Στις 31 Αυγούστου, 1956 μεσούσης του απελευθερωτικού αγώνα εναντίον των Άγγλων αποικιoκρατών, επιλεγμένη ομάδα μελών της ΕΟΚΑ σχεδίασε και εκτέλεσε την επιχείρηση δραπέτευσης του κορυφαίου στελέχους της Πολύκαρπου Γιωρκάτζη, ο οποίος θα οδηγείτο στο Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας για ιατρικές εξετάσεις.
Στον Πολύκαρπο Γιωρκάτζη ( ο Χουντίνι της ΕΟΚΑ) που δολοφονήθηκε στις 15 Μαρτίου 1970, οι Άγγλοι έδωσαν το παρατσούκλι «Χουντίνι», για τις τρεις αποδράσεις του που κατόρθωσε να πραγματοποιήσει.- Πρώτη Απόδραση 19.1.1956, από τα Κρατητήρια Κοκκινοτριμιθιάς.
- Δεύτερη Απόδραση 31.8.1956, από το Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας.
- Τρίτη Απόδραση 1.5.1958, από τις Κεντρικές Φυλακές.
Στην επιχείρηση του Νοσοκομείου σκοτώθηκαν οι αγωνιστές της ΕΟΚΑ Ιωνάς Νικολάου και Κυριάκος Κολοκάσης από το Γέρι.
Ένας από τους δεσμοφύλακες τότε που συνόδευσαν τον Πολύκαρπο Γιωρκάτζη και βοήθησε με τον τρόπο του στην απόδραση του, είναι ο Αργύρης Χαραλάμπους που συνταξιούχος πια, ζει στη Λευκωσία και αναπολεί τα ηρωικά γεγονότα της εποχής. Με τον αειθαλή Αργύρη Χαραλάμπους είχαμε μια εκτεταμένη και άκρως ενδιαφέρουσα συνομιλία η οποία παρουσιάζεται πιο κάτω.ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΑΡΓΥΡΗ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ
Στον Φοίβο Νικολαΐδη
Ο Αργύρης Χαραλάμπους είναι ο αυθεντικός τύπος του ανθρώπου που δεν προσποιείται κάτι άλλο, από αυτό που πραγματικά είναι. Ένας ανοιχτόκαρδος, απλός και γεμάτος ζωντάνια παρά τα 85 χρόνια του. Με το αφοπλιστικό, πηγαίο γέλιο του και την αναπτυγμένη αίσθηση του χιούμορ που τον διακρίνει, κερδίζει αμέσως τον συνομιλητή του. Καλοσυνάτος και ανθρώπινος, θα αποτολμούσα να πω, ότι είναι ακριβώς το αντίθετο του ψυχρού και αυστηρού δεσμοφύλακα, που ίσως θα φανταζόταν κάποιος.
Η πλούσια εμπειρία της ζωής του, οριοθετεί αυτόματα και την ώριμη σκέψη του, που την απλώνει με άνεση, αλλά προπάντων με ευθύτητα. Απαντά αυθόρμητα στις ερωτήσεις που του υποβάλλονται, χωρίς δεύτερη σκέψη. Γι αυτόν δεν υπάρχουν «δύσκολες» ερωτήσεις. Ότι αγνοεί δεν διστάζει να το παραδεχτεί. Χείμαρρος στις περιγραφές του, αναπολεί με καταπληκτική λεπτομέρεια γεγονότα από τις πλούσιες αναμνήσεις της ζωής του.
Ο Αργύρης Χαραλάμπους αντιπροσωπεύει τον γνήσιο Έλληνα που πρόσφερε στην πατρίδα του, χωρίς να του το ζητήσει κάποιος, αλλά γιατί έτσι του το υπέβαλε η συνείδηση του. Η ζωή του θα μπορούσε να λεχθεί ότι άλλαξε από την ώρα που στις 31.8.1956 οι Άγγλοι αποικιοκράτες έδεσαν στο δεξί του χέρι τις χειροπέδες που πέρασαν στον δραστήριο αγωνιστή της ΕΟΚΑ Πολύκαρπο Γιωρκάτζη.
Στον Φοίβο Νικολαΐδη
Ο Αργύρης Χαραλάμπους είναι ο αυθεντικός τύπος του ανθρώπου που δεν προσποιείται κάτι άλλο, από αυτό που πραγματικά είναι. Ένας ανοιχτόκαρδος, απλός και γεμάτος ζωντάνια παρά τα 85 χρόνια του. Με το αφοπλιστικό, πηγαίο γέλιο του και την αναπτυγμένη αίσθηση του χιούμορ που τον διακρίνει, κερδίζει αμέσως τον συνομιλητή του. Καλοσυνάτος και ανθρώπινος, θα αποτολμούσα να πω, ότι είναι ακριβώς το αντίθετο του ψυχρού και αυστηρού δεσμοφύλακα, που ίσως θα φανταζόταν κάποιος.
