Δυόσμος - Η γλυκιά οσμή

Ο δυόσμος (Mentha Spicata) είναι ποώδες αρωματικό φυτό της οικογένειας των χειλανθών των εύκρατων περιοχών. Έχει άνθη ιώδη, που σχηματίζουν ταξιανθία στάχυος. Είναι ένα ποώδες, ριζωματώδες, πολυετές φυτό με τετραγωνικούς βλαστούς ύψους 30-100 εκ. και φύλλα αντίθετα, το κάθε ζευγάρι σε ορθή γωνία ως προς το αμέσως προηγούμενο και το αμέσως επόμενο, ωοειδή, οδοντωτά με μυτερή απόληξη, μήκους 3-5 εκ. και πλάτους 2-3 εκ., σπάνια μεγαλύτερα. Φυτρώνει μόνος του σε υγρούς και ορεινούς τόπους, αλλά συνήθως καλλιεργείται σε κήπους αλλά και σε γλάστρες.

O δυόσμος ανήκει στην οικογένεια της μέντας και έχει τις ίδιες αρωματικές ιδιότητες, αλλά πιο ήπιες και είναι κατάλληλο για παιδιά και ηλικιωμένους. Tα φύλλα του δυόσμου, φρέσκα ή αποξηραμένα, χρησιμοποιούνται στη μαγειρική ως καρύκευμα, στη φαρμακοβιομηχανία ως βελτιωτικό γεύσης και οσμής, σε διάφορα φαρμακευτικά σκευάσματα (παστίλιες για το βήχα, σιρόπι για γαργάρες κλπ.) και στην αρωματοβιομηχανία για τον αρωματισμό σαπουνιών και την παρασκευή αρωμάτων.

Το όνομα μέντα προέρχεται από το αρχαιοελληνικό μίνθη. Η λέξη “δυόσμος” προέρχεται από το “ηδύοσμος” στ’ αρχαία, δηλαδή αυτός που έχει γλυκιά οσμή.

Οι αρχαίοι Έλληνες έτριβαν το τραπέζι με δυόσμο πριν από το γεύμα, μια καλή συνήθεια αφού ο δυόσμος έχει αντισηπτικές ιδιότητες (έτσι καθάριζαν το τραπέζι), εντομοαπωθητικές ιδιότητες (απωθεί τις μύγες και κουνούπια) και είναι ορεκτικό! Επίσης, αρωμάτιζαν το νερό τού μπάνιου (αντισηπτικό και χαλαρωτικό)!

Από τον 6ο αιώνα πρωτοεμφανίζονται κρέμες καθαρισμού δοντιών με δυόσμο.

Οι Αιγύπτιοι και οι Κινέζοι απέδιδαν σε αυτόν πολλές θεραπευτικές ιδιότητες, αλλά συνήθιζαν να αρωματίζουν και το νερό στο οποίο έκαναν μπάνιο.

Το τσάι από δυόσμο ήταν και παρέμεινε διάσημο σε όλη την Ανατολή. Ο Ιπποκράτης στο Περί Διαίτης έγραφε ότι όταν οι άντρες τρώνε πολύ δυόσμο παθαίνουν... αδυνάτισμα του σπέρματος και αντιμετωπίζουν προβλήματα στύσης.

Οι φαρμακευτικές ιδιότητες του δυόσμου έγιναν γνωστές από τον Διοσκουρίδη και τον Πλίνιο. Είναι τονωτικός, χωνευτικός, λειτουργεί ως καταπραϋντικό για το στομάχι, κατευνάζει τον λόξιγκα, ηρεμεί τις ημικρανίες αλλά και τον πονόδοντο αν μασήσει κάποιος τα φύλλα του. Έχει αντιοξειδωτικές αντιβακτηριδιακές και αντιμυκητικές ιδιότητες και μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε γαργάρες για την πλύση του στόματος.

Σύμφωνα με μελέτες, το τσάι ή το αιθέριο έλαιο του φυτού μειώνει τα επίπεδα της τεστοστερόνης στο αίμα και μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία της υπερβολικής τριχοφυΐας στις γυναίκες. Οι μελέτες έδειξαν ότι το ρόφημα δυόσμου μπορεί να βοηθήσει στον έλεγχο της τριχοφυΐας στις γυναίκες, μειώνοντας τα επίπεδα της ελεύθερης τεστοστερόνης του αίματος χωρίς να αλλοιώνει τα επίπεδα της ολικής τεστοστερόνης και της διϋδροτεστοστερόνης. Η διϋδροτεστοστερόνη είναι αυτή που θα δράσει μέσω του ανδρογονικού υποδοχέα της τριχοσμηγματογόνου μονάδας, αυξάνοντας τη λιπαρότητα και την τριχοφυΐα του δέρματος. Αιτίες για αυξημένη παραγωγή ανδρογόνων μπορεί να υπάρχουν πολλές, με προεξάρχουσα στη γυναίκα την ύπαρξη πολυκυστικών ωοθηκών.

* Αν φυτέψετε στη γλάστρα ή στον κήπο σας δυόσμο, φροντίστε να μαζέψετε τα φύλλα πριν ανθίσει το φυτό.

* Στα ποντίκια δεν αρέσει η μυρωδιά του, γι' αυτό και χρησιμοποιείται για την απομάκρυνσή τους.

* Προσθέστε τον στο φαγητό λίγο πριν το τέλος του μαγειρέματος, για να διατηρηθεί το αιθέριο έλαιο.

* Είναι αποτελεσματικό αντιεμετικό και ως αφέψημα μπορεί να βοηθήσει όσους υποφέρουν από ναυτίες και εμετούς. Στάξτε δύο σταγόνες αιθέριο έλαιο δυόσμου σε ένα μαντιλάκι, κρατήστε το κοντά στη μύτη παίρνοντας βαθιές εισπνοές, μπορεί να σας ανακουφίσει από τον πονοκέφαλο και να σταματήσει τη ναυτία.

* Το άρωμά του ανακουφίζει τις νευραλγίες και το στρες, αφού έχει ηρεμιστικές ιδιότητες.

* Επίσης, μικρές γουλιές ρόφημα του δυόσμου σε μορφή γαργάρας μπορούν να χρησιμοποιηθούν κατά της αμυγδαλίτιδας, της ουλίτιδας και των φλεγμονών του ρινοφάρυγγα.

* Έχει, ως ρόφημα, χωνευτική δράση, καταπραΰνει τους πόνους στο στομάχι και τους κολικούς εντέρου.

* Είναι διουρητικός και ωφελεί όσους πάσχουν από χολολιθιάσεις και ουρολιθιάσεις.

* Ως κατάπλασμα, ανακουφίζει τους ρευματικούς πόνους.

* Για ξεκούραστα πόδια: Αναμείξτε 10 ml αμυγδαλέλαιο με 5 σταγόνες αιθέριο έλαιο δυόσμου και κάντε με αυτό ένα απαλό μασάζ στις γάμπες και στα πέλματα. Επιπλέον θα καταπολεμήσετε την κακοσμία των ποδιών και την ανάπτυξη μυκήτων.

Επιμέλεια

Δέττη Χριστοφίδου

Βοτανοθεραπεύτρια

Δείτε:

Καρπασία