκε, το έκανε πράξη.

Θεώρησε και αυτός ότι, εφόσον μπορούσαμε, θα ήταν καλύτερα να εκδοθεί παράγραφος χωρίς το σχέδιο Ανάν και χωρίς τις ομοσπονδίες, στηριζόμενο στη θέση ότι λύση στο Κυπριακό θα πρέπει να είναι σύμφωνη με τις αρχές της ΕΕ και με την άμεση και πλήρη αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων και των εποίκων.

Απ' όλα έχει το πανέρι...
Επισημαίνονται όλα αυτά, για ν' αντιληφθεί κάποιος τι συμβαίνει στα διεθνή φόρα και τι παιχνίδια παίζονται. Διότι, παρόμοιο παιχνίδι εξελίχθηκε και στο τελευταίο, περί ου ο λόγος, ψήφισμα, για την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας. Ενώ στο αρχικό κείμενο δεν υπήρχε αναφορά στη διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία, παρά μόνο σε τελική λύση επί των ψηφισμάτων του ΟΗΕ και σύμφωνη με το κεκτημένο, ήρθε το ΑΚΕΛ με τροπολογία, την οποία παρασκηνιακά υποστήριξε και ο ΔΗΣΥ, όπως και οι Σοσιαλιστές και άλλες πολιτικές ομάδες, η οποία αποτελεί, πλέον, τμήμα της κοινής συμβιβαστικής (βλέπε παράγραφος 19) και ομοιάζει με το μνήμα του Αγίου Νεοφύτου.

Τα έχει όλα το πανέρι, αλλά είναι αλληλοσυγκρουόμενα μεταξύ τους. Γιατί; Διότι, χωρίζει την ουσία σε δυο σκέλη ως προς τη λύση του Κυπριακού. Στο πρώτο γίνεται λόγος για λύση διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας με μία ιθαγένεια, μία κυριαρχία και μία διεθνή προσωπικότητα, σύμφωνη με τις αρχές και αξίες της ΕΕ. Εάν αυτή είναι η λύση, σημαίνει ότι όλοι οι πρόσφυγες θα επιστρέψουν στα σπίτια τους, όλοι οι έποικοι θα πρέπει να φύγουν ως προϊόν πολέμου και αρκετοί των Τουρκοκυπρίων θα επιστρέψουν στις περιουσίες τους στον νότο. 

Εφόσον, μάλιστα, με βάση τις αρχές και αξίες της ΕΕ η πλειοψηφία εδάφους και πληθυσμού είναι ελληνική και εφόσον θα ισχύει η αρχή «ένας άνθρωπος μία ψήφος», τότε θα έχουμε δυο ελληνικά συνιστώντα κράτη! Ένα στον βορρά και ένα στον νότο. Αυτή είναι η ομοσπονδία ως συνέχεια της Κυπριακής Δημοκρατίας, που θα στηρίζεται στις αρχές και αξίες της ΕΕ, καθώς και στο διεθνές δίκαιο και όχι στους νόμους της κατοχής. Η άλλη, η υπό συζήτηση ομοσπονδία, δεν έχει σχέση με το πρώτο σκέλος της παραγράφου για το Κυπριακό επί της έκθεσης για την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας στην ΕΕ.

Η πρώτη παράγραφος είναι το ναρκωτικό για να περάσουμε επί της ουσίας, δηλαδή στο δεύτερο σκέλος της παραγράφου, που αναφέρεται στις «οικονομημένες επιτυχίες του Κραν Μοντανά», που μπορούν να αποτελέσουν τη βάση για την εξεύρεση μιας ομοσπονδιακής λύσης, η οποία, όπως πολύ ορθά είπε ο Πρόεδρος, δεν θα επιτρέπει στους Κερυνειώτες και σε πολλούς άλλους να επιστρέψουν, παρά μόνο ως τουρίστες και επί τη βάσει ποσοστώσεων. Αυτή είναι η ομοσπονδιακή λύση που θα νομιμοποιήσει τα τετελεσμένα της εισβολής, δηλαδή τον διοικητικό, πληθυσμιακό και γεωγραφικό διαχωρισμό της Κύπρου, και δεν θα επιτρέπει στους Ελληνοκύπριους να έχουν ψήφο στον βορρά στις εθνικές εκλογές, ενώ θα παραχωρεί δικαίωμα ψήφου στο 20% όσων θα επιστρέψουν, και αυτό μόνο στις δημοτικές εκλογές. 

