Βιομετεωρολογία: Ο Καιρικές συνθήκες + Υγείας

Η βιομετεωρολογία είναι η επιστήμη που εξετάζει τις καιρικές συνθήκες και τις επιπτώσεις στην υγεία, στηριζόμενη στους «δείκτες δυσφορίας» που προκαλούν οι ατμοσφαιρικές αλλαγές σε ομάδες του πληθυσμού.
 
Όλοι γνωρίζουμε πλέον μέσα από την εμπειρία ότι καταστάσεις, όπως ο καύσωνας, επηρεάζουν σημαντικά την υγεία, ιδιαιτέρως των ευπαθών ομάδων του πληθυσμού, και για αυτόν τον λόγο, σε τέτοιες περιπτώσεις, οι αρμόδιοι φορείς δίνουν προληπτικές συμβουλές στον πληθυσμό. Ο φυσιολογικός ανθρώπινος οργανισμός  έχει μεγάλη προσαρμοστικότητα, αντέχει μεγάλες καιρικές αλλαγές, από το πολύ ψύχος στην πολύ ζέστη, από την πολύ υγρασία στη λίγη. Το πρόβλημα στην προσαρμογή, είναι όταν υπάρχει ιατρικό πρόβλημα.
 
O πολύ υγρός και ψυχρός καιρός, η απότομη πτώση της βαρομετρικής πίεσης και οι θυελλώδεις άνεμοι είναι φαινόμενα που επιδρούν στην ψυχική και σωματική μας υγεία. Διόλου τυχαία, τόσο στην Aμερική όσο και σε πολλές χώρες της Eυρώπης, γνωρίζει ιδιαίτερη άνθηση η βιομετεωρολογία. Οι προγνώσεις των βιομετεωρολόγων στηρίζονται σε Δείκτες Δυσφορίας που προκύπτουν από μαθηματικούς τύπους σχετικούς με την υγρασία, τους ανέμους και τη θερμοκρασία.

Παρόλο που οι μηχανισμοί δεν είναι απολύτως γνωστοί, φαίνεται ότι ο άνεμος επιδρά στους νευρώνες σε ορισμένες περιοχές του εγκεφάλου, κυρίως στον υποθάλαμο, την έδρα των συγκινησιακών αντιδράσεων, που επηρεάζουν τις νευροφυτικές λειτουργίες και κάνουν τα νευρικά κύτταρα να προσαρμόζονται στις αλλαγές είτε του εξωτερικού περιβάλλοντος (κλίμα και εποχές), είτε στις εσωτερικές (μηνιαίος κύκλος και βιορυθμοί). Τα μηνύματα που φτάνουν σε αυτές τις περιοχές μέσω των περιφερειακών νευρικών υποδοχέων εμποδίζουν τους ρυθμιστικούς μηχανισμούς, μη αφήνοντας τους νευρώνες να προσαρμοστούν όπως πρέπει. Κατά συνέπεια, τα άτομα που έχουν αυτή την ευαισθησία απέναντι στα καιρικά φαινόμενα γίνονται λιγότερο ικανά για έλεγχο και σε συγκινησιακό και σε γνωστικό επίπεδο.                
 
Ο άνεμος είναι η οριζόντια μετακίνηση μιας αέριας μάζας από τις περιοχές με υψηλή πίεση σ' εκείνες με χαμηλή. Όσο μεγαλύτερη είναι η διαφορά πίεσης, τόσο αυξάνεται και η ταχύτητα το ανέμου. Ο κάθε τύπος ανέμου επηρεάζει με το δικό του τρόπο τον οργανισμό, φέρνοντας διαφόρων ειδών ενοχλήσεις.
 

