Αριστερά ο Ανδρέας Πασιαρδής και δεξιά ο φίλος και συναγωνιστής του
από την ΕΟΚΑ 55-59 Θεωρής το Μάρτιο του 1959.
Μετά το τέλος του απελευθερωτικού αγώνα για ένα διάστημα ήταν στη φρουρά του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου Γ’ και αργότερα εργάστηκε στην ασφάλεια του αεροδρομίου Λευκωσίας. Το 1961 προσελήφθη στον Κυπριακό Στρατό με το βαθμό του μόνιμου Ανθυπολοχαγού. Το 1963-64 επικεφαλής Λόχου, με το Τάγμα του ήρωα Χρήστου Φώτη τότε Ταγματάρχη, έλαβε μέρος στις επιχειρήσεις για την αντιμετώπιση των Τούρκων στασιαστών της ΤΜΤ και διακρίθηκε. Στις επιχειρήσεις του Μαρτίου στο Μούτταλο της Πάφου και του Απριλίου στην περιοχή της Αλωνάγρας επί της οροσειράς του Πενταδακτύλου.
Έχω ηθική υποχρέωση να αναφέρω τα πιο κάτω. Τον Ιανουάριο του 1964 είχε γεννηθεί το πρώτο του παιδί, ο γράφων. Αρχές Μαρτίου του 64 εισήχθηκα στο νοσοκομείο με βαριάς μορφής βρογχοπνευμονία η οποία σύμφωνα με τους γιατρούς μπορούσε να οδηγήσει και στο μοιραίο. Ο πατέρας μου μπορούσε να ζητήσει από τον Διοικητή του το Χρήστο Φώτη να τον αφήσει στη Λευκωσία δίπλα στο γιο του και στη σύζυγο του. Ο Φώτης σίγουρα θα τον άφηνε, αφού είχε και άλλους Αξιωματικούς στη διάθεση του. Όμως ο Ανθυπολοχαγός Πασιαρδής επέλεξε να πάει να πολεμήσει. Γιατί δεν εγίνετο, όπως έλεγε, να πάνε οι στρατιώτες του, πολλοί ήταν συναγωνιστές και συγχωριανοί του από την περίοδο της ΕΟΚΑ 55-59 και να μην πάει αυτός που ήταν ο επικεφαλής τους. Αυτό το πνεύμα αυτοθυσίας που είχε για τη Κύπρο τον εχαρακτήριζε σε όλη του τη ζωή και ιδιαίτερα στις περιόδους των αγώνων που συμμετείχε.
Την περίοδο της δικτατορίας 1967-74 τάχθηκε εναντίον της χούντας και της ΕΟΚΑ Β΄ γι’ αυτό και στοχοποιήθηκε. Το 1974 έφερε το βαθμό του Λοχαγού και υπηρετούσε στο 11ο Τακτικό Συγκρότημα, έξω από τη Λευκωσία, ως Διοικητής του Λόχου Διοικήσεως. Κατά το προδοτικό πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου συνελήφθη από τους πραξικοπηματίες και ετέθη υπό περιορισμό. Παρ’ ολίγο να τον εκτελέσει πραξικοπηματίας Ανθυπασπιστής της ΕΛΔΥΚ. Κατά την τουρκική εισβολή έλαβε φάκελο Γ και εντάχθηκε σε πολεμική μονάδα, το 212 Τάγμα Επιστρατεύσεως. Κατά την Β’ φάση της τουρκικής εισβολής 14-16 Αυγούστου 74 πολέμησε με γενναιότητα επικεφαλής του 1ου Λόχου/212ΤΕ. Διοικητής του Τάγματος ο Ταγματάρχης Κωνσταντίνος Αχιλλείδης, 1ος Λόχος Λοχαγός Ανδρέας Πασιαρδής, 2ος Λόχος Υπολοχαγός Κωνσταντίνος Μιχόπουλος, 3ος Λόχος Λοχαγός Γεώργιος Χατζηδαμιανού. Την 14η Αυγούστου το πρωϊ αρχικά αμύνθηκε με το Λόχο του στο στρατόπεδο του 11ου Τακτικού Συγκροτήματος το οποίο ήταν ανάμεσα στο αεροδρόμιο Λευκωσίας και το στρατόπεδο της ΕΛΔΥΚ.
Έχω ηθική υποχρέωση να αναφέρω τα πιο κάτω. Τον Ιανουάριο του 1964 είχε γεννηθεί το πρώτο του παιδί, ο γράφων. Αρχές Μαρτίου του 64 εισήχθηκα στο νοσοκομείο με βαριάς μορφής βρογχοπνευμονία η οποία σύμφωνα με τους γιατρούς μπορούσε να οδηγήσει και στο μοιραίο. Ο πατέρας μου μπορούσε να ζητήσει από τον Διοικητή του το Χρήστο Φώτη να τον αφήσει στη Λευκωσία δίπλα στο γιο του και στη σύζυγο του. Ο Φώτης σίγουρα θα τον άφηνε, αφού είχε και άλλους Αξιωματικούς στη διάθεση του. Όμως ο Ανθυπολοχαγός Πασιαρδής επέλεξε να πάει να πολεμήσει. Γιατί δεν εγίνετο, όπως έλεγε, να πάνε οι στρατιώτες του, πολλοί ήταν συναγωνιστές και συγχωριανοί του από την περίοδο της ΕΟΚΑ 55-59 και να μην πάει αυτός που ήταν ο επικεφαλής τους. Αυτό το πνεύμα αυτοθυσίας που είχε για τη Κύπρο τον εχαρακτήριζε σε όλη του τη ζωή και ιδιαίτερα στις περιόδους των αγώνων που συμμετείχε.