Είναι επίσης περίεργο και το εξής: Πώς βρέθηκε στη συμβιβαστική τροπολογία η φράση για τις επιτυχίες του Κραν Μοντανά όταν ακόμη και το φιλοτουρκικό μπλοκ αναφέρεται σε αποτυχία του Κραν Μοντανά, και όταν ο ίδιος ο Πρόεδρος ψάχνει ακόμη το έγγραφο της 4ης Ιουλίου; Ποιος είχε τη φαεινή ιδέα να πείσει τη Σοσιαλίστρια εισηγήτρια και το ΕΛΚ να προωθήσουν αυτήν τη φράση αφήνοντας στο απυρόβλητο την Τουρκία; Διότι, εφόσον ήταν πετυχημένο το Κραν Μοντανά και συνιστά τη βάση της συνέχισης των συνομιλιών, πώς θα καταλογιστούν ευθύνες στην Τουρκία όπως ορθά ζητά το ΑΚΕΛ και κατηγορεί τον Πρόεδρο ότι επί τούτου ολιγώρησε; Ερώτημα: Είχε ή δεν είχε το ΑΚΕΛ εκπρόσωπο στις παρασκηνιακές διαβουλεύσεις του ψηφίσματος και της εν λόγω παραγράφου; Πάντως, οι περισσότερες φράσεις της συμβιβαστικής τροπολογίας ανήκουν στο ΑΚΕΛ. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η εν λόγω τροπολογία δεν έχει θετικά, όπως έχουμε αναφέρει, στοιχεία, για να μπορεί, προφανώς, να προβληθεί ως επιτυχία ενόψει Ευρωεκλογών και να καλύψει τα απαράδεκτα.

Και η εκμετάλλευση δεν θα γίνει μόνο από το ΑΚΕΛ αλλά και από οποιονδήποτε θελήσει να την πωλήσει ως τέτοια, αφού περιλαμβάνει φράσεις από την επιστροφή της Αμμοχώστου, ώς τους αγνοούμενους, και τον σεβασμό των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας, την οποία, όμως, στην ίδια παράγραφο, διχοτομεί, αφού υιοθετεί ως βάση λύσης το Κραν Μοντανά, που παραπέμπει σε δυο ισότιμα συνιστώντα κράτη. Καλά, το ΑΚΕΛ κάνει την κομματική του δουλειά, διότι έτσι πιστεύει ότι πρέπει να πράξει, το ΔΗΚΟ και η ΕΔΕΚ τι πράττουν στους Σοσιαλιστές; Ταυτοχρόνως, πώς ο ΔΗΣΥ υιοθετεί μέσω του ΕΛΚ ότι υπάρχουν επιτυχίες στο Κραν Μοντανά, όταν ο ίδιος ο Πρόεδρος ψάχνει το έγγραφο της 4ης Ιουλίου, που το πήρε ο Έιντε κι έφυγε; Ποια είναι η νέα βάση των συνομιλιών όταν δεν υπάρχει το έγγραφο της 4ης Ιουλίου; Εκείνο της 30ής Ιουνίου, το οποίο, όπως ελέχθη, δεν είναι ακριβές και δεν ανταποκρίνεται στις θέσεις και της ελληνοκυπριακής πλευράς, αφήνοντας ασάφειες ως προς τα έξι σημεία του Γ.Γ. του ΟΗΕ;

Στρατηγικές προτάσεις δράσης στην ΕΕ
Με αφορμή την έκθεση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, διαπιστώνεται ότι είτε από ολιγωρία είτε εκ προθέσεως, κακώς δεν υπάρχει πρόθεση για τη διατύπωση εναλλακτικής πρότασης για δημοκρατική λύση, καλύτερη από την ομοσπονδία. Επί τούτου υπήρχε έδαφος, ειδικώς, διότι ουδεμία περί της ομοσπονδίας αναφορά υπήρχε στο αρχικό κείμενο. Εάν, δε, οδηγηθούν τα πράγματα σε ένα νέο Κραν Μοντανά, όπως εισηγείται η έκθεση, η Τουρκία ή θα πάρει αυτό που θέλει ή θα οδηγήσει τις συνομιλίες σε αδιέξοδο και κατ’ ελάχιστον θα επιχειρήσει τη νομιμοποίηση της κατοχής. 

Υπενθυμίζουμε ότι, και προ του Κραν Μοντανά, στηριζόμενοι στην ίδια φόρμουλα και διαδικασία, ΔΗΣΥ και ΑΚΕΛ ισχυρίζονταν ότι θα πάρουν την Τουρκία σε μια διεθνή διάσκεψη είτε για λύση είτε για καταλογισμό ευθυνών. Ούτε το ένα συνέβη, ούτε το άλλο. Τώρα, μάλιστα, η αποτυχία εμφανίζεται ως επιτυχία! Επειδή κανείς δεν μπορεί να είναι εκ των υστέρων προφήτης, πέραν της κριτικής προτάσσουμε εναλλακτικές δράσεις στο πλαίσιο συγκροτημένης στρατηγικής. Συνεπώς, δεν μπορεί να αρχίσει η εμβάθυνση της τελωνειακής ένωσης, εκτός και αν:

Α. Η Τουρκία εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της προς την Κυπριακή Δημοκρατία, όπως η υφιστάμενη τελωνειακή ένωση καθορίζει.

