Monday, June 22, 2015

Με το φακό των λέξεων

Ελένης Αρτεμίου Φωτιάδου
21 Ιουνίου σήμερα. Η μεγαλύτερη μέρα του χρόνου είναι ταυτόχρονα και παγκόσμια μέρα μουσικής, ντύνοντας τις νότες με φως και βάγια καλωσορίσματος για την έλευση του καλοκαιριού. Σήμερα λοιπόν η μουσική τραγουδά τον …εαυτό της κι ίσως να έρχεται λιγάκι πιο αργόσυρτη, λιγάκι πιο ράθυμη, σε άψογη αρμονία με τη ζέστη και τη νωχελικότητα που συνοδεύουν γλυκά το καλοκαίρι.

Ένα σεργιάνι μέσα στις καλοκαιρινές εικόνες και αύρες φιλοδοξεί να σας δώσει σήμερα η στήλη. Ξεκινώντας από τον κόσμο της κλασσικής μουσικής, ανατρέχουμε στο Καλοκαίρι του Αντόνιο Βιβάλντι, τις Νύχτες Καλοκαιριού του ΄Εκτορ Μπερλιόζ , το ΄Ονειρο Καλοκαιρινής Νύχτας του Φέλιξ Μέντελσον , τη Μέρα Καλοκαιριού του Σεργκέι Προκόφιεφ. Και φυσικά υπάρχει και το αριστούργημα του Μορίς Ραβέλ, τα” Παιχνίδια του νερού” , που ακούγονται σαν καλοκαιρινό θρόισμα.

Κι αν προχωρήσουμε στα εδάφια της ποίησης, εκεί συναντούμε μελοποιημένα ωραιότατα ποιήματα για το καλοκαίρι. «Δεν τραγουδώ παρά γιατί μ’ αγάπησες στα περασμένα χρόνια. Και σε ήλιο, σε καλοκαιριού προμάντεμα και σε βροχή, σε χιόνια, δεν τραγουδώ παρά γιατί μ΄αγάπησες».  Στίχοι της Μαρίας Πολυδούρη, τους οποίους μελοποίησε ο Δημήτρης Παπαδημητρίου και τραγούδησε η Ελευθερία Αρβανιτάκη. Σε στίχους του Οδυσσέα Ελύτη και μουσική και πάλι του Δημήτρη Παπαδημητρίου, η Ελευθερία Αρβανιτάκη τραγούδησε επίσης σε τόνους ερωτικούς πως... 

Όλα τα πήρε το καλοκαίρι, με τα μισόλογα τα σβησμένα, τα καραβόπανα τα σχισμένα. Μες στις αφρόσκονες και τα φύκια, όλα τα πήρε τα πήγε πέρα , τους όρκους που έτρεμαν στον αέρα. Όλα τα πήρε το καλοκαίρι κι εμάς τους δύο χέρι με χέρι». Κι επειδή καλοκαίρι και θάλασσα είναι λέξεις και εικόνες άρρηκτα συνδεδεμένες, ας κάνουμε και ένα μουσικό, γαλάζιο ταξίδι με στίχους θαλασσινούς.

«Τα πρώτα μου χρόνια τ' αξέχαστα τα 'ζησα κοντά στ΄ακρογιάλι, στη θάλασσα εκεί τη ρηχή και την ήμερη, στη θάλασσα εκεί την πλατιά τη μεγάλη», έγραψε στο ποίημά του «Μια πίκρα» ο Κωστής Παλαμάς. Τους στίχους έντυσε μουσικά και τραγούδησε ο Φοίβος Δεληβοριάς. Είναι πολύ γνωστό επίσης το ποίημα του Γιώργου Σεφέρη «Κράτησα τη ζωή μου», που έγινε τραγούδι σε μουσική του Μίκη Θοδωράκη και όπου η θάλασσα της νύχτας συνοδεύει τις αναμνήσεις του ποιητή: «Κράτησα τη ζωή μου ψιθυριστά μέσα στην απέραντη σιωπή. Δεν ξέρω πια να μιλήσω μήτε να συλλογιστώ. 

Ψίθυροι σαν την ανάσα του κυπαρισσιού τη νύχτα εκείνη , σαν την ανθρώπινη φωνή της νυχτερινής θάλασσας στα χαλίκια, σαν την ανάμνηση της φωνής σου λέγοντας ευτυχία». Tην πρώτη εκτέλεση του τραγουδιού από τη γενικότερη σύνθεση «Επιφάνια» έκανε ο Αντώνης Καλογιάννης. Και φυσικά δεν θα μπορούσε κανείς να παραλείψει σε αυτή την αναφορά τις “Mικρές Κυκλάδες" του Οδυσσέα Ελύτη σε μουσική Μίκη Θοδωράκη και την 
«Αμοργό» του Νίκου Γκάτσου σε μουσική Μάνου Χατζιδάκη, δύο μουσικά και ποιητικά μνημεία του νεοελληνικού πολιτισμού, τα οποία αποδίδουν τις δέουσες τιμές στις ελληνικές θάλασσες και στο ελληνικό καλοκαίρι. Η Μαρία Φαραντούρη τραγούδησε από την Αμοργό: « και με τη χαίτη του φεγγαριού σ΄αγκάλιασα και χορέψαμε μες στους καλοκαιριάτικους κάμπους».
Και στις « Μικρές Κυκλάδες» η Ντόρα Γιαννακοπούλου μας χάρισε την ερμηνεία: «Φεγγάρι εδώ, φεγγάρι εκεί, αίνιγμα διαβασμένο από τη θάλασσα. Για το δικό σου το χατίρι, ο κήπος έμπαινε στη θάλασσα…».
Καλό καλοκαίρι!
Ελένη Αρτεμίου Φωτιάδου



No comments: