Η διαδικασία εκδημοκρατισμού στην Τουρκία

Η Τουρκία στον 21ον αιώνα: Προκλήσεις και Προοπτικές

Το Ινστιτούτο Ευρωδημοκρατίας 'Γλαύκος Κληρίδης' και το Κέντρο Ευρωπαϊκών Μελετών, Βρυξέλες, οργάνωσαν τη δεύτερη ανοικτή συζήτηση της σειράς «Η Τουρκία στον 21ον αιώνα: Προκλήσεις και Προοπτικές» με θέμα «Η διαδικασία εκδημοκρατισμού στην Τουρκία». Η εκδήλωση έγινε στις 20 Μαρτίου 2009 στη Δημοσιογραφική Εστία στη Λευκωσία.

Σ’ αυτή μίλησαν οι: Σία Αναγνωστοπούλου, Αναπληρώτρια καθηγήτρια του Παντείου Πανεπιστημίου, ο Μπίλγε Αζγκίν, ο Τσενγκίζ Ακτάρ, καθηγητής του Πανεπιστημίου Μπαχτσεσεχίρ της Κωνσταντινουπόλεως, ο Νιαζί Κιζίγιουρεκ, Αναπληρωτής Καθηγητής, του Τμήματος Τουρκικών Σπουδών, του Πανεπιστημίου Κύπρου.

Στην εισαγωγική της ομιλία η κυρία Καίτη Κληρίδη, πρόεδρος του Ινστιστούτου Ευρωδημοκρατίας είπε: Εκλεκτοί καλεσμένοι μας, φίλες και φίλοι,

Καλησπέρα σας και καλωσορίσατε στη δεύτερη ανοιχτή συζήτηση της σειράς συζητήσεων με θέμα: «Η Τουρκία στον 21ον αιώνα: Προκλήσεις και Προοπτικές», που διοργανώνει το Ινστιτούτο σε συνεργασία με τη δεξαμενή σκέψεων του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, το Centre for European Studies, που εδρεύει στις Βρυξέλλες.

Όπως ξέρετε φιλοδοξία και επιδίωξη του Ινστιτούτου είναι μέσω ενός ελεύθερου διαλόγου και μια ανοιχτή συζήτηση να προβληματίσουμε την Κυπριακή κοινωνία γύρω από θέματα που την απασχολούν.

Είναι μέσα στα πλαίσια αυτά που το Ινστιτούτο Ευρωδημοκρατίας Γλαύκος Κληρίδης αποφάσισε να οργανώσει αυτή τη σειρά ανοιχτών συζητήσεων με κεντρικό θέμα «Η Τουρκία στον 21ον αιώνα: Προκλήσεις και Προοπτικές».

Είναι γεγονός ότι για ιστορικούς λόγους και λόγω σύγχρονων γεγονότων η Τουρκία στο μυαλό του μέσου Ελληνοκύπριου θεωρείται εχθρική χώρα. Αυτή η αντίληψη όπως είναι φυσικό, χρωματίζει και περιορίζει τις γνώσεις μας για αυτή τη σημαντική γειτονική μας χώρα.
Αν θέλουμε όμως να προχωρήσουμε προς την επίλυση των διαφορών μας είναι σημαντικό να έχουμε μια βαθύτερη γνώση και να αντιληφθούμε πώς η ίδια η Τουρκία καταλαβαίνει τον εαυτό της και τις πολιτικές που ακολουθεί και πώς την αντιλαμβάνονται οι άλλες Ευρωπαϊκές χώρες, που είναι εταίροι μας στην Ε.Ε. στην οποία επιδιώκει η Τουρκία να ενταχθεί.

Απόψε έχουμε μαζί μας διακεκριμένους ομιλητές οι οποίοι θα μας διαφωτίσουν γύρω από το θέμα του εκδημοκρατισμού τη Τουρκίας.

Σία Αναγνωστοπούλου: Καθηγήτρια στο Πάντειο Πανεπιστήμιο στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών και Ιστορίας. Η Σία είναι γνωστή στην Κύπρο αφού ήταν Καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Κύπρου για περίπου 10 χρόνια.

Cengiz Aktar: Διευθυντής Ευρωπαϊκών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Bahceşehi της Κωνσταντινούπολης. Γράφει για τις εφημερίδες Vartan και Turkey Daily News και έχει εκδώσει 6 βιβλία και στα Γαλλικά για την Τουρκία.

Niyazi Kızılyürek: είναι γνωστός σε όλους μας αφού είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Κύπρου, εμφανίζεται συχνά σε τηλεοπτικές συζητήσεις, αρθρογραφεί και έχει εκδώσει πολλά βιβλία για την Κύπρο και την Τουρκία.

Και τελευταίο αλλά όχι έσχατο έχουμε ένα νεαρό Κύπριο τον Bilge Azgin, ο οποίος κάνει έρευνα στο Πανεπιστήμιο του Manchester πάνω στο θέμα της διαδικασίας εκδημοκρατισμού γενικά και με ιδιαίτερη αναφορά στην περίπτωση της Τουρκίας.

Δυστυχώς η ομιλήτριά μας από την Σουηδία δεν μπόρεσε να παρευρεθεί λόγω έκτακτου κωλύματος. Ελπίζουμε όμως ότι θα την έχουμε μαζί μας στην επόμενη ενότητα που θα είναι μια αναφορά στις πολιτικές ιδεολογίες του Ισλαμισμού και του Κεμαλισμού.

Ο δρ Μπίλγκε Αζγκίν περιέγραψε την έννοια της δημοκρατίας σ’ ένα σύγχρονο κράτος, κάνοντας αναφορές του τι ακριβώς επικρατεί στην Τουρκία σήμερα.

Δεύτερος ομιλητής ο Τσενγκίζ Ακτάρ ανάφερε ότι φέτος το 2009 είναι η επέτειος των 10 χρόνων που η Τουρκία άρχισε το 1999 την προσπάθεια για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Τα δέκα αυτά χρόνια επηρέασαν δραματικά την Τουρκία. Το κουτί της Πανδώρας ήδη άνοιξε. Έτσι, βλέπουμε σήμερα στην Τουρκία να συζητούνται τα πάντα, πράγμα αδιανόητο ως πριν λίγα χρόνια προηγουμένως. Δεν είναι θετικό να αποθαρρύνεται η Τουρκία από ορισμένα κράτη για την Ευρωπαϊκή της πορεία και να ισχυρίζονται ότι, ότι και να κάνει δεν θα ενταχθεί.

Η Σία Αναγνωστοπούλου υπενθύμισε ότι η επίσημη εμφάνιση του στρατού στην πολιτική ζωή της Τουρκίας, ως ρυθμιστή και προασπιστή του Κεμαλισμού, έγινε με το στρατιωτικό πραξικόπημα το 1960. Η παρουσία του στρατού εμφανίζεται με τη συναίνεση των πολιτικών και οικονομικών δυνάμεων. Το πραξικόπημα του 1970-71 επιβεβαιώνει αυτό, για να μη διακοπεί η πατερναλιστική σχέση εξουσίας και λαού. Το τρίτο πραξικόπημα έγινε το 1980. Από το 1990 και μετά, αρχίζει να παρουσιάζεται ένα παράξενο φαινόμενο. Οι επιχειρηματίες αρχίζουν να επενδύουν και σε «πράσινο χρήμα», δηλαδή και σε Ισλαμιστές. Από το 1999 αρχίζει το επίσημο δρομολόγιο με την Ευρωπαϊκή Ένωση με όλες τις δυσκολίες και τα εμπόδια που παρουσιάζονται.

Ο Νιαζι Κιζίγιουρεκ είπε ότι σήμερα, στην Άγκυρα ορισμένοι παραπονούνται ότι μας κυβερνούν οι αγράμματοι και ο στρατός δεν επεμβαίνει. Ο Κεμαλισμός ποτέ δεν διεκδίκησε ότι επιδιώκει να γίνει δημοκρατικός, γιατί απλούστατα δεν εμπιστεύεται τις μάζες.

Ο Κεμαλισμός είναι κλειστός στη συμμετοχή της κοινωνίας και σκοπός του είναι να καθοδηγεί αυτός τις μάζες. Στην Τουρκία η ψήφος στο λαό δίδεται το 1950. Όμως, η πατερναλιστική αντίληψη του Κεμαλισμού έχει ενσωματώσει και την αντιπολίτευση. Επικρατεί η διαλεκτική αντίληψη και η σχέση σκλάβου με αφέντη.

Σε πρώτο πλάνο από δεξιά, Σπύρος Χατζηγρηγορίου, Azgin Bekir με τη σύζυγό του.

Ελένη Λουκαΐδου, Σταύρος Λουκαΐδης και Τουμέρ Χαλίλ.

Από αριστερά Παναγιώτης Αντωνίου, Φοίβος Νικολαΐδης και Cengiz Aktar.