Την περίοδο της δικτατορίας 1967-74 τάχθηκε εναντίον της χούντας και της ΕΟΚΑ Β΄ γι’ αυτό και στοχοποιήθηκε. Το 1974 έφερε το βαθμό του Λοχαγού και υπηρετούσε στο 11ο Τακτικό Συγκρότημα, έξω από τη Λευκωσία, ως Διοικητής του Λόχου Διοικήσεως. Κατά το προδοτικό πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου συνελήφθη από τους πραξικοπηματίες και ετέθη υπό περιορισμό. Παρ’ ολίγο να τον εκτελέσει πραξικοπηματίας Ανθυπασπιστής της ΕΛΔΥΚ. Κατά την τουρκική εισβολή έλαβε φάκελο Γ και εντάχθηκε σε πολεμική μονάδα, το 212 Τάγμα Επιστρατεύσεως. Κατά την Β’ φάση της τουρκικής εισβολής 14-16 Αυγούστου 74 πολέμησε με γενναιότητα επικεφαλής του 1ου Λόχου/212ΤΕ. Διοικητής του Τάγματος ο Ταγματάρχης Κωνσταντίνος Αχιλλείδης, 1ος Λόχος Λοχαγός Ανδρέας Πασιαρδής, 2ος Λόχος Υπολοχαγός Κωνσταντίνος Μιχόπουλος, 3ος Λόχος Λοχαγός Γεώργιος Χατζηδαμιανού. Την 14η Αυγούστου το πρωϊ αρχικά αμύνθηκε με το Λόχο του στο στρατόπεδο του 11ου Τακτικού Συγκροτήματος το οποίο ήταν ανάμεσα στο αεροδρόμιο Λευκωσίας και το στρατόπεδο της ΕΛΔΥΚ.
Τους επιτέθηκαν άρματα μάχης υποστηριζόμενα από πυροβολικό, όλμους και αεροπορία. Ο Λόχος δεν είχε υποστήριξη πυροβολικού, το δε μοναδικό Α/Τ μπαζούκας 3,5’’ που διέθετε αχρηστεύτηκε. Έβαλλαν πάνω στα άρματα με τα ατομικά τους τυφέκια. Τα άρματα εισήλθαν στο στρατόπεδο και ισοπέδωναν τα πάντα. Έκαναν τέσσερις ώρες να το καταλάβουν. Ως εκ θαύματος ο Λοχαγός Πασιαρδής και οι άνδρες του Λόχου του μπόρεσαν να βγουν ζωντανοί από το βομβαρδισμένο και φλεγόμενο στρατόπεδο και με τα άρματα μπροστά τους πριν να τους πατήσουν. Εκείνη την ημέρα έπεσε μαχόμενος στα υψώματα Κολοκασίδη ο Σοφοκλής Γεωργίου του 1ου/212ΤΕ.
Το μεσημέρι της 14ης Αυγούστου, μετά τη σύμπτυξη από το 11ο ΤΣ, ο Πασιαρδής μέσα σε πραγματική κόλαση πυρός ανέβηκε πάνω στη Σχολή Γρηγορίου και ανέλαβε με το Λόχο του την υπεράσπιση της μέχρι τις πρώτες μεταμεσημβρινές ώρες της 16ης Αυγούστου. Επί τρεις ημέρες κρατούσε τη Σχολή Γρηγορίου παρά τη σφοδρότητα των βομβαρδισμών από την τουρκική αεροπορία, τα άρματα, το πυροβολικό και τους όλμους και βαλλόμενος ο Λόχος από όλα τα όπλα ευθυτενούς τροχιάς και τους ελεύθερους σκοπευτές. Από τους βομβαρδισμούς της τουρκικής αεροπορίας γύρω στο μεσημέρι της 16ης Αυγούστου ο Πασιαρδής τραυματίστηκε στο πόδι. Έδεσε το τραύμα του για να σταματήσει την αιμορραγία και συνέχισε να ηγείται του Λόχου του. Οι περισσότεροι από τους άνδρες του είχαν μικροτραυματισμούς.
Το μεσημέρι της 14ης Αυγούστου, μετά τη σύμπτυξη από το 11ο ΤΣ, ο Πασιαρδής μέσα σε πραγματική κόλαση πυρός ανέβηκε πάνω στη Σχολή Γρηγορίου και ανέλαβε με το Λόχο του την υπεράσπιση της μέχρι τις πρώτες μεταμεσημβρινές ώρες της 16ης Αυγούστου. Επί τρεις ημέρες κρατούσε τη Σχολή Γρηγορίου παρά τη σφοδρότητα των βομβαρδισμών από την τουρκική αεροπορία, τα άρματα, το πυροβολικό και τους όλμους και βαλλόμενος ο Λόχος από όλα τα όπλα ευθυτενούς τροχιάς και τους ελεύθερους σκοπευτές. Από τους βομβαρδισμούς της τουρκικής αεροπορίας γύρω στο μεσημέρι της 16ης Αυγούστου ο Πασιαρδής τραυματίστηκε στο πόδι. Έδεσε το τραύμα του για να σταματήσει την αιμορραγία και συνέχισε να ηγείται του Λόχου του. Οι περισσότεροι από τους άνδρες του είχαν μικροτραυματισμούς.
Όταν ο κύριος όγκος των μαχητών της ΕΛΔΥΚ συνεπτύχθη από το στρατόπεδο της, το οποίο κατελήφθη, τα τουρκικά άρματα και το πεζικό έκαναν μια λαβίδα να κλείσουν μέσα τη Σχολή Γρηγορίου πάνω στην οποία ο Λοχαγός Πασιαρδής δεν είχε ούτε ένα αντιαρματικό. Αντιαρματικά είχε μόνο η ΕΛΔΥΚ η οποία τα πήρε μαζί της στον Αρχάγγελο όπου συνεπτύχθη. Με πολύ μεγάλες δυσκολίες μέσα σε πραγματική κόλαση πυρός ο 1ος Λόχος/212ΤΕ υπό τον Πασιαρδή, βαλλόμενος από τρεις πλευρές, μπόρεσε να απαγγιστρωθεί από τη Σχολή Γρηγορίου μόνο με μικροτραυματισμούς.
Η δράση του Λοχαγού Πασιαρδή και των ανδρών του συνεχίστηκε το απόγευμα της 16ης Αυγούστου 74 στη κρίσιμη μάχη των υψωμάτων Κολοκασίδη. Άνκαι τραυματισμένος, καταματωμένος και ολόμαυρος από τον τριήμερο αγώνα που προηγήθηκε, στο στρατόπεδο του 11ου και στη Σχολή Γρηγορίου, ανέβηκε στο ύψωμα Κολοκασίδη για να αμυνθεί ξανά. Στην τελευταία γραμμή άμυνας που αν έσπαζε οι Τούρκοι θα εισέρχονταν στη Λευκωσία. Εκεί που σήμερα είναι το Ινστιτούτο Νευρολογίας και Γενετικής, ύψωμα 190 όπως το λένε.
Η δράση του Λοχαγού Πασιαρδή και των ανδρών του συνεχίστηκε το απόγευμα της 16ης Αυγούστου 74 στη κρίσιμη μάχη των υψωμάτων Κολοκασίδη. Άνκαι τραυματισμένος, καταματωμένος και ολόμαυρος από τον τριήμερο αγώνα που προηγήθηκε, στο στρατόπεδο του 11ου και στη Σχολή Γρηγορίου, ανέβηκε στο ύψωμα Κολοκασίδη για να αμυνθεί ξανά. Στην τελευταία γραμμή άμυνας που αν έσπαζε οι Τούρκοι θα εισέρχονταν στη Λευκωσία. Εκεί που σήμερα είναι το Ινστιτούτο Νευρολογίας και Γενετικής, ύψωμα 190 όπως το λένε.
Ήταν επικεφαλής των ανδρών του 1ου Λόχου/212ΤΕ, των ανδρών της Α’ΜΚ με αντιαρματικό ΠΑΟ 90χιλ, ανδρών του 386ΤΕ και υποστηρίζετο από το πυροβολικό. Με αυτοθυσία μαζί με τους άνδρες του απέκρουσε την τουρκική επίθεση αρμάτων και πεζικού υποστηριζόμενη από αεροπορία, πυροβολικό, όλμους και όλα τα όπλα ευθυτενούς τροχιάς. Στα δεξιά του αμύνετο ο Λοχαγός Χατζηδαμιανού με το 3ο Λόχο/212ΤΕ πάνω στο άλλο ύψωμα Κολοκασίδη το 180. Στα αριστερά του ο Υπολοχαγός Μιχόπουλος με το 2ο Λόχο/212ΤΕ στο εργοστάσιο Καϊσή. Πίσω στην αντιπροσωπεία Κολοκασίδη ο Ταγματάρχης Αχιλλείδης ο οποίος είχε τη διοίκηση μάχης. Την επίθεση ανέκοψαν και οι άλλοι δύο Λόχοι του 212ΤΕ. Εκεί στη πιο κρίσιμη μάχη του πολέμου, ο τουρκικός στρατός ηττήθηκε και σώθηκε η Λευκωσία. Οι Τούρκοι είχαν απώλεια τεσσάρων αρμάτων και βαριές απώλειες στο πεζικό. Αμέσως μετά το πόλεμο ο Ανδρέας Πασιαρδής προτάθηκε από τον Διοικητή του για το Χρυσούν Αριστείο Ανδρείας. Με τη δράση του στους αγώνες της Κύπρου τίμησε την πατρίδα του, αλλά και τον παρασημοφορημένο πατέρα του, που τον είχε ως πρότυπο του. Αποστρατεύτηκε πρόωρα και αυτοβούλως το 1992 με το βαθμό του Ταξίαρχου εν αποστρατεία.
Ποτέ δεν πρόβαλε ο ίδιος τον εαυτό του και την δράση του. Είχε όμως ήσυχη τη συνείδηση του γιατί έπραξε στο ακέραιο το καθήκον του. Την περίοδο μετά τα γεγονότα του 74 πολλά δημοσιεύματα αναφέρθηκαν τιμητικά στη δράση του Πασιαρδή και των άλλων Αξιωματικών του 212ΤΕ. Με τη πάροδο του χρόνου όμως κυκλοφόρησαν διάφορες φανταστικές ιστορίες για το 1974 με ποικίλες σκοπιμότητες. Με την πλύση εγκεφάλου του διαδικτύου κάποιες εμπεδώθηκαν και έθαψαν την δράση του Ανδρέα Πασιαρδή αλλά και όλου του 212ΤΕ. Όταν πριν από λίγα χρόνια έμαθε αυτές τις φανταστικές ιστορίες που κυκλοφορούν και τη βιομηχανία παραπληροφόρησης έλεγε χαρακτηριστικά: ‘’Μα δεν ντρέπονται τίποτε και γράφουν αυτά τα πράγματα; Παν να μας ακυρώσουν εντελώς εμάς.’’.
Ποτέ δεν πρόβαλε ο ίδιος τον εαυτό του και την δράση του. Είχε όμως ήσυχη τη συνείδηση του γιατί έπραξε στο ακέραιο το καθήκον του. Την περίοδο μετά τα γεγονότα του 74 πολλά δημοσιεύματα αναφέρθηκαν τιμητικά στη δράση του Πασιαρδή και των άλλων Αξιωματικών του 212ΤΕ. Με τη πάροδο του χρόνου όμως κυκλοφόρησαν διάφορες φανταστικές ιστορίες για το 1974 με ποικίλες σκοπιμότητες. Με την πλύση εγκεφάλου του διαδικτύου κάποιες εμπεδώθηκαν και έθαψαν την δράση του Ανδρέα Πασιαρδή αλλά και όλου του 212ΤΕ. Όταν πριν από λίγα χρόνια έμαθε αυτές τις φανταστικές ιστορίες που κυκλοφορούν και τη βιομηχανία παραπληροφόρησης έλεγε χαρακτηριστικά: ‘’Μα δεν ντρέπονται τίποτε και γράφουν αυτά τα πράγματα; Παν να μας ακυρώσουν εντελώς εμάς.’’.
Ο Ανδρέας Πασιαρδής Ανθυπολοχαγός Πεζικού το 1961-62
Ο Ανδρέας Πασιαρδής με το βαθμό του Ταγματάρχη το 1980.
Απόσπασμα της Ημερήσιας Διαταγής του 212ΤΠ της 17ης Αυγούστου 1974
όπου ο Διοικητής του Τάγματος Ταγματάρχης Κωνσταντίνος Αχιλλείδης
προτείνει τον Λοχαγό Ανδρέα Πασιαρδή για το Χρυσούν Αριστείον Ανδρείας.
Σε πρώτο πλάνο ο πατέρας μου Ανδρέας Πασιαρδής μόνιμος Ανθυπολοχαγός του Κυπριακού Στρατού ηγείται του Λόχου του στη παρέλαση της 1ης Απριλίου 1964.
Πίσω του ο Υποδιοικητής του Λόχου μόνιμος Ανθυπολοχαγός
του Κυπριακού Στρατού Νίκος Καλογήρου.
Ο Λόχος αυτός συγκροτήθηκε από πρώην αγωνιστές της ΕΟΚΑ 55-59 και άλλους εθελοντές της περιοχής Αγλαντζιάς και της ευρύτερης περιοχής Λευκωσίας. Ήταν ο Λόχος Βαρέων Όπλων του Τάγματος του τότε Ταγματάρχη Χρήστου Φώτη από την κατεχόμενη Άσσια. Ο Φώτης το 1974 με το βαθμό του Αντισυνταγματάρχη, Διοικητής του 321ΤΕ, έπεσε ηρωϊκά μαχόμενος στα Καζιβερά. Το Τάγμα του Χρήστου Φώτη το 1964 ελέγετο Γενική Εφεδρεία Αρχηγείου με έδρα τη Λευκωσία. Αποτελείτο από εθελοντές εθνοφρουρούς και είχε τρεις Λόχους τυφεκιοφόρων και το Λόχο Βαρέων όπλων υπό τον Ανθυπολοχαγό Ανδρέα Πασιαρδή.
Ο μόνιμος Ανθυπολοχαγός Γεώργιος Χατζηδαμιανού ήταν ο Διοικητής του 1ου Λόχου ΤΦ των εθελοντών από την Φιλιά, το Μάσσαρη και την ευρύτερη περιοχή. Ο μόνιμος Ανθυπολοχαγός Χαράλαμπος Τοουλιάς ήταν ο Διοικητής του 2ου Λόχου ΤΦ των εθελοντών από την περιοχή Παλιομετόχου. Ο μόνιμος Ανθυπολοχαγός Κωνσταντίνος Λοϊζου ήταν ο Διοικητής του 3ου Λόχου ΤΦ των εθελοντών φοιτητών της Παιδαγωγικής Ακαδημίας, του Ιερού Λόχου.
Την 4η Μαρτίου 1964 είχε εκδοθεί από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ το γνωστό ψήφισμα 186 το οποίο, μεταξύ άλλων, υποστήριζε την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας. Στις 7 Μαρτίου 1964 οι Τούρκοι στασιαστές προκάλεσαν σοβαρά επεισόδια στην αγορά της Πάφου όπου συνέλαβαν εκατοντάδες Ελληνοκύπριους ομήρους, εκτέλεσαν μερικούς και έβαλλαν από τους μιναρέδες εναντίον των απροστάτευτων και ανυποψίαστων πολιτών της Πάφου προκαλώντας τρόμο και σπέρνοντας τον θάνατο.
Την 4η Μαρτίου 1964 είχε εκδοθεί από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ το γνωστό ψήφισμα 186 το οποίο, μεταξύ άλλων, υποστήριζε την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας. Στις 7 Μαρτίου 1964 οι Τούρκοι στασιαστές προκάλεσαν σοβαρά επεισόδια στην αγορά της Πάφου όπου συνέλαβαν εκατοντάδες Ελληνοκύπριους ομήρους, εκτέλεσαν μερικούς και έβαλλαν από τους μιναρέδες εναντίον των απροστάτευτων και ανυποψίαστων πολιτών της Πάφου προκαλώντας τρόμο και σπέρνοντας τον θάνατο.
Το Υπαρχηγείο της Πάφου αντέδρασε αλλά δεν μπορούσε από μόνο του να αντιμετωπίσει τις ισχυρές και καλά οργανωμένες δυνάμεις της ΤΜΤ. Να τις αναγκάσει να απελευθερώσουν τους ομήρους και να προστατεύσει το πληθυσμό από τους τρομοκράτες. Εδόθη η διαταγή στο Τάγμα του Ταγματάρχη Χρήστου Φώτη από τη Λευκωσία να πάει στη Πάφο να ενισχύσει το Υπαρχηγείο Πάφου του οποίου στρατιωτικός Διοικητής ήταν ο τότε Αντισυνταγματάρχης Γεώργιος Αζίνας. Στο Λόχο του Ανδρέα Πασιαρδή παρουσιάστηκε και ένας Τουρκοκύπριος εθελοντής ο οποίος ζήτησε από τον Πασιαρδή να τον δεχτεί στο Λόχο του και να πάει να πολεμήσει και αυτός τους στασιαστές της ξενοκίνητης ΤΜΤ, αφού όπως είναι γνωστό κατευθύνετο από το γραφείο ειδικού πολέμου της Τουρκίας. Ο Πασιαρδής τον προέτρεψε να μην πάει διότι μπορεί να αναγκάζετο να σκοτώσει ομοεθνείς του. Όμως ο Τουρκοκύπριος επέμενε και ο Ανθυπολοχαγός Πασιαρδής ενέταξε τον εθελοντή στο Λόχο του.
Στην επιχείρηση έλαβαν μέρος οι Λόχοι του Πασιαρδή, του Χατζηδαμιανού και του Κωνσταντίνου Λοϊζου. Ο Λόχος του Ανθυπολοχαγού Τοουλιά είχε λάβει προηγουμένως μέρος στην επίθεση εναντίον των στασιαστών στη περιοχή Τσιακλαγιάν στη Λευκωσία με επικεφαλής τον ίδιο τον Διοικητή τον Ταγματάρχη Χρήστο Φώτη. Η επίθεση του 2ου Λόχου στο Τσιακλαγιάν ήταν θυελλώδης και μέσα σε 24 ώρες ξεκαθάρισε την περιοχή από τους ξενοκίνητους τρομοκράτες.
Στην επιχείρηση έλαβαν μέρος οι Λόχοι του Πασιαρδή, του Χατζηδαμιανού και του Κωνσταντίνου Λοϊζου. Ο Λόχος του Ανθυπολοχαγού Τοουλιά είχε λάβει προηγουμένως μέρος στην επίθεση εναντίον των στασιαστών στη περιοχή Τσιακλαγιάν στη Λευκωσία με επικεφαλής τον ίδιο τον Διοικητή τον Ταγματάρχη Χρήστο Φώτη. Η επίθεση του 2ου Λόχου στο Τσιακλαγιάν ήταν θυελλώδης και μέσα σε 24 ώρες ξεκαθάρισε την περιοχή από τους ξενοκίνητους τρομοκράτες.