•    Λίβας,  καυτός και πολύ ξηρός άνεμος (η υγρασία είναι λιγότερη από 10%), που φυσά με την ξαστεριά, βοηθά την εξάτμιση του νερού και άρα την αφυδάτωση του οργανισμού. Κατά συνέπεια η πίεση, ιδίως η μεγάλη, πέφτει. Εμφανίζεται μια νευρομυϊκή εξασθένιση, εξάντληση, πόνους στους μυς και στους τένοντες, κολικοί του εντέρου και πονοκέφαλοι. Η προσοχή και η αυτοσυγκέντρωση ελαττώνονται, οπότε υπάρχει κίνδυνος ατυχημάτων. Οι ηλικιωμένοι και τα νεογέννητα μπορεί να ανεβάσουν πυρετό.
•    Γραίγος, χειμερινός βορειοανατολικός άνεμος που φυσά με μεγάλη ένταση, παγερός και υγρός. Προκαλεί νευραλγίες και μυαλγίες, εντείνει τους πόνους που οφείλονται σε ρευματισμούς και αρθρίτιδες. Καθώς συστέλλει τα αιμοφόρα αγγεία, προξενεί διαταραχές στην κυκλοφορία του αίματος επιδεινώνοντας τις καρδιαγγειακές παθήσεις, ιδίως στους ηλικιωμένους, καθώς και τους πονοκεφάλους.
•    Σιρόκος, ζεστός, αλλά πολύ υγρός, προκαλεί σε όλους, και όχι μόνο σε όσους έχουν ευαισθησία, μία κατάσταση νευρομυϊκής ατονίας και διανοητικής κόπωσης, με διαταραχές στη μνήμη και την αυτοσυγκέντρωση. Ευνοεί την κατάθλιψη και μπορεί ακόμα και να φέρει πυρετό, γιατί εμποδίζει την εξάτμιση το ιδρώτα.
•    Μαΐστρος, βορειοδυτικός άνεμος φυσά στις ψυχρές εποχές και κάνει καλό στους περισσότερους ανθρώπους, γιατί είναι δροσερός, ούτε πολύ ψυχρός ούτε πολύ υγρός. Επίσης, αυξάνει τη διανοητική μας απόδοση. Ωστόσο στα άτομα που έχουν ευαισθησία στα καιρικά φαινόμενα φέρνει άγχος, ταχυκαρδία, πόνο στο θώρακα και πονοκέφαλο.
 
Οι ατμοσφαιρικές πιέσεις δεν πιέζουν μόνο την ατμόσφαιρα αλλά και τον οργανισμό μας. Όταν η ατμοσφαιρική υγρασία είναι υψηλή, η φυσιολογική εξάτμιση του ιδρώτα εμποδίζεται, με αποτέλεσμα να αισθάνεστε τη θερμοκρασία υψηλότερη από ότι είναι πραγματικά. Μάλιστα, η δυσφορία είναι εντονότερη τις περιόδους με υψηλές θερμοκρασίες. Έτσι, για παράδειγμα, αν στους 30° C η υγρασία είναι στο 50 ή 80%, τότε εσείς θα νιώθετε σαν να είναι η θερμοκρασία 36 ή 43° C αντίστοιχα (αισθητή θερμοκρασία).

 

