Τη μέρα που σε γνώρισα, της Λένας Μαντά

Τη μέρα που σε γνώρισα

Συγγραφέας: Λένα Μαντά

Εκδοτικός Οίκος: Α.Α. Λιβάνη

Μαντά, Λένα

Η Λένα Μαντά γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη αλλά ήρθε στην Ελλάδα σε μικρή ηλικία. Σπούδασε νηπιαγωγός χωρίς ποτέ να θελήσει να ασκήσει το συγκεκριμένο επάγγελμα. Για τρία χρόνια είχε δικό της θίασο κουκλοθέατρου, ενώ τα έργα που ανέβαζε ήταν δικής της συγγραφής.

Για τις ανάγκες του θιάσου μάλιστα, διασκεύασε πολλά λαϊκά παραμύθια.
Έχει δημοσιεύσει άρθρα σε τοπικές εφημερίδες και για δύο χρόνια διετέλεσε διευθύντρια προγράμματος σε ραδιοφωνικό σταθμό των βορείων προαστίων.

Παράλληλα, είχε δική της καθημερινή ενημερωτική εκπομπή με μεγάλη ακροαματικότητα και ήταν υπεύθυνη για την επιμέλεια των διαφημιστικών σποτ του σταθμού, ενώ πολλά από τα κείμενα ήταν δικά της. Είναι παντρεμένη, έχει δυο παιδιά και μένει μόνιμα στο Καπανδρίτι.    

                                                                                                                                               

Γνώρισα τη Λένα Μαντά διαβάζοντας το «Βαλς», το «Σπίτι δίπλα στο ποτάμι», τη «Θεανώ, η λύκαινα της Πόλης» και «Τη μέρα που σε γνώρισα». Είναι άνθρωπος ευγενικός και τρυφερός. Οι ήρωες των βιβλίων της ξέρουν ν’ αγαπούν δυνατά ... Κάθε βιβλίο και ένα ξεχωριστό ταξίδι, ένα καράβι που σε παίρνει μακριά...

Το βιβλίο, «Τη μέρα που σε γνώρισα» αναφέρεται στη ζωή μιας κοπέλας – δεν ξέρω τ’ όνομά της – η οποία συγχύζει τ’ απλά και καθημερινά πράγματα με το κενό που νιώθει μέσα της, νομίζει πως δεν είναι ευτυχισμένη (σίγουρα, δεν είναι δυστυχισμένη) και κουβαριάζει τη ψυχή της. Η μητέρα της ηρωίδας μας τονίζει πως «Η ευτυχία δεν είναι μια μόνιμη κατάσταση… είναι στιγμές! Στιγμές ευτυχίας, δυστυχίας, πόνου. Όλα σημειώνονται σε ένα τετράδιο για να κάνεις την κριτική σου και να αποφασίσεις στο τέλος αν έζησες ευτυχισμένη ζωή...»

Η συγγραφέας προτιμά τους ήρωες της χωρίς όνομα. Αναγκάζει τον κάθε αναγνώστη να δώσει τα ονόματα που θέλει και που ταιριάζουν στον καθένα ξεχωριστά. Ο καθένας θα ταυτίσει τους ανθρώπους της ιστορίας με βάση τα δικά του δεδομένα, ίσως, ο ίδιος να θέλει να υποδυθεί κάποιο ρόλο. Κάτι εξαιρετικά δύσκολο! Προσωπικά, θα προτιμούσα τους χαρακτήρες του έργου με το δικό τους όνομα ....  Ομολογώ πως απόλαυσα τη γραφή του μύθου και την πληθώρα συναισθημάτων που βγαίνουν μέσα από αυτό. Πολλά τα ερωτηματικά που μας βασανίζουν σχεδόν καθημερινά, τα οποία αφήνουμε (τις περισσότερες φορές)  αναπάντητα. Γεμίζουμε το «καλάθι των συναισθημάτων» μας, όλοι και όλα μας φταίνε και δυστυχώς, έρχεται μια μέρα που δεν αντέχουμε άλλο … Τότε, γίνεται η επανάστασή μας!

Μου αρέσει το εξώφυλλο του βιβλίου, όπως είναι τώρα – με αγγίζει περισσότερο από ότι τα προηγούμενα δύο. Η απεραντοσύνη της θάλασσας, η αίσθηση της καυτής άμμου, τ’  άσπρο μπλουζάκι και η αεράτη φούστα με μαγεύουν! 

Οπισθόφυλλο:

Πότε σταμάτησε να είναι ευτυχισμένη; Δε θυμόταν πια.
Πότε άρχισε να είναι δυστυχισμένη; Μα ήταν;
Ήταν τριάντα πέντε χρονών. Ήταν παντρεμένη. Ήταν μητέρα. Ήταν όμορφη. Ήταν ευκατάστατη. Αλάνθαστα συστατικά ευτυχίας και επιτυχίας...

Ο άντρας της ήταν σαράντα χρονών. Ευπαρουσίαστος. Καλός οικογενειάρχης. Δεν ξεχνούσε ποτέ επέτειο ή γενέθλια. Ίσως χάρη στην καλά ενημερωμένη ατζέντα του και την καλά οργανωμένη γραμματέα του.
Τάξη και οργάνωση. Οργάνωση και τάξη. Τα κλειδιά της ζωής τους. Μιας ζωής που έμοιαζε να έχει βγει από το πρόγραμμα κάποιου πληκτικού ηλεκτρονικού υπολογιστή.
'Άραγε η έλλειψη γέλιου και η ρουτίνα σ' ένα γάμο είναι αιτία διαζυγίου; Και τι θα γίνει όταν το γέλιο έρθει στη ζωή εκείνης... από το παράθυρο; (Του διπλανού σπιτιού συγκεκριμένα...) Τι θα γίνει όταν θα χρειαστεί να διαλέξει ανάμεσα στη ζωή που ξέρει μόνο το σήμερα και τη ζωή που έχει προγραμματίσει μέχρι και τις διακοπές του επόμενου χρόνου; Κι ακόμα ανάμεσα σ' έναν τρελό έρωτα, καινούριο, σε αντίθεση μ' έναν παλιό, που δεν έχει τίποτα ενδιαφέρον να προτείνει;
Τα ονόματά τους; Δεν έχουν σημασία... Γι΄ αυτό δεν αναφέρονται πουθενά στο βιβλίο. Ας δώσει λοιπόν ο αναγνώστης όποιο όνομα θέλει στους ήρωες αυτής της ιστορίας και ας ζήσει για λίγο τη ζωή τους. Ίσως παρέα μ' ένα φλιτζάνι καφέ στη χόβολη.

   Συνήθεια! Μαγική λέξη ... Στηρίζει γάμους, συνεργασίες, σχέσεις. Ικανότητα όλων των ζώων. Δίποδων και τετράποδων. Μοιάζει λίγο με κινούμενη άμμο. Δε γλιτώνεις εύκολα απ’ αυτή.... Σε κάνει να γυρίζεις γύρω από ένα αόρατο μαγκανοπήγαδο χωρίς σταματημό και το κυριότερο χωρίς να το καταλαβαίνεις.

   Η κοπέλα κρύωνε κι εκείνος είχε περασμένο το χέρι του στους ώμους της προσπαθώντας μάταια να την προστατέψει και να τη ζεστάνει από το ξεροβόρι που φυσούσε. Ήταν νέοι, έμοιαζαν ερωτευμένοι. Άραγε ήταν και παντρεμένοι; Ίσως ήταν νιόπαντροι .... Την είδε να γέρνει το κεφάλι της στον ώμο του και να χασμουριέται. Εκείνος την έσφιξε κι άλλο πάνω του πριν τη φιλήσει στα μαλλιά.

   Γιατί οι διαφημιστές ήταν τόσο μακριά από την πραγματικότητα; Γιατί έδειχναν τόσο χαρούμενες τις νοικοκυρές και τόσο όμορφες και τόσο αδύνατες  ... και γενικά τόσο από άλλο πλανήτη; Κανένας δεν τους μίλησε για ψωμάκια, κυτταρίτιδα, κούραση, σακούλες κάτω από τα μάτια και ίσως για κιρσούς; Κανένας δεν τους είχε πει ποτέ ότι καμιά γυναίκα δεν είναι μέσα στην τρελή χαρά όταν τρίβει το ταψί με τ’ απομεινάρια του μεσημεριανού φαγητού ή όταν καθαρίζει τη λεκάνη της τουαλέτας; ή μήπως πίστευαν ότι μ’ αυτό τον τρόπο θα κατάφερναν να τις πείσουν να χαμογελούν κάνοντας όλες αυτές τις άχαρες δουλειές;

   Κοιτάχτηκαν στα μάτια και για δευτερόλεπτα της φάνηκε πως κοίταζε όχι τη μητέρα της, αλλά μια άλλη γυναίκα που είχε περπατήσει στους ίδιους δρόμους που περπατούσε κι εκείνη πληγώνοντας τα πόδια της. Αυτή η γυναίκα πρέπει να είχε νιώσει τα ίδια αδιέξοδα, την ίδια ανικανοποίητη λαχτάρα για κάτι που δεν ερχόταν, πρέπει να είχε μείνει κι εκείνη ξάγρυπνη τις νύχτες ορθώνοντας τη λογική της για να μην τρελαθεί.

   Για μένα η ζωή είναι ένα τετράδιο, ένα τεφτέρι σαν του μπακάλη της εποχής μου. Εκεί γράφονται οι στιγμές. Γιατί αυτό είναι η ζωή. Στιγμές ευτυχίας, δυστυχίας, πόνου και πάει λέγοντας. Όταν το τεφτέρι τελειώσει και μαζί του και η ζωή, τραβάς γραμμή και κάνεις τη σούμα. Αν οι ευτυχισμένες στιγμές είναι περισσότερες, τότε υπήρξες ευτυχισμένη, άρα και τυχερή. Αν όχι .... τότε κρίμα! Έχασες! «Ουδέν λάθος αναγνωρίζεται μετά το ...... κλείσιμο των βιβλίων»!

   Η νύφη της ήταν ένα αξιαγάπητο πλάσμα, που δεν είχε ίχνος επιτήδευσης πάνω της. Ήρεμη, διακριτική, πάντα πρόθυμη να βοηθήσει και πάντα μ’ έναν καλό λόγο για τον καθένα. Τα ενδιαφέροντά της ήταν απλά όσο και η ίδια. Δεν ήταν ούτε τριάντα, είχε δύο παιδιά και κοίταζε τον άντρα της με λατρεία και θαυμασμό ύστερα από δώδεκα χρόνια γάμου. Την κοίταξε που δίπλωνε μ’ επιδεξιότητα τις κάλτσες και αισθάνθηκε περιέργεια. Ήταν άραγε ευτυχισμένη;

   Όχι, δεν της άρεσε η ζωή της. Ήταν τριάντα πέντε χρονών, ήταν παντρεμένη, ήταν μητέρα, ήταν ευκατάστατη, ήταν ... ναι! Γιατί όχι; Όμορφη .... Αλάνθαστα συστατικά ευτυχίας και επιτυχίας. Εκείνη δεν αισθανόταν ούτε ευτυχισμένη ούτε επιτυχημένη.... Εκείνη αισθανόταν είκοσι χρονών! Λαχταρούσε ακρογιάλια, ηλιοβασιλέματα, βόλτες με κάποιον που θα την κρατάει από το χέρι και θα της ψιθυρίζει ερωτόλογα. Θα της τηλεφωνεί για να της πει «Σ’ αγαπώ». Θα είναι έτοιμος για κάθε τρέλα! Ήθελε το άγνωστο, το απρόσμενο, την αγωνία, το καρδιοχτύπι. Ήθελε κάτι που να την κάνει να αισθανθεί και πάλι ζωντανή...

   Και κάτι ακόμα: μην είσαι αχάριστη! Κοίταξε γύρω σου! Υπάρχει πολλή δυστυχία κι εσύ είσαι μια χαρά!

   Ευτυχισμένη είσαι όταν ζεις σύμφωνα με τα πρότυπά σου, σύμφωνα με τα όνειρά που έχεις κάνει κάποια στιγμή στη ζωή σου. Όταν μπορείς να κοιτάξεις τον εαυτό σου στον καθρέφτη και να χαμογελάς .... ίσως κι όταν χαμογελάς χωρίς φανερή αιτία....

   Είχε χρόνια να διασκεδάσει έτσι. Είχε χρόνια ν’ αφήσει ελεύθερο τον εαυτό της τόσο που να ξαναγίνει παιδί. Είχε χρόνια να φαει μαλλί της γριάς. Έχωσε το πρόσωπό της σχεδόν ολόκληρο στα αέρινο γλυκό. Το στόμα της γέμισε από τη γλύκα του.

   Αν δεν μπορείς ν’ αποφύγεις κάτι που δε σου αρέσει, χαλάρωσε κι απόλαυσέ του!

   Πόσες δουλειές δεν επωμίζεται μια γυναίκα! Εκτός από την καριέρα της, αν είχε μετά το γάμο, όφειλε να μεταμορφωθεί σ’ έναν άνθρωπο για όλες τις δουλειές. Κάτι σαν το Θανάση Βέγγο, χωρίς φαλάκρα κατά προτίμηση! Μαγείρισσα ... Απαραίτητα! Οικονομολόγος, νοσοκόμα, στοργική περιποιητική και πρόθυμη. Με ανεξάντλητη υπομονή. Άρρωστη δεν μπορεί να είναι ποτέ μια γυναίκα. Μητέρα, παιδαγωγός, δασκάλα .....

   Ο αέρας τη χτυπούσε στο πρόσωπο και η θάλασσα άφηνε στα χείλη της αλμυρές σταγόνες. Οι γλάροι, πιστοί σύντροφοι, ακολουθούσαν το καράβι μ’ εκείνο το περίεργο πέταγμά τους, που του έκανε να μοιάζουν με ψεύτικα πουλιά, σαν κάποιος να τα κρατούσε με αόρατα νήματα από τον ουρανό.

   Μπορεί να μην το είχε πει, αλλά και ποτέ δεν της είχε δώσει το δικαίωμα ν’ αμφιβάλλει γι’ αυτό. Η καθημερινότητα που οδηγεί ένα ζευγάρι στη ρουτίνα δεν είναι αιτία για να φύγει το τρένο του γάμου από τις γραμμές του! Ήταν άδικη μαζί του...

   Λένε ότι ο χρόνος είναι ο καλύτερος γιατρός. Εκείνη διατηρούσε τις αμφιβολίες της. Κάθε μέρα αισθανόταν και χειρότερα. Κάθε ώρα που περνούσε αναρωτιόταν αν θα κατάφερνε να περάσει και την επόμενη χωρίς να καταρρεύσει...

   Ξέρεις τι λένε; «Δεν μπορούμε να κατευθύνουμε τον άνεμο! Μπορούμε όμως να ρυθμίσουμε τα πανιά!»

   Μα τι φαντάζεσαι; Ότι αν μείνετε μαζί, τ’ απλά και τα καθημερινά όπως το φαγητό, η ΔΕΗ, η βρύση που χάλασε και όλα τ’ άλλα θα τα συζητάτε με πίκνικ στο Σούνιο κάτω από το φως του φεγγαριού;

   Τώρα ο πατέρας της καθόταν δίπλα της και της χάιδευε τα μαλλιά. Χώθηκε στην αγκαλιά του και αμέσως η γαλήνη του την τύλιξε, άσχετα αν η ματιά της μητέρας της είπε ξεκάθαρα: «Δεν τελειώσαμε εμείς οι δύο!» Εκεί, στην αγκαλιά του πατέρα της ένιωσε πως ήταν στο λιμάνι της. Εκεί τίποτα δεν μπορούσε να την αγγίξει. Τίποτα, ενόσω ο ρυθμικός ήχος της καρδίας του την παρηγορούσε. Τίποτα, ενόσω τα χέρια του την κρατούσαν σφιχτά.

   Αν κάποιος τρέχει για τις δουλειές του, αν κοιτάζει τη γυναίκα του χωρίς να τη βλέπει πραγματικά, αν την κάνει να αισθάνεται περισσότερο σαν έπιπλο παρά σαν γυναίκα.... τότε υπάρχει πιθανότητα να βρεθεί κάποιος που να της θυμίσει ότι η ζωή είναι έρωτας και ρομαντισμός ... Το κακό είναι ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση ο σύζυγος δεν κατάλαβε εγκαίρως τι γινόταν, για να σταματήσει το κακό!

   Όλοι έχουμε ανοιχτές απόψεις όταν δε μας αγγίζουν τα γεγονότα. Όλοι κατανοούμε τους άλλους και τα λάθη τους όταν δεν επηρεάζουν τη δική μας ζωή. Ίσως και ο άντρας της να είχε αυτές τις προοδευτικές ιδέες, αλλά όχι για τη γυναίκα του .....

   Ευτυχία είναι η οικογένεια και η θαλπωρή της και ας λένε ό,τι θέλουν οι προοδευτικές. Τις μεγαλύτερες χαρές ο άνθρωπος τις παίρνει μέσα από την οικογένεια! Πολύ δε περισσότερο η γυναίκα. Θυμήσου πως ένιωσες την πρώτη φορά που η κόρη σου σε αγκάλιασε με τα χεράκια της, την πρώτη φορά που σε είπε «μαμά» και πες μου: Με τι συγκρίνεται αυτό; Από τη φύση της η μητρότητα είναι η ολοκλήρωση για τη γυναίκα!

   Το σπίτι του ... η οικογένεια του ... Εκείνη .... Την αγαπούσε τόσο πολύ που πονούσε. Μια άγρια χαρά τον συνεπήρε. Δε θ’ άφηνε κανένα κενό στο παζλ του γάμου του. Τελικά ο άλλος είχε δίκιο. Ποτέ πια δε θα έπαιρνε τη ευτυχία σαν δεδομένο. Δεν είναι δώρο. Είναι κάτι που κερδίζεται με αγώνα. Τίποτα δε θα έπαιρνε σαν δεδομένο, ποτέ ξανά! Ιδιαίτερα τη γυναίκα του!

   Θυμήθηκε τις ευχές του πατέρα της κάθε φορά που της χάριζε έναν Άγιο Βασίλη: «Να σου φέρει ό,τι επιθυμείς....» της τα είχε φέρει: μια όμορφη ζωή, έναν υπέροχο άντρα κι ένα παιδί. Η χόβολη δεν είχε θέσει στη ζωής της.

Γράφει η  

Ναταλία Ιωαννίδου

Από τη Λευκωσία