Με το φακό των λέξεων

Ελένης Αρτεμίου Φωτιάδου 

Η Πράγα ανάσαινε μέσα στις καλοκαιρινές ματιές του ουρανού της σαν φιλάρεσκη μέρα που καρτερά το βλέμμα αγαπημένου προσώπου. Κι οι τουρίστες που την κατέκλυζαν από κάθε γωνιά της γης , απλόχερα της χάριζαν ματιές γεμάτες αγάπη και θαυμασμό. Το ποτάμι διέσχιζε το σώμα γυναίκας που άπλωνε η πόλη στα νερά του και το μοίραζε σε δυο πολύχρωμα όνειρα με εντυπωσιακά κτήρια και έρωτες που τους έφερνε θαρρείς μια άλλη εποχή, ρομαντική. 

Περπάτησα στα στενά της δρομάκια, εισέπνευσα αχόρταγα την Ιστορία και την ομορφιά της , αφέθηκα στη σαγήνη της ιδιαιτερότητάς της. Στο πέρασμά μου από την παλιά πόλη και την ιστορική πλατεία, μια περίεργη φαντασίωση με ανέβασε στην άμαξα με τα περήφανα στολισμένα άλογα και μαζί καλπάσαμε σε ένα παρελθόν γεμάτο κρινολίνα και περίτεχνες τουαλέτες δεσποινίδων και κυριών. Κι όταν τα βήματά μου με οδήγησαν στη γνωστή Γέφυρα του Καρόλου, σήμα κατατεθέν της πόλης, με συντρόφεψαν τα αγάλματα, πλήθος μικροπωλητών κι άνθρωποι από όλες τις γωνιές της γης, που έσμιγαν τη δίψα τους για τη σαγήνη του διαφορετικού στην Πράγα της Κεντρικής Ευρώπης.

Στο τέρμα της Γέφυρας σταμάτησα, κοίταξα πίσω, η ίδια ομορφιά ακόμα με χτυπούσε συνωμοτικά στην πλάτη και μου ψιθύριζε τα λόγια του πιο γνωστού συγγραφέα της πόλης, του Franz Kafka: «Όποιος διατηρεί την ικανότητα να βλέπει την ομορφιά, δεν γερνάει ποτέ». Κι ένας άνεμος γεμάτος καλωσόρισμα και διανόηση με έσπρωξε προς το Μουσείο του μεγάλου αυτού Τσεχοεβραίου συγγραφέα, ένα χώρο γεμάτο με την ιδιόμορφη παρουσία του, τα βιβλία, τα σημειώματά, τους έρωτες και τα πάθη του.

Μια μεγάλη οθόνη στην είσοδο του Μουσείου μας παρέπεμπε στην εποχή που έζησε ο Kafka, τέλος δεκάτου ενάτου και αρχές εικοστού αιώνα. Κι ύστερα μια περιδιάβαση στην προσωπικότητα, στις σκέψεις , στα συναισθήματά του. «Θα ήθελα να είμαι μόνο λογοτεχνία και μόνο αυτό μπορώ και θέλω να είμαι”, είναι το πρώτο που διαβάζω στον τοίχο με τα αποφθέγματά του κι αυτό νομίζω είναι η στάση ζωής που τήρησε και υπηρέτησε στον σύντομο βίο του. 

Μια ζωή με έντονη, παθιασμένη γραφή, η οποία σκίαζε τις περισσότερες φορές προσωπικό, οικογενειακό, κοινωνικό χρόνο, αλλά αυτή ήταν η επιλογή ενός νέου οραματιστή, που μέσα από τις λέξεις και τις σκέψεις του προσπαθούσε να αφήσει το πιο βαθύ, πνευματικό αποτύπωμά του στον χρόνο. Κι ίσως , στην πάλη αυτή με τις ιδέες και τις λέξεις , στα σχήματα αυτά που επίμονα έφτιαχνε με τις ανάλογες δόσεις πνεύματος και θέλησης, ποτέ να μη φαντάστηκε πως μια μέρα , ο μόχθος αυτός θα γινότανε ένας ακόμα θελκτικός προορισμός για τους επισκέπτες της γενέτειράς του.

Μέχρι την έξοδο του Μουσείου είχα σχηματίσει μέσα μου την εικόνα ενός ερωτευμένου με την τέχνη του λόγου διανοούμενου, ο οποίος πάλεψε και πέτυχε να απελευθερωθεί μέσω της συγγραφής από καταπιεστικές πατριαρχικές φόρμες, γραφειοκρατικές διαδικασίες, επαγγελματικές υποχρεώσεις και αδηφάγες χρονοβόρες δεσμεύσεις της καθημερινότητας, για να μπορέσει να αφήσει στα χειρόγραφά του όλο εκείνο τον κόσμο των ιδεών και των σκέψεων που τον καταδίωκε και τον έκανε να γράφει νυχθημερόν. 

Ο θάνατός του από φυματίωση στην ηλικία μόλις των σαράντα ενός χρόνων δεν ήτανε το τέλος αλλά η αρχή μιας ατέλευτης γνωριμίας των επόμενων γενεών με το ταλέντο, τη θέληση και την επιμονή ενός ιδιαίτερου λογοτέχνη, που πέτυχε να δώσει μέσα από τα διηγήματα, τις νουβέλες, τα μυθιστορήματα, τα ημερολόγια, τις επιστολές και τα άλλα έργα του την απτή απόδειξη της γνωστής φράσης του: «Τα βιβλία που έχουμε ανάγκη είναι εκείνα που πέφτουν σαν το τσεκούρι στην παγωμένη θάλασσα της ψυχής μας».
Ελένης Αρτεμίου Φωτιάδου