Β. Η Τουρκία αναγνωρίσει την Κυπριακή Δημοκρατία, όπως η αντιδήλωση της 21ης Σεπτεμβρίου καθορίζει, ως τμήμα, που είναι, του κεκτημένου. Εάν, όπως κάποιοι ισχυρίζονται, κάτι τέτοιο είναι ανέφικτο, τότε γιατί πανηγυρίζουν όταν περιλαμβάνεται στα συμπεράσματα του Συμβουλίου; Γιατί ενταχθήκαμε στην ΕΕ; Η εναλλακτική επιλογή στη μη πλήρη ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ, δηλαδή η αναβάθμιση της τελωνειακής ένωσης και η κατάργηση της βίζας για την είσοδο Τούρκων πολιτών στην ΕΕ, πρέπει να συνδεθεί με τη δημοκρατική λύση του Κυπριακού και με το φυσικό αέριο στην εξής βάση:

Για να αρχίσει η αναβάθμιση της τελωνειακής ένωσης και για να έχει οφέλη η Τουρκία από το φυσικό αέριο, θα πρέπει να σεβαστεί τη διεθνή έννομη τάξη και το κεκτημένο και να αναγνωρίσει την Κυπριακή Δημοκρατία. Και ουχί να συμβεί το αντίθετο, όπως μας εισηγούνται ουκ ολίγοι, ημέτεροι και ξένοι, δηλαδή να περάσουμε αγωγό προς Τουρκία, για να δεχθεί η Άγκυρα να αναγνωρίσει την Κυπριακή Δημοκρατία ως ελληνοκυπριακή διοίκηση του νότου στη βάση ενός ελληνοκυπριακού συνιστώντος κράτους και εμείς να αναγνωρίσουμε το ψευδοκράτος και τα τετελεσμένα της κατοχής ως ισότιμο, συνιστών τουρκοκυπριακό κράτος! 

Αφού η Τουρκία έχει εξασφαλίσει λόγω ΑΚΕΛ και ΔΗΣΥ αυτήν τη θέση, περί αγωγού προς Τουρκία, τι μας σερβίρει, τώρα, διά του κ. Ακιντζί; Ότι οι Τουρκοκύπριοι, και μέσω αυτών η Άγκυρα, θα έχουν βέτο στα θέματα του φυσικού αερίου! Αυτήν τη θέση δεν τη συνδέουν μόνο με την πολιτική ισότητα, αλλά και με κάτι άλλο: Επικαλούνται τοποθετήσεις των ημετέρων, ότι οι Τουρκοκύπριοι θα μπορούν να έχουν βέτο σε θέματα δικών τους συμφερόντων υψίστης σημασίας.

Εκμετάλλευση φυσικού αερίου
Εδώ είναι που εμπίπτει η στρατηγική σημασία του EastMed, ο οποίος δεν είναι ένας απλός αγωγός, αλλά μια στρατηγική πολυμερής συμμαχία αποτρεπτικού, έναντι των τουρκικών απειλών, χαρακτήρα, για ασφαλή εκμετάλλευση του φυσικού αερίου, αλλά και για κάτι άλλο: Εξισορροπεί τα οικονομικά και ενεργειακά συμφέροντα μεταξύ της Κύπρου και της ΕΕ, καθώς και των ΗΠΑ από τη μία και της Τουρκίας με την ΕΕ και τις ΗΠΑ από την άλλη. Πλέον, οι αποφάσεις στην ΕΕ δεν θα λαμβάνονται για την Κύπρο μόνο επί τη βάσει δικαίου, αλλά και συμφερόντων, τα οποία θα είναι για τους εταίρους εξίσου σημαντικά με εκείνα που έχουν να εξυπηρετήσουν στην Τουρκία. 

Επιλογές επιτυχίας υπάρχουν όταν υπάρχει ηγεσία, που προβαίνει σε αυτοκριτική, αναλύει τα καθέκαστα και σταματά να οικοδομεί σε αποτυχημένες συνταγές, όπως αυτή του Κραν Μοντανά. Διότι, εάν δεν μαθαίνεις από τις αποτυχίες, το νέο λάθος θα είναι χείριστο του προηγούμενου. 

Γιάννος Χαραλαμπίδης
Δρ Διεθνών Σχέσεων 


Πηγή: Σημερινή & SigmaLive 24.02 2019

No comments: