Friday, March 30, 2012

ΡΙΚ - Ανάγκης μακροπρόθεσμης και βιώσιμης χρηματοδότησης

Σκέψεις για τον προϋπολογισμό της Δημόσιας Ραδιοτηλεόρασης - ΡΙΚ

 Του Φοίβου Νικολαΐδη
Μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι δημόσιοι οργανισμοί και κατ’ επέκταση και τα δημόσια μέσα επικοινωνίας (Public Service MediaPSM) τα τελευταία ιδίως χρόνια, είναι η χρηματοδότησή τους. Η οικονομική κρίση δε, επέτεινε το πρόβλημα αυτό με κατάληξη το δυσκολότερο τρόπο που χρηματοδοτούνται. Ενώ, η ραγδαία τεχνολογική εξέλιξη δημιουργεί πρόσθετες ανάγκες για εξοπλισμό και συντήρηση.

Επειδή, ακριβώς, οι εξελίξεις αυτές δημιουργούν μια απαισιόδοξη εικόνα για το άμεσο μέλλον,  θα πρέπει να ληφθούν έγκαιρα, μέτρα για την προσαρμογή στην οικονομική πραγματικότητα, χωρίς, να τίθεται σε κίνδυνο η υπόσταση τους. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Ένωση Ραδιοτηλεόρασης (EBU- European Broadcasting Union) η οποία υπερασπίζεται την ανεξαρτησία τους, καθήκον των δημόσιων μέσων επικοινωνίας, είναι να εκπληρώνουν την αποστολή τους και μεταξύ άλλων, να εξυπηρετούν την κοινωνία στο σύνολό της, όσον αφορά την πληροφόρηση, την εκπαίδευση, τον πολιτισμό και τη διασφάλιση του πλουραλισμού.

Αυτό όμως, δεν είναι δυνατό να πραγματοποιηθεί, εάν υπάρχει εξάρτηση από δημαγωγική, πολιτική παρέμβαση στη διαδικασία, της χρηματοδότησής τους.
 
Διάφορες χώρες έχουν ήδη αρχίσει να προβληματίζονται έντονα και να διερευνούν νέες προσεγγίσεις για τη χρηματοδότηση των οργανισμών αυτών, λαμβάνοντας υπόψη τις εμπειρίες του παρελθόντος και την τεχνολογική εξέλιξη.

Για να τιμήσουν την αποστολή τους, οι ραδιοτηλεοπτικοί φορείς χρειάζονται μακροπρόθεσμη, βιώσιμη και πολιτικά ανεξάρτητη χρηματοδότηση. Αυτό είναι υψίστης σημασίας, για την εξασφάλιση της προσφοράς τους προς την κοινωνία και για την καλύτερη δυνατή εξυπηρέτηση. Έτσι, το ΡΙΚ χρειάζεται ένα εκσυγχρονισμένο ειδικό νομικό πλαίσιο, που να εξασφαλίζει τη χρηματοδότησή του, ώστε να μπορεί να εκπληρώνει την Αποστολή του και να προσαρμόζεται στις νέες τεχνολογικές εξελίξεις.

Πρόσφατη έρευνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ραδιοτηλεόρασης, της οποίας το ΡΙΚ είναι μέλος, διαπίστωσε ότι το είδος χρηματοδότησης δεν έχει τόσο σημαντικό αντίκτυπο στις επιδόσεις ενός ραδιοτηλεοπτικού φορέα. Το τι κάνει τη διαφορά, πέραν των άλλων φυσικά είναι η ίδια η χρηματοδότηση. Τα έσοδα δηλαδή πρέπει να είναι επαρκή, μακροπρόθεσμα και εγγυημένα, ανεξάρτητα από τις ιδιομορφίες της γενικότερης πολιτικής του κράτους.

Οι δημόσιοι οργανισμοί μέσων επικοινωνίας που πραγματικά εξυπηρετούν το κοινό, δεν πρέπει να εξαρτώνται από την πολιτική εξουσία, ούτε από τους διαφημιστές. Με την πολιτική πίεση και χωρίς στερεά οικονομικά θεμέλια, χάνουν την ανεξαρτησία τους και δεν μπορούν να προγραμματίζουν για το μέλλον.

Το ύψος της χρηματοδότησης πρέπει να αντικατοπτρίζει τις εθνικές ανάγκες. Πόσα ακριβώς χρήματα απαιτούνται, για να τιμήσει την αποστολής του ένας δημόσιος ραδιοτηλεοπτικός φορέας, είναι ένα ερώτημα, χωρίς εύκολη απάντηση.

Το 2010 η Ευρωπαϊκή Ένωση Ραδιοτηλεόρασης ανέλυσε στοιχεία και επεξεργάστηκε δεδομένα από τα μέλη της, υπολογίζοντας τις λειτουργικές δαπάνες ως ποσοστό του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος (ΑΕΠ). Ο μέσος όρος για την ΕΕ των 27 ήταν στο 0,21% του ΑΕΠ. Για την Κύπρο το ποσοστό αυτό είναι γύρω στο 0.22%. Για το 2011 ήταν γύρω στο 0,21% και η προς ψήφιση ενώπιον της Βουλής, κρατική χορηγία είναι μικρότερη, παρ’ όλο που οι μικρότερες χώρες, δεν έχουν το πλεονέκτημα των οικονομιών κλίμακας και θέλουν μεγαλύτερη στήριξη.
Τα περισσότερα μέλη της Ευρωπαϊκή Ένωση Ραδιοτηλεόρασης έχουν το μοντέλο της διττής χρηματοδότησης. Έχουν δηλαδή έσοδα από περισσότερες από μια πηγή, επίσης, παράγουν εισόδημα από διαφημίσεις και χορηγίες ή άλλες εμπορικές δραστηριότητες. Περίπου το 60% των μελών βασίζονται κυρίως σε εισόδημα από ανταποδοτικό τέλος (license fee). Το 1/3 περίπου στηρίζονται κυρίως σε δημόσιους πόρους.

Μετά τη συζήτησης του προϋπολογισμού του ΡΙΚ στη Βουλή, θα πρέπει, πάραυτα, να αρχίσει μια σοβαρή συζήτηση για τη χρηματοδότηση και την Αποστολή της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης στην Κύπρο.

Χρειάζονται ουσιαστικές λειτουργικές αλλά και ρυθμιστικές αλλαγές. Επίσης, αλλαγή του υφιστάμενου συστήματος χρηματοδότησης ώστε να γίνει σε μακροπρόθεσμη ή έστω μεσοπρόθεσμη βάση με προκαθορισμένο ετήσιο ποσό, βασισμένο σε μια φόρμουλα ως ποσοστό για παράδειγμα στο 0.25% του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος (ΑΕΠ).

Νοουμένου πάντοτε, ότι, το ΡΙΚ λειτουργεί σε ένα σύγχρονο νομοθετικό πλαίσιο, μέσα από διαφάνεια, ανεξαρτησία και χρηστή διοίκηση, κόσμημα για την κοινωνία μας και όχι ακόμη μια πηγή εξυπηρέτησης διαφόρων σκοπιμοτήτων.

Φοίβος Νικολαΐδης
Μέλος Δ.Σ. ΡΙΚ






No comments: