Varosha through the eyes of a Turkish Cypriot

By: Serdar Atai

VAROSHA has been described as a ‘Ghost Town’ or ‘No Man’s Land’, terms which are reminiscent of Hollywood’s horror film productions. This Ghost Town is perhaps the most striking symbol of the anachronistic conflict and division of Cyprus.

In order to create an atmosphere of oppression, deprivation, exploitation and a psychology of victim/saviour relationship on Turkish Cypriots, it’s been also described as a Pandora’s Box, harbouring many unknowns and dangers inside. In this context, it is the basic instrument of psychological warfare and a reminder of the transitional arrangement of Article 10 of the “TRNC” Constitution, which positions Turkish Military on top of the hierarchy in administration over the territory of north Cyprus.

Interference with the domestic affairs and the prejudice by majority of Turkish Cypriots in favour of Turkey’s non-questionable existence as a guarantor power for our security are maintained and safeguarded through this way. Although the Greek name Varosia which means “outskirts” has a corresponding word in Turkish as Varosh, Turkey has preferred to name it as Marash which is originally a name belonging to a settlement in south-east Anatolia.

In the aftermath of 1974, the intensive looting of Varosha with all its movable and immovable properties which remains unpunished, has inspired lawbreakers and robbers in north for escalation of further property rights violations and other illegal actions. On different platforms from time to time, Turkish Cypriot Famagustans were criticised as people who dislike the sea.

Local residents living in Famagusta have been steadily denied enjoying and embracing the sea close to their beloved city just because of the military presence in and around the open and closed districts of Famagusta. How on earth could these people fall in love with the sea under these circumstances?

Tourism and the related subsectors of tourism in the region could not be upgraded because of the same reason. With no exception, there are military installations next to or across from every touristic accommodation and historical site. We should note another reality that from 1974 onwards, Famagustans were paralysed in their tourism ventures with the historic loss of the nearly 10,000 tourist bed capacity available in Varosha.

Neither is the ancient Port of Famagusta able to function properly because of the unresolved status of Varosha. In comparison with the figures before 1974, the trade volume during the post-war period is only a quarter in the best performing times.

Another complication is the extraordinary cultural heritage of the walled city that has been left to its own destiny because of the stalemate on Varosha. A historical city which could easily be listed as a UNESCO World Heritage Site is under serious threat in the brink of collapse and runs on idle capacity at the moment.

As a result of the ongoing division of the city, long term permanent physical planning can neither be envisaged nor realised. The Famagusta metropolitan area still suffers heavily from not having a decent town planning, transportation network, sewage system, waste water treatment system and other fundamental facilities and services of infrastructure.

To sum up: at a crucial time when the global economic crisis has severely hit the world, the return of Varosha to its legal owners under the EU or UN administration is going to be the most feasible and breakthrough opportunity for everybody in Cyprus.

Varosha has a unique potential to be the colabaratory where Turkish Cypriots and Greek Cypriots can rebuild their common future, generate tremendous income and pave the way forward to reunification of the whole island. So far, Famagustans have been one of the biggest losers of the Cyprus conflict and regardless of their ethnic origins, I guess almost all Famagustans are unhappy with the current socio-economic situation in the region.

As a Turkish Cypriot Famagustan, I have to speak out over the fact that the Turkish official viewpoint, which is to keep Varosha as a “bargaining chip” for concessions from the Greek Cypriot community, is totally unacceptable. The burden of this approach has become tragically unbearable for every single stakeholder. A neighbourhood having such an impressively colourful, vibrant and wealthy history before 1974 should be revived for the benefit of all Cypriots, as soon as possible without waiting for a comprehensive settlement.

Serdar Atai

This article was first published in Cyprus Mail newspaper.

Το Βαρώσι μέσα από τα μάτια ενός Τουρκοκύπριου

Του Σερντάρ Αταΐ

Το Βαρώσι έχει περιγραφεί ως μια «Πόλη Φάντασμα» ή «Η γη κανενός», όροι που θυμίζουν παραγωγές ταινιών τρόμου του Χόλλυγουντ. Αυτή η πόλη φάντασμα είναι πιθανόν το πιο χτυπητό σύμβολο της αναχρονιστικής σύγκρουσης και διαίρεσης της Κύπρου.

Έχει επίσης περιγραφεί ως Κουτί της Πανδώρας, που εμπεριέχει πολλά άγνωστα στοιχεία και πολλούς κινδύνους, και δημιουργεί μια ατμόσφαιρα καταπίεσης, αποστέρησης, εκμετάλλευσης και μια ψυχολογία σχέσης θύματος/σωτήρα στους Τουρκοκύπριους. Το πλαίσιο αυτό, είναι το βασικό εργαλείο του ψυχολογικού πολέμου, μαζί με μια υπενθύμιση του μεταβατικού διακανονισμού του Άρθρου 10 του Συντάγματος της «ΤΔΒΚ» που τοποθετεί τον Τουρκικό Στρατό στο ανώτατο σημείο της ιεραρχίας της διοίκησης σε εδαφικά θέματα της βόρειας Κύπρου.

Η παρέμβαση στις εσωτερικές υποθέσεις και η προκατάληψη από την πλειοψηφία των Τουρκοκυπρίων υπέρ της αναμφισβητούμενης ύπαρξης της Τουρκίας ως εγγυήτριας δύναμης για τη δική μας ασφάλεια, διατηρούνται και κατοχυρώνονται με αυτό τον τρόπο. Παρόλο που το ελληνικό όνομα Βαρώσια, που σημαίνει «προάστια» έχει μια αντίστοιχη λέξη στα τουρκικά «Varosh», η Τουρκία προτίμησε να το ονομάσει Marash που είναι ένα όνομα που αρχικά ανήκε σε μια συνοικία στη νοτιο-ανατολική Ανατολία.

Ως επακόλουθο του 1974, η εντατική λεηλασία στις κινητές και ακίνητες περιουσίες του Βαρωσιού η οποία παραμένει ατιμώρητη, έχει εμπνεύσει τους παρανομούντες και ληστές στο βορρά την κλιμάκωση των παραβιάσεων των δικαιωμάτων περιουσίας καθώς και άλλων παράνομων δραστηριοτήτων. Κατά καιρούς, σε διάφορες πλατφόρμες, οι Τουρκοκύπριοι Αμμοχωστιανοί έχουν επικριθεί ως άτομα που αντιπαθούν τη θάλασσα.

Η στρατιωτική παρουσία μέσα και γύρω από τις ανοικτές και κλειστές συνοικίες της Αμμοχώστου έχει αρνηθεί σταδιακά στους ντόπιους κάτοικους που ζουν στην Αμμόχωστο, την απόλαυση και την αγκαλιά της θάλασσας κοντά στην αγαπημένη τους πόλη. Πως θα μπορούσαν οι άνθρωποι αυτοί να ερωτευτούν τη θάλασσα κάτω από τις συνθήκες αυτές;

Ο τουρισμός και οι σχετικές με τον τουρισμό δραστηριότητες στην περιοχή δεν μπόρεσαν να αναβαθμιστούν για τον ίδιο λόγο. Υπάρχουν, χωρίς καμία εξαίρεση, στρατιωτικές εγκαταστάσεις δίπλα ή απέναντι από κάθε τουριστικό κατάλυμα ή ιστορικό μνημείο. Πρέπει να επισημάνουμε ακόμα μια πραγματικότητα, ότι από το 1974 και μετά, οι Αμμοχωστιανοί έχουν παραλύσει στις τουριστικές τους επιχειρήσεις με την ιστορική απώλεια των 10.000 σχεδόν κλινών που ήταν διαθέσιμες στο Βαρώσι.

Ακόμα, ούτε και το αρχαίο Λιμάνι της Αμμοχώστου μπορεί να λειτουργήσει κανονικά λόγω της εκκρεμούσας κατάστασης του Βαρωσιού. Ο όγκος του εμπορίου κατά τη μεταπολεμική περίοδο συγκριτικά με τους αριθμούς πριν το 1974, κυμαίνεται μόνο στο ένα τέταρτο στις καλύτερες εποχές.

Μια άλλη επιπλοκή είναι η ασυνήθιστη πολιτιστική κληρονομιά, της εντός των τειχών πόλης που έχει αφεθεί στη μοίρα της, λόγω του αδιεξόδου στο θέμα του Βαρωσιού. Μια ιστορική πόλη, που θα μπορούσε εύκολα να είναι καταχωρημένη ως Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, είναι κάτω από σοβαρή απειλή, στα πρόθυρα της κατάρρευσης και βρίσκεται τώρα σε μια κατάσταση αδράνειας.

Η συνεχιζόμενη διαίρεση της πόλης, αποτρέπει τον οραματισμό και την πραγματοποίηση κάθε μακροχρόνιου μόνιμου φυσικού σχεδιασμού. Η μητροπολιτική περιοχή της Αμμοχώστου ακόμα υποφέρει σε μεγάλο βαθμό από την έλλειψη ικανοποιητικής πολεοδομίας, δικτύου συγκοινωνιών, αποχετεύσεως όμβριων, συστήματος επεξεργασίας αποβλήτων και άλλων βασικών διευκολύνσεων και υπηρεσιών υποδομής.

Συνοπτικά, σε ένα κρίσιμο χρονικό σημείο που η διεθνής οικονομική κρίση έχει πλήξει βαριά τον κόσμο, η επιστροφή του Βαρωσιού στους νόμιμους κατοίκους του, κάτω από διοίκηση της ΕΕ ή του ΟΗΕ θα μπορούσε να αποτελέσει μια εφικτή ευκαιρία και μια υπέρβαση για την Κύπρο.


Το Βαρώσι έχει μια μοναδική δυνατότητα να αποτελέσει τον κοινό χώρο όπου Τουρκοκύπριοι και Ελληνοκύπριοι μπορούν να ξανακτίσουν το κοινό τους μέλλον, να δημιουργήσουν σημαντικό εισόδημα και να στρώσουν το δρόμο για την επανένωση ολόκληρου του νησιού. Μέχρι τώρα, οι Αμμοχωστιανοί ήταν από τους πιο μεγάλους χαμένους της διαμάχης στην Κύπρο και ανεξάρτητα από την εθνική τους καταγωγή, υποθέτω ότι σχεδόν όλοι είναι δυστυχισμένοι με την παρούσα κοινωνικο-οικονομική κατάσταση στην περιοχή.

Ως Τουρκοκύπριος Αμμοχωστιανός, θέλω να μιλήσω ανοικτά για το εντελώς απαράδεκτο γεγονός της επίσημης Τουρκικής άποψης, δηλαδή να κρατηθεί το Βαρώσι ως «σημείο παζαρέματος» για να προκαλέσει παραχωρήσεις από την Ελληνοκυπριακή κοινότητα. Το βάρος αυτής της προσέγγισης έχει γίνει τραγικά αβάστακτο. Μια γειτονιά τόσο εντυπωσιακά πολύχρωμη, που έχει μια σφύζουσα και πλούσια ιστορία πριν από το 1974 πρέπει να αναζωογονηθεί το συντομότερο δυνατό για το όφελος όλων των Κυπρίων, χωρίς να περιμένουμε ένα συνολικό διακανονισμό του Κυπριακού.

Σερντάρ Αταΐ

Το άρθρο αυτό δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά στα αγγλικά στην εφημερίδα Cyprus Mail.