Η μέθοδος «Work sharing» για αντιμετώπιση της κρίσης

Της Μαρίας Κυριακού*

 

Οι πρόσφατες προτάσεις της Τρόικας για μείωση του κόστους του κρατικού μισθολογίου δεν θα πρέπει κατά ανάγκη να σημαίνει μείωση μισθών και προσωπικού γιατί αυτά τα μέτρα δημιουργούν ανασφάλεια στην αγορά, επηρεάζουν την παραγωγικότητα και αυξάνουν την ανεργία, χωρίς να έχουν πάντα τα επιθυμητά αποτελέσματα.

Η μείωση μισθού μπορεί να φαίνεται «δίκαιη» για υψηλά αμειβόμενο προσωπικό αλλά μπορεί να σημαίνει ότι οι μέτριοι υπάλληλοι μένουν, ενώ οι αξιόλογοι φεύγουν για καλύτερες ευκαιρίες σε άλλες εταιρείες.

Η δε μείωση προσωπικού μπορεί μεν να είναι αναπόφευκτη όταν η επιχείρηση περνά οικονομικές δυσκολίες και προσπαθεί να μειώσει τα έξοδά της για να προσαρμοστεί στις ανάγκες της αγοράς, αλλά η μείωση προσωπικού χωρίς άλλες αλλαγές στον τρόπο λειτουργίας της επιχείρησης σπάνια έχει οικονομική επιτυχία αν δεν γίνεται ως μέρος μιας ευρύτερης αναδιάρθρωσης της επιχείρησης.

Σε διάφορες χώρες αλλά και σε μεγάλες εταιρείες βρήκαν έξυπνους τρόπους για μείωση του κόστους του μισθολογίου με τη σύμφωνη γνώμη των συντεχνιών και των εργαζομένων.

Με εισηγήσεις του Διεθνούς Οργανισμού Εργασίας (ΙLΟ) σε πολλές χώρες οι εργοδότες μειώνουν το κόστος του μισθολογίου δίνοντας στο προσωπικό την επιλογή να πάρουν απλήρωτη άδεια ή εφαρμόζουν άλλα ευέλικτα ωράρια εργασίας μειώνοντας ταυτοχρόνως και τη φορολογία του υπαλλήλου. 

 

Η Έκθεση του ΤRΑVΑΙLΡolicyΒriefΝο2 (Φεβ. 2010) του Διεθνούς Οργανισμού Εργασίας εισηγείται το λεγόμενο Work sharing, που βασίζεται στη μείωση των ωρών εργασίας, με σκοπό να διαμοιράσει την εργασία στον ίδιο αριθμό προσωπικού αποφεύγοντας τις απολύσεις προσωπικού ή δημιουργώντας νέες θέσεις εργασίας (με τη μείωση των ωρών εργασίας μπορούν να προσληφθούν άνεργοι για μείωση της ανεργίας).

Η Γερμανία, Αυστρία, Βέλγιο, Καναδάς, Γαλλία, Δανία, Ελβετία και μερικές πολιτείες της Αμερικής έλαβαν τα μέτρα αυτά για έγκαιρη θωράκιση της οικονομίας τους από το 2008. Σήμερα έχουν ήδη λάβει παρόμοια μέτρα και η Βoυλγαρία, Κροατία, Τσεχία, Ουγγαρία, Πολωνία, Ρουμανία, Σερβία, Σλοβακία, Σλοβενία και Τουρκία.

Χαρακτηριστικά στην Εσθονία, Λετονία, Λιθουανία, Ιρλανδία και Ρουμανία 24% του εργατικού δυναμικού μείωσαν τις ώρες εργασίας τους.
Βασικά στοιχεία του «WorkSharing» ή της λεγόμενης μικρότερης εβδομάδας εργασίας ή μειωμένου χρόνου εργασίας ή ευέλικτης εργασίας ή 4 ήμερης εβδομάδας εργασίας είναι:
(α) Μείωση ωρών εργασίας αντί απολύσεων, και αντίστοιχη μείωση μισθού (β) Πρόνοια για τους χαμηλά αμειβόμενους, με μικρότερη μείωση ωρών εργασίας (γ) Καθορισμός του χρόνου διάρκειας του μέτρου αυτού, με στόχο να ξεπεραστεί η οικονομική κρίση (δ) Εκπαίδευση του προσωπικού ώστε το μέτρο αυτό να είναι κερδοφόρο για την επιχείρηση, το κράτος και τους εργαζομένους. Ο Διεθνής Οργανισμός Εργασίας ενθαρρύνει τα κράτη να εφαρμόσουν αυτό το πρόγραμμα να μην απολυθεί προσωπικό, για να μην αυξάνεται επικίνδυνα η ανεργία.

