Υδροθεραπεία. Tο νερό που θεραπεύει

Η υδροθεραπεία ορίζεται ως η χρήση του νερού ως θεραπευτικό μέσο. Είναι μια από τις παλιότερες μεθόδους θεραπείας. Η ευεργετική επίδραση του νερού στον οργανισμό ήταν γνωστή από τον πατέρα της ιατρικής Ιπποκράτη, που χρησιμοποιούσε εμβυθίσεις σε ζεστό ή κρύο νερό για την θεραπεία διαφόρων παθήσεων όπως μυϊκών σπασμών, παραλύσεων, ρευματισμών και αρθροπαθειών. Την υδροθεραπεία ακολουθούσαν για την θεραπεία ασθενειών και τραυματισμών από πολλούς λαούς, συμπεριλαμβανομένων των Αρχαίων Αιγυπτίων, Ελλήνων και Κινέζων.

Σήμερα οι φυσιοθεραπευτές χρησιμοποιούν το νερό ως μέσο αποκατάστασης με διάφορες υδροθεραπευτικές μεθόδους όπως κινησιοθεραπεία σε θεραπευτικές πισίνες. Μπορεί να αποδειχτεί πολύ αποτελεσματική για τη θεραπεία διαφόρων προβλημάτων, όπως είναι οι πόνοι που ξεκινούν από μυϊκούς σπασμούς («πιασίματα», ψύξεις κ.ά.), οι μυϊκοί πόνοι (π.χ. στον αυχένα, στη μέση ή στην πλάτη) εξαιτίας της κακής στάσης του σώματος, οι δυσκολίες στην κίνηση (π.χ. εξαιτίας ενός κατάγματος που έχει θεραπευτεί, αλλά έχει παραμείνει το έλλειμμα στην κίνηση), τα οιδήματα που αργούν να υποχωρήσουν, οι αρθροπάθειες, οι ρευματισμοί κ.ά.

Όταν το νερό «εφαρμόζεται» στο σώμα μας με συγκεκριμένο τρόπο και θερμοκρασία, μας βοηθά να ξεπεράσουμε κοινές ενοχλήσεις, όπως η ατονία, το πρήξιμο των ποδιών, ο πονοκέφαλος και η δυσκοιλιότητα, και μας ανακουφίζει από προβλήματα που προκαλούν χρόνιες καταστάσεις, όπως το στρες, η οστεοπόρωση, οι ίλιγγοι και η κακή φλεβική λειτουργία. Διαπιστώστε μόνοι σας πώς ένα ποδόλουτρο, ένα ντους ή ένα μπάνιο μπορεί να εξελιχθεί σε κατ’ οίκον υδροθεραπεία.

Η θεραπευτική δράση του νερού βασίζεται στις αρχές και τις ιδιότητες του.

Άνωση: Σύμφωνα με την αρχή του Αρχιμήδη, όταν ένα σώμα είναι πλήρως ή μερικώς βυθισμένο σε ένα ρευστό σε ηρεμία, υφίσταται μία ανοδική ώθηση ίση με το βάρος του ρευστού που εκτοπίζεται. Με την βοήθεια της άνωσης οι κινήσεις των άνω και κάτω άκρων καθώς και της σπονδυλικής στήλης γίνονται πιο εύκολα και ελεύθερα γιατί δεν υπάρχει φόρτιση στις αρθρώσεις προάγοντας και διατηρώντας έτσι την μυοσκελετική λειτουργία σε παθήσεις που η φόρτιση δεν επιτρέπεται ή δεν είναι δυνατή.

Κατά την εμβύθιση ενός ασθενούς το ποσό του βάρους του σώματος που υποστηρίζεται από τα κάτω άκρα είναι ανάλογο του βάθους του νερού. Έτσι όταν ένας ασθενής έχει βυθιστεί μέχρι το ύψος της λεκάνης το βάρος που υποστηρίζεται από τα άκρα αντιστοιχεί στο 50% του κανονικού βάρους του ατόμου. Ενώ όταν ένας ασθενής βυθίζεται μέχρι τον θώρακα και τον αυχένα το βάρος που υποστηρίζεται είναι 30% και 10% του κανονικού βάρους αντίστοιχα.

Η υδροστατική πίεση: Η υδροστατική πίεση είναι ισοδύναμη σε όλες τις επιφάνειες ενός βυθισμένου σώματος και αυξάνεται όσο αυξάνεται το βάθος. Αυτό το χαρακτηριστικό του νερού βοήθα την φλεβική επιστροφή και την λειτουργία του λεμφικού συστήματος συμβάλλοντας στη μείωση των οιδημάτων και αιματωμάτων. Επίσης η πίεση στο στήθος προκαλεί την αποβολή περισσότερου αέρα από τους πνεύμονες βοηθώντας έτσι και την αναπνευστική λειτουργία.

Αντίσταση Ρευστού: Η κίνηση του σώματος στο νερό εμποδίζεται από την αντίσταση του ρευστού. Αυτή η δύναμη αντίστασης είναι ομοιόμορφη σε όλη την τροχιά κίνησης και εξαρτάται από την ταχύτητα της κίνησης και την επιφάνεια του μέλους που κινείται. Όσο πιο γρήγορα γίνεται η κίνηση μέσα στο νερό, η αντίσταση αυξάνεται, ενώ για παράδειγμα, η αντίσταση του νερού είναι μεγαλύτερη όταν το άνω άκρο κινείται με ανοιχτά τα δάχτυλα της παλάμης από όταν κινείται με σφιγμένη την γροθιά. Αυτό το χαρακτηριστικό γνώρισμα του νερού δίνει την δυνατότητα στον φυσιοθεραπευτή να εφαρμόσει την κινησιοθεραπεία με αυστηρά προοδευτικό πρόγραμμα προσφέροντας γρηγορότερη και ασφαλέστερη ανάρρωση του ασθενούς. Η δύναμη της αντίστασης του νερού σε συνδυασμό με την άνωση βοηθά στην ιδανικότερη αποκατάσταση.

Θεραπεία στην πισίνα
Στην πισίνα εκμεταλλεύεστε τη θεραπευτική δύναμη του ζεστού νερού. Ανάλογα με την πάθηση και το στόχο της θεραπείας, επιλέγεται η σωστή θερμοκρασία (ανάμεσα στους 35 και 40 βαθμούς Kελσίου) και το κατάλληλο είδος των ασκήσεων. Χάρη στην άνωση, μία από τις βασικές ιδιότητες του νερού, το βάρος του σώματος δεν χρειάζεται να υποστηρίζεται από τα πόδια. Έτσι, οι κινήσεις των άνω και κάτω άκρων, καθώς και της σπονδυλικής στήλης γίνονται πιο εύκολα και ελεύθερα. Mε αυτό τον τρόπο, προάγεται η μυϊκή χαλάρωση, μειώνεται η ευαισθησία στον πόνο, αυξάνεται το εύρος της κίνησης, βελτιώνεται η μυϊκή δύναμη και αντοχή, αυξάνεται η κυκλοφορία του αίματος, βελτιώνεται η αίσθηση της ισορροπίας και της σταθερότητας του κορμού.

Ποιο είδος κολύμβησης να επιλέξετε:
Αν πονάτε στον αυχένα και δεν πρόκειται για κάποιο οστικό πρόβλημα που χρειάζεται ειδική θεραπεία, επιλέξτε το πρόσθιο ή το ύπτιο, γιατί κρατάει τον αυχένα σας σε ίσια στάση σε αντίθεση με το ελεύθερο.

Αν πονάει η μέση σας, γνωρίζετε ίσως ότι δεν πρέπει να ασκείστε στην οξεία φάση του προβλήματος, αλλά όταν ο πόνος έχει περάσει, με στόχο να δυναμώσει η μέση. Tο κολύμπι θα βοηθήσει να δυναμώσουν οι μύες της χωρίς να καταπονηθούν οι σπόνδυλοι και οι δίσκοι, αφού, χάρη στην άνωση, δεν υπάρχουν κραδασμοί που την επιβαρύνουν, όπως συμβαίνει στα άλλα είδη άσκησης. Όσον αφορά στο είδος κολύμβησης, επιλέξτε το ελεύθερο.

Αν πονάτε στην πλάτη, προτιμήστε το πρόσθιο ή την πεταλούδα, γιατί ανοίγουν και γυμνάζονται οι ωμοπλάτες. Αν θέλετε να ενδυναμώσετε τα πόδια σας, επιλέξτε το πρόσθιο για τους μηρούς και τα ισχία και το ελεύθερο ή το ύπτιο για τα γόνατα.

Στο σπίτι:

Το παγωμένο ή αντίστοιχα το πολύ ζεστό νερό μπορούν να αποδειχτούν πολύ βοηθητικά για διάφορα μυϊκά προβλήματα. O διαχωρισμός που χρειάζεται να κάνετε είναι:

- Όταν πρόκειται για οξεία φλεγμονή, οξύ οίδημα και πόνο, να χρησιμοποιείτε κρύο νερό για 20 με 25 λεπτά 3 φορές την ημέρα ή να κάνετε και μαλάξεις με πάγο τυλιγμένο σε πετσέτα, με κυκλικές κινήσεις για 5 με 10 λεπτά 3 φορές την ημέρα.
- Όταν πρόκειται για πόνο που οφείλεται σε μυϊκό σπασμό (π.χ. πιάσιμο, ψύξη), που ο στόχος είναι η μυϊκή χαλάρωση ή σε περιπτώσεις που χρειάζεται να μειωθεί η δυσκαμψία μπορείτε να χρησιμοποιείτε ζεστό νερό (35 με 37 βαθμούς Kελσίου) σε θερμοφόρα, ζεστή πετσέτα για 20 με 30 λεπτά 3 φορές την ημέρα. 

Προσοχή! Αν έχετε διαταραχές της αισθητικότητας, καρδιακή ανεπάρκεια, περιφερικές αγγειοπάθειες, ανοιχτές πληγές, μολύνσεις ή δερματικά προβλήματα, δεν θα πρέπει μόνοι σας να χρησιμοποιείτε πάγο ή θερμοφόρα.

Επιμέλεια
Δέττη Χριστοφίδου

Karpasia