Μόνο η δράση των πολιτών θα φέρει την αλλαγή

Κάρνε Ρος

Οι σύγχρονες κοινωνίες μοιάζουν με καζάνι που βράζει. Κλιματική αλλαγή, τρομοκρατία, οικονομική κρίση, ανεργία, πόλεμοι σε μέρη που αψηφούν τις αμοιβαίες συμφωνίες ή τις λύσεις, μετανάστευση. Τα προβλήματα στον 21ο αιώνα είναι οικεία σε όλους και προσδιορίζονται ως προϊόν του νέου παγκοσμιοποιημένου κόσμου. Οι κυβερνήσεις όμως και οι πολιτικοί αδυνατούν να τα λύσουν, ισχυρίζεται ο Κάρνε Ρος, πρώην διπλωμάτης της Βρετανίας.

 

Είναι επίσης συγγραφέας του βιβλίου «Επανάσταση χωρίς ηγέτες - Πώς οι λαοί μπορούν να αλλάξουν την παγκόσμια πολιτική σκηνή στον 21ο αιώνα». Οι κυβερνήσεις, με το να ισχυρίζονται ότι ρυθμίζουν τα παγκόσμια προβλήματα, ενθαρρύνουν ακούσια τη δική μας αδράνεια και αδιαφορία, λέει. Υποστηρίζει πως οι άνθρωποι σήμερα αμφισβητούν τη δυνατότητα των υφιστάμενων δομών να ρυθμίζουν αποτελεσματικά τα γεγονότα. Για να βρεθούν λύσεις, λέει, «ο καθένας από εμάς χρειάζεται να δράσει. Η επανάσταση είναι πιο απλή από όσο φανταζόμαστε.

Ο πιο σημαντικός παράγοντας αλλαγής είμαστε εμείς οι ίδιοι», υποστηρίζει και τονίζει πως «δεν έχουμε άλλη επιλογή, αφού αν δεν δράσουμε για μας, σίγουρα θα το κάνουν άλλοι που απλά θα ανησυχούν για το δικό τους κέρδος και μόνο, αδιαφορώντας για το δικό μας. Πρέπει να αντικρίσουμε τον κόσμο όπως πραγματικά είναι και όχι όπως εμείς ή οι κυβερνήσεις μας θα εύχονταν να είναι, και να συντάξουμε ένα σχέδιο δράσης, για να αντιδράσουμε».

 

Πώς θα καταφέρουν οι πολίτες να αποκτήσουν δύναμη και να αλλάξουν την πολιτική;
Το πρώτο βήμα που πρέπει να γίνει είναι ότι πρέπει να συνειδητοποιήσουμε πως οι κυβερνήσεις και οι πολιτικοί δεν είναι σε θέση, δεν μπορούν να κάνουν αυτά για τα οποία εκλέγονται. Το δεύτερο και το κυριότερο είναι να αρχίσουμε να δρούμε εμείς οι ίδιοι.

Οι άνθρωποι να αρχίσουν να ενεργούν για να λύσουν τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν, όχι απλά να ψηφίσουν κάποιον άλλο για να τους τα λύσει.Υπάρχουν τρία βήματα. Το πρώτο είναι ότι πρέπει να αναγνωρίσουμε αυτά για τα οποία νοιαζόμαστε, αυτά τα οποία μας θυμώνουν, αυτά που θέλουμε να αλλάξουμε. Το επόμενο βήμα είναι να βρούμε πως μπορούμε να δράσουμε για να λύσουμε το πρόβλημα. Άμεση δράση για την επίλυσή του προβλήματος με συγκεκριμένα μέτρα. Και το τελευταίο βήμα είναι η διαπραγμάτευση και η ανταλλαγή ιδεών με άλλους.

Ο μόνος τρόπος για να παραμείνουμε στο παιχνίδι είναι η απευθείας δράση. Να απαιτήσουμε να παίρνουμε αποφάσεις για τους εαυτούς μας σε τοπικό επίπεδο, για παράδειγμα για τα σχολεία στα οποία φοιτούν τα παιδιά μας, τα νοσοκομεία, ακόμη και στο χώρο εργασίας. Μπορούμε να συστήσουμε επιτροπές με τις οποίες θα παίρνουμε αποφάσεις, αντί να αφήνουμε τους άλλους να τις παίρνουν για μας. Το να συζητούμε και να αποφασίζουμε μαζί, το να απαιτούμε η φωνή μας να ακούγεται, είναι πολύ πιο δυνατό από οτιδήποτε άλλο. Απλά το να πούμε είναι και δική μας απόφαση και να δράσουμε, κρύβει πολλή δύναμη.

 

Το πρόβλημα με την αντιπροσωπευτική δημοκρατία είναι ότι κάθε κομμάτι της μπορεί να διαφθαρεί. Τα χρήματα πάντα θα βρίσκουν τον τρόπο να φτάνουν στις τσέπες αυτών που λαμβάνουν μέρος στη λήψη αποφάσεων. Να δημιουργηθεί ένα πολιτικό σύστημα που θα περιλαμβάνει όλους, αντί να υπάρχουν ομάδες που παίρνουν αποφάσεις έναντι χρημάτων.

Μοιάζει με την επιστροφή σε ένα πολιτικό σχήμα, όπως αυτό που ίσχυε στην αρχαία αθηναϊκή δημοκρατία, όπου ο κάθε πολίτης λάμβανε μέρος στη λήψη αποφάσεων. Αυτό το σύστημα που θα μπορούσαμε να το ονομάζαμε συμμετοχική δημοκρατία ή άμεση δημοκρατία έχει εφαρμοστεί σήμερα σε μέρη όπως το Πόρτο Αλέγκρε στη Βραζιλία και αποδείχθηκε πολύ πετυχημένο. Υπάρχει λοιπόν ένας πιο λειτουργικός τρόπος αλλά απαιτεί θεμελιώδεις αλλαγές στο πολιτικό σύστημα και στη δημοκρατία.

Το Πόρτο Αλέγκρε είναι μια πόλη εκατομμυρίων, και όμως δούλεψε εκεί. Δεν μπορώ να πω πώς θα δουλέψει για μια μεγαλούπολη, όμως πιστεύω πως οι άνθρωποι πρέπει να δρουν μαζί για τα προβλήματα που τους αφορούν. Η άμεση δημοκρατία σε τοπικό επίπεδο μπορεί να λειτουργήσει ώστε να αποκτήσουμε τον έλεγχο. 

 

Άμεση δράση δεν σημαίνει Facebook
Οι άνθρωποι νιώθουν σήμερα πως δεν έχουν εξουσία. Είναι μια παράδοξη κατάσταση όπου οι κυβερνήσεις και οι πολιτικοί λένε μπορούν να αντιμετωπίσουν τα προβλήματά μας και εμείς τους πιστεύουμε. Ίσως επειδή είναι πιο εύκολο να παραπονιόμαστε για όσα δεν γίνονται παρά να αναλάβουμε την ευθύνη να τα κάνουμε μόνοι μας. Η μόνη λύση είναι η άμεση δράση. Έχουμε τη δύναμη. Και άμεση δράση δεν σημαίνει να διαμαρτυρόμαστε στο Facebookκαι στο Τwitter. Για να αλλάξουμε απαιτείται μια πιο ισχυρή δύναμη από το να πατούμε απλώς το πλήκτρο «like» στο Facebookή να υπογράψουμε μια διαμαρτυρία. Θα πω ότι απαιτείται άμεση δράση. Είναι ανοησία να λέμε ότι το Ίντερνετ αποτελεί πολιτική απελευθέρωση. Ο κόσμος σε όλη την Υφήλιο μπορεί να ασχολείται με ένα θέμα, να γράφει, να διαμαρτύρεται στο Ίντερνετ και στην ουσία τίποτα να μην αλλάζει.

Το κλειδί για μένα είναι ότι δεν μπορείς να περιμένεις από τους ανθρώπους να συμπεριφερθούν υπεύθυνα αν δεν τους δώσεις υπευθυνότητες. Η κοινωνία είναι έτοιμη να αναλάβει υπεύθυνα τις πράξεις της. Οι άνθρωποι συμπεριφέρονται με τον κατάλληλο τρόπο όταν τους δοθεί εξουσία. Μόνο έτσι μπορεί να σπάσει ο φαύλος κύκλος της ανευθυνότητας, επειδή έτσι θα φανεί ότι υπάρχει εμπιστοσύνη. Η αλλαγή μπορεί να έρθει σταδιακά, βήμα με βήμα. Όταν οι άνθρωποι γίνουν πιο υπεύθυνοι, τότε τα πράγματα θα αλλάξουν.

Να σηκωθούμε από τον καναπέ
Πιστεύω πως οι άνθρωποι είναι πολιτικά απαθείς γιατί είναι ενοχλημένοι και θυμωμένοι με το υπάρχον σύστημα και αυτό είναι ένα φαινόμενο που συμβαίνει στις περισσότερες χώρες. Αυτό είναι το μισό βήμα για να νικηθεί η απάθεια. Το άλλο μισό είναι να σηκωθούμε από τους καναπέδες και να δράσουμε.

Ο μόνος τρόπος για να κινηθεί ο κυνισμός είναι να αρχίσουμε να κάνουμε πράγματα. Δεν μπορούμε πλέον να λέμε οι πολιτικοί μας δεν κάνουν τίποτα, αλλά την ίδια στιγμή, ούτε και εμείς να κάνουμε κάτι. Έχουμε ευθύνη να κινηθούμε, να λύσουμε τα προβλήματά μας. Εδώ και γενιές μας λένε ότι οι πολιτικοί μπορούν να μας βοηθήσουν, αλλά αυτό δεν είναι αλήθεια.

Κάρνε Ρος