Ημερίδα Φιλοσοφίας: «Η κρίση των αξιών στον σύγχρονο κόσμο και η απάντηση του Στωικισμού»

Διοργάνωση Ημερίδας Φιλοσοφίας με τίτλο «Η κρίση των αξιών στον σύγχρονο κόσμο και η απάντηση του Στωικισμού»
Η Διεύθυνση Μέσης Γενικής Εκπαίδευσης σε συνεργασία με το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου και την Αρχιεπισκοπή, διοργάνωσαν με επιτυχία Ημερίδα Φιλοσοφίας με θέμα: «Η κρίση των αξιών στον σύγχρονο κόσμο και η απάντηση του Στωικισμού». Η Ημερίδα πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη, 25 Ιανουαρίου 2024, στην Αίθουσα Εκδηλώσεων του Ιδρύματος Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ΄υπό την αιγίδα της Υπουργού, Δρος Αθηνάς Μιχαηλίδου.

Εισηγητές στην Ημερίδα έκαναν οι ακόλουθοι ακαδημαϊκοί:

(α) Σταυρούλα Τσινόρεμα (Καθηγήτρια Φιλοσοφίας, Πανεπιστήμιο Κρήτης)
(β) Ιωάννης Τρισόκκας (Επίκουρος Καθηγητής Φιλοσοφίας, Πανεπιστήμιο Αθηνών)
(γ) Ιωάννης Χριστοδούλου (Λέκτορας Φιλοσοφίας, Πανεπιστήμιο Κύπρου)
(δ) Χρίστος Χατζηιωάννου (Μεταδιδακτορικός Ερευνητής, Πανεπιστήμιο Σόφιας)

Δρ Ανδρέας Σοφόκλης, Επιθεωρητής Μέσης Εκπαίδευσης (Ε.Μ.Ε.) Φιλολογικών Μαθημάτων, Υπεύθυνος Ομάδας Αναλυτικού Προγράμματος Λογικής-Φιλοσοφίας, του Υπουργείου Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας (ΥΠΑΝ) στο βήμα για τη σύνοψη και τα συμπεράσματα της Ημερίδας.

Στην κατάμεστη αίθουσα εκδηλώσεων του Ιδρύματος Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ' στην Αρχιεπισκοπή Κύπρου, ακούστηκαν πολύ ενδιαφέρουσες εισήγεις από τους εκλεκτούς ομιλητές και ενδιαφέρουσες απόψεις από το πυκνό ακροατήριο.

H φιλοσοφία δεν προσφέρει έτοιμες λύσεις, αλλά μπορεί να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για αέναη αναζήτηση, αλλά μπορεί να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για μία αέναη αναζήτηση, ώστε ο άνθρωπος να επαναπροσδιορίσει αυτά τα οποία, πολλές φορές, εκλαμβάνονται ως αυτονόητα.

Η Παγκόσμια Ημέρα Φιλοσοφίας καθιερώθηκε επίσημα από την UNESCO το 2002 και εορτάζεται κάθε χρόνο την τρίτη Πέμπτη του Νοεμβρίου. Η Γενική Συνέλευση της UNESCO υπογραμμίζει τη σημασία της Φιλοσοφίας, για την ανάπτυξη της ανθρώπινης σκέψης, για κάθε άτομο, σε κάθε πολιτισμό. Ιδιαίτερα δε, για τους νέους ανθρώπους, ως ένα εργαλείο «για την ανάπτυξη της κριτικής και ανεξάρτητης σκέψης με γνώμονα την καλύτερη κατανόηση του κόσμου και την προώθηση της ανεκτικότητας και της ειρήνης». Στη φωτογραφία: Σταυρούλα Τσινόρεμα (Καθηγήτρια Φιλοσοφίας, Πανεπιστήμιο Κρήτης) & Ιωάννης Τρισόκκας (Επίκουρος Καθηγητής Φιλοσοφίας, Πανεπιστήμιο Αθηνών).Με την καθιέρωση της Παγκόσμιας Ημέρας Φιλοσοφίας, επιδιώκεται η θεσμοθέτηση της Φιλοσοφίας και η αναγνώρισή της όσον αφορά στην καλλιέργεια του ατόμου, προκειμένου να προωθηθεί περαιτέρω η διδασκαλία της σε παγκόσμια επίπεδο. Στη φωτογραφία: Εύη Ζορπίδου, παρουσιάστρια της Ημερίδας, Ιωάννης Χριστοδούλου (Λέκτορας Φιλοσοφίας, Πανεπιστήμιο Κύπρου) & Χρίστος Χατζηιωάννου (Μεταδιδακτορικός Ερευνητής, Πανεπιστήμιο Σόφιας).

Η λέξη φιλοσοφώ -κι όχι η λέξη φιλοσοφία- εντοπίζεται σε δύο πολύ σημαντικά και αρκετά διαδεδομένα έργα, στον Επιτάφιο του Περικλή (Θουκυδίδης) και στο διάλογο Κροίσος – Σόλων (Ηρόδοτος). Και στα δύο έργα, η λέξη φιλοσοφώ σημαίνει αγαπώ τη σοφία (φιλέω-ῶ=αγαπώ), οπότε και η λέξη φιλοσοφία, που συντίθεται αργότερα, δε σημαίνει τίποτα παραπάνω από την αγάπη για τη σοφία.

Η φιλοσοφία ως όρος ξεκινά να εμφανίζεται τον 6ο αιώνα από τους Μιλήσιους φιλοσόφους και δη από τον Θαλή και συμβολίζει το πέρασμα από το μύθο στο λόγο. Ως και σήμερα, δεν υπάρχει κανένας ακριβής ορισμός της φιλοσοφίας. Ουσιαστικά όμως, τα δύο καινούργια στοιχεία που τη γεννούν και την καθιερώνουν είναι η προσπάθεια εξήγησης φαινομένων χωρίς το υπερφυσικό στοιχείο και η εξήγηση και ερμηνεία των πραγμάτων χωρίς περιττολογίες, κυριάρχησε δηλαδή η οικονομία σκέψης. Η φιλοσοφία γεννιέται στις ακτές της Ιωνίας, στη Μίλητο, και εν συνεχεία στη νότια Ιταλία, τη Σικελία. Η Μίλητος ήταν μια πολύ σημαντική περιοχή, καθώς γέννησε σπουδαίους φιλοσόφους (Θαλής, Αναξίμανδρος, Αναξιμένης) και συνδύαζε το εμπορικό (προϊόντα και ιδέες) και πολιτικό στοιχείο και διαμόρφωσε ένα νέο πρωταρχικό επίπεδο (φιλοσοφικών) ιδεών.

Φιλοσοφία είναι η επιστήμη που ασχολείται με ερωτήματα, προβλήματα ή απορίες που μπορούμε να αποκαλέσουμε οριακά, θεμελιώδη, ή έσχατα, όπως αυτά της ύπαρξης, γνώσης, αξίας, αιτίας, γλώσσας και του νου. Τα δύο κύρια ρεύματα της φιλοσοφίας από την αρχαιότητα μέχρι και τις μέρες μας, είναι ο υλισμός και ο ιδεαλισμός. Στη φωτογραφία η παρουσιάστρια της Ημερίαδας, Εύη Ζορπίδου.

Ο Στωικισμός αποτελεί μία σημαντική φιλοσοφική σχολή των Ελληνιστικών και Ρωμαϊκών χρόνων (300 π.Χ. – περίπου 250 μ.Χ.), η οποία ιδρύθηκε στην Αθήνα από τον Κύπριο Ζήνωνα τον Κιτιέα με κέντρο την «Ποικίλη Στοά» από όπου και πήρε το όνομά της η Σχολή. Κατά τους Στωικούς, η ανθρώπινη φύση είναι τμήμα της παγκόσμιας φύσης, η οποία καθοδηγείται και κυβερνάται από τον συμπαντικό νόμο της Λογικής. Ο άνθρωπος, ως έλλογο ον, συγγενεύει όχι μόνο με τα άλλα ζώα αλλά και με τους Θεούς και πέραν του ενστίκτου διαθέτει και ηθική αίσθηση. Κύριο ζητούμενο του βίου είναι συνεπώς το να ζει κάποιος σύμφωνα με την φύση του, η οποία για τον άνθρωπο, μέσω της λογικότητάς του (στα λατινικά ratio), ωθεί προς την Αρετή, άρα το «κατά Φύσιν ζην» σημαίνει «κατ' Αρετήν ζην». Η Αρετή είναι το μόνο αγαθό και μόνο από αυτήν εξαρτάται η ευημερία. Όλα τα υπόλοιπα πράγματα, ευχάριστα ή δυσάρεστα, στερούνται αξίας, είναι «αδιάφορα».

Σύμφωνα με τον στωικισμό, καθήκον του ανθρώπου είναι να θέσει τον εαυτό του σε αρμονία με το Σύμπαν, το οποίο, ως λογικό και αγαθό, τού μεταφέρει τις ιδιότητές του. Με το να βλάπτει κανείς τους άλλους για το υποτιθέμενο ατομικό του συμφέρον, υπονομεύει κατ' ουσίαν την ίδια του την φύση. Στη φωτογραφία από αριστερά: Δρ Κυπριανός Δ. Λούης, Διευθυντής
Μέσης Γενικής Εκπαίδευσης, ΥΠΑΝ, Φοίβος Νικολαΐδης, Δρ Ανδρέας Σοφόκλης, ΥΠΑΝ & Αγγελος Κυριακούδης, Φιλόλογος, Καθηγητής.

Στο διάλειμμα της Ημερίδας: Δρ Ανδρέας Σοφόκλης, Μίκης Κασάπης, Ειρήνη Σοφόκλη, Σταυριάνα Κασάπη & Φοίβος Νικολαΐδης.

Σε πρώτο πλάνο η Α.Μ. ο Αρχιεπίσκοπος Νέας Ιουστινιανής και πάσης Κύπρου κ. κ. Γεώργιος, ο οποίος είχε την ευγενή καλοσύνη να προσφέρει γενναιόδωρα γεύμα στους διοργανωτές της Ημερίδας και στους δημοσιογράφους στην τραπεζαρία της Αρχιεπισκοπής.

Στη φωτογραφία Μίκης Κασάπης, Δημοσιογράφος, Φοίβος Νικολαΐδης, Εύη Ζορπίδου, Φιλόλογος & Ιωάννης Χριστοδούλου (Λέκτορας Φιλοσοφίας, Πανεπιστήμιο Κύπρου), απολαμβάνουν το γεύμα και τη συζήτηση που επακολούθησε.

Ο Αρχιγραμματέας, της Ιεράς Συνόδου, της Αρχιεπισκοπής Κύπρου, Αρχιμανδρίτης Γεώργιος Χριστοδούλου, είχε την καλή διάθεση, να ξεναγίσει τους οργανωτές, ομιλητές και δημοσιογράφους, της Ημερίδας στους χώρους της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κύπρου.

Η καθηγήτρια Φιλοσοφίας, του Πανεπιστημίου Κρήτης, Σταυρούλα Τσινόρεμα, ο Δρ Ανδρέας Σοφόκλης του Επιθεωρητής του Υπουργείου Παιδείας και ο δημοσιογράφος Μίκης Κασάπης στην ενδιαφέρουσα ξενάγηση στην Ιερά Αρχιεπισκοπή Κύπρου.

Η ξενάγηση στους χώρους της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κύπρου από τον Αρχιγραμματέα, της Ιεράς Συνόδου, Αρχιμανδρίτη Γεώργιο Χριστοδούλου, ήταν πολύ ενδιαφέρουσα, ιδιαίτερα για τους φιλοξενούμενους από το εξωτερικό, που επισκέφθηκαν τον χώρο για πρώτη φορά.

Η καθηγήτρια Φιλοσοφίας, του Πανεπιστημίου Κρήτης, Σταυρούλα Τσινόρεμα & ο Δρ Ανδρέας Σοφόκλης του Επιθεωρητής του Υπουργείου Παιδείας στο Ιερό Συνοδικό της Αρχιεπισκοπής Κύπρου.Ας ευχηθούμε η Παγκόσμια Ημέρα Φιλοσοφίας να συνεχίσει να αποτελεί μία ευγενική υπενθύμιση για την ανάγκη ενίσχυσης των Κλασικών και Ανθρωπιστικών Σπουδών, οι οποίες καλούνται να συμβάλουν σε έναν οικουμενικό στοχασμό που θα αμβλύνει, αν όχι και να επιλύσει, σύγχρονα προβλήματα που απασχολούν την ανθρωπότητα. Στη φωτογραφία ο Δρ Ανδρέας Σοφόκλης με συνεργάτες του στα σκαλοπάτια της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κύπρου μετά το πέρας της επιτυχούς Ημερίδας.