Τα προγράμματα μειωμένης εβδομάδας/ μήνα/ μέρας θεωρούνται ότι μειώνουν τα χειρότερα αποτελέσματα της οικονομικής κρίσης. Παράλληλα μειώνονται οι απαιτήσεις στο Ταμείο Πλεονασμού και απεργιακών επιδομάτων και διατηρείται σταθερή η αγορά εργασίας και περιορίζονται τα κοινωνικά προβλήματα και η ανασφάλεια που δημιουργεί η ανεργία. 

 

Παραδείγματα

Στη Ρουμανία οι δημόσιοι υπάλληλοι πήραν απλήρωτη άδεια 4 μέρες τον Νοέμβριο και 4 μέρες τον Δεκέμβριο, και οι δάσκαλοι και καθηγητές πήραν μερική υποχρεωτική απλήρωτη άδεια κατά την περίοδο των σχολικών διακοπών.
Στην Ιρλανδία μειώθηκαν οι ώρες εργασίας 3,3% - με ανάλογη μείωση μισθού, με πρόταση των συντεχνιών. 

Στην Εταιρεία Βausch & Lomb 1.400 εργαζόμενοι έπαιρναν απλήρωτη άδεια μίας εβδομάδας τον μήνα για 6 μήνες. ?Η βιομηχανία Ρella στην Ιowa Αμερικής εισήγαγε 4ημερη εβδομάδα εργασίας για περίπου 1/3 των 3.900 υπαλλήλων της. 

Η Χilinx Ιnc μείωσε 10% το μισθολόγιό της δίνοντας ένα χρόνο άδεια για σπουδές ή άλλους λόγους. Η εταιρεία United Τechnologies UΤΧ έδωσε απλήρωτη άδεια μιας εβδομάδας στα διευθυντικά στελέχη. Στην Κίνα η Εrnest & Υoung πρόσφερε σε 9.000 υπαλλήλους την ευκαιρία να πάρουν ένα μήνα απλήρωτη άδεια. 90% δέχτηκαν την προσφορά και μειώθηκε το κόστος του μισθολογίου 17%. 

 

Στην Κύπρο

Στη χώρα μας ενώ είχαμε την ευκαιρία να λάβουμε μέτρα εγκαίρως για θωράκιση της κυπριακής οικονομίας, δεν το έχουμε πράξει με αποτέλεσμα επιχειρήσεις να κλείνουν, η ανεργία να έχει εκτοξευθεί στα ύψη και το κράτος να μην μπορεί να πληρώσει τις υποχρεώσεις του.

Σήμερα παρά τα αλυσιδωτά προβλήματα της οικονομικής κρίσης, θα μπορούσε και στην Κύπρο να εισαχθούν παρόμοια ευέλικτα συστήματα εργασίας ώστε με τη συμμετοχή και των εργαζομένων να γίνουν εισηγήσεις για τρόπους μείωσης του κόστους και σε συνδυασμό με άλλα δοκιμασμένα μέτρα να πετύχουμε ανάκαμψη της οικονομίας. Ο Αύγουστος είναι μήνας διακοπών και είναι ευκαιρία για να πάρει το προσωπικό και μια εβδομάδα απλήρωτη άδεια αφού η επιλογή της απλήρωτης άδειας βοηθά την οικογένεια να έχει περισσότερο χρόνο κατά την περίοδο των διακοπών.

Επίσης η εκ περιτροπής μείωση των 3 ωρών απογευματινής εργασίας στη δημόσια υπηρεσία, κατά τους χειμερινούς μήνες με ανάλογη μείωση μισθού, σημαίνει εξοικονόμηση μερικών εκατομμυρίων.

Οι επιλογές αυτές έχουν δοκιμασθεί σε άλλες χώρες και έχουν μειώσει το κόστος του μισθολογίου 10%-27%, διατηρώντας τις θέσεις εργασίας και μειώνοντας την ανεργία.

Μαρία Κυριακού*

* Δικηγόρος, πρώην βουλευτής