Συμμετοχή και ευθύνη

Δημόσιος βίος

Τoυ Βουλευτή
Τάσου Μητσόπουλου

Πολύς λόγος και πάλι για την αποχή. Μας προβληματίζει και μας ανησυχεί το φαινόμενο χωρίς πια να μας ξαφνιάζει. Μάλλον θα πρέπει να συνηθίσουμε την ιδέα των υψηλών ποσοστών αποχής όπως ακριβώς το έχουν συνηθίσει και άλλες προηγμένες κοινωνίες και δημοκρατίες που λειτουργούν ακόμη και κάτω από αυτά τα δεδομένα. Κι ενώ αφιερώνουμε ώρα και φαιά ουσία στο να αναλύουμε το φαινόμενο, παραλείπουμε συνήθως να κάνουμε μια οφειλόμενη αναφορά στους πολλούς, σε εκείνο το 70% των ενεργών πολιτών, που παρά τις δυσμενείς συγκυρίες, την οικονομική δυσπραγία, την ανασφάλεια και την αβεβαιότητα, προτίμησε το δρόμο της ευθύνης και της συμμετοχής. Προτίμησε να δώσει το παρών του στις εκλογές τοπικής αυτοδιοίκησης και να απορρίψει το δρόμο της απάθειας και της αδιαφορίας, κάνοντας επιλογές και στηρίζοντας προτάσεις για την πόλη και το χωριό του. Για την ποιότητα ζωής του.

Έχω και δημοσίως εκφράσει την άποψή μου ότι θα πρέπει να αποδεχτούμε πια πως ένα διόλου ευκαταφρόνητο ποσοστό συμπολιτών μας έχει επιλέξει, άλλοτε συνειδητά και άλλοτε ασυνείδητα, την στάση της αποχής από τα δημόσια δρώμενα. Οφείλουμε να αναγνωρίσουμε το δικαίωμα αυτό και την ύπαρξη μέσα στο δημόσιο χώρο της συγκεκριμένης τάσης. Όποια κι αν είναι τα κίνητρά της. Ακούγεται ωστόσο από συγκεκριμένους κύκλους η άποψη ότι τάχατες με την αυξημένη αποχή τιμωρούνται τα κόμματα. Ότι η αποχή αποτελεί έκφραση διαμαρτυρίας. Θα διαφωνήσω. Αν κάποιος τιμωρείται αυτός είναι η ποιότητα της δημοκρατίας και η ίδια η κοινωνία των πολιτών. Και πώς αλήθεια εκφράζεται η διαμαρτυρία; Μήπως με μια στάση αναχωρητισμού και περιχαράκωσης; Άραγε με τη χαμηλή συμμετοχή επιτυγχάνεται ο στόχος της ανανέωσης ή μεταρρύθμισης του πολιτικού μας συστήματος; Ποιος στόχος ζωής κατακτιέται χωρίς αγώνα, δράση και συμμετοχή; Σε ένα πράγμα νομίζω θα πρέπει όλοι να συμφωνήσουμε. Ότι αποχή από τις εκλογές σημαίνει αποχή από την ίδια τη δημοκρατία.

Ο Δημοκρατικός Συναγερμός και ο Νίκος Αναστασιάδης, πέρα από τις θεωρητικές αναλύσεις και διαπιστώσεις εδώ και καιρό έχουν καταθέσει μια συγκεκριμένη πρόταση υπέρβασης των θεσμικών προβλημάτων του τόπου. Η πρότασή μας για την «Κύπρο 2020» συνοψίζει κορυφαίες θεσμικές μεταρρυθμίσεις που μπορούν να ανανεώσουν τη δημοκρατία και να φέρουν τον πολίτη στο κέντρο της πολιτικής δραστηριότητας. Προτάσεις όπως η θεσμοθέτηση ορίου θητειών για τους πολιτειακούς αξιωματούχους, η ηλεκτρονική ψηφοφορία, η αυτόματη εγγραφή στους εκλογικούς καταλόγους, η οριζόντια ψηφοφορία αλλά και ο τερματισμός της άκρως πελατειακής λογικής του διορισμού διοικητικών συμβουλίων στους ημικρατικούς οργανισμούς με βάση μόνο κομματικά κριτήρια και περγαμηνές.

Υπάρχουν όμως και άλλες προτάσεις. Αυτές που συνιστούν κατά τον Άλβιν Τόφλερ την «ανοιχτή διακυβέρνηση». Μια διακυβέρνηση που περιλαμβάνει μεταξύ άλλων την ηλεκτρονική διαβούλευση όλων των νομοσχεδίων, την ηλεκτρονική δημοσιοποίηση όλων των πράξεων και πεπραγμένων της πολιτικής εξουσίας και την ηλεκτρονική προκήρυξη όλων των θέσεων για στελέχωση του δημοσίου. Χρειάζεται στην ίδια λογική να εκπαιδευτούμε όλοι, πολίτες και πολιτικοί, σε μιαν άλλη ποιότητα πολιτικού πολιτισμού που δεν θα αναδεικνύει ως πρότυπο τις στείρες αντιπαραθέσεις και τον τοξικό πολιτικό λόγο.
Πρέπει θαρρώ να συνειδητοποιήσουμε και κυρίως εκείνοι που εκθειάζουν την αποχή ως πολιτική επιλογή αλλαγής των κατεστημένων, ότι ακριβώς το αντίθετο συμβαίνει. Αντί να εκκαθαρίζονται από το δημόσιο βίο τα στοιχεία εκείνα που κρατούν καθηλωμένο τον τόπο και την κοινωνία σε συνθήκες δημοκρατικής καχεξίας και πολιτικής υπανάπτυξης, πολύ φοβούμαι ότι διά της αποχής ο φαύλος κύκλος απλώς εδραιώνεται. Το πεδίο παραμένει ελεύθερο στους μηχανισμούς των παρασκηνίων που επιθυμούν η πολιτική να διεξάγεται μακριά από τους πολίτες και χωρίς τη δική τους συμμετοχή. Επιτομή όλων των πιο πάνω αποτελεί ο Επιτάφιος Λόγος του Περικλή.

Το μνημειώδες αυτό έργο που με πληρότητα και ευκρίνεια συνοψίζει τη διαχρονική αρετή της συμμετοχικής δημοκρατίας όπως μας το μεταφέρει ο Θουκυδίδης:
«...εμείς είμαστε σε θέση να φροντίζουμε ταυτόχρονα για τις ιδιωτικές μας υποθέσεις και για τις υποθέσεις της πόλης μας, και ενώ ασχολούμαστε με διαφορετικά επαγγέλματα κατέχουμε καλά τα πολιτικά ζητήματα. Γιατί είμαστε ο μόνος λαός που αυτόν που δεν μετέχει στα κοινά δεν τον θεωρούμε φιλήσυχο αλλά άχρηστο, και οι μόνοι που ή κρίνουμε ή διαμορφώνουμε σωστές γνώμες για τα πράγματα, γιατί δεν θεωρούμε τους λόγους εμπόδιο των έργων, αλλά μάλλον θεωρούμε εμπόδιο να μην έχουμε κατατοπισθεί προφορικά σε όσα έχουμε να κάνουμε, πριν καταπιαστούμε με αυτά. Γιατί υπερέχουμε από τους άλλους και ως προς αυτό, ότι δηλαδή εμείς οι ίδιοι τολμούμε να υπολογίσουμε για όσα πρόκειται να επιχειρήσουμε.
Σχετικά μ’ αυτό στους άλλους η αμάθεια φέρνει θράσος, ενώ η σκέψη τούς κάνει να διστάζουν. Πιο γενναιόψυχοι όμως πρέπει να θεωρούνται όσοι γνωρίζουν με σαφήνεια τις συμφορές και τα ευχάριστα, και όμως η γνώση αυτή δεν τους κάνει να αποφεύγουν τους κινδύνους».
Τάσος Μητσόπουλος
Βουλευτής