•    Σύμφωνα με έρευνες, η έντονη υγρασία συμβάλλει και στην επιδείνωση της αλλεργικής ρινίτιδας, αφού προκαλεί μορφολογικές αλλοιώσεις στους κόκκους της γύρης. Ιδιαίτερα οι αναπνευστικές αλλεργίες πυροδοτούνται από τα σταγονίδια νερού, που περιβάλλουν τα σωματίδια γύρης και σκόνης και διευκολύνουν την είσοδό τους στο αναπνευστικό σύστημα.
•    Στα αναπνευστικά προβλήματα συμβάλλουν επίσης και οι μύκητες (εσωτερικών και εξωτερικών χώρων), που αναπτύσσονται από την υγρασία.
•    Οι χαμηλές θερμοκρασίες, οι δυνατοί και θυελλώδεις άνεμοι καθώς και οι ολοένα αυξανόμενες ατμοσφαιρικές πιέσεις φαίνεται να επηρεάζουν άτομα με χρόνιες αναπνευστικές παθήσεις, όπως το εμφύσημα και το βρογχικό άσθμα.
•    Σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες, υπάρχει συσχέτιση ανάμεσα στην αυξημένη ατμοσφαιρική υγρασία και στην επιδείνωση των ενοχλήσεων στις αρθρώσεις όσων υποφέρουν από αυτοάνοσα νοσήματα ή έχουν υποστεί κατάγματα κατά το παρελθόν.
•    Μια νέα μελέτη έρχεται να επιβεβαιώσει αυτό που πολλοί γνωρίζουν από την εμπειρία τους: οι αλλαγές του καιρού, και ειδικά η αυξημένη υγρασία, φέρνουν πονοκέφαλο.
•    Πολυετής έρευνα της ψυχολόγου Μαρί Έντερς Σλέγκερ, καθηγήτριας στο Πανεπιστήμιο της Ουτρέχτης, έδειξε ότι o μουντός, βροχερός και υγρός καιρός, σε ποσοστό περίπου 20% του γυναικείου πληθυσμού και 6% του αντρικού, φέρνει θλίψη, κακή διάθεση, αναποφασιστικότητα, υπερευαισθησία, αδυναμία συγκέντρωσης, υπνηλία και γενικώς καταβολή δυνάμεων.

•    Το χειμώνα που υπάρχει αυξημένη υγρασία, ο μέσος ημερήσιος αριθμός θανάτων από οξύ έμφραγμα είναι περίπου 32% μεγαλύτερος σε σχέση με το καλοκαίρι. Σύμφωνα με τους ειδικούς, ο οργανισμός προσπαθώντας να απολέσει τη λιγότερη δυνατή θερμότητα σε συνθήκες ψύχους οδηγεί τα αιμοφόρα αγγεία σε συστολή, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει σημαντικά προβλήματα σε αρτηρίες που παρουσιάζουν ήδη στένωση.
•    Ο υγρός καιρός μπορεί να επιδεινώσει το πρόβλημα ακμής, αυξάνοντας τη λειτουργία των σμηγματογόνων αδένων και συμβάλλοντας στην ανάπτυξη του σταφυλόκοκκου, που ενοχοποιείται για την εκδήλωσή της. Πέρα όμως από αυτά, η υγρασία βοηθά τους ρύπους να κολλάνε στην επιδερμίδα.
•    Επιπλέον, επιδεινώνει τις δερματικές μυκητιάσεις, όπως το «πόδι του αθλητή», αφού οι μύκητες επιβιώνουν καλύτερα σε υγρό περιβάλλον.
•    Και οι χαμηλές τιμές υγρασίας μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά την υγεία μας, προκαλώντας π.χ. ξηροφθαλμία και ξήρανση των βλεννογόνων του αναπνευστικού.

 

Πώς να αντιμετωπίσετε τα καιρικά φαινόμενα:

•  Αποφυγή άσκησης σε ανοιχτούς χώρους με υψηλή υγρασία, γιατί ο υγρός αέρας που μπαίνει στους πνεύμονες μπορεί να επιδεινώσει την κατάστασή σας.
•  Τις ζεστές και υγρές ημέρες συνιστάται η παραμονή σε χώρους με κατάλληλα ρυθμισμένη θερμοκρασία, ενώ τις κρύες και υγρές ημέρες καλό είναι να ντύνεστε καλά.
•  Αν έχετε πιο έντονα συμπτώματα, η λήψη απλών παυσίπονων και η ελαφριά άσκηση μπορεί να σας βοηθήσουν.
• Αν πάσχετε από στεφανιαία νόσο ή έχετε υπέρταση, καλό είναι τις ημέρες με έντονη υγρασία να βρίσκεστε σε σχετικά ξηρό περιβάλλον.
• Αερίζετε καλά το σπίτι σας, ιδιαίτερα τις ηλιόλουστες ημέρες. Μπορείτε, επίσης, να τοποθετήσετε στο σπίτι σας ένα υγρόμετρο για να ελέγχετε τα επίπεδα της υγρασίας.
• Η κατανάλωση αλκοόλ καλό είναι να αποφεύγεται όταν η ατμοσφαιρική υγρασία είναι υψηλή, επειδή συμβάλλει στην απώλεια θερμότητας από το σώμα.
• Εάν οι αρθρώσεις σας πονάνε μόνο κατά τις περιόδους με έντονη υγρασία, η ήπια συστηματική άσκηση (κολύμπι, τζόγκιγκ, ποδήλατο) μπορεί να βελτιώσει το μυϊκό σας σύστημα και να κάνει το σκελετό σας ανθεκτικότερο. Ευεργετική δράση στις αρθρώσεις έχει και το μουρουνέλαιο, που είναι πλούσιο σε βιταμίνες Α, D και ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, καθώς και μια ισορροπημένη διατροφή, πλούσια σε λαχανικά, φρούτα, ελαιόλαδο κ.ά.
• Μια διατροφή πλούσια σε υδατάνθρακες (δημητριακά, πατάτες, ψωμί ολικής αλέσεως, όσπρια, μαύρο ρύζι, μακαρόνια) και βιταμίνη C (που αφθονεί σε φρούτα και λαχανικά) βοηθά, γιατί έχει την ιδιότητα να ισορροπεί το νευρικό σύστημα.
• Ο υγρός καιρός μπορεί να δημιουργήσει κρίσεις ημικρανίας και σε άτομα που δεν αντιμετωπίζουν τέτοιο πρόβλημα. Το πρώτο βήμα, λοιπόν, είναι να περιορίσετε τις εξόδους. Επίσης, να αερίζετε το υπνοδωμάτιό σας και, αν έχετε κλιματιστικό, να καθαρίζετε συχνά τα φίλτρα του.
• Πλένετε προσεκτικά το πρόσωπο και το σώμα σας και στεγνώνετε καλά το δέρμα σας. Στα πόδια, χρησιμοποιείτε πούδρα για να περιορίζεται η υγρασία και να μην εμφανίζονται μύκητες.
• Σε περίπτωση χαμηλής υγρασίας, συστήνεται να χρησιμοποιείτε υγρές πετσέτες πάνω από το αερόθερμο ή μια κατσαρόλα με νερό πάνω από τη σόμπα.
• Μπορεί όμως κάποιος να βοηθηθεί και από έναν ιονιστή, τα συσκευή που εμπλουτίζει τον αέρα με αρνητικά ιόντα, εξισορροπώντας τα αρνητικά φορτία της ατμόσφαιρας.          
 
Γενικά ενώ δεν μπορούμε να κάνουμε πολλά πράγματα για τον καιρό και τα τερτίπια του, εκτός από τις προσπάθειες πρόβλεψης στο όσον το δυνατόν ακριβέστερου και μεγαλύτερου χρονικού διαστήματος, μπορούμε όμως να μειώσουμε τους ατμοσφαιρικούς ρύπους, που δυσχεραίνουν περαιτέρω την ποιότητα της ζωής μας.
 
Σας προτείνουμε ανάλογα με την περίπτωση: VitaminC 1g (Lanes), Vitamin C 1g βραδείας αποδέσμευσης (Lifeplan), Vitamin C 500mg– buffered (Lifeplan), Vitamin C 500mg– μασώμενη (Lifeplan), Vitamin C 100mg– (Lifeplan), Omega3 Fish oils (Lifeplan), Vitamin D (Lifeplan).
http://www.tovima.gr/relatedarticles/article/?aid=155119
http://www.makthes.gr/news/opinions/49409/
http://www.inews.gr/20/ti-einai-i-viometeorologia.htm
www.airquality.gov.cy
http://www.medicinenet.com/script/main/art.asp?articlekey=52133
http://www.a33.com.gr/viewtopic.php?f=29&t=1399
 
Επιμέλεια Δέττη Χριστοφίδου
Για την Karpasia Health Products Ltd