Η πλούσια εμπειρία της ζωής του, οριοθετεί αυτόματα και την ώριμη σκέψη του, που την απλώνει με άνεση, αλλά προπάντων με ευθύτητα. Απαντά αυθόρμητα στις ερωτήσεις που του υποβάλλονται, χωρίς δεύτερη σκέψη. Γι αυτόν δεν υπάρχουν «δύσκολες» ερωτήσεις. Ότι αγνοεί δεν διστάζει να το παραδεχτεί. Χείμαρρος στις περιγραφές του, αναπολεί με καταπληκτική λεπτομέρεια γεγονότα από τις πλούσιες αναμνήσεις της ζωής του.
Ο Αργύρης Χαραλάμπους αντιπροσωπεύει τον γνήσιο Έλληνα που πρόσφερε στην πατρίδα του, χωρίς να του το ζητήσει κάποιος, αλλά γιατί έτσι του το υπέβαλε η συνείδηση του. Η ζωή του θα μπορούσε να λεχθεί ότι άλλαξε από την ώρα που στις 31.8.1956 οι Άγγλοι αποικιοκράτες έδεσαν στο δεξί του χέρι τις χειροπέδες που πέρασαν στον δραστήριο αγωνιστή της ΕΟΚΑ Πολύκαρπο Γιωρκάτζη.
Φιλόξενος καταδεχτικός, όπως και η σύντροφος της ζωής του, η γυναίκα του Κατερίνα, μάς υποδέχτηκε στο σπιτικό του με μεγάλη ευχαρίστηση και εξιστόρησε τα γεγονότα, της σχεδόν μυθιστορηματικής δεύτερης απόδρασης του Πολύκαρπου Γιωρκάτζη από το παλιό Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας, όπως αυτός τα έζησε.
Η ψυχραιμία του Αργύρη ήταν καθοριστική στην απελευθέρωση και διαφυγή του Γιωρκάτζη από το Νοσοσκομείο. Στη συνομιλία μας ήταν παρόν και ο Δρ Σταύρος Παντελή, ιστορικός, μελετητής στο πανεπιστήμιο του Λονδίνου.
Ο Αργύτης Χαραλάμπους ήταν ένας από τους τέσσερις άνδρες που 
συνόδευσαν τον Γιωρκάτζη εκείνη την ημέρα στο Γενικό Νοσοκομείο για ιατρικές εξετάσεις. Οι άλλοι τρεις ήταν ο Έλληνας δεσμοφύλακας Νίκος Αλεξάνδρου και οι δυο Άγγλοι λοχίες Ντέμον και Ήντεν.
Η παράτολμη επιχείρηση χρειαζόταν πραγματικά θαρραλέα άτομα να την πραγματοποιήσουν. Κι αυτά υπήρχαν. Ήταν τα παλικάρια της ΕΟΚΑ που γνώριζαν πολύ καλά πόσο άκρως επικίνδυνο εγχείρημά ήταν. Δεν δίστασαν όμως να το αποτολμήσουν. Χωρίς βασικές γνώσεις στρατιωτικής εκπαίδευσης και μέσα, μόνο με το αταλάντευτο θάρρος και τη μεγάλη πίστη στον ιερό σκοπό της απελευθέρωσης της πατρίδας, ρίχτηκαν ατρόμητοι στη φωτιά. Μόνο θεία τύχη αγαθή λειτούργησε ώστε να μην αυξηθεί ο αριθμός των θυμάτων.
Η αποστολή ξεκίνησε από το σπίτι του Στέλιου Παναγίδη, αφού είχαν ειδοποιηθεί από τον Γιώργου Ταλιαδώρο, νοσοκόμο στο Νοσοκομείο. Η ομάδα μεταφέρθηκε στο χώρο του Νοσοκομείου με ένα αυτοκίνητο μάρκας Χάτσον που οδηγούσε ο ιδιοκτήτης του Νεοπτόλεμος Λεφτής. Σ’ αυτό επέβαιναν οι Νίκος Σαμψών, Σπύρος Κυριάκου, Ιωνάς Νικολάου, Κυριάκος Κολοκάσης και η Ελένη Χριστοφορίδου.
Για λόγους ασφαλείας, του αυτοκινήτου προπορευόταν ένα άλλο Βόλκς-Βάγκεν με αριθμούς εγγραφής V520, ιδιοκτησία του Κούλλη Σουγλίδη, με οδηγό τον Παναγιώτη Κοτζιά και συνεπιβάτιδα τη Βερενίκη Λεωνίδου.
Το τι ακριβώς έγινε εκείνη την ημέρα και το τι επακολούθησε, ας αφήσουμε καλύτερα, τον ίδιο τον Αργύρη Χαραλάμπους να μας διηγηθεί, σχεδόν σαν παραμύθι.
- Ποια ήταν τα καθήκοντα σου στις Κεντρικές Φυλακές που υπηρετούσες κατά τη διάρκεια του Αγώνα 1955-59.
- Από την 1 Ιουνίου 1952 υπηρετούσα ως δεσμοφύλακας στις Κεντρικές Φυλακές στη Λευκωσία. Δεν ήμουν όμως, απλώς, δεσμοφύλακας, αλλά ήμουν παράλληλα και νοσοκόμος. Είχα ευθύνη να συνοδεύω φυλακισμένους αρρώστους στο νοσοκομείο για ιατρικές εξετάσεις.
- Γνώριζες τον Γιωρκάτζη; Πριν τον πάρετε στο νοσοκομείο τον είδες καθόλου, μίλησες μαζί του;
- Το προηγούμενο βράδυ μου τηλεφώνησαν να πάω να δω έναν άρρωστο κρατούμενο στο κελί του, στο διαμέρισμα 2 των φυλακών. Με συνόδευσε ένας Άγγλος αξιωματικός. Με έβαλε στο κελί και με άφησε εκεί. Ήταν ο Γιωρκάτζης. Μου είπε ότι πονούσε το στομάχι του. Του έδωσα να πιει φάρμακο και του είπα την επομένη να γραφτεί για να πάει να τον δει ο γιατρός.
- Τι έγινε την άλλη ημέρα;
- Την άλλη ημέρα πήγα στο φρουραρχείο μαζί με τον κρατούμενο. Μας έβαλαν τις χειροπέδες στα χέρια μας.
- Στο φρουραρχείο έλεγξαν οι Άγγλοι τις χειροπέδες πριν τις χρησιμοποιήσουν;
- Στο φρουραρχείο οι Άγγλοι δοκίμασαν τις χειροπέδες και πρόσεξαν ότι ήταν λίγο μεγάλες. Γι’ αυτό πήγαν κι έφεραν άλλες, μετά άλλες, αλλά στο τέλος ήταν όλες οι ίδιες. Έτσι τις άφησαν αυτές. Λένε, δεν θα γίνει τίποτα. Πάντως, με λίγη προσπάθεια οι χειροπέδες έβγαιναν.
- Σ’ εσένα δοκίμασαν τις χειροπέδες στο χέρι σου;
- Σ’ εμένα όχι. Τις έβαλαν, τέλειωσε.
- Γνώριζες τους λοχίες;
- Ναι. Με τον Ίντεν που ήξερε γερμανικά μιλούσαμε μαζί.
- Πώς θα τους χαρακτήριζες του δυο λοχίες;
- Ο Ντέμον ήταν μαλακός άνθρωπος. Ο Ίντεν ίσως, επειδή έκαμε και
αιχμάλωτος στη Γερμανία ήταν σκληρός.
-Στο φρουραρχείο υπήρχε κάποιος ανώτερος αξιωματικός που έδινε οδηγίες;
Η ψυχραιμία του Αργύρη ήταν καθοριστική στην απελευθέρωση και διαφυγή του Γιωρκάτζη από το Νοσοσκομείο. Στη συνομιλία μας ήταν παρόν και ο Δρ Σταύρος Παντελή, ιστορικός, μελετητής στο πανεπιστήμιο του Λονδίνου.
Ο Αργύτης Χαραλάμπους ήταν ένας από τους τέσσερις άνδρες που 
συνόδευσαν τον Γιωρκάτζη εκείνη την ημέρα στο Γενικό Νοσοκομείο για ιατρικές εξετάσεις. Οι άλλοι τρεις ήταν ο Έλληνας δεσμοφύλακας Νίκος Αλεξάνδρου και οι δυο Άγγλοι λοχίες Ντέμον και Ήντεν.Η παράτολμη επιχείρηση χρειαζόταν πραγματικά θαρραλέα άτομα να την πραγματοποιήσουν. Κι αυτά υπήρχαν. Ήταν τα παλικάρια της ΕΟΚΑ που γνώριζαν πολύ καλά πόσο άκρως επικίνδυνο εγχείρημά ήταν. Δεν δίστασαν όμως να το αποτολμήσουν. Χωρίς βασικές γνώσεις στρατιωτικής εκπαίδευσης και μέσα, μόνο με το αταλάντευτο θάρρος και τη μεγάλη πίστη στον ιερό σκοπό της απελευθέρωσης της πατρίδας, ρίχτηκαν ατρόμητοι στη φωτιά. Μόνο θεία τύχη αγαθή λειτούργησε ώστε να μην αυξηθεί ο αριθμός των θυμάτων.
Η αποστολή ξεκίνησε από το σπίτι του Στέλιου Παναγίδη, αφού είχαν ειδοποιηθεί από τον Γιώργου Ταλιαδώρο, νοσοκόμο στο Νοσοκομείο. Η ομάδα μεταφέρθηκε στο χώρο του Νοσοκομείου με ένα αυτοκίνητο μάρκας Χάτσον που οδηγούσε ο ιδιοκτήτης του Νεοπτόλεμος Λεφτής. Σ’ αυτό επέβαιναν οι Νίκος Σαμψών, Σπύρος Κυριάκου, Ιωνάς Νικολάου, Κυριάκος Κολοκάσης και η Ελένη Χριστοφορίδου.Για λόγους ασφαλείας, του αυτοκινήτου προπορευόταν ένα άλλο Βόλκς-Βάγκεν με αριθμούς εγγραφής V520, ιδιοκτησία του Κούλλη Σουγλίδη, με οδηγό τον Παναγιώτη Κοτζιά και συνεπιβάτιδα τη Βερενίκη Λεωνίδου.
Το τι ακριβώς έγινε εκείνη την ημέρα και το τι επακολούθησε, ας αφήσουμε καλύτερα, τον ίδιο τον Αργύρη Χαραλάμπους να μας διηγηθεί, σχεδόν σαν παραμύθι.
- Ποια ήταν τα καθήκοντα σου στις Κεντρικές Φυλακές που υπηρετούσες κατά τη διάρκεια του Αγώνα 1955-59.
- Από την 1 Ιουνίου 1952 υπηρετούσα ως δεσμοφύλακας στις Κεντρικές Φυλακές στη Λευκωσία. Δεν ήμουν όμως, απλώς, δεσμοφύλακας, αλλά ήμουν παράλληλα και νοσοκόμος. Είχα ευθύνη να συνοδεύω φυλακισμένους αρρώστους στο νοσοκομείο για ιατρικές εξετάσεις.
- Γνώριζες τον Γιωρκάτζη; Πριν τον πάρετε στο νοσοκομείο τον είδες καθόλου, μίλησες μαζί του;
- Το προηγούμενο βράδυ μου τηλεφώνησαν να πάω να δω έναν άρρωστο κρατούμενο στο κελί του, στο διαμέρισμα 2 των φυλακών. Με συνόδευσε ένας Άγγλος αξιωματικός. Με έβαλε στο κελί και με άφησε εκεί. Ήταν ο Γιωρκάτζης. Μου είπε ότι πονούσε το στομάχι του. Του έδωσα να πιει φάρμακο και του είπα την επομένη να γραφτεί για να πάει να τον δει ο γιατρός.
- Τι έγινε την άλλη ημέρα;
- Την άλλη ημέρα πήγα στο φρουραρχείο μαζί με τον κρατούμενο. Μας έβαλαν τις χειροπέδες στα χέρια μας.
- Στο φρουραρχείο έλεγξαν οι Άγγλοι τις χειροπέδες πριν τις χρησιμοποιήσουν;
- Στο φρουραρχείο οι Άγγλοι δοκίμασαν τις χειροπέδες και πρόσεξαν ότι ήταν λίγο μεγάλες. Γι’ αυτό πήγαν κι έφεραν άλλες, μετά άλλες, αλλά στο τέλος ήταν όλες οι ίδιες. Έτσι τις άφησαν αυτές. Λένε, δεν θα γίνει τίποτα. Πάντως, με λίγη προσπάθεια οι χειροπέδες έβγαιναν.
- Σ’ εσένα δοκίμασαν τις χειροπέδες στο χέρι σου;
- Σ’ εμένα όχι. Τις έβαλαν, τέλειωσε.
- Γνώριζες τους λοχίες;
- Ναι. Με τον Ίντεν που ήξερε γερμανικά μιλούσαμε μαζί.
- Πώς θα τους χαρακτήριζες του δυο λοχίες;
- Ο Ντέμον ήταν μαλακός άνθρωπος. Ο Ίντεν ίσως, επειδή έκαμε και
αιχμάλωτος στη Γερμανία ήταν σκληρός.
-Στο φρουραρχείο υπήρχε κάποιος ανώτερος αξιωματικός που έδινε οδηγίες;
- Υπήρχαν οι προϊστάμενοι που έδωσαν οδηγίες.
- Γιατί είχες επιλεγεί να συνοδεύσεις τον κρατούμενο;
- Μα αφού ήμουν νοσοκόμος-δεσμοφύλακας.
- Είχες αναλάβει παρόμοια αποστολή στο παρελθόν;
- Πολλές. Πήγαινα τακτικά με την ίδια αποστολή στο Νοσοκομείο. Πολλές
φορές μάλιστα, ορισμένους τους έπαιρνα χωρίς χειροπέδες.
- Πριν πάτε στο νοσοκομείο ή καθ’ οδό, σου μίλησε καθόλου ο Γιωρκάτζης; Ζήτησε
τη βοήθεια σου σε περίπτωση που θα συνέβαινε κάτι;
- Δεν μου είπε τίποτα συγκεκριμένο, αλλά άφησε κάτι υπονοούμενα.
- Εσύ του είπες τίποτα;
- Όχι.
- Πόσοι συνοδεύσατε τον Γιωρκάτζη στο Νοσοκομείο;
- Ήμουν εγώ, μαζί με τον Έλληνα δεσμοφύλακας Νίκο Αλεξάνδρου και δυο Άγγλους λοχίες τον Ντέμον και Ήντεν. Μαζί μας ήταν και ένας Τούρκος δεσμοφύλακας που συνόδευε ένα Τούρκο φυλακισμένο. Όταν φτάσαμε στο Νοσοκομείο αυτούς τους δυο τους αφήσαμε κάτω κι εμείς προχωρήσαμε να ανεβούμε τα σκαλιά του Νοσοκομείου. Εκείνη την ώρα κατέβαινε ένας άνδρας και μου έκανε κάποιο νόημα. Αμέσως υποψιάστηκα ότι κάτι πάει να γίνει, γιατί πριν μια βδομάδα κάποιος Τούρκος κατάδικος κατάφερε και απόδρασε.
- Τι έγινε στη συνέχεια;
- Πήγαμε κατ’ ευθεία στο δωμάτιο που έβγαζαν ακτινογραφίες. Εκεί, βγάλαμε τις χειροπέδες του Γιωρκάτζη. Έκανε την ακτινογραφία του, βάλαμε ξανά τις χειροπέδες και φύγαμε. Κατεβαίνοντας τις σκάλες του Νοσοκομείου, εκεί έγινε η μάχη.
- Τι ακριβώς έγινε;
- Ενώ προχωρούσαμε, κατεβαίναμε τις σκάλες, άρχισαν να πέφτουν πυροβολισμοί. Ο Γιωρκάτζης τότε, μου είπε, «τρέξε και θα μας σκοτώσουν». Τρέξαμε, στρίψαμε δεξιά και μπήκαμε σ’ ένα γραφείο. Εκεί, ο Γιωρκάτζης έβγαλε τη χειροπέδη από το χέρι του. Του είπα να την κρατά ώστε να φαίνεται ότι ήταν ακόμη στο χέρι του και βγήκαμε μαζί έξω από το δωμάτιο. Πήγαμε μαζί μέχρι τα χωράφια. Αυτός έτρεξε κι έφυγε κι εγώ επέστρεψα πίσω.
- Βρήκες τους άλλους;
- Από τις σφαίρες σκοτώθηκε ένας νοσοκόμος ο Κυριάκος Κυριακίδης, τα Γερκότικα, ο Ιωνάς Νικολάου, ο Κυριάκος Κολοκάσης και ο Άγγλος λοχίας Ντέμον. Βρήκα τον άλλο Άγγλο λοχία τον Ήντεν και του είπα ότι ο κρατούμενος δραπέτευσε. Αυτός θύμωσε πολύ και ήθελε που λεει ο λόγος να με σκοτώσει, παρόλο που τον γνώριζα στη δουλειά και μιλούσαμε λίγα γερμανικά, αφού έκανε κι αυτός αιχμάλωτος στη Γερμανία, όπως κι εγώ στον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο. Μου είπε να τηλεφωνήσω αμέσως στις φυλακές να πω τι έγινε. Αργότερα, ήρθε ο διευθυντής των φυλακών ο Άκκερ, του εξήγησα τι έγινε και στη συνέχεια επιστρέψαμε στις φυλακές.
- Όταν ρίχτηκαν οι πυροβολισμοί και έγινε τόσο κακό, δεν μαζεύτηκε κόσμος, από περιέργεια τουλάχιστο να δει τι γίνεται;
- Είχε κάποιους που πήγαιναν κι έρχονταν. Ήταν 31 Αυγούστου και ήταν ημέρα πληρωμής.
- Οι Άγγλοι στρατιώτες που ήταν δίπλα στις πρώτες βοήθειες, δεν έτρεξαν να δουν τι γίνεται;
- Δεν υπήρχαν πολλοί Άγγλοι στρατιώτες εκεί. Ήταν μόνο μια σκοπιά με σακούλες άμμο και κάποιοι στρατιώτες, αλλά φοβήθηκαν να πλησιάσουν.
- Οι Άγγλοι σε ανέκριναν για τα γεγονότα;
- Την επομένη οι Εγγλέζοι μου έκαναν ανάκριση και δοκίμαζαν τις χειροπέδες στα χέρια μου. Δοκίμαζαν τις χειροπέδες στα χέρια μου, τις ξαναδοκίμαζαν στα χέρια τους και πράγματι ήταν μεγάλες. Όταν τους είπα πως έβγαλε τις χειροπέδες ο Γιωρκάτζης, τότε, αυτοί μου είπαν, «καλά εσύ δεν κρατούσες πιστόλι;». Όχι, τους απάντησα. Κρατούσα ρόπαλο. «Ε, γιατί δεν το χρησιμοποίησες;» με ρώτησαν. Τους λεω, λάθος του λοχία που μου έβαλε τις χειροπέδες στο δεξί χέρι και δεν μπορούσα να βγάλω εγώ τις χειροπέδες. Πώς μπορούσα εγώ να φέρω το χέρι μου, να βγάλω τις χειροπέδες και να χρησιμοποιήσω το ρόπαλο; Ήταν λάθος του λοχία σας.
- Υπήρχε κάποιος συγκεκριμένος κανονισμός από πια πλευρά (δεξιά ή
αριστερά) ας πούμε, του κατάδικου θα έπρεπε να περνούν οι χειροπέδες;
- Όχι δεν υπήρχε τέτοιος κανονισμός. Όπως ετύγχανε έβαζαν τις χειροπέδες. Είτε
δεξιά είτε αριστερά.
- Με όλα αυτά που τους είπες, τι αποφάσισαν οι Άγγλοι;
- Μετά από ένα μήνα με έπαυσαν για ανικανότητα. Με απέλυσαν από την Υπηρεσία. Έπαιρνα τότε £43.10 το μήνα και αναγκάστηκα να εργαστώ σε σταθμό βενζίνης στο αεροδρόμιο για £19 το μήνα. Όταν όμως έγινε η Δημοκρατία επαναπροσλήφθηκα και πήρα όλους τους μισθούς μου, που ήταν £1.200 αναδρομικά.
- Όταν τελείωσε ο Αγώνας της ΕΟΚΑ σε αναζήτησε ο Γιωρκάτζης;
- Εγώ όποτε ήθελα πήγαινα στο γραφείο του. Βέβαια με στήριζε.
- Γιατί είχες επιλεγεί να συνοδεύσεις τον κρατούμενο;
- Μα αφού ήμουν νοσοκόμος-δεσμοφύλακας.
- Είχες αναλάβει παρόμοια αποστολή στο παρελθόν;
- Πολλές. Πήγαινα τακτικά με την ίδια αποστολή στο Νοσοκομείο. Πολλές
φορές μάλιστα, ορισμένους τους έπαιρνα χωρίς χειροπέδες.
- Πριν πάτε στο νοσοκομείο ή καθ’ οδό, σου μίλησε καθόλου ο Γιωρκάτζης; Ζήτησε
τη βοήθεια σου σε περίπτωση που θα συνέβαινε κάτι;
- Δεν μου είπε τίποτα συγκεκριμένο, αλλά άφησε κάτι υπονοούμενα.
- Εσύ του είπες τίποτα;
- Όχι.
- Πόσοι συνοδεύσατε τον Γιωρκάτζη στο Νοσοκομείο;
- Ήμουν εγώ, μαζί με τον Έλληνα δεσμοφύλακας Νίκο Αλεξάνδρου και δυο Άγγλους λοχίες τον Ντέμον και Ήντεν. Μαζί μας ήταν και ένας Τούρκος δεσμοφύλακας που συνόδευε ένα Τούρκο φυλακισμένο. Όταν φτάσαμε στο Νοσοκομείο αυτούς τους δυο τους αφήσαμε κάτω κι εμείς προχωρήσαμε να ανεβούμε τα σκαλιά του Νοσοκομείου. Εκείνη την ώρα κατέβαινε ένας άνδρας και μου έκανε κάποιο νόημα. Αμέσως υποψιάστηκα ότι κάτι πάει να γίνει, γιατί πριν μια βδομάδα κάποιος Τούρκος κατάδικος κατάφερε και απόδρασε.
- Τι έγινε στη συνέχεια;
- Πήγαμε κατ’ ευθεία στο δωμάτιο που έβγαζαν ακτινογραφίες. Εκεί, βγάλαμε τις χειροπέδες του Γιωρκάτζη. Έκανε την ακτινογραφία του, βάλαμε ξανά τις χειροπέδες και φύγαμε. Κατεβαίνοντας τις σκάλες του Νοσοκομείου, εκεί έγινε η μάχη.
- Τι ακριβώς έγινε;
- Ενώ προχωρούσαμε, κατεβαίναμε τις σκάλες, άρχισαν να πέφτουν πυροβολισμοί. Ο Γιωρκάτζης τότε, μου είπε, «τρέξε και θα μας σκοτώσουν». Τρέξαμε, στρίψαμε δεξιά και μπήκαμε σ’ ένα γραφείο. Εκεί, ο Γιωρκάτζης έβγαλε τη χειροπέδη από το χέρι του. Του είπα να την κρατά ώστε να φαίνεται ότι ήταν ακόμη στο χέρι του και βγήκαμε μαζί έξω από το δωμάτιο. Πήγαμε μαζί μέχρι τα χωράφια. Αυτός έτρεξε κι έφυγε κι εγώ επέστρεψα πίσω.
- Βρήκες τους άλλους;
- Από τις σφαίρες σκοτώθηκε ένας νοσοκόμος ο Κυριάκος Κυριακίδης, τα Γερκότικα, ο Ιωνάς Νικολάου, ο Κυριάκος Κολοκάσης και ο Άγγλος λοχίας Ντέμον. Βρήκα τον άλλο Άγγλο λοχία τον Ήντεν και του είπα ότι ο κρατούμενος δραπέτευσε. Αυτός θύμωσε πολύ και ήθελε που λεει ο λόγος να με σκοτώσει, παρόλο που τον γνώριζα στη δουλειά και μιλούσαμε λίγα γερμανικά, αφού έκανε κι αυτός αιχμάλωτος στη Γερμανία, όπως κι εγώ στον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο. Μου είπε να τηλεφωνήσω αμέσως στις φυλακές να πω τι έγινε. Αργότερα, ήρθε ο διευθυντής των φυλακών ο Άκκερ, του εξήγησα τι έγινε και στη συνέχεια επιστρέψαμε στις φυλακές.
- Όταν ρίχτηκαν οι πυροβολισμοί και έγινε τόσο κακό, δεν μαζεύτηκε κόσμος, από περιέργεια τουλάχιστο να δει τι γίνεται;
- Είχε κάποιους που πήγαιναν κι έρχονταν. Ήταν 31 Αυγούστου και ήταν ημέρα πληρωμής.
- Οι Άγγλοι στρατιώτες που ήταν δίπλα στις πρώτες βοήθειες, δεν έτρεξαν να δουν τι γίνεται;
- Δεν υπήρχαν πολλοί Άγγλοι στρατιώτες εκεί. Ήταν μόνο μια σκοπιά με σακούλες άμμο και κάποιοι στρατιώτες, αλλά φοβήθηκαν να πλησιάσουν.
- Οι Άγγλοι σε ανέκριναν για τα γεγονότα;
- Την επομένη οι Εγγλέζοι μου έκαναν ανάκριση και δοκίμαζαν τις χειροπέδες στα χέρια μου. Δοκίμαζαν τις χειροπέδες στα χέρια μου, τις ξαναδοκίμαζαν στα χέρια τους και πράγματι ήταν μεγάλες. Όταν τους είπα πως έβγαλε τις χειροπέδες ο Γιωρκάτζης, τότε, αυτοί μου είπαν, «καλά εσύ δεν κρατούσες πιστόλι;». Όχι, τους απάντησα. Κρατούσα ρόπαλο. «Ε, γιατί δεν το χρησιμοποίησες;» με ρώτησαν. Τους λεω, λάθος του λοχία που μου έβαλε τις χειροπέδες στο δεξί χέρι και δεν μπορούσα να βγάλω εγώ τις χειροπέδες. Πώς μπορούσα εγώ να φέρω το χέρι μου, να βγάλω τις χειροπέδες και να χρησιμοποιήσω το ρόπαλο; Ήταν λάθος του λοχία σας.
- Υπήρχε κάποιος συγκεκριμένος κανονισμός από πια πλευρά (δεξιά ή
αριστερά) ας πούμε, του κατάδικου θα έπρεπε να περνούν οι χειροπέδες;
- Όχι δεν υπήρχε τέτοιος κανονισμός. Όπως ετύγχανε έβαζαν τις χειροπέδες. Είτε
δεξιά είτε αριστερά.
- Με όλα αυτά που τους είπες, τι αποφάσισαν οι Άγγλοι;
- Μετά από ένα μήνα με έπαυσαν για ανικανότητα. Με απέλυσαν από την Υπηρεσία. Έπαιρνα τότε £43.10 το μήνα και αναγκάστηκα να εργαστώ σε σταθμό βενζίνης στο αεροδρόμιο για £19 το μήνα. Όταν όμως έγινε η Δημοκρατία επαναπροσλήφθηκα και πήρα όλους τους μισθούς μου, που ήταν £1.200 αναδρομικά.
- Όταν τελείωσε ο Αγώνας της ΕΟΚΑ σε αναζήτησε ο Γιωρκάτζης;
- Εγώ όποτε ήθελα πήγαινα στο γραφείο του. Βέβαια με στήριζε.
Ο Αργύρης Χαραλάμπους έξω από την κύρια είσοδο του Γενικού Νοσοκομείου Λευκωσίας
Ο Αργύρης Χαραλάμπους και ο Φοίβος Νικολαΐδης στο χώρο του παλιού Γενικού Νοσοσοκομείου Λευκωσίας όπου διαδραματίστηκαν τα γεγονότα
Ο Αργύρης Χαραλάμπους παραστατικότατος και γνώστης κάθε λεπτομέρειας, δείχνει από από διέφυγε ο Γιωργκάτζης
Ο Αργύρης Χαραλάμπους με τον Ευθύβουλο Ευθυβούλου 
Πήγαμε κατ’ ευθεία στο δωμάτιο που έβγαζαν ακτινογραφίες
Ενώ προχωρούσαμε, κατεβαίναμε τις σκάλες, άρχισαν να πέφτουν πυροβολισμοί.
Εδώ κριβώς έγινε η μάχη 
Κρυφτήκαμε σ' αυτό το μικρό δωμάτιο
Στους θαλάμους (Μουσείο τώρα) των Κεντρικών Φυλακών της Λευκωσίας όπου υπηρέτησε ο Αργύρης Χαραλάμπους
Ενώ προχωρούσαμε, κατεβαίναμε τις σκάλες, άρχισαν να πέφτουν πυροβολισμοί.Εδώ κριβώς έγινε η μάχη Κρυφτήκαμε σ' αυτό το μικρό δωμάτιοΣτους θαλάμους (Μουσείο τώρα) των Κεντρικών Φυλακών της Λευκωσίας όπου υπηρέτησε ο Αργύρης Χαραλάμπους 
Στα φυλακισμένα μνήματα, στο προαύλιο των Κεντρικών Φυλακών
Ο Αργύρης Αργυγού με τον Φοίβος Νικολαΐδη στα φυλακισμένα μνήματα
©All Rights Reserved/Phivos Nicolaides. No part of this article may be reproduced and/or copied by any means without prior consent from Phivos Nicolaides.
11 comments:
πολύ ενδιαφέρον άρθρο...ομολογώ οτι μου είναι σχεδόν άγνωστη η όλη αντίσταση των Κυπρίων για να ελευθερωθούν...
Cook. Ο τιτάνιος απελευθερωτικός αγώνας των Ελλήνων της Κύπρου εναντίον του Αγγλικού αποικιακού ζυγού (1955-59) είχε ως πρώτυπο τον μεγάλο αγώνα του Ελληνικού έθνους εναντίον των Οθωμανών Τούρκων το 1821. Αμέτρητες σελίδες δόξας έχουν γραφτεί από τους αγωνιστές της ΕΟΚΑ, μια χούφτα παράτολμων ιδεολόγων, εναντίον μιας σιδεράφρακτης και παντοδύναμης Βρετανικής Αυτοκρατορίας.
like your friend cook, i had no idea that the cypriot people had to fight for their freedom in this way
Mediterranean kiwi. You might know Maria that people all over the world have to fight for their freedom...
Θα μάς γράψετε περισσότερα για τον Γιωρκάτζη; Θυσιάστηκαν πολλές ψυχές ώστε να διαφύγει και προσωπικά θα ήθελα να μάθω για την προσφορά του στον κυπριακό αγώνα.
Penny. Έχω πάρει μια άλλη συνέντευξη για κάποια άλλη πτυχή του Κυπριακού και θα διαβάσετε σύντομα περισσότερα. Πέννυ χαίρομαι ειλικρινά που υπάρχουν άνθρωποι που ενδιαφέρονται ακόμη(!) για ιστορικά θέματα...
Συγχαρητήρια Φοίβο για την συνέντευξη. Οσο ακόμη βρίσκονται στη ζωή οι άνθρωποι που έζησαν πολέμησαν και έγιναν μάρτυρες των γεγονότων του απελευθερωτικού αγώνα πρέπει να καταγράφονται οι μαρτυρίες τους και να φωτίζονται όλες οι ηρωικές πτυχές της ιστορίας μας.
Θα σε παρακαλούσα να αναφερθείς σε κάποιο μελλοντικό σου άρθρο στον τον Γιωρκάτζη με περισσότερες πληροφορίες για την ζωή και το έργο του.
Αγαπητή φίλη Φωτεινή σ' ευχαριστώ για τα καλά σου λόγια. Αυτό που λες για τις ιστορικές μαρτυρίες είναι σημαντικό. Για τον Γιωρκάτζη θα ακολουθήσει σύντομα κάτι άλλο.
Αν πω ότι καμιά εκτίμηση δεν τρέφω για τον Γιωρκάτζη, θα πέσω πολύ έξω από την πραγματικότητα???
Meropi. Όπως πολλοί άλλοι, υποψιάζομαι ότι ακόμη, έχουμε να μάθουμε πολλά για την Ιστορία μας...
Phivos, though I don't understand the language except English, but I enjoyed a lot about your ancient snaps right under your good photographic skills. I'll appreciate if you could bring a google translate option here so many of other language people will enjoy your nice blogging as well. thank you!
Post a Comment