Νεοκύπριοι πλουτοκράτες ή νεόπλουτοι αρχοντοχωριάτες;
«Κουβαλάμε μια κουλτούρα που χάνεται στα βάθη των αιώνων. Μέσα από τη δύναμη της μνήμης και την πίστη στον πολιτισμό μας, η φωνή της γιαγιάς Ισμήνης, ως φωνή της συνείδησής μας, που ξεδιπλώνεται τρυφερά μέσα από τις γραμμές του βιβλίου, ίσως να δώσει το έναυσμα περαιτέρω προβληματισμό, νέες αναζητήσεις και νέες αντιλήψεις περί πολλών πραγμάτων».
Ο Φοίβος Νικολαΐδης επιχειρεί, με βασικό όπλο το χιούμορ, να αναλύσει την κυπριακή κοινωνία των τελευταίων δεκαετιών. Την κοινωνία μας που, άλλοτε φανερά και άλλοτε κρυφά, προσπαθεί να διώξει μακριά ό,τι θυμίζει το παλιό, το κλασικό, το παραδοσιακό παρελθόν της.
Δεν ξέρω αν έχουμε γεμίσει με αρχοντοχωριάτες ή με νεόπλουτους, αν και εννοιολογικά τουλάχιστον δεν βλέπω διαφορά ανάμεσα στους δύο όρους. Αυτό που ξέρω είναι ότι καταργήσαμε τις άμυνές μας. Διότι, σε τελική ανάλυση, δεν είναι εφικτό να σταματήσει κανείς την εξέλιξη, δεν είμαστε ο Μπάστερ Κήτον που θα κρεμαστεί στους δείκτες του ρολογιού για να σταματήσει το χρόνο, θα μπορούσαμε όμως, να κρατήσουμε λίγη από την πηγαία μας ψυχοσύνθεση. Την ψυχοσύνθεση των μανάδων και των γιαγιάδων μας. Όχι, βεβαίως, για να καλλιεργούμε την ψευδαίσθηση πως μπορούμε να ανατρέψουμε την πορεία που παίρνουν τα πράγματα , αλλά για να δίνουμε ερεθίσματα στους εαυτούς μας, προκειμένου να αποφύγουν την ολοκληρωτική αλλοτρίωση.
Ο συγγραφέας, φανερά ενοχλημένος από την ανατροπή των αξιών, και θιγμένος από την υπέρμετρη, τη σχεδόν θεοκρατική πίστη στην αντιγραφή ξενόφερτων μεθόδων και συμπεριφορών, αναλύει, μία προς μία, τις αλλαγές που προέκυψαν, προκαλώντας, στην πραγματικότητα, καταστάσεις που, καμιά φορά αγγίζουν τα όρια του παραλογισμού.
Έχοντας σαφή επίγνωση των δεδομένων, δέκτης και πομπός καθημερινών μηνυμάτων, αφοσιώθηκε πεισματικά σε μια ενδιαφέρουσα μελέτη της ιδιοσυγκρασίας μας. Δεν περιμέναμε από τον Φοίβο Νικολαΐδη να μάθουμε την εξάρτησή μας από τη χλιδή και ην καλοπέραση, οι οποίες, για να είμαστε εντελώς ειλικρινείς, είναι χίμαιρες των τραπεζικών διευκολύνσεων. Έτσι και κλείσει η κάνουλα των δανείων και των καρτών, μας βλέπω όλους με δισκάκι στην πλατεία Ελευθερίας.
Αν όμως πρέπει να επισημανθεί κάποια ιδιαιτερότητα στο βιβλίο, είναι η λεπτομερειακή διάστασή του. Σε πάρα πολλά σημεία βρίσκουμε ους εαυτούς μας ή, στη χειρότερη περίπτωση, το γείτονα μας με τα τρία αυτοκίνητα, το νεαρό που σε δέρνει επειδή του πήρες ο χώρο στάθμευσης, την κοκότα που τρώει κρεμμύδι και μετά σε φιλάει στο στόμα, την ανόητη που νομίζει ότι το κομμωτήριο είναι ναός της τέχνης, τον καπιταλίστα που παρότι έφτασε στην πυραμίδα της επιτυχίας μιλάει λες και μπεμπερίζει.