Στη μάχη της Πάφου με τη Γενική Εφεδρεία Αρχηγείου, το Τάγμα του Ταγματάρχη Χρήστου Φώτη, έλαβαν μέρος και οι εξής μόνιμοι Αξιωματικοί και Υπαξιωματικοί του Κυπριακού Στρατού τους οποίους αναφέρουμε. Οι μόνιμοι Ανθυπολοχαγοί, Γιάννης Χριστοδουλίδης Μαυρόγιαννος που ήταν ο Υπασπιστής, Προκόπης Χριστοδούλου στο 1ο και 4ο Επιτελικά Γραφεία, Ξάνθος Ιακωβίδης στο 2ο και 3ο Επιτελικά Γραφεία, Νίκος Καλογήρου (πίσω από τον Πασιαρδή στη φωτογραφία) Υποδιοικητής του Λόχου Βαρέων Όπλων, Θεμιστοκλέους Αγαθάγγελος Ψαράς Διμοιρίτης Πολυβόλων και οι μόνιμοι Δεκανείς Μιχαήλ Μιχάλης Διμοιρίτης Διμοιρίας Α/Τ 3,5’’ και Κιρκιλλής Ευάγγελος Διμοιρίτης 3ου Λόχου.
Οι τρεις αναφερόμενοι Λόχοι, 1ος 2ος και ΛΒΟ, την 8/3/1964 ετοιμάστηκαν και ξεκίνησαν για τη Πάφο. Το ηθικό τους και η πεποίθηση της νίκης ήταν στο υψηλότερο σημείο. Όλο το βράδυ το Τάγμα διέσχιζε το Τρόοδος με σκοπό να μην γίνει αντιληπτό από τους τρομοκράτες και τους πράκτορες τους και μέχρι το πρωϊ να επιτεθεί αιφνιδιαστικά. Με το πρώτο φως της 9ης Μαρτίου 1964 οι τρεις Λόχοι και με τη βοήθεια των νομίμων δυνάμεων της Πάφου, επιτέθηκαν με όλες τις δυνάμεις τους αιφνιδιαστικά κατά των οχυρωμένων θέσεων των στασιαστών της ΤΜΤ στη περιοχή του Μούτταλου της Πάφου. Η επίθεση ήταν θυελλώδης.
Οι τρεις αναφερόμενοι Λόχοι, 1ος 2ος και ΛΒΟ, την 8/3/1964 ετοιμάστηκαν και ξεκίνησαν για τη Πάφο. Το ηθικό τους και η πεποίθηση της νίκης ήταν στο υψηλότερο σημείο. Όλο το βράδυ το Τάγμα διέσχιζε το Τρόοδος με σκοπό να μην γίνει αντιληπτό από τους τρομοκράτες και τους πράκτορες τους και μέχρι το πρωϊ να επιτεθεί αιφνιδιαστικά. Με το πρώτο φως της 9ης Μαρτίου 1964 οι τρεις Λόχοι και με τη βοήθεια των νομίμων δυνάμεων της Πάφου, επιτέθηκαν με όλες τις δυνάμεις τους αιφνιδιαστικά κατά των οχυρωμένων θέσεων των στασιαστών της ΤΜΤ στη περιοχή του Μούτταλου της Πάφου. Η επίθεση ήταν θυελλώδης.
Ο ίδιος ο Διοικητής Χρήστος Φώτη αγέρωχος και αδιάφορος απέναντι στα εχθρικά πυρά με τη βροντώδη φωνή του φώναζε στους άνδρες του: ‘’Παιδιά τις σφαίρες που ακούγονται μην τις φοβάστε, αυτή που θα γράφει το όνομα μας δεν την ακούγομε’’. Η στάση και η ηγεσία του Διοικητή έκανε τους Αξιωματικούς και οπλίτες του Τάγματος να αισθάνονται άτρωτοι από τα εχθρικά πυρά. Άτρομοι και οι Διοικητές των Λόχων στη πρώτη γραμμή επικεφαλής των τμημάτων τους έδιναν μάχη εκ του συστάδην. Το ίδιο και οι άλλοι Αξιωματικοί του Τάγματος.
Οι Τούρκοι στασιαστές έβαλλαν εναντίον των εθνοφρουρών από μιναρέδες, από στέγες σπιτιών και από τις πιο απίθανες θέσεις. Οι εθνοφρουροί δεν πτοήθηκαν και συνέχισαν την επίθεση. Κατελάμβαναν τις οχυρωμένες θέσεις των στασιαστών τη μια μετά την άλλη και σχεδόν τους διέλυσαν. Με παρέμβαση των Άγγλων ειρηνευτών σταμάτησε η μάχη και ανεκόπη η συντριβή των τρομοκρατών. Οι τρομοκράτες αναγκάστηκαν να απελευθερώσουν όλους τους ομήρους. Μεταξύ των πεσόντων που είχαν στο σύνολο τους οι Ελληνοκυπριακές δυνάμεις την 9η Μαρτίου, οι Ανδρέας Γερούδης, Κώστας Αθηνοδώρου, Δημητράκης Παπαμιλτιάδους, Κώστας Καρνάβαλος, Βλαδίμηρος Ηρακλέους και άλλοι. Μέσα στον Απρίλιο του 1964 το Τάγμα αυτό ανέβηκε στα βουνά του Πενταδακτύλου και αντιμετώπισε ξανά τους Τούρκους στασιαστές στη περιοχή του υψώματος Αλωνάγρα. Αργότερα με τη δημιουργία της Εθνικής Φρουράς το Τάγμα μετεξελίχθηκε σε 361 Τάγμα Πεζικού και εγκαταστάθηκε στο χωριό Συγχαρί στην οροσειρά του Πενταδακτύλου.
Εκείνο που παρατηρεί κανείς για τη περίοδο 1963-64 είναι ότι οι δυνάμεις της εθελοντικής Εθνοφρουράς είχαν υψηλότατο ηθικό, μαχητική ικανότητα, πίστη στη νίκη και όπου έδρασαν ήταν θυελλώδεις. Υπήρχε όραμα, εμπνευσμένη ηγεσία, πίστη στο δίκαιο του αγώνα και η μέγιστη δυνατή λαϊκή ενότητα. -Δέκα χρόνια αργότερα, το 1974, αυτά εξέλειπαν συνεπεία της εκτέλεσης του προδοτικού πραξικοπήματος.- Επιπροσθέτως, στις δυνάμεις του κράτους και της εθελοντικής Εθνοφρουράς δεν υπήρχε προετοιμασία ανάλογη με αυτή της ΤΜΤ.
Εκείνο που παρατηρεί κανείς για τη περίοδο 1963-64 είναι ότι οι δυνάμεις της εθελοντικής Εθνοφρουράς είχαν υψηλότατο ηθικό, μαχητική ικανότητα, πίστη στη νίκη και όπου έδρασαν ήταν θυελλώδεις. Υπήρχε όραμα, εμπνευσμένη ηγεσία, πίστη στο δίκαιο του αγώνα και η μέγιστη δυνατή λαϊκή ενότητα. -Δέκα χρόνια αργότερα, το 1974, αυτά εξέλειπαν συνεπεία της εκτέλεσης του προδοτικού πραξικοπήματος.- Επιπροσθέτως, στις δυνάμεις του κράτους και της εθελοντικής Εθνοφρουράς δεν υπήρχε προετοιμασία ανάλογη με αυτή της ΤΜΤ.
Αφού όπως είναι γνωστό Τούρκοι Αξιωματικοί εκπαίδευαν και εξόπλιζαν τους τρομοκράτες από καιρό και προετοιμάζονταν για να υλοποιήσουν τις μεθοδεύσεις της Άγκυρας όταν θα εδίδετο η κατάλληλη αφορμή. Όμως οι δυνάμεις της ξενοκίνητης ΤΜΤ δεν είχαν την ίδια μαχητική αξία με τους εθνοφρουρούς παρά το ότι ήταν πολύ καλά εξοπλισμένες, οργανωμένες και ενισχυμένες με προσωπικό από τη Τουρκία. Αυτά απεδείχθησαν στη μάχη της Πάφου, στη μάχη του Προφήτη Ηλία όπου έδρασε ο Λόχος των κοκκινοσκούφηδων του Βάσου Λυσσαρίδη με επικεφαλής τον Δώρο Ηλία, στη μάχη του Τσιακλαγιάν και αλλού. Στη φωτογραφία παρελαύνει ο Λόχος Βαρέων όπλων.
Η φωτογραφία είναι ιστορική.
Ελήφθη το 1050 μετά τον Αγώνα της ΕΟΚΑ 55-59,
την ημέρα που έγινε το μεγάλο συλλαλητήριο με ομιλητή
τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο Γ’.
Στα δεξιά του Αρχιεπισκόπου με άσπρο μπουφάν και με μουστάκι
ο πατέρας μου Ανδρέας Πασιαρδής, ένας από τους σωματοφύλακες του.
Αφιερωμένη στη σημερινή επέτειο με μεγάλη τιμή!
Την περίοδο 1914-18 έλαβε μέρος στο Α’ παγκόσμιο στη Γαλλία με άλλους Κύπριους και Ελλαδίτες εθελοντές. Τέλος συμμετείχε στη Μικρασιατική Εκστρατεία 1919-22 ως εθελοντής. Έλαβε μέρος στις μεγάλες μάχες στο Εσκί-Σεχίρ, στο Σαγγάριο ποταμό και αλλού. Μετά την κατάρρευση του μετώπου τον Αύγουστο του 1922 εγκλωβίστηκε στη Μικρασία μαζί με άλλους συμπολεμιστές του. Κατόρθωσε τελικά να διαφύγει στην Ελλάδα και το 1924 επέστρεψε στη Κύπρο. Παντρεύτηκε την Άννα Βάττατζη και απέκτησε μια κόρη, τη Νίτσα και ένα γιό, τον Ανδρέα. Σε πρώτο πλάνο ο Οδυσσέας Αριστείδη Πασιαρδής, παρασημοφορημένος, παρελαύνει μαζί με άλλους παλαιούς πολεμιστές. Διέμενε με την οικογένεια του στην Αγλαντζιά.
Συχνά περιέγραφε στα παιδιά και στα εγγόνια του αλλά και στους φίλους του τις εμπειρίες που είχε από το μέτωπο. Τραγουδούσε το πιο κάτω τραγούδι της Μικρασιατικής Εκστρατείας ’’Εσκί-Σεχίρ’’:
Εσκί Σεχίρ μου τρομερό
και συρματοπλεγμένο
μας έχεις κάψει τη καρδιά
αναθεματισμένο.
Πολλές μανάδες κλάψανε
ας κλάψει κι’ η δική μου
κει μέσα στο Εσκί Σεχίρ
κει μέσα ας βγει η ψυχή μου.
Εκεί ψηλά σ’ ένα βουνό
θ’ ανοίξω ένα πηγάδι
να τρέξει άφθονο νερό
να πιούνε οι φαντάροι.
Ανάθεμα σε Γούναρη
κι’ εσένα Στεργιάδη
που έδιωξες τους Έλληνες
κι’ έφερες το Κεμάλη.
Εσκί Σεχίρ μου τρομερό
και συρματοπλεγμένο
μας έχεις κάψει τη καρδιά
αναθεματισμένο.
Πολλές μανάδες κλάψανε
ας κλάψει κι’ η δική μου
κει μέσα στο Εσκί Σεχίρ
κει μέσα ας βγει η ψυχή μου.
Εκεί ψηλά σ’ ένα βουνό
θ’ ανοίξω ένα πηγάδι
να τρέξει άφθονο νερό
να πιούνε οι φαντάροι.
Ανάθεμα σε Γούναρη
κι’ εσένα Στεργιάδη
που έδιωξες τους Έλληνες
κι’ έφερες το Κεμάλη.
Αριστερά ο Ανδρέας Πασιαρδής, στο κέντρο ο Φοίβος Ευαγγέλου,
δεξιά ο Ντίνος Γωγάκης. Όλοι αγωνιστές της ΕΟΚΑ 55-59.
Η φωτογραφία λήφθηκε αμέσως μετά το τέλος του αγώνα της ΕΟΚΑ.
(1ος/212ΤΕ) και του Στρατοπέδου της ΕΛΔΥΚ
Στην αεροφωτογραφία της περιοχής Σχολής Γρηγορίου - στρατοπέδου της ΕΛΔΥΚ η σηματοδότηση έγινε στη βάση μαρτυριών συμμετασχόντων στις μάχες του 1974 και είναι ενδεικτική και κατά προσέγγιση. Τα μαύρα βέλη δηλώνουν τοποθεσίες που δεν φαίνονται στον χάρτη. Εάν η αεροφωτογραφία περιελάμβανε την ευρύτερη περιοχή θα βοηθούσε στην καλύτερη κατανόηση των τοποθεσιών και των γεγονότων. Τα κόκκινα βέλη δηλώνουν ενδεικτικά και κατά προσέγγιση την επίθεση των τουρκικών αρμάτων και πεζικού την 16η Αυγούστου 74 από το πρωϊ μέχρι τις πρώτες μεταμεσημβρινές ώρες που κατελήφθη το στρατόπεδο της ΕΛΔΥΚ και η Σχολή Γρηγορίου.
Το στρατόπεδο της ΕΛΔΥΚ υπεράσπιζαν δύο Λόχοι τυφεκιοφόρων της ΕΛΔΥΚ, ο 4ος υπό τον Λοχαγό Λούη Ιωαννίδη και ο 2ος υπό τον Υπολοχαγό Ηλία Κωνσταντούλα οι οποίοι ήταν ταγμένοι περιμετρικά του στρατοπέδου. Στρατοπεδάρχης ήταν ο Υποδιοικητής του Συντάγματος της ΕΛΔΥΚ Αντισυνταγματάρχης Παναγιώτης Σταυρουλόπoυλος. Έξω από το στρατόπεδο της ΕΛΔΥΚ και νοτίως αυτού, πάνω στο ύψωμα Β, ήταν ταγμένος αμυντικά ο Λόχος Διοικήσεως του Συντάγματος της ΕΛΔΥΚ υπό τον Ταγματάρχη Σπυρίδωνα Δελλή. Νοτίως της Σχολής Γρηγορίου ήταν ταγμένη η Διμοιρία όλμων της ΕΛΔΥΚ υπό τον Υπολοχαγό Στέφανο Πίο.
Νοτιοανατολικά του στρατοπέδου της ΕΛΔΥΚ πάνω στη Σχολή Γρηγορίου ήταν ταγμένος περιμετρικά ο 1ος Λόχος(-) του 212 Τάγματος Επιστρατεύσεως υπό τον Λοχαγό Ανδρέα Πασιαρδή από το μεσημέρι της 14Ης Αυγούστου μετά από την σύμπτυξη του από το στρατόπεδο του 11ου Τ.Σ.. Είχε απέναντι του, βόρεια, κάτω στον κάμπο το στρατόπεδο της ΤΟΥΡΔΥΚ και δεξιά του, ανατολικά, τα δύο Αγγλικά ή στρατιωτικά νεκροταφεία μέσα στα οποία είχαν εισχωρήσει τουρκικές δυνάμεις από τις 14 Αυγούστου και απειλούσαν την διάταξη τόσον της ΕΛΔΥΚ, από ανατολικά, όσον και του 212ΤΕ. Νοτιοδυτικά της Σχολής Γρηγορίου, πάνω στα υψώματα Καϊσή ήταν ταγμένος ο 2ος/212ΤΕ υπό τον Υπολοχαγό Κωνσταντίνο Μιχόπουλο. Νοτιοανατολικά της Σχολής πάνω στα υψώματα Κολοκασίδη και ανατολικά αυτής πάνω στο ύψωμα του Αρμενικού Νεκροταφείου, ήταν ταγμένος ο 3ος/212ΤΕ υπό τον Λοχαγό Γεώργιο Χατζηδαμιανού. Ο Διοικητής του 212ΤΕ Ταγματάρχης Κωνσταντίνος Αχιλλείδης είχε τον πολεμικό σταθμό του στην αντιπροσωπεία Κολοκασίδη. Την 16η Αυγούστου το πρωϊ ο Ταγματάρχης Κ. Αχιλλείδης αντικατέστησε την Διμοιρία του 3ου/212ΤΕ, στο ύψωμα του Αρμενικού Νεκροταφείου, με τον 3ο(-)/399ΤΠ ο οποίος είχε τεθεί υποδιοίκηση του 212ΤΕ το πρωϊ της ίδιας μέρας. Οι θέσεις της ΕΛΔΥΚ και του 212ΤΕ είναι φανερό ότι ήταν αλληλένδετες. Η ΕΛΔΥΚ διέθετε αντιαρματικά δικά της και είχε υποδιοίκηση δύο ΠΑΟ 106χιλ του 120ΛΒΟ της ΕΦ. Επίσης υποστηρίζετο από την 187ΜΠΠ. Το 212ΤΕ δεν διέθετε αντιαρματικά.
Η μάχη των υψωμάτων Κολοκασίδη που ακολούθησε το απόγευμα της 16ης Αυγούστου δεν περιλαμβάνεται σε αυτόν τον χάρτη. Εκεί ήταν η τελευταία γραμμή αμύνης στα υψώματα Καϊσή-Κολοκασίδη. Η ΕΛΔΥΚ είχε οπισθοχωρήσει στον Αρχάγγελο και δεν έλαβε μέρος στην μάχη αυτή. Το 212ΤΕ, ενισχυμένο με τμήματα πεζικού του 386ΤΕ, Α/Τ της Α’ΜΚ και ΠΑΟ 106χιλ που προηγουμένως υποστήριζαν την ΕΛΔΥΚ και με την υποστήριξη του πυροβολικού της 187ΜΠΠ και της 184ΠΠΠ, απέκρουσε την δεύτερη και τελευταία τουρκική επίθεση και απέτρεψε την περίσχεση ή και κατάληψη της Λευκωσίας. Ήταν η πιο κρίσιμη μάχη του πολέμου του 1974 γιατί έκρινε τον έλεγχο της Λευκωσίας και εκεί ο τουρκικός στρατός ηττήθηκε. Αμέσως μετά τον πόλεμο ο Α/ΓΕΕΦ Στρατηγός Ευθύμιος Καραγιάννης τιμητικά μετέτρεψε το 212 Τάγμα Επιστρατεύσεως σε Τάγμα Πεζικού, την στιγμή που άλλα τάγματα διαλύονταν ή συγχωνεύονταν με άλλα. Οι δε άνδρες του πήραν εξαήμερη τιμητική άδεια.
Την 18/8/1994 στην εφημερίδα ‘’Σημερινή’’ ο Στρατηγός ε.α. Γεώργιος Αζίνας ο οποίος κατά τον Αττίλα 2 ήταν ο Διοικητής της Γ’ΑΤΔ που υπεράσπιζε την Λευκωσία, έγραψε μεταξύ άλλων για τη μάχη της Λευκωσίας και ειδικά για την μάχη των υψωμάτων Κολοκασίδηː «…Δύο Λόχοι ουσιαστικά της Ε.Φ. πάνω στα υψώματα Αρχής Τηλεπικοινωνιών και Κολοκασίδη, παρέμειναν στις θέσεις των και πολέμησαν και με τη βοήθεια του Πυροβολικού έδωσαν μάθημα στον εισβολέα που πρέπει να του αναστέλλει κάθε σκέψη περαιτέρω περιπετείας…». Ήταν ο 1ος/212 του Λοχαγού Ανδρέα Πασιαρδή και ο 3ος/212 του Λοχαγού Γεώργιου Χατζηδαμιανού.
11. Στις 17 Φεβρουαρίου 2019 στον Ιερό Ναό Αγίου Γεωργίου Αγλαντζιάς τελείται το πρώτο ετήσιο μνημόσυνο του πατέρα μου Ταξίαρχου ε.α. Ανδρέα Οδυσσέως Πασιαρδή, ακριβώς ένα χρόνο μετά που μας άφησε.
Ήταν άνθρωπος που τον διέκρινε η τόλμη, το θάρρος, η αυτοθυσία, η ανθρωπιά. Η αγάπη του για τη Κύπρο και ο πατριωτισμός του. Η πίστη του στην ιδέα της Ελλάδας και της Δημοκρατίας. Αυτά σημάδεψαν τη ζωή του, τις πράξεις και την συμπεριφορά του. Διαχρονικά μεγάλη η προσφορά του σε όλους τους αγώνες της Κύπρου. Πρότυπο του ο πατέρας του Οδυσσέας που ήταν παλαιός πολεμιστής από το 1912 μέχρι το 1922.
Ο γενναίος αγωνιστής της ΕΟΚΑ 55-59, ο ατρόμητος Ανθυπολοχαγός κατά την τουρκανταρσία του 1963-64 στις μάχες της Πάφου και του Πενταδακτύλου, έμελλε να συλληφθεί κατά το προδοτικό πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου 1974. Να ζήσει τη προδοσία, τη ταπείνωση και το δράμα της μαρτυρικής του πατρίδας. Που κάποιοι αποφάσισαν αμαχητί να παραδώσουν μέρος της Κύπρου στη Τουρκία.
Εκείνες τις τρεις πιο συγκλονιστικές μέρες της ζωής του 14, 15, 16 Αυγούστου 1974 αυτό τον γενναίο πατριώτη η μοίρα τον έταξε να αμυνθεί με το Τάγμα του, το 212 Τάγμα Επιστρατεύσεως, στη περιοχή αεροδρομίου Λευκωσίας. Διοικώντας το 1ο Λόχο του Τάγματος πολέμησε στο Στρατόπεδο Μιχαήλ Κουτσόφτα του 11ου Τακτικού Συγκροτήματος, μετά στη Σχολή Γρηγορίου και τέλος στα υψώματα Κολοκασίδη. Άνκαι τραυματισμένος και καταματωμένος από τον τριήμερο αγώνα που προηγήθηκε, όπως και οι περισσότεροι άνδρες του, το απόγευμα της 16ης Αυγούστου 74 έδωσε τη πιο κρίσιμη μάχη της ζωής του.
Εκεί στου Κολοκασίδη (εκεί που σήμερα είναι το Ινστιτούτο Νευρολογίας και Γενετικής) με τους άνδρες του και τα υποδιοίκηση Α/Τ απέκρουσε τα τουρκικά άρματα και το πεζικό και κράτησε κλειστές τις πύλες της Λευκωσίας. Μετά τον πόλεμο ο στρατιωτικός ακόλουθος της Αμερικής ο οποίος είχε εντυπωσιασθεί από την ηρωϊκή αντίσταση του 212ΤΕ και ιδιαίτερα του τότε Λοχαγού Πασιαρδή και των ανδρών του, ήθελε να τον συναντήσει. Όμως ο πατέρας μου απόφυγε να συναντηθεί. Προτάθηκε από το Διοικητή του για το Χρυσούν Αριστείο Ανδρείας. Για την ιστορία Διοικητής του Τάγματος ήταν ο τότε Ταγματάρχης Κωνσταντίνος Αχιλλείδης και Διοικητές των άλλων δύο Λόχων ο Λοχαγός Γεώργιος Χατζηδαμιανού και ο Υπολοχαγός Κωνσταντίνος Μιχόπουλος.
Αν μελετήσει κανείς την δράση και την προσφορά αυτού του ανθρώπου αντιλαμβάνεται ότι αποτελεί ένα πρότυπο αγωνιστή για την ελευθερία και τη δημοκρατία του λαού του. Ένα πρότυπο αγνού πατριώτη, γενναίου πολεμιστή αλλά και ταυτοχρόνως ανθρώπου με πανανθρώπινες αξίες.
Με μεγάλη τιμή,
Αν μελετήσει κανείς την δράση και την προσφορά αυτού του ανθρώπου αντιλαμβάνεται ότι αποτελεί ένα πρότυπο αγωνιστή για την ελευθερία και τη δημοκρατία του λαού του. Ένα πρότυπο αγνού πατριώτη, γενναίου πολεμιστή αλλά και ταυτοχρόνως ανθρώπου με πανανθρώπινες αξίες.
Με μεγάλη τιμή,
Γιώργος Α. Πασιαρδής
16 Φεβρουαρίου 2019
Facebook Γιώργος Πασιαρδής
No comments:
Post a Comment