Η αλλαγή στην Αμερική

Απόψε, για ότι κάναμε αυτή τη μέρα, σ' αυτές τις εκλογές, σ' αυτή την αποφασιστική στιγμή, η αλλαγή έχει πραγματοποιηθεί στην Αμερική.

Μπάρακ Ομπάμα

Πρόεδρος ΗΠΑ

*

Το άρθρο που ακολουθεί, είναι από μια δημόσια ομιλία του Γιώργου Πήττα, λίγο πριν τις Αμερικανικές εκλογές, μέ άξονα το «γιατί μας ενδιαφέρουν οι Αμερικανικές εκλογές».

Είναι ένα καταπληκτικό κείμενο, που θα το ζήλευαν πολλοί ακαδημαϊκοί των κοινωνικών και πολιτικών επιστημών. Η διαύγεια της σκέψης, η κατανοητή επιχειρηματολογία και προπάντων η καθαρότητα των διατυπώσεων εντυπωσιάζουν και τον πλέον αδιάφορο αναγνώστη!

Αν αναλογιστεί κανείς τα «συναρπαστικά» χρόνια που ζούμε, γεμάτα ένταση, πολυπλοκότητα, σημαντικές αλλαγές και γεγονότα «δυσδιάκριτα» για πολλούς, θα διαπιστώσει ότι ο χειμαρρώδης λόγος του εκλεκτού Γιώργου Πήττα, έρχεται από πολύ μακριά και μας ταξιδεύει σε ταραγμένες ‘θάλασσες’ της σημερινής κοινωνίας.

Φοίβος Νικολαΐδης

Γιατί άραγε να μας ενδιαφέρουν τόσο πολύ οι Αμερικανικές εκλογές;

Του Γιώργου Πήττα

Στήλη Άλατος

.

Ένα πρόσφατο δημοσιογραφικό ρεπορτάζ που παρακολουθήσαμε από το Δορυφορικό κανάλι της Ελληνικής τηλεόρασης, με ένα ανάλογο ερώτημα, που απευθύνθηκε σε τυχαίο δείγμα πολιτών στους δρόμους της Αθήνας, έδειξε, πως μάλλον αδιαφορία υπάρχει καθώς η μεγάλη μερίδα των ανθρώπων απλά, αγωνίζεται για να τα βγάλει πέρα. Η αδιαφορία λοιπόν του τυχαίου συνταξιούχου στο δρόμο η της κυρίας που προσπαθεί να διαχειριστεί τα ελάχιστα έσοδα του οίκου της και να ικανοποιήσει βασικές ανάγκες, μοιάζει εύλογη και οι αντιδράσεις υγιείς.

Ωστόσο, οι Αμερικανικές εκλογές μας ενδιαφέρουν. Και είναι χαρακτηριστικό, πως στο εν λόγω ρεπορτάζ αλλά και σε μερικά ακόμα ανάλογα που είδα σε ξένα ειδησεογραφικά κανάλια, αυτοί που απαντούσαν καταφατικά, αυτοί που είχαν άποψη, ήταν οι νέοι άνθρωποι.
.

Εύλογο. Περισσότερο από κάθε άλλη φορά, στην παρούσα ιστορική συγκυρία, η πορεία και το στίγμα της Αμερικανικής Πολιτικής είναι σε μεγάλο βαθμό ταυτισμένα με την πορεία και τις τύχες του Καπιταλισμού. Του πλέον ευέλικτου μέχρι στιγμής συστήματος διαχείρισης του πραγματικού κόσμου, ενός συστήματος που μοιάζει να έχει τις λιγότερες αγκυλώσεις από οποιοδήποτε άλλο έχουμε δοκιμάσει τους τελευταίους αιώνες.
.

Να πω εδώ, πως δεν είναι λίγοι οι θεωρητικοί που θεωρούν πως ο Σοσιαλισμός είναι το τελικό στάδιο εξέλιξης του Καπιταλισμού και όχι το αντίπαλο δέος του. (θα το θυμηθούμε αυτό ξανά, σε λίγο). Και να θυμίσω , πως ζούμε μέσα στον Καπιταλισμό και δεν τον παρατηρούμε ως εκκεντρικοί φυσιοδίφες που μελετούν σε μία ζούγκλα περίεργα δίπτερα έντομα ή υπερμεγέθεις βατράχους.

Υπάρχουν βέβαια, και αυτοί που πανηγυρίζουν για την παρούσα οικονομική κρίση, με περίσσεια και ανώριμη χαιρεκακία όπως ακριβώς χειροκροτούσαν όταν έπεφταν οι δίδυμοι πύργοι της Νέας Υόρκης.

Και στις δύο περιπτώσεις, αγνοούν την ουσία. (πολιτικός αυτισμός). Στη μία περίπτωση την απώλεια εκατομμυρίων θέσεων εργασίας και την οικονομική εξόντωση αμέτρητων ανθρώπων κα στην άλλη την απώλεια χιλιάδων ανθρώπινων ζωών, μέσα σε ελάχιστο χρόνο.
.

Αυτές οι αντιδράσεις βέβαια, ανήκουν στα κοινωνικά και πολιτικά περιθώρια, αλλά είναι υπαρκτές και ταυτόχρονα εξοργιστικές. Το τι θα γίνει λοιπόν στις Ηνωμένες Πολιτείες στην μητρόπολη του Καπιταλισμού, μας ενδιαφέρει και πολύ μάλιστα. Είμαστε μέρος αυτού του κόσμου και όχι κάποιου ιδεατού. Επηρεαζόμαστε άμεσα όχι μόνο από το ποια Πολιτική θα εκφράσει ο Λευκός Οίκος, αλλά και από τη Στρατηγική που θα ακολουθήσει προκειμένου να την εκφράσει και να την εφαρμόσει. Κυρίως από αυτή.

.

Οι διαφορές μεταξύ των δύο κεντρικών Αμερικανικών Πολιτικών δυνάμεων, ποτέ άλλοτε στα τελευταία 40 χρόνια , δεν ήταν τόσο ευδιάκριτες. Και μεταξύ των κυρίων McCain & Obama υπάρχει χάσμα μεγάλο από τη στιγμή που ο ένας θέλει να επαναφέρει την ισχύ των Ηνωμένων Πολιτειών δια της μονομερούς πυγμής και ο άλλος θέλει να αποκαταστήσει την υπόληψη της Αμερικής συγκεντρώνοντας ξανά τους συμμάχους της, όχι ως εκτελεστές της αμερικανικής πολιτικής αυτή τη φορά, αλλά ως ισότιμους συνέταιρους στη λήψη αποφάσεων.
.

Με τον κύριο McCain η εξέλιξη της Παγκοσμιοποίησης θα μπει σε αναστολή, ενώ ταυτόχρονα με αυτόν τον τρόπο, ανοίγει ο δρόμος προς την εσωστρέφεια των εθνών –κάτι που στους μελετητές της Ιστορίας του 20ου αιώνα θυμίζει τα όσα συνέβησαν με το κραχ του 1929 και το θέριεμα του εθνικισμού.

.

Με τον κύριο Barack Obama η Παγκοσμιοποίηση, σαν φυσικό εξελικτικό φαινόμενο της πλανητικής κοινωνίας μάλλον τείνει να ανασυντάσσεται αλλά δεν αναστέλλεται. ΙΣΩΣ: (το παράδειγμα του εκκρεμούς->πτώση Σοβιετικής Ένωσης μυθολογία περί τέλους της ιστορίας, οι τάσεις ως εκκρεμές πάνε στο άλλο άκρο= νεοφιλελευθερισμός & ακύρωση όλων των κανόνων->το εκκρεμές στο άλλο άκρο= σκάσιμο της φούσκας-->τάσεις εξισορρόπησης, επιστροφή στην πραγματικότητα). Βάζει νέους κανόνες στο παιχνίδι, ή επαναφέρει κανόνες που εγκαταλείφθηκαν.

.

Μιλάω ασφαλώς για τον αυξημένο παρεμβατικό ρόλο του Κράτους στην οικονομία , κάτι που θα ωφελήσει τους Πολίτες. Μου είναι αδύνατο σε αυτό το σημείο να μην αναφερθώ στα λόγια του Eric Hobsbawm, ο οποίος κατά κοινή παραδοχή, είναι ο κορυφαίος ευρωπαίος μαρξιστής ιστορικός και στοχαστής (πρόσφατη συνέντευξη του, στην Corriere de la Sierra-αναδημοσιευμένη στην Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία στις 12 Οκτωβρίου 2008) «ο Μαρξ δεν πρόκειται να επιστρέψει στην αριστερά, αν αυτή δεν εγκαταλείψει επιτέλους την στρατηγική της ταύτισης του αντικαπιταλισμού, με τη στείρα συνθηματολογία κατά της παγκοσμιοποίησης. Η παγκοσμιοποίηση υπάρχει (συνεχίζει ο Hobsbawm ) και, εφόσον δεν συμβεί μια κατάρρευση της ανθρώπινης κοινωνίας, είναι ανεπίστρεπτη γιατί αποτελεί μέρος της φυσικής εξέλιξης. Επιπλέον, ο Μαρξ την αναγνώριζε ως πραγματικό δεδομένο και, ως διεθνιστής, την έκρινε θετικά, τουλάχιστον καταρχήν. Εκείνο στο οποίο αυτός ασκούσε κριτική -και στο οποίο και εμείς οφείλουμε να ασκούμε κριτική- ήταν ο τύπος παγκοσμιοποίησης που παράγεται από τον σημερινό καπιταλισμό ο οποίος μέσα από τις αντιθέσεις και τις κρίσεις του όμως στο τέλος μπορεί να αναδείξει τον σοσιαλισμό σαν την αποκορύφωσή του».
.

Να θυμίσω ακόμα μερικά πράγματα. Στα τελευταία 8 χρόνια διακυβέρνησης του κου Bush, είχαμε μεταξύ άλλων στις Ηνωμένες Πολιτείες έναν μεγάλο πόλεμο κατά της Ακαδημαϊκής Κοινότητας. Ο Darwin, Δαρβίνος ελληνιστί, μπήκε στο στόχαστρο του σκληρού πυρήνα των Ευαγγελιστών οι οποίοι πίεσαν και πίεσαν αφόρητα για την επιστροφή των απόψεων του Δημιουργισμού στα σχολεία. Πολλές φορές διαβάσαμε στις δικές μας εφημερίδες για απεργίες καθηγητών στις ΗΠΑ και συγκρούσεις μεταξύ της τυφλής άγνοιας και της συστηματικής παιδείας. Αυτά τα χρόνια, η επιστημονική έρευνα μπήκε στον ίσκιο της ανυποληψίας –γνωστές είναι οι παρεμβάσεις του Λευκού Οίκου στις έρευνες των βλαστοκυττάρων.
.

Ακόμα, η διαρκώς ανερχόμενη και ανεξέλεγκτη ισχύς ποικίλλων θρησκευτικών κύκλων , η ενθάρρυνση εθνικιστικών ομάδων, και βέβαια το αχαλίνωτο άνοιγμα της οικονομικής ψαλίδας, δημιούργησαν ένα μείγμα εξαιρετικά δυσάρεστο για τους σκεπτόμενους αμερικανούς. Και όσο και να φαίνεται περίεργο σε πολλούς Έλληνες, που νομίζουν πως γνωρίζουν τα πάντα για τα πάντα, υπάρχουν πολλοί σκεπτόμενοι αμερικάνοι, τόσο στον αφρό, δηλαδή σημαντικότατοι δημιουργοί, ακαδημαϊκοί , επιστήμονες όσο και στη βάση, δηλαδή, απλοί άνθρωποι.
.

Η Αμερική, μας ενδιαφέρει. Αν όχι για τίποτα άλλο, αλλά γιατί είναι η μεγαλύτερη δύναμη του κόσμου και τυχόν κατάρρευσή της θα συμπαρέσυρε οδυνηρότατα όλον τον κόσμο. Είναι μία δύναμη που θα παραδώσει στον επόμενο ένοικο του Λευκού Οίκου, δυο ανοιχτά πολεμικά μέτωπα• ένα προβληματικό σύστημα παιδείας στο πρωτοβάθμιο και δευτεροβάθμιο επίπεδο, • ένα σύστημα υγείας απρόσιτο για όλο και περισσότερους αμερικανούς πολίτες • ένα ετήσιο έλλειμμα 500 εκατομμυρίων δολαρίων,• ένα συνολικό δημόσιο χρέος 10 τρισεκατομμυρίων και, • την κατάρρευση του χρηματοπιστωτικού συστήματος• και, ένα κύμα καινούργιων ανέργων σε όλη τη Δύση και όχι μόνο στις ΗΠΑ.
.

Τελειώνω, με το εξής, νομίζω απλό: Λένε , πως η διαφορά μεταξύ των Αμερικανών υποψηφίων είναι μία cola difference. Κάτι σαν τις διαφορές μεταξύ Κόκα Κόλα και Πέπσι Κόλα. Πρώτα από όλα χαριτολογώντας κάπως, να πω πως η Κόκα Κόλα όχι μόνο δεν έχει απολύσει κανέναν αλλά έκλεισε άλλη μία χρονιά μεγάλης κερδοφορίας και προσλαμβάνει προσωπικό, ενώ η Πέπσικο έχει χτυπηθεί άσχημα από την κρίση.
.

Πέρα όμως από αυτό. Σίγουρα, κανείς δεν περιμένει από κάποιον ηγέτη να ανέβει πάνω και να πατήσει μαγικά κουμπιά αλλαγής. Και, κατά την άποψή μου, όσο πιο μεγάλη είναι μία χώρα, τόσο πιο δύσκολες είναι οι θεαματικές αλλαγές. Όμως, το ποιος ανεβαίνει πάνω κάθε φορά, έχει τεράστια σημασία στην κοινωνία. Ανάλογα με το ποιος είναι ο Ηγέτης, διαφορετικές είναι και οι Κοινωνικές Δυνάμεις που απελευθερώνονται και αποκτούν δυναμική επιρροή στο κοινωνικό και πολιτικό γίγνεσθαι.
.

Λίγο νωρίτερα, έδειξα τους Ακαδημαϊκούς, τους επιστήμονες, τους καθηγητές και τη διανόηση ως τις τάξεις που έχουν πληγεί από την βασιλεία των Ρεπουμπλικανών. Ακριβώς αυτοί, σε μία νίκη του Barack Obama θα βρεθούν ξανά στο προσκήνιο. Και αυτό άμεσα στην Αμερική και έμμεσα στον κάθε κάτοικο του πλανήτη, συμφέρει. Τον συμβολισμό που κουβαλάει η άνοδος ενός αφροαμερικανού στην Προεδρία στη χώρα που έζησε αγωνίστηκε και δολοφονήθηκε μόλις πριν από 40 χρόνια ο Martin Luther King, τον θεωρώ απλά, αυτονόητο.
.

Τελειώνω λέγοντας, πως πολλοί είχαν πει ότι αν βγει ο Barack Obama Πρόεδρος, θα δολοφονηθεί. Ανάμεσα στις Κασσάνδρες και η έξοχη -κατά τη γνώμη μου- Βρετανίδα συγγραφέας Doris Lessing που τιμήθηκε με το Νόμπελ Λογοτεχνίας για το 2007.
.

Πιστεύω, και ελπίζω να μην διαψευστώ, ο Barack Obama δεν κινδυνεύει. Αποτελεί, το σημαντικότερο όπλο του συστήματος, προκειμένου αυτό να ελιχθεί και να μακροημερεύσει. Και το σύστημα, μας αρέσει δεν μας αρέσει έχει αποδείξει την ευελιξία του, έστω και με αργά αντανακλαστικά. Και αυτό το λεω, γιατί, όποιος ζει και εργάζεται είναι αξιωματικά μέρος του συστήματος, απολαμβάνει τα όποια καλά του και δυστυχεί με τα προβλήματά του.
.

Κατά συνέπεια, και επειδή τίποτα δεν μπορεί να λειτουργήσει χωρίς "σύστημα" εύλογη είναι και η επιθυμία για την διαρκή βελτίωσή του. Αφιερώνω, όλα όσα είπα, σε μία κυρία από το Μιζούρι, αφροαμερικανίδα, σχεδόν 100 χρόνων. Η γυναίκα αυτή, μεγάλωσε σε μία χώρα όπου όταν ήταν παιδί οι αφροαμερικανοί, δεν έμπαιναν καν σε λεωφορείο. Μετά, είχαν λεωφορεία μόνο για τους έγχρωμους. Αργότερα, έμπαιναν στα ίδια λεωφορεία με τους λευκούς αλλά δεν είχαν δικαίωμα να κάτσουν.Πιο μετά,μπορούσαν να κάτσουν αλλά σε ξεχωριστές "ειδικές" θέσεις στο πίσω μέρος. Η κυρία αυτή, είπε πρόσφατα στο CNN πως θέλει να ζήσει μέχρι την ορκωμοσία του Barack Obama και μετά, να πεθάνει ευτυχισμένη.

Γιώργος Πήττας

Στήλη Άλατος

Eric Hobsbawn