Σημειώνει ο Γιάννης Κατσούρης στο προλογικό σημείωμα του βιβλίου: «Το βιβλίο είναι ένα πολύ ενδιαφέρον και, ταυτόχρονα, οδυνηρό ανάγνωσμα. Ενδιαφέρον, γιατί είναι γραμμένο με αμεσότητα, ειλικρίνεια, κριτική διάθεση και σαρκασμό, και οδυνηρό γιατί καταφέρει να ξεσκεπάσει πολλές και σημαντικές ασθένειες της σύγχρονης ζωής της Κύπρου, που βεβαιότατα δεν είναι αντάξιες του πολιτισμού και της παράδοσής του και που τις επέβαλε, κακώς εννοείται, μια ασυγκράτητη τάση ευδαιμονισμού, που φυσικά ξεπερνάει το μέτρο και γίνεται αρχοντοχωριατισμός της χειρίστης μορφής.
Ως αντιστάθμισμα στο καταιγιστικό ξέσπασμα των παραδοξοτήτων του καθ' ημέραν βίου μας εδώ στην Κύπρο, και που εκτίθενται με τόλμη και κάποτε σε μεγέθυνση, χάρη στην παρατηρητικότητα του δημιουργού του βιβλίου ή και την τόλμη του να υπογραμμίζει και να στηλιτεύει τα κακώς κείμενα, αντιπαρατίθεται η γιαγιά Ισμήνη.
Μια γιαγιά άλλης εποχής, που όμως μοιάζει να μην είναι δημιούργημα φαντασίας, που με τις στερεές αρχές της και, κυρίως, με τη στέρεη λογική της καταφέρνει α αντιτάσσει στο κομφούζιο του ευδαιμονισμού και του αρχοντοχωριατισμού, τις πραγματικές αρχές που πρέπει να σφυρηλατούν οι άνθρωποι, για να προχωρούν με σιγουριά στη ζωή και να καταξιώνουν την ύπαρξή της».
(Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις "Κ. Επιφανίου")
Εφημερίδα "ΑΛΗΘΕΙΑ" 16.3.2003
«Κουβαλάμε μια κουλτούρα που χάνεται στα βάθη των αιώνων. Μέσα από τη δύναμη της μνήμης και την πίστη στον πολιτισμό μας, η φωνή της γιαγιάς Ισμήνης, ως φωνή της συνείδησής μας, που ξεδιπλώνεται τρυφερά μέσα από τις γραμμές του βιβλίου, ίσως να δώσει το έναυσμα περαιτέρω προβληματισμό, νέες αναζητήσεις και νέες αντιλήψεις περί πολλών πραγμάτων».
Ο Φοίβος Νικολαΐδης επιχειρεί, με βασικό όπλο το χιούμορ, να αναλύσει την κυπριακή κοινωνία των τελευταίων δεκαετιών. Την κοινωνία μας που, άλλοτε φανερά και άλλοτε κρυφά, προσπαθεί να διώξει μακριά ό,τι θυμίζει το παλιό, το κλασικό, το παραδοσιακό παρελθόν της.
Δεν ξέρω αν έχουμε γεμίσει με αρχοντοχωριάτες ή με νεόπλουτους, αν και εννοιολογικά τουλάχιστον δεν βλέπω διαφορά ανάμεσα στους δύο όρους. Αυτό που ξέρω είναι ότι καταργήσαμε τις άμυνές μας. Διότι, σε τελική ανάλυση, δεν είναι εφικτό να σταματήσει κανείς την εξέλιξη, δεν είμαστε ο Μπάστερ Κήτον που θα κρεμαστεί στους δείκτες του ρολογιού για να σταματήσει το χρόνο, θα μπορούσαμε όμως, να κρατήσουμε λίγη από την πηγαία μας ψυχοσύνθεση. Την ψυχοσύνθεση των μανάδων και των γιαγιάδων μας. Όχι, βεβαίως, για να καλλιεργούμε την ψευδαίσθηση πως μπορούμε να ανατρέψουμε την πορεία που παίρνουν τα πράγματα , αλλά για να δίνουμε ερεθίσματα στους εαυτούς μας, προκειμένου να αποφύγουν την ολοκληρωτική αλλοτρίωση.
Ο συγγραφέας, φανερά ενοχλημένος από την ανατροπή των αξιών, και θιγμένος από την υπέρμετρη, τη σχεδόν θεοκρατική πίστη στην αντιγραφή ξενόφερτων μεθόδων και συμπεριφορών, αναλύει, μία προς μία, τις αλλαγές που προέκυψαν, προκαλώντας, στην πραγματικότητα, καταστάσεις που, καμιά φορά αγγίζουν τα όρια του παραλογισμού.
Έχοντας σαφή επίγνωση των δεδομένων, δέκτης και πομπός καθημερινών μηνυμάτων, αφοσιώθηκε πεισματικά σε μια ενδιαφέρουσα μελέτη της ιδιοσυγκρασίας μας. Δεν περιμέναμε από τον Φοίβο Νικολαΐδη να μάθουμε την εξάρτησή μας από τη χλιδή και ην καλοπέραση, οι οποίες, για να είμαστε εντελώς ειλικρινείς, είναι χίμαιρες των τραπεζικών διευκολύνσεων. Έτσι και κλείσει η κάνουλα των δανείων και των καρτών, μας βλέπω όλους με δισκάκι στην πλατεία Ελευθερίας.
Αν όμως πρέπει να επισημανθεί κάποια ιδιαιτερότητα στο βιβλίο, είναι η λεπτομερειακή διάστασή του. Σε πάρα πολλά σημεία βρίσκουμε ους εαυτούς μας ή, στη χειρότερη περίπτωση, το γείτονα μας με τα τρία αυτοκίνητα, το νεαρό που σε δέρνει επειδή του πήρες ο χώρο στάθμευσης, την κοκότα που τρώει κρεμμύδι και μετά σε φιλάει στο στόμα, την ανόητη που νομίζει ότι το κομμωτήριο είναι ναός της τέχνης, τον καπιταλίστα που παρότι έφτασε στην πυραμίδα της επιτυχίας μιλάει λες και μπεμπερίζει.
Σημειώνει ο Γιάννης Κατσούρης στο προλογικό σημείωμα του βιβλίου: «Το βιβλίο είναι ένα πολύ ενδιαφέρον και, ταυτόχρονα, οδυνηρό ανάγνωσμα. Ενδιαφέρον, γιατί είναι γραμμένο με αμεσότητα, ειλικρίνεια, κριτική διάθεση και σαρκασμό, και οδυνηρό γιατί καταφέρει να ξεσκεπάσει πολλές και σημαντικές ασθένειες της σύγχρονης ζωής της Κύπρου, που βεβαιότατα δεν είναι αντάξιες του πολιτισμού και της παράδοσής του και που τις επέβαλε, κακώς εννοείται, μια ασυγκράτητη τάση ευδαιμονισμού, που φυσικά ξεπερνάει το μέτρο και γίνεται αρχοντοχωριατισμός της χειρίστης μορφής.
Ως αντιστάθμισμα στο καταιγιστικό ξέσπασμα των παραδοξοτήτων του καθ' ημέραν βίου μας εδώ στην Κύπρο, και που εκτίθενται με τόλμη και κάποτε σε μεγέθυνση, χάρη στην παρατηρητικότητα του δημιουργού του βιβλίου ή και την τόλμη του να υπογραμμίζει και να στηλιτεύει τα κακώς κείμενα, αντιπαρατίθεται η γιαγιά Ισμήνη.
Μια γιαγιά άλλης εποχής, που όμως μοιάζει να μην είναι δημιούργημα φαντασίας, που με τις στερεές αρχές της και, κυρίως, με τη στέρεη λογική της καταφέρνει α αντιτάσσει στο κομφούζιο του ευδαιμονισμού και του αρχοντοχωριατισμού, τις πραγματικές αρχές που πρέπει να σφυρηλατούν οι άνθρωποι, για να προχωρούν με σιγουριά στη ζωή και να καταξιώνουν την ύπαρξή της».
(Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις "Κ. Επιφανίου")
Εφημερίδα "ΑΛΗΘΕΙΑ" 16.3.2003
No comments:
Post a Comment