Σοφία Γιατράκου
δερματολόγος
δίνει χρήσιμες συμβουλές που σώζουν ζωές
Οι ελιές είναι όμορφες αλλά και μερικές φορές επικίνδυνες! Η πρώιμη διάγνωση σώζει ζωές!
"Τις περισσότερες φορές οι ελιές (σπίλοι) είναι καλοήθεις και παραμένουν έτσι. Οι μελαγχρωματικοί σπίλοι μπορούν όμως να εξαλλαγούν σε μελάνωμα. Η εικόνα του μελανώματος αφορά μια μελαγχρωματική βλάβη που εμφανίζεται σε φυσιολογικό δέρμα ή μια ελιά που υπήρχε αλλά μεταβάλλεται. Είναι η πιο επικίνδυνη μορφή καρκίνου του δέρματος και η συχνότητα του αυξήθηκε κατά 30% την τελευταία πενταετία. Επιθετική νεοπλασία και δυνητικά θανατηφόρα, αλλά, είναι μορφή καρκίνου που είναι ορατή στο μάτι και συνεπώς είναι εύκολο να εντοπισθεί. Αξίζει να σημειωθεί, ότι θεραπεύεται πλήρως αν διαγνωστεί έγκαιρα. Η εξέλιξη στην αντιμετώπιση του μελανώματος σήμερα, ευρίσκεται στην ενημέρωση του πληθυσμού σχετικά με τους παράγοντες κινδύνου και την έγκαιρη διάγνωση του".
Πως το επιτυγχάνουμε αυτό;
"Υιοθετούμε κανόνες σωστής συμπεριφοράς κάτω από τον ήλιο αφού η ηλιακή ακτινοβολία (ιδιαίτερα η έντονη, επαναλαμβανόμενη και διαλείπουσα έκθεση στον ήλιο) θεωρείται ο κυριότερος παράγοντας κινδύνου για την ανάπτυξη μελανώματος. Παρατηρούμαι και μόνοι μας τις αλλαγές στο δέρμα και τις ελιές μας κάθε μήνα και καθιερώνουμε την τακτική επίσκεψη στο δερματολόγο μας".
Ο ήλιος είναι πηγή ζωής και ενέργειας αλλά μπορεί να γίνει αντίπαλος της υγείας μας. Πως θα προφυλαχθούμε;
"Aποφεύγουμε τον ήλιο το μεσημέρι 12-16.00 όπου οι ακτίνες του καίνε επικίνδυνα καθώς και τη χρήση μεθόδων τεχνητού μαυρίσματος – solarium (ιδιαίτερα οι ομάδες υψηλού κινδύνου). Προσέχουμε να μην καιγόμαστε. Θυμήσου ότι τα ηλιακά εγκαύματα διπλασιάζουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του δέρματος. Απολαμβάνουμε όμως τον ήλιο σε σκιά ή κάτω από την ομπρέλα φορώντας αντηλιακό (ακόμη και όταν έχει συννεφιά), μπλούζα, καπέλο, γυαλιά, στεγνή φανέλα (σπορ). Βάζουμε το αντηλιακό μας ( 2 mg ανά cm 2) 30 λεπτά πριν εκτεθούμε στον ήλιο και το επαναλαμβάνουμε κάθε 2 ώρες όσο είμαστε στην παραλία, ή ανανεώνουμε μετά το κολύμπι , εφίδρωση ή σκούπισμα. Δεν ξεχνάμε ότι το δέρμα μας μπορεί να καεί όχι μόνο στην παραλία αλλά και όταν περπατάμε στην πόλη, όταν κολυμπάμε στη θάλασσα και στην πισίνα , όταν πάμε στο βουνό ή στο χιόνι. Μην εκθέτετε απευθείας στον ήλιο βρέφη και μικρά παιδιά έως 3 ετών. Πρέπει να παραμένουν στη σκιά σε όλη τη διάρκεια της ημέρας, με σκουρόχρωμα ρούχα που καλύπτουν επαρκώς το σώμα τους. Ενυδατώστε τον οργανισμό σας πίνοντας νερό συχνά. Τα προϊόντα για μαύρισμα δεν προστατεύουν το δέρμα και τα μέτρα προστασίας είναι απαραίτητα ακόμη και σε ένα ήδη μαυρισμένο δέρμα".
'Ελεγχος
"Να ελέγχεις το δέρμα και τις ελιές σου κάθε μήνα με τη βοήθεια ενός καθρέπτη. Δεν ξεχνάμε, να ελέγξουμε το τριχωτό της κεφαλής, παλάμες, πέλματα, ανάμεσα στα δάχτυλα , νύχια, και τα γεννητικά όργανα. Αυτό που πρέπει να μας ανησυχήσει στην εξέταση είναι η ξαφνική εμφάνιση νέας ελιάς στο δέρμα, η αλλαγή σε μια υπάρχουσα ελιά στο δέρμα- στο χρώμα, στο σχήμα, περίγραμμα, μέγεθος, αν αναπτύξει πληγή, αιμορραγήσει, αποκτήσει ευαισθησία ή φαγούρα. Δεν ξεχνάμε ότι το 30-40% αναπτύσσεται σε έδαφος ενός προϋπάρχοντος σπίλου ενώ τα υπόλοιπα εμφανίζονται de novo (σε φυσιολογικό δέρμα) χωρίς την παρουσία πρόδρομης βλάβης . Σχετικά με τις αλλαγές στις ελιές μας, χρησιμοποιούμε μια απλή διαγνωστική μέθοδο ABCDΕ για να αναγνωρίσουμε τις ύποπτες για μελάνωμα βλάβες με γυμνό μάτι.
Όπου Α-(asymmetry=ασυμμετρία) αντιστοιχεί στις μεταβολές του σχήματος. Μία ύποπτη βλάβη εμφανίζεται ασύμμετρη, (ενώ μια φυσιολογική ελιά είναι συμμετρική).
Το Β - ( borders=όριο) αντιστοιχεί στην μεταβολή του ορίου όταν τα όρια ή το περίγραμμα γίνουν ασαφή (ενώ μια φυσιολογική ελιά έχει όρια σαφή και διακριτά)
Το C - (color =χρώμα) αντιστοιχεί στην μεταβολή του χρώματος ή στην παρουσία πολλών χρωμάτων σε μία ύποπτη βλάβη (ενώ μια φυσιολογική ελιά έχει ομοιόμορφο χρώμα).
Το D-(Diameter=διάμετρος) αντιστοιχεί σε μεταβολή της διαμέτρου - μέγεθος (μία ύποπτη βλάβη συνήθως έχει μέγεθος >5-6 χιλιοστά)
E (evolution= εξέλιξη) αντιστοιχεί στην απότομη αλλαγή μιας ελιάς. Σε κάποιες περιπτώσεις η ABCDΕ δεν επαρκεί διαγνωστικά καθώς αυτά τα χαρακτηριστικά τα διαθέτουν και καλοήθεις μελαγχρωματικές βλάβες. Για αυτό το λόγο σημαντικό είναι: Η επίσκεψη στο δερματολόγο μια-δύο φορές το χρόνο, εκτός εάν παρατηρήσεις μια αλλαγή ˑ τότε επιβάλλεται επειγόντως η επίσκεψη στο δερματολόγο.
Κάποιες επιπλέον χρήσιμες συμβουλές για τις ομάδες υψηλού κινδύνου
"Οι ομάδες υψηλού κινδύνου θα πρέπει να πηγαίνουν στο δερματολόγο κάθε 6 μήνες. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν όσοι φέρουν ανοιχτόχρωμο φωτότυπο, κοκκινίζουν και καίγονται εύκολα στον ήλιο (δέρμα, μάτια και μαλλιά ανοιχτού χρώματος. Οσοι έχουν μεγάλο αριθμό ελιών στο δέρμα, όσοι φέρουν κλινικά άτυπους σπίλους , οι έχοντες ΣΔΣ με οικογενή χαρακτήρα, και γιγαντιαίους συγγενείς μελανοκυτταρικούς σπίλων. Επίσης τα άτομα με ατομικό η οικογενειακό ιστορικό καρκίνο του δέρματος, όσοι έχουν υποστεί ηλιακά εγκαύματα και ιδιαίτερα μέχρι την ηλικία των 14 ετών και έχουν ηλιακές βλάβες-έχοντες μελαγχρωματική ξηροδερμία. Ομάδα υψηλού κινδύνου είναι και οι μεταμοσχευμένοι και όσοι είναι ανοσοκατεσταλμένοι. Επίσης και όσοι κάνουν solarioum".
"Να ελέγχεις το δέρμα και τις ελιές σου κάθε μήνα με τη βοήθεια ενός καθρέπτη. Δεν ξεχνάμε, να ελέγξουμε το τριχωτό της κεφαλής, παλάμες, πέλματα, ανάμεσα στα δάχτυλα , νύχια, και τα γεννητικά όργανα. Αυτό που πρέπει να μας ανησυχήσει στην εξέταση είναι η ξαφνική εμφάνιση νέας ελιάς στο δέρμα, η αλλαγή σε μια υπάρχουσα ελιά στο δέρμα- στο χρώμα, στο σχήμα, περίγραμμα, μέγεθος, αν αναπτύξει πληγή, αιμορραγήσει, αποκτήσει ευαισθησία ή φαγούρα. Δεν ξεχνάμε ότι το 30-40% αναπτύσσεται σε έδαφος ενός προϋπάρχοντος σπίλου ενώ τα υπόλοιπα εμφανίζονται de novo (σε φυσιολογικό δέρμα) χωρίς την παρουσία πρόδρομης βλάβης . Σχετικά με τις αλλαγές στις ελιές μας, χρησιμοποιούμε μια απλή διαγνωστική μέθοδο ABCDΕ για να αναγνωρίσουμε τις ύποπτες για μελάνωμα βλάβες με γυμνό μάτι.
Όπου Α-(asymmetry=ασυμμετρία) αντιστοιχεί στις μεταβολές του σχήματος. Μία ύποπτη βλάβη εμφανίζεται ασύμμετρη, (ενώ μια φυσιολογική ελιά είναι συμμετρική).
Το Β - ( borders=όριο) αντιστοιχεί στην μεταβολή του ορίου όταν τα όρια ή το περίγραμμα γίνουν ασαφή (ενώ μια φυσιολογική ελιά έχει όρια σαφή και διακριτά)
Το C - (color =χρώμα) αντιστοιχεί στην μεταβολή του χρώματος ή στην παρουσία πολλών χρωμάτων σε μία ύποπτη βλάβη (ενώ μια φυσιολογική ελιά έχει ομοιόμορφο χρώμα).
Το D-(Diameter=διάμετρος) αντιστοιχεί σε μεταβολή της διαμέτρου - μέγεθος (μία ύποπτη βλάβη συνήθως έχει μέγεθος >5-6 χιλιοστά)
E (evolution= εξέλιξη) αντιστοιχεί στην απότομη αλλαγή μιας ελιάς. Σε κάποιες περιπτώσεις η ABCDΕ δεν επαρκεί διαγνωστικά καθώς αυτά τα χαρακτηριστικά τα διαθέτουν και καλοήθεις μελαγχρωματικές βλάβες. Για αυτό το λόγο σημαντικό είναι: Η επίσκεψη στο δερματολόγο μια-δύο φορές το χρόνο, εκτός εάν παρατηρήσεις μια αλλαγή ˑ τότε επιβάλλεται επειγόντως η επίσκεψη στο δερματολόγο.
"Οι ομάδες υψηλού κινδύνου θα πρέπει να πηγαίνουν στο δερματολόγο κάθε 6 μήνες. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν όσοι φέρουν ανοιχτόχρωμο φωτότυπο, κοκκινίζουν και καίγονται εύκολα στον ήλιο (δέρμα, μάτια και μαλλιά ανοιχτού χρώματος. Οσοι έχουν μεγάλο αριθμό ελιών στο δέρμα, όσοι φέρουν κλινικά άτυπους σπίλους , οι έχοντες ΣΔΣ με οικογενή χαρακτήρα, και γιγαντιαίους συγγενείς μελανοκυτταρικούς σπίλων. Επίσης τα άτομα με ατομικό η οικογενειακό ιστορικό καρκίνο του δέρματος, όσοι έχουν υποστεί ηλιακά εγκαύματα και ιδιαίτερα μέχρι την ηλικία των 14 ετών και έχουν ηλιακές βλάβες-έχοντες μελαγχρωματική ξηροδερμία. Ομάδα υψηλού κινδύνου είναι και οι μεταμοσχευμένοι και όσοι είναι ανοσοκατεσταλμένοι. Επίσης και όσοι κάνουν solarioum".
Ο δερματολόγος με την κλινική εξέταση, την δερματοσκόπηση και την χαρτογράφηση σπίλων (όταν χρειάζεται) κάνει μια έγκαιρη και έγκυρη διάγνωση του καρκίνου του δέρματος, που καθορίζει την θεραπεία και την επιβίωση του ασθενή. Στην παραμικρή αμφιβολία συμβουλευτείτε το δερματολόγο σας.Γιατράκου Σοφία
Δερματολόγος- Αφροδισιολόγος
Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών
Μετεκπεδευθείσα είς ΗΠΑ
No comments:
